Dugu iracuten (an Gara eguncaria, baricua 30 abandua 2022, 18 or) hau titularra
(https://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gara/editions/2022-12-30/hemeroteca_articles/kosovoko-serbiarrak-mugako-barrikadak-kentzen-hasi-dira)
baina nahi balitz ordenatu horco sequentzia conceptualac, nic holan jarrico nuque titularra, hobe delacoan tzat iracurlea tzat hobeto harrapatu mezua
Iracurten dugu an Argia astecaria (11 iraila 2022, 9 or) ze esan du Ursula von der Leyen-ec ondocoa
"Elektrizitatearen merkatuan estrategia berri bat behar dugu arauetan oinarritutako ordena defendatzeko"
Ni personalqui nago ze esan zuenac du antz guehiago kin ondorengoa. Hara,
"Elektrizitatearen merkatuan behar dugu estrategia berri bat defendatzeko ordena basatua arauetan"
Gabonetaco cantu hau (Hathor hathor mutil etchera) da honela
... ikusico doc ...
... aita barrezca ...
... ama be poz atseguinez ...
An Gara eguncaria gaur -astelehena 19 abendua 2022- da noticia principala hau ondocoa
Maialen Lujanbiok hirugarren txapela jantzi du
Baina -informativoqui, hobequi tzat iracurlea- ¿ez al litzaque titular hobea baldin izan balitz redactatu beste modu hontara?
Maialen Lujanbiok jantzi du hirugarrenez txapela
edo
Maialen Lujanbiok jantzi du txapela hirugarrenez
Gara egunncarico supplementua gaur (zapatua, 17/12/2022) buruz versolariac bihar an Iruiñea da titulatzen
Zortzi hari Iruñeko lehen finala brodatzeko
Esan beharric ez dago ze tituluac redactatzea ongui -ahalic onguien, ahalaz- da affaira indiscutiblea. Baina, ascotan casu emaiten da soilic -redactatzeracoan- titularrac ki correctotasuna (ea den titularra correctua edo incorrectua) baina tamalez contuan hartzen ez dela ea hori delaco titularra den -apparte izaiteaz correctua- baita asqui asco ere communicativoa.
Nic casu emanez ere communicativotasunari redactatzen nuque hori titularra honetara
Zortzi hari brodatzeko Iruñeko lehen finala
Niretzat holan dago hori titularra hobetua contuan hartuz hartzailea edo iracurlea.
Iracurri bait dut prensan hau titularra
(https://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gara/editions/2022-12-13/hemeroteca_articles/euskara-kultura-ezberdinen-arteko-zubia-da-zaldibian)
pensatu dut ze hori titularra ahal da hobetu aise redactaturic beste honel, kin differentzia "ttipi" bat
Holan ba daquigu, lehenbizitic ze
Bethi ikasten ei da zeozer berri, holan guertatu zait gaur niri.
Galdetuz buruz lagun bat dagoena retiratua an adinecoen residentzia esan deraut hainac ze nola dagoen lagunquide hori orain asqui galduric burua ez zaizquio joaiten guehiago visitaz. Ezen -esan du Juanec- ez du valio ibiltea
hutsari vueltac ematen.
Nic ez nuen ezagutzen expressione hori, ezen hutsari vueltac eman, edo ezerezari vueltac eman. edo alferric ihardutea provetchu baric hain delacoan. Casu hontan zeren horrec lagunac du burua asqui galduric eta ezin da eguin berarequin conversationeric.
Iracurri dut ondoco titularra eta ulertu ahal izaiteco bere mezua behar izan du aztertu tentuz hori titulua.
(https://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gara/editions/2022-12-08/hemeroteca_articles/hezkuntza-ministerioak-azterketen-aferari-ez-erantzutea-ulertezina-da-eepren-ustez)
Hemen hori titulua
Hezkuntza Ministerioak ezterketen aferari ez erantzutea "ulertezina" da, EEPren ustez
Nic, aparte nire gustu personalac, casu emanez ki gradru edo nivel communicativoa, redactatzen nuque hori mezua honela, hobetuz holan nire ustez informatione communicativoa. Hara, holan
EEPren ustez, da "ulertezina" Hezkuntza Ministerioak ez erantzutea azterketen aferari
¿Ba al da differentzia communicativoric arten bi hauquera horiec?
Gaur Berria eguncarico lehen noticia da hau
..................................................... Paueko auzitegiak
Gara eguncarico baita lehen noticia da goico ber-hori baina erdaraz
El tribunal de Pau ..........................................................
Iracurriric ondoco titularra (Gara, ostirala 27 maiatza 2022)
Osasun zerbitzu publiko duina landa eremuarentzat
Osasun zerbitzu publiko duina landa eremuarentzat
pensatzen dugu ze asco errazten luque beste redaction honec iracurlearen lana ulertzeco mezua
Osasun zerbitzu publiko duina tzat landa eremua
Osasun zerbitzu publiko duina tzat landa eremua
Mesede informativoa ba dakar horrec structura syntacticoac ¿ezta? tzat iracurlea.
Euscarac du, nola hizcuntza guztiac, bere 2 arlo edo eremu statusa (beguira hizcuntzaren positionea an societate delacoa) eta bestea corpusa (beguira hizcuntza delacoaren barruco catramila propio exclusivoac). Uste daroe euscalzale hainbatec ze soilic existitzen da statusa (baina ez corpusa) eta ondorioz dagoz horiec arduratuac soil kin statusa edo zer bizi nivel social du euscarac societatean.
Aitzitic, nola ya esan dugun, eta nola hizcuntza guztiac, euscarac ba du bere corpus arloa ere non hartzen da contuan esateraco syntaxia, lexicoa, orthographria, verbuaren conjugationean, ... ezen euscararen barruco affairac.
Dudaric ez ze syntaxiac du importantzia handia adierazteco zeozer eta ulertua izan dadin ganic iracurlea edo entzutea.
Gaberic inor persecutatu ezarrico dut ondoren bi auquera syntactico lehena reala (zeren da aguertua prensan justuqui gaur) eta ondoren horren auquera alternativoa (edo behintzat ustez hobea dena tzat iracurlea).
2022an, Franco hil eta 47 urtera, hura gogoratzen duten ikur guztiak gure kale, plaza, eraikin eta eta mendietatik desagerrarazteko garaia da.
Goiko horren auquera syntactico hobea date hau ondocoa
2022an, Franco hil eta 47 urtera, garaia da desagerrarazteko hura gogoratzen duten ikur guztiak gure kale, plaza, eraikin eta eta mendietatik.
Ni nago ze auquera alternativoa da hobea -informativoqui- ze originala aguertua dena prensan.
Verba batean ze euscararen, eta hizcuntz guztien, corpusa ere existitzen da (kin bere compainia inseparabea, statusa edo situationea an societatea). Hortaz jabetzea -existentziaz te corpusa- da importantea batez ere an mass mediaco mundua.
Egun an ETBco informativoac aguertu da Urkullu lehendakaria (edo presidentea) critucatuz Espainiaco exerregue Juan Carlos Borboicoa. Criticatu du erregue ohiac erabili duen
inviolabilitatea
Ostera baina, consultaturic Elhuyar hizteguiac ikusten dugu ze gaztelerazco inviolabilidad hitza euscaraz da
bortxaezintasun
Beraz, diot nic ze Urkullu presendeac behar izan zuela consultatu lehenic Elhuyar lehenago-ze bota holaco "erdaracadea" publicoqui baina menturaz Urkulluc (eta ere bere asesoreac) dute zentzu commun guehiago ze Elhuyarrec, hurbilago dagoelaco Urkullu ti realitate sociologicoa te euscara.
Dagoqueen problema, duda, zalantza, balantza, dilema, interrogante, cuestine, ... bakarra da ea behar da izquiriatu orthographicoqui
inviolabilitate edo inbiolabilitate
Elhuyarren hautu lexical hori (eta beste asco ta asco) da
indudablequi inadmisiblea eta derrigorrez refutablea.
Erabiliz redundantzia esan ze nic ez dut ulertzen zergatic du Elhuyar-ec prevaricatzen nahitara.
Ikusiric an ETB1eco informativotaco oin-oharra hau mezua
Finlandia, NATOn sartzeko prest
ahal dugu comparatu -informativoqui- kin beste hau
Finlandia, prest sartzeko NATOn
edo
Finlandia, prest sartzeko an NATO
Informativotan, seguru, aparte casu eman ki correctotasuna baita behar litzaque eman casu ki izan ahalic informativoena.
Euscaraz eguitean phrase comparativoac behar guenduque ibili tentuz, osoqui tentu handiz zeren erabili ohi diren horiequin, erabili ohi diren structurequin, goaz osoqui incommunicativoqui communicatuz.
Esateraco ikusi duen batec atzoco pelota partidua arten Jokin Altuna amezquetarra eta Jose Javier Zabaleta etcharrentarra esan ahal luque ondocoa (hau esaldi comparativoa)
Hobea da Jokin Alturna amezquetarra Jose Javier Zabaleta etcharrentarra baino
Ez dago zertan ari behar explicatzen ze phrase comparativo hori da total incommunicativoa nahizta izan halaber phrase total correctua.
¿Ez al litzaque mezu hori hobetuco -behintzat poxi bat- baldin nahi baguendu hobetu goico descalabrua holan, total errazqui?
Hobea da Jokin Alturna amezquetarra ze Jose Javier Zabaleta etcharrentarra
Jaquinic ze hizcuntzac dira principalqui communicatzeco elkarrequin eta ikasi dudana azquen urtheetan buruz nola communicatu hobequi euscaraz esquerrac ki bloga te Jesus Rubio, orain titular asco an euscarazco prensa "ikusten" edo "sentitzen" ditut differente.
Halan iracurriric hau titularra -Gara, ostirala 6 maiatza 2022 (https://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gara/editions/2022-05-06/hemeroteca_articles/teresa-catalanek-jaso-du-eusko-ikaskuntzaren-sari-nagusia)-
Teresa Catalanek jaso du Eusko Ikaskuntzaren sari nagusia
bada hori titularra hobetzen ahal da communicativoqui -informatu nahiric iracurlea aisago- holan esateraco
Teresa Catalanek jaso du sari nagusia te Eusko Ikaskuntza
Baten batec argumentatzen ahal du ze hori titularra ez da naturala an euscara, nola besteren batec berdintsuqui ahal luque argudiatu ze joaiteco ti Eurapa ki America joaitea avionez ez da hori modua naturala. Natural, inatural edo anatural contua da ea modu delaco delacoa den hobea tzat hain delaco helburua.
Euscaraz noiz erabilten dugu genitivoa edo genetivoac ba ditugu gure affaira communicativoac behar liratequenac superatu. Halan noiz iracurri nuen an Argia astecaria 19 iraila 2 021 hau titularra (ganik Nagore Irazustabarrena Uranga)
Irurita gotzainaren heriotzaren misterioa
pensatu nuen hobe zen redactu izan balitu 2 genitivo horiec holan
Misterioa te heriotza te Irurita Gotzina
Ethorri zait ere gogora ze phrase hori luzatu ahal da kin genitivo guehiago esateraco holan
Irurita gotzainaren heriotzaren documentuaren sinaduraren tintaren jatorriaren fideltasunaren misterioa.
¿Zembat da baina presentablea -informativoqui- hori titular theorico eta hyppotheticoa baina total reala?
Ikusiric an 7k supplementua te Gara, igandea 24 apirila 2022, ze Oscar Martnez-ec esan du an bere sarreraco izenbura
"Kazetaritzak gauzak alda ditzakeela usteko ez banu, lanbidea utziko nuke"
Ethorri zait gogora hau adagio italianoa: "Traduttore, traditore". Ethorri zait hori gogora zeren dut iracuten ze Oscar Martinez da sortzez San Salvador 1983. Ezen verba batean da uste izaitecoa ze bere sarreraco aiphu hori da traductionea baina ez originala.
Baldin nire susmo hori bada eguiazcoa nago ze bere originala da antzecotsuago kin ondocoa eta ez aguertu dena prensan, an 7K. Guehiago da honen antzecoa bere aiphu originala,
"Usteko ez banu ze kazetaritzak alda ditzakeela gauzak, utziko nuke lanbidea"
Batzutan traduccioneac euscaraz dira lar mesfidatzecoac. Esateraco, exemplugarri, dialogo batec ba lio
-¿Cómo estás?
- Bien.
Zilegui eta batez ere admisiblea othe litzaque traducitzea hori, holan?
- ¿Zelan zagoz?
- Pozarren.
Ez dago zertan traduzitu mimeticoqui absolutoan baina bai, behintzat jocaturic ondraduqui eta minimoqui profissionalqui, fidelitatez reflexatuz originalac dioena.
Gaur joan naiz postara. Galdeturic precioa te seilua erantzun dit empregatuac ongui eta garbiqui
75 centimo.
Nire entheleguac, arartez nire belharriac, uste izan du entzun du
15 centimo.
Dudaric ez da, da indudablea, ze euscarazco numerationeac ba ditu handicap-ac edo obstaculu communicativoac enthelegatzeco, beharco liratequenac remediatu fite.
Behar da beraz indudablequi reforma numerario egoquia, erraza eta effectivoa.
Iracurriric ondoco oinohar hau an ETB1eco informativoac
Errusiak erasoak gogortu ditu
iruditzen zait, indudablequi, ze hobea da beheco redactione alternativoa
Errusiak gogortu ditu erasoak
Seguruenez redactoreac dutenac hori redactatu ez dute hau affaira berdin sentitzen eta hobesten duquete bere hori lehenengo auquerea baina interesantea litzaque jaquitea zerengatic dute hobesten beren redactionea. Ea relationeric eta intercambioric dagoen gure artean, artén mundu euscalzalea eta ardurea daucagunac tzat redactatu ahalic effectivoen mesedez iracurlea (edo entzulea).
Iracurri dut an ETB1eco informativoac oinohar hau -eguerdia 12 apirlila 2022-,
2.000 milioi euro enplegua bultzatzeko
nago ze informativoqui da hobea redactatu izan balitz beste honela
2.000 milioi euro bultzatzeko enplegua
Bainta informativo berean ikusi dut ere ondoco oinoharra
Jaurlaritzak 2.071 milioi erabiliko ditu 80.000 enplegu sustatzeko
hemen ere, berdinqui, mesedez iracurlea hobesten dut ondoco auquera alternativo ondocoa
Jaurlaritzak 2.071 milioi erabiliko ditu sustatzeko 80.000 enplegu
Gustuac gustu eta izanic auquera biac berdin correctuac, ¿ez al dira baina auquera alternativoac hobeac behintzat informativoqui?
Euscal Herrico gentearen arteco nivel culturala ei da asqui ona edo gora, behintzat famaz.
Gaur arico naiz buruz conceptuac obligationea eta derrigorra. Zein dira indudablequi total differenteac nahizta nolabait relationatuac an galaxia lexical bera.
Halan nola exemplua esango dut ze batec joan nahi balu autoz Lisboatic Parisera pasatu beharco luque derrigorrez gain bi frontera interestatal. Derrigorrez edo nahitaez, baina ez du horren obligationeric.
Beste exemplu batean, baldin nahi banu sarthu tchabola bateco ate tchipi batetic (esateraco 1,57 m.) beharco nuque macurtu derrigorrez, baina prefosta ez dut macurtzeco obligationeric; esateraco 4 urtheco haur bat sarthu ahal litzaque macurtu gabe, izan baric hortaco macurtzeco derrigortasunic eta ezta obligationeric.
Obligationea dá aguindu normalean legal bat. Esateraco ez iragaitea semaphoroa noiz dagoen gorri. Ostera derrigorra dá impedimentu phisicoa, nola ikusi dugu an exemplua te tchabolaco ate altura guticoa.
Gaur -- esateraco euscal prensan dator
Berriaco lehen titularrean:
"Hilaren 20tik, maskara ez da nahitaez jantzi beharko Hegoaldeko toki itxietan"
Garac dakar lehen orrian
..., maskararen erabilera ez da derrigorrezkoa izango ...
Garac berriro barruco orrietan
El uso de la mascarilla en interiorez dejará de ser obligatorio ...
Beraz, kin derrigor (edo nahitaez) nahi dute suplantatu euscal hitz obligationea; izanic biac euscarac harturico verbac (derrigor eta obligatio). Antza Berria eguncariac ez du erabili derrigor hitza zeren da lar occidentala eta ostera nahitaez horri da amancommunago artén gu euscaldunac generalqui, ez horren lerratua ki occidenteco dialectoac.
Consultaturic Elhuyar dugu ikusten
ze euscarazko derrigor da gazteleraz forzosamente, a la fuerza edo por obligación
eta gaztelerazco obligación da euscaraz betebehar, behar, eginbehar, betekizun, obligazio
Ez goaz ondo, ez garoez ondo.
¿Non othe dago delaco goian aiphatzen guenuen nivel culturala? eta ¿ondrautasun zientifico obligatorioa zein ez da derrigorrezcoa?
Saldu nahi digute untchea tzat erbia, tamalgarriqui eta lotsagabequi.
Gaur informativotaco oinoharrac te ETB1 dio ondocoa -astelehena eguerdia, 04 apirila 2022-
Zuzenean Brusela (Belgika)
Brusela zigor berriak prestatzen ari da
nago ze, inukaragarriqui, beheragoco auquera alternativoa da asco hobea tzat edozein iracurle
Brusela prestatzen ari da zigor berriak
edo
Brusela ari da prestatzen zigor berriak
¿Ba al dago arrazoi razonableric eta razonaturic hobesteco auqerea aguertua an informativoac? Ez zait occuritzen zer ahal luquete argudiatu horren aldecoec zeren dateque evidentea ze ez dira bi titularrac berdinac informativoqui. ¿Inorc explicatu ahal luque informativotaco redactione delaco hori? Ba lituzque horrec nire esquerrac behintzat, nic siquiera ulert daidan besteen burubidea.
Lort daigun gutienic jaquitea elkarren berri.
Iracurriric prensan ondoco titular hau
(https://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gara/editions/2022-04-01/hemeroteca_articles/salomon-uharteek-txinarekin-sinatutako-segurtasun-akordioak-mendebaldeko-bere-aliatuak-asaldatu-ditu)
nago ze esan nahi zutena dateque hau
ideia da neurea ze textu alternativo hori da asco, ascoz guehiago, ulergarria tzat edozein iracurle. Nago ere ze mass media da informatzeco iracurlea aise edo behintzat ahalic aiseen.
Gaur an Gara eguncarico complementua te Korrika esaten du Korrikaco arduradunac, Asier Amondo Gorostitzagac
"Guztion artrean, bide onean jar dezagun euskararen etorkizuna"
Bai, holan izan bedi.
Halan, besteen artean ere, Academiac te Euscara eguin behar luque zeozer, minimoqui eta basicoqui 3 puntutan izan zadin euscara presentablea publicoqui orain XXI. mendean. Hauec behintzat 3 puntu irrenunciableac direnac verba international amancommunac an occidenteco cultura.
a) rublo (ez, errublo), rifle (ez, errifle),... etc luzea.
b) vinilo (ez, binilo), vegano (ez begano),... etc luzea.
c) ansietate (ez, antsietate), insensible (ez, intsentsible),... etc luzea.
Noiz dut iracurri hau oinoharra an ETB1eco informativoac gaur eguerdian
Garraiolariak oraindik greban
ikusi dut ze ulertzeco, jasotzeco hori mezua inorc ez du izango ez arazoric eta ezta ere problema insalvableric. Baina halere pensatzen dut ze hor mezuan gunea da ze iracurleac behar du ulertu
Garraiolariak greban
eta baita complementu tchipia oraindic esanez ze hori da oraindic edo momentuz. Gainera complementu hori izan ahal zen guero, a posteriori, nola complementuac diren importantziaz, holan
Garraiolariak greban oraindik
edo
Garraiolariak greban momentuz
Nolanahi casu emanez euscaldunon euscara realar constatableari nic nahiago nuque izquiriatu izan balitz holan
Transportistac grevan oraindic
Verba eguiten dugunean colloquialqui ez dira eguiten honelaco reflexioneac baina ez dira honelaco reflexioneac tcharrac mundu theoricoan an mass mediaco entitateac zeintzutan languileac dira professionalac eta pagatuac kin diru publicoa.
Argia astecariac dio -27 martchoa 2022- ze Mariupol-go Greciaco consul nagusiac Nikos Androulis-ec esan du
"Gudak guztiz suntsitutako hirien zerrendan egongo da Mariupol, Gernika, Stalingrado, Grozny edo Alepo bezala"
Erabiliz structura hori eta lista horrec balitu esateraco 14.625 hiri, litzaque honela
"Gudak guztiz suntsitutako hirien zerrendan egongo da Mariupol, Gernika, Stalingrado, Grozny, Alepo (edo ... 14.625 izen te hiriac,) bezala"
Bada, claruqui eta dudagabequi hori goico mezua asco comunicativoagoa litzaque beste honela
"Gudak guztiz suntsitutako hirien zerrendan egongo da Mariupol, nola Gernika, Stalingrado, Grozny edo Alepo"
edo gure exemplu hypotheticoan
"Gudak guztiz suntsitutako hirien zerrendan egongo da Mariupol, nola Gernika, Stalingrado, Grozny, Alepo, edo 14.625 izen te hiriac"
Beraz, contuz kin "... bezala" nexo subordinativoa.
Iracurriric ondoco titularra (ganik Estitxu Villamor, fisikaria, EKOPOL ikerketa taldeko kidea)
(https://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gara/editions/2022-03-12/hemeroteca_articles/ezin-dira-erregai-fosilak-berriztagarriekin-edo-hidrogenoarekin-ordezkatu)
iruditzen zait ze hor titularrean mezua da principalqui, utziric complementua edo informatione suborditanua gueroco, ondocoa
non phasearen edo mezuaren complementu consideratzen nuque hau
Beraz, hobecotzat daucat hori mezua redactaturic holan
edo ere (nahi balitz prefosta, baina izanic informatione hobea tzat edozein iracurle)
Nago ni, ze euscaraz ere an mass media -ezen, professionalen artean- izquiriatzen da guehiago gogoan hartuz euscara bera nola tramanculu communicativoa kin bere peculiaritateac ze hartu gogoan iracurlea zeinac behar du baina iracurri horiec mezuac te delaco mass media. Eguia da ere ze cazetariac daqui lehenagotic ze hasi redactatzen zer nahi du redactatu edo communicatu ki iracurle possiblea eta horixegatic ez da ohartzen kin iracurleac izan ahal duen difficultateac, dituzqueanac bere mezuac.
Halan iracurriric gaur -eguena 10 martchoa 2022- lehen orri principalean an Gara ondoco titularra
Kasazio Auzitegiak Jakes Esnalen abokatuaren argudioa onartu du
pensatu dut ze -tzat iracurlea, euscal iracurlea- hobe litzaque beste auquera redactivo hau
Kasazio Auzitegiak onartu du ... (hemen, onartu duena)
edo osoric
Kasazio Auzitegiak onartu du Jakes Esnalen abokatuaren argudioa
edo ondio jarriric hori mezua articulatuago -mesedez iracurlea-, holan ere
Kasazio Auzitegiak onartu du argudioa te abokatua te Jakes Esnal
Entzunic an ETB1eco informativoac mintzo zela corresponsala euscaraz buruz Espainiaco erregue ohia esanten du daucala erregueac bere
inviolabilitatea /immbiolabilitatea
joan naiz ki Elhuyar hizteguiac jaquiteco ea gaztelaniazco inviolabilitad nola emaiten du euscaraz. Hau da dakarrena
Nago ni pensatzen zembat euscaldun -daquiena ongui euscara eta gaztelaniaz- du convencitzen horrec. Antza, behintzat ez du convencitu ETBco corresponsala.
Ez al du, ondio ere, Elhuyarrec eguin behar revisione sacona an bere hizteguia? Ez al du corregitu behar ezer? Ezagutzen al du siquieran Elhuyarrec euscara darabilguna euscaldunoc?
Iracurtean ondoco titularra
ez daquigu haric heldu azquen hitzera -lana- ze "Beirazko kanpaia" da lana zeintan hau eta bestea. Hori handicapa da atzeracarga itzela contra iracurlea, vistan denez. Hori compontzeco redactatu ahal da -nahi bada prefosta- differente. Esateraco holan edo honelatsu
Nola nic ez nuen ezagutzen hori Sylvia, beguiraturic an internet, ikusi dut dela Sylvia Plath. Orduan ba, lagundu nahiric iracurlea, nic nahiago nuque ipini "Sylvia Plath-en" ezen ez "Sylvia Plathen", zeren izan ahal zen ere bere izena "Sylvia Plathe", zein differentzia -izan Plath edo Plathe- ezin ikusi ahal da an "Sylvia Plathen". Bada auqueran errazago da tzat edozein iracurle redactatu holan
edo, niretzat ondio yago communicativoa holan
Aurquitu naiz an ETB1eco informativoac kin ondoco oin-oharra (eguerdia domeca 27 otsaila 2022)
Ukrainia eta Errusia Bielorrusian batuko dira
ohartu naiz ondóren iracurri ze ez dut ulertu mezua izanic ere ia ezin laburragoa, guero cerebroan reeguin dut mezua eta ipini honela
Ukrainia eta Errusia batuko dira Bielorrusia
Niretzat, nire cerebroarentzat, edo esando nuque edozeinentzat da 2. auquera alternativo hori hobea, behintzat informativoqui. ¿Nola ez dute informativocoec -hortan direnac professionalac- reflexionatzen gain honaco gaiac? ezen auquera batzuc dira informativoqui hobeac ze besteac, izanic ere auqueraoc biac -edo direlacoac- correctuac, zuzenac grammaticalqui baina ez communicativoqui edo informativoqui.
Bila ibiltea te auquera communicativo hobeac, iruditzen zait da fundamentala an edozein mass mediaco activitate. Ezen dela importantzia handicoa an prensa izquiriatua esatareco eguncariac. Dauca horrec importantzia indudablea, informatzea publicoa ondo, hobexago, verba batean ahalic onguien.
Halan dugu iracurten gaur titular principal hau an Berria
Abortatzeko epea hamabi astetik hamalaura luzatuko dute Iparraldean
jarri ahal da baina hori titular berberori baita honela
Abortatzeko epea luzatuko dute hamabi astetik hamalaura Iparraldean
Pensatzen jartzecoa litzaque ea auquera bat othe da hobea ze bestea. Dudagabequi ba da importantea gogoetatzea ea differentziaric dago arten bi possibilitate correcto horiec, informativoqui haintzat harturic iracurlea edo receptorea. Zeinac, gainera, pagatu behar du hori productua.
Iracurri dut gaur prensan ze 50 urthe bethetzen ditu aurten Elhuyarrec. Ba daquit ze ezarri dudan titulua gaur da luzea baina importantea dena ez da bere luzerea (llabur izan edo lar demaseco luze) baizic jaquitea ea den egoquia edo behintzat asqui egoquia. Hori.
Aithortuco dut lehenbizitic ze nic ez daucat ideia edo gutiago evaluaciane globalic te Elhuyarren lana eta particularzqui bere lexicoguintza osotasunean. Baina bai dut horregatio ideia sendo bat -eta nire ustez correctua contra darabilen lexicoa an hitz international ammancomunac an Occidenteco hizcuntzac- gain darabilen lexico incorrectua (evidentequi lexico inventatua eta purista errabiatua) zein lexico delacoa nic dut criticatzen an Elhuyar ez da reala arten gu euscaldunac zeren az bait du existentziaric gu euscaldunen artean, da beraz irrefutablequi inexistentea. Elhuyarrec berac beharco du revisatu bere lana, bere productua emana publicoqui edozein consultatzaile.
Beraz, gaurcoan besteric gabe confirmatzen naiz tinco (ezen contraargudioric aguer ez bada) an ezarri dudan titulua. Hau da,
Elhuyarrec an bere 50. anniversarioa -zeren sasoia da honez guero- behar luque reflexionatu, revisatu eta ere corregitu nahitaez bere lexico evidentequi eta indiscutiblequi incorrectoa eta inaceptablea (zeina ez da zorionez bere lexicoaren %100)
An programma titulatzen Itxi liburuak an ETB1 izan da bat buruz
corsarioac / korsarioak
non officialqui baina da izcribatu behar
kortsario (sic).
Euscal hitz corsario / korsario dathor ti franzes hitza corsair zein heldu da ti lettre de course "letra curritzeco" itsasoan erreguearen permisionez eguiteco lapurretan, beraz corsario hitzac esan nahi du etymologicoqui currizalea edo corricalaria.
Baina, antza, erabaqui dutenez euscaraz edo behintzat euscara garbi elevatuan da kortsario (sic).
Pragramma hortan zen curiosoa ikustea eta entzutea nola batzuc esaten zuten corsario eta baita cortsario. Bitchi zen baita entzutea ki zuzendari Gaizka Aranguren esaten zuela baita batzutan cortsario baina berdinqui ere corsario. Antza euscaldunoc darabilgun euscara da lar tcharra eta ahalaz evitablea, fidatzecoa ez dena. Euscaldun endecatu halacooc!!
Nire gaurco titulaua "Syntaxia corregitu, onbeharrez te iracurlea" da berdin zein "Syntaxia corregitu, iracurlearen onbeharrez".
Ikusi bait dut ze lehengo noticia principala an Berria gaur da ondocoa
PSE-EEk eta UPk denbora gehiago eskatu dute hezkuntza itunari ekarpenak egiteko
eretchiric ze titular hori hobetu ahal da asco, amorez iracurlea, nic dut ipinten, "hobetzen" holan
PSE-EEk eta UPk eskatu dute denbora gehiago egiteko ekarpenak hezkuntza itunari
edo
PSE-EEk eta UPk eskatu dute denbora gehiago egiteko ekarpenak ki hezkuntza ituna
Niri beguitantzen zait ze comparatzen ba ditugu bi auquera redactivoac te titular ondocoa, non doan lehenengo prensan aguertua -an Gara- eta beherago nic moldatu auquera alternativoa
(https://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gara/editions/2022-02-13/hemeroteca_articles/madrilen-ez-dago-eragindako-kaltea-onartzeko-borondaterik)
eta
ez dago niretzat -ondoren comparatu bi auquerac- dudaric ziurtatzeco ze hobea da 2. auquera hori informatzeco iracurlea. ¿Ez al da total evidentea nic diodana? Ni baiezcoan nago. Differente sentitzen luenac ondo legoque eguin lezan contra aguertuz bere arrazoiac.
Esango dut sarreratic ze noiz den zeozer expresatzen (escribuz, verbaz, ... etc) hori expressatu dena da aisago ulertzecoa expresatzaileac ze behar duenari jaso hori expressionea (dela, escribuz, verbaz, ...). Hori da holan zeren izanten balitz expressatua ere ez tchucun aguertua, expressatzaileac ba zequien aurretic ere hasi expressatzen zer nahi zuen expressatu. Beraz, fundamentalqui jaquiteco ea expresatua dagoen ongui edo macal expressatua beguiratu behar da batez ere ti alderdia ti hartzailea (iracurlea, entzulea, ...).
Ondoco titularra (izan ahal da asqui erraz ulertzecoa beharba tzat eguilea, baina tzat hartzailea ez dut uste holan izan ahal denic).
(https://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gara/editions/2022-02-11/hemeroteca_articles/porrot-egin-du-azkarraga-eta-sortu-kriminalizatzeko-guardia-zibilaren-saioak)
niretzat hori titularrara dago emana, redactatua baldar baino guehago aldrevesqui ikuspuntutic -claro- iracurlea. Nic nahiago nuque honelatsu
edo
Zertaz gaur mintzatuco naizen mintzatu naiz ere lehenagotic, neurri batean ba daquit naizela repetitivoa, guztioc gara neurri batean. Horrec ez du lebaric baina.
Gaurco Berria eguncarico noticia principala da hau
Heldu den astetik aurrera ez da COVID ziurtagiria eskatuko Hegoaldean
izquiriatu ahal zen goico titularra ere beste honela (izanic 2 auquerac correctuac, uste dudanez)
Heldu den astetik aurrera ez da eskatuko COVID ziurtargiria Hegoaldean
Nic jaquin nahi nuque zeren ez daquit ea dagoen normaric explicitoa garbia edo implicitoa mentala zeinac hobesten edo gomendatzen du auquera bat -verbo periphrasticoa kin zathi biac urrunduac- edo bestea -verbo periphrasticoa kin bi zathiac elkarren ondoan doazela-.
Esquertuco nuque inorc laguntzen banu an nire dilema personal hau zein izan ahal da ere guehiagorena.
Gogoratzen naiz nola otsaileco lehen egunean ikusi nuen Eugenio Z. ispastertar 85 urthecoa noreuquin sarri eguiten ditut berriqueta labur batzuc. Salutatu nuen esanez
zezeil on
zeren guc holan esaten dugu edo guenuen urtheco 2. hilea Munitibarren, eta nire ustez baita Bizcaico euscal herrietan. Baina ez, esan eustanez Eugenioc esaten zutena Ispasterren zen otsaila. Nire arrapostua izan zen ze otsila da Guipuzcoaco euscaran baina bizcaieraz dela zezeila. Eta esan eustan ere orduan bere gazte demboran esaten zuten esaquerea buruz otsaila. Gaur nola ikusi dudan berriro noala paseoan Eugenio Z. escatu diot errepicatzeco esaquerea zeren ez nuen atchequi gogoan. Berehala esan du eta nic dut izquiriatu aldean neroian paper batean. Hara, esaquerea te Ispaster ganik Eugenio Z.
otsailtxu
laburtxu
baina emoten deuscuzu
bildurtxu
Hau gaurco commentario hau escaintzen dut ki Koldo Zuazo dialectologoa. Beharbada interesatzen zaiqueo. Nic neucan ustea -ezen Bizcaico herrietan esanten da zezeila uniformequi eta otsaila Guipuzcoan- ez zen eguia osoqui, ez zen uniformea. Ba dira antza, excalve eta enclave lexicalac ere arten euscararen dialectoac. ¿Zer uste daroa hontaz Koldo Zuazo eibartarrac?
Gaur -eguena 3 otsaila 2022- lehen noticia an Berria eguncaria da hau, esango dut zorionez
Alderdi abertzaleek ez dute babestuko lan erreforma gaurko bozketan
diot zorionez zeren berdin redactatu ahal zuten beste honela
Alderdi abertzaleek ez dute lan erreforma gaurko bozketan babestuko
Beharba tartecatzecoa izan balitz laburragoa -lan erreforma- ez zuten jocatuco berdin. Ez daquit, zeren gainera ez dago arten gu (euscalzaleac) ezelaco relationeric edo communicationeric, amalez. Holan balitz, honela aguertzen litzaque hori titularra
Alderdi abertzaleek ez dute lan erreforma babestuko gaurko bozketan
Bada, ni poztu nau izan bada ere esporadicoqui. Gueroa daucagu guztioc ikusquizun.
ETBco informativotaco oin-oharrean (non duten mezuac ezartzen professionalec) dugu iracurri hau beheco mezua, ari zirela informatzen buruz luzatu ala ez orain dagozen neurri restrictivoac
Auzitegi Nagusiak ez du luzapena baimendu
nic beste honela ipinten nuque mezua
Auzitegi Nagusiak ez du baimendu luzapena
Gogoan izanic horiec bi possibilitateac esan ahal nuque, tranquilqui, ze baic dira correctuac euscaran baina halare da efficazago eta hobea informativoqui edo communicativoqui 2. auquera ze lehenengoa (originala).
¿Zer argudiatzen ahal duque luenac contraco opinionea? Nic gustura iracurrico nuque, eta acaso guehiagoc.
ETBco informativotan informatione guehiena da visuala eta auditivoa, baina baita bere aphurrean da ere izquiriozcoa, iracurtecoa. Hala gaur ari zirela buruz protestac egon direnac contra reforma laboralac aguertu da an beheco oin-oharra
... onartezina ...
Ohartu naiz ni instantean ze horrec verbeac -onartezina- zegoen ordeztua ordez inadmisible euscal verbea zeina da erabilia zehar dialecto eta subvarietate dialectal guztiac te euscara.
Zelan demostratu ahalco luquete baina (daucatenec inadmisible ez da ez-euscarazco verbea) ze inadmisible hitza izanarren be euscaraz darabilgun hitza, da arbuiagarria eta baztergarria, part botatecoa? Euscarac ditu verbac direnac hartuac ti beste hizcuntza batzuc, nola inadmisible hitza; hitz holacoac asco erruz, gainera (nic diot) zorionez eta gueure salvagarri.
Onartezin hitza da patala eta ostera inadmisible dynamicoa
Berria eguncarian gaur -eguena 27 urtarrila 2022- lehenengo noticia principala da
Irungo Udalak alardearekin lotutako indarkeria matxista kasuak bildu ditu
Baldin informatione hori hasi izan balitz holan
Irungo Udalak bildu ditu ...
Lehembizico momentutic prest eta enfocatua legoque intelectua te iracurlea ki gueroago letorquen informationea zeren ba lequique ze udalac bildu du zeozer buruz hain delacoa.
Dut iracurten Argia astecarian (16 urtarrila 2022, ganik Xalba Ramirez Cruz) hau titularra
Kulturak hiria eraldatu nahi izan zuen urtea
Irudituric hori redactionea ez-asqui fite ulertzecoa, nic honelatsu ipinten nuque
Urtea noiz kulturak nahi izan zuen eraldatu hiria
Gaur - astelehena 24/01/2022- Gara eguncarico lehen planan iracurten dugu hau
EDITORIALA Osasun publikoarekin konpromiso sendoa (9 or)
Hori informationea nic ikusten dut recatatua hobeto, holan
Konpromiso sendoa osasun publikoarekin
edo (nic personalqui nahiago) holaxe
Konpromiso sendioa kin ...
Konpromiso sendoa kin osasun publikoa
Joanic ki editoriala an 9. orria hau da duguna iracurten
Compromiso firme con la sanidad pública
Hau titularra (suplementua Gaur8, zapatua 22 urtarrila 2022, 8 or)
Sumendiak ur azpira itzuli duen irla
Titular hortan mintzo dira buruz irla bat zein ... Ez dago dudaric hortan. Beraz, nahi izanic iracurle possiblea zentratu lehenengotic buruz zertaz doan tituluaren peco articulua on litzaque, nire uste indudablez, honela hastea
Irla ..
Nic honela hobetzen duque hori titularra, bethi ere mesedetan iracurlea (euscal iracurle lar suffritua, injustificablequi).
Irla zein sumendiak itzuli du ur azpira
Verbuac batzutan dituzte euscaraz eta berdin beste hizcuntza batzutan bi zathi edo elementu noiz orduan deitzen dira verbo periphrasticoac -ikusten dugu- baina ba dagoz dutenac zathi edo parte bakarra ere -dakusgu-.
Verbo periphrasticoac izanic ere 2 elementu dira halere conceptu bakarra eta hortacoz ez da conveni horiec 2 elementuoc -ikusten dugu- urruntzea larregui bata bestea ganic. Ezen izquiriatzea -ikusten ... dugu-.
Iracurtzen dugu gaur Garaco lehen planan ondocoa baina
Estrasburgok ez ditu Altsasuko gazteen eskariak onartuko
Hor tituluan berean dago ez ditu lar urrun ganic onartuko. Baina nahi izaitera egon ahal da ere nahi beste urrunago. Esateraco holan
Estrasburgok ez ditu momentuz dakigunetik Altsasuko gazteen eskaera juztiziazkoak eta osoki laborrigarriak zoritxarrez eta lotsagabeki onartuko
Baina ez hautsiric hori verbo periphrasticoa -...ez ditu onartuko ...- gueratzen da mezua digeribleago, bende gainera
Estrasburgok ez ditu onartuko Altsasuko gazteen eskariak
Iracurtzen dut, eta aldi berean observatzen, bi esquela dagozenac elkarren ondoan bat gaztelaniaz eta bestea euscaraz. Holan dio (Gara eguncaria, 16 urtarrila 2022) batac azpian e hil den delacoa
(Vdo. Mª Cruz Fernández Etxarri)
besteac honelaxe
(JESÚS VIGOR VIDÁNen alarguna)
Nahiric compondu edo behintzat hobetu "handicapa" daucana euscarazcoac (batzuentzat ez duque handicapic, beste batzuc ez duquete nahi reconocitu holacoric euscaran inoiz) ipinten ahal litzaque ondoco hau
(Alarguna e JESÚS VIGOR VIDÁN)
Ez al da ulertzen aisago eta fiteago orain kin hau auquera alternativoa? Dinot nic ze Josu Lavinec ez duela lar gogocoa hori solucionea. Bestetic ostera Luis Lauzirikac ez daquit nola sentitzen luquen zeren hain da expressatzen horren laburqui.
Dena dela, baldin badago "handicapic" eguin daigun ahaleguina gainditzeco obstaculuac.
Dudaric ez, ba dago conceptua e qualitatea e informationea, zein izan ahal da yago edo gutio ona.
Dudanean repasatu irauco correspondentzia naiz aurquitu orain kin ondoco titular hau
(an Argia astecaria, 21 azaeroa 2021, ganic Garazi Zabaleta)
Oihanak modu jasangarrian ustiatuz egurra ateratzeko proiektua
Nic ez daucat ez dudaric eta ezta zalantza tchiquerrenic ze hor titularrean informatzen da buruz
projectu bat,
ezen ba da projectu bat zein ... denadelacoa kin bere emparau behar dituenac. Ondorioz nic nahiago nuque, favorez iracurlea, eraiqui edo reeraiqui hori titularra holan
Proiektua ateratzeko egurra oihanak ustiatuz modu jasangarrian
Ez daquidana da zembateco importantzia emaiten zaio honaco critiquei an universitateco Kazetaritza facultatean. ¿Ez al daucate importantzia behar luqueten mimoric?
Vecero (edo, orain bezero euscara modernoan) verbea da prestamo directo bat tik gaztelera. Da esateraco nola erabili menbrilo (ezen, membrillo), edo "a ver" (aber) adierazteco "ia", porsiacaso "por si acaso" ordezta badazpada, gasolina, ...
Vecero verbea da behintzat euscara occidentalean -ustez dut ez du erabilera sociologico constatable realic eremu hortaric campo- erabilten den hitza adierazteco esateraco noiz behar izaiten zen repartitu zembait etchaldetatic esnea caleco familia batzuetara. Ezen horiec familiaoc ziren baserri hortaco veceroac (aurretiaz zutenac hartua tchandea [la vez, vecero] esnearen recibitzeco. Halan delaco baserri hortacoac -aurretiaz ere- ba zequiten zeintzu familietan partituco zuten esnea.
Baina doazenac hoteletara edo restauranteetara berriren berri edo sarri ez dira veceroac baizic clienteac.
Cliente verbea da hitz internationala behintzat occidenteco hizcutza guehienetan edo guztietan. Halan ikusten dugu ze da
gaztelaniaz cliente
frantzesez client
inglesez clent
alemanez Klient (substantivoac alemanez izquiriatzen dira maiusculaz)
italianoz clienti
russoz клиент (pronunciatua kliyent)
catalanez client
polacoz klient
Baina, harrigarriqui edo ez hain harrigarriqui, ikusten dugu an Elhuyar hizteguia ze gaztelerazco cliente esanten da euscaraz bezero baina -incomprensiblequi- ze gaztelerazco clientelismo da euscaraz klientelismo.
Hori ikusiric galdetzecoa date ea Elhuyar bizi al da mentalqui an Occidentea eta an cultura occidentalea edo extragalaxicoan respectu euscararen (eta euscaldunen) universoa. Nago ze Elhuyarrec bai ezagutzen du euscara baina tamalez illogicoqui du mespretchatzen euscaldunon euscara (eta haguian ere euscaldun populua),
Sarri samar ekarten dut nic blog hontara prensan aurquitutaco titularrac noiz horiec titularrac iruditzen zaizquit behintzat asqui difficilac comprenitzeco. Gaur hemen bat guehiago horietaricoa zeren iruditu zait zaila mezua interpretatzeco.
Hara, gurcoa ganic Maite Ubiria Beaumont (https://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gara/editions/2022-01-07/hemeroteca_articles/presoen-auzia-lozorroan-utzi-nahi-duen-frantses-gobernua-esnarazteko-martxa),
Hori titularra nahiric "compondu" edo behintzat "hobetu" informativoqui ezen mesedetan iracurlea nic "hobetuco" nuque honela edo antzeratsu
Eguia indudablea da ze, orain ondoren ezagutu possibilitatea erabilteco euscaraz ere recurso prepositivoac, dut nic ikusten asqui differente mundua e euscaraz redactatu mezuac, ezen nola informatu edo nola hobetu nivel communicativoa an redactionea.
Halan iracurriric hau titularra an lehenbizico orria (Gara, 05 / urtarrila / 2022)
Agur zintzoa Xanti Iparragirreri
nic nahiago nuque (pean neure sinadura) beste honela
Agur zintzoa ki Xanti Iparragirre
Niretzat, diodana, daucadan aburua hontaz da evidentea eta indiscutiblea.
Dudalaric iracurri hau titularra (Herria astecaria, 9 abendua 2021)
Euskararen Nazioarteko Eguna Boisen, Sydneyn, Berlinen eta Mallorcan
pasatu zait pensamentutic ze ipini ahal zen baita holan
Euskararen Nazioarteko Egunan an Boise, Sydney, Berlin eta Mallorca
Nago ni ze horrec recursoac lekarque guri euscaldunac mesede eta avantail on proactivoa.
