Sunday, December 28, 2008

Skrupulu obsessivoak edo gehiago realitate gordina?

Dudalarik irukurtzen honalatsukoak

  • Deabruaren egitekotako bat gure burua nahastea baita, eta deabrua ez baitago kanpoan, gure baitan eta gure buruan baizik, aingeru guardakoa ere buruan daukagun bezala.

ordez irakurri beste honelakoak

  • Deabruaren egitekotako bat gure burua nahastea baita, eta deabrua ez baitago kanpoan baizik gure baitan eta gure buruan, aingeru guardakoa ere buruan daukagun bezala.
zait etortzen izpiritura holako tristezia bat ustez, neure ustez, ez dutela / dela maite euskara azkar eta goxoki, eta ondorioz ere euskadunak gure populua, edo dutela / dela skribitzen lar ohargabeki euskaraz.

Ba dateke sentimentu hori, hori-sentimentu triste lanbro lauzo bare hori, izatea lar subjektivoa eta realitatetik urrunduxea eta ere akaso -akaso bai, baina ere akaso ez- ondorio neure skrupuluak, skrupulu euskalzale obsessivoak.

Monday, December 15, 2008

Begiekin dugu irakurtzen, begiekin

Dudarik ez da ze irakurtzen dugu kin geure begiok (dugularik edo ez vokalizatzen, subvokalizatzen edo mentalki zuzenean irakurtzen). Orduan kontuan hartzekoa da itxura visuala na ikusten duguna, izan dadin orthographia edo beste.

Gaur Euskal Telebista tv-an eman dute berri na akzidente bat gertatu dena an Galizia barku batean non hil da soil persona bat, filipino bat. Notizia horrek ba zuen textu idatzizko bat azpian' indartuz notizia non irakurtzen zen explikaturik zer ontzi klase zen

... merkataritza - ontzi ...

baina gure begiek, edozein euskaldunenak goxoago ikusi zukeen honakoa

... merkante ...

Ba da differentzia ederra tzat gure begiak, sartu gabe dialektika lexikalean ez deus antzekorik, soil kasu emanik gure begi nekatu gaixoei. [Haatik -baina ez soil impakto visuala gatik horregatio- ere da importantea orthographia, Maite Abaitua.]

Sunday, December 14, 2008

Dekalogoa na Kontseilua' euskara hobean tzat gu euskaldunok

Kontseiluak, hak Euskal Erakundeen Kontseiluak, ba du ardura handia kin

euskararen faktore externoak (statusa)

eta da hori ongi eta ere txalotzekoa baina aitzitik du ardura guti buruz

faktore internoak na euskara (corpusa)'

hain guti non ez du deus holakorik, behintzat publikoki; sekula ez da mintzatu buruz horiek faktore internoak zeintzu dira importanteak eta ere arras determinanteak. Faktore externoak dira importanteak horregatio baina ere internoak, faktore interno euskararenak, dira hartzekoak kontuan baina horiek ez ditu Kontseiluak hartzen haintzat, direnekotzat. Argi dago hori an bere dekalogoa atzo emana Barakaldon an BEC (Bilbao Exhibition Centre).

Bere dekalogoa eman ahal izan zena hobeki begiratu izan balu ai faktore internoak na euskara izan da emana aitzitik modu honetara. Begira nola

1. Orain arteko irakastereduak gainditu.

2. Euskara-saila gobernu-egituraren gailurrean kokatu.

3. Administrazioa euskaldundu.

4. Alor sozioekonomikoa euskaldundu.

5. Euskara berezko, lehentasunezko eta ezagutu beharreko hizkuntza aldarrikatu.

6. Helduak euskaldundu.

7. Unibertsitatea eta Lanbide Heziketa euskaldundu.

8. Hedabideetan euskara-kuotak ezarri.

9. Euskararen aurrekontua handitu.

10. Hizkuntza-politika egokia burutu.


Nola esana bait dugu eman ahal izan zen hobeki -askoz hobeki edozein euskaldunentzat- modu hontara hori dekalogoa

1. Gainditu orain arteko irakastereduak.

2. Kokatu euskara-saila gobernu-egituraren gailurrean.

3. Euskaldundu administrazioa.

4. Euskaldundu alor sozioekonomikoa.

5. Aldarrikatu euskara berezko, lehentasunezko eta ezagutu beharreko hizkuntza.

6. Euskaldundu helduak.

7. Euskaldundu Unibertsitatea eta Lanbide Heziketa.

8. Ezarri hedabideetan euskara-kuotak.

9. Handitu euskararen aurrekontua.

10. Burutu hizkuntza-politika egokia.


Ikus, kompara eta junga puntuok elkarren ondoan


1.

Orain arteko irakastereduak gainditu.

Gainditu orain arteko irakastereduak.

2.

Euskara-saila gobernu-egituraren gailurrean kokatu.

Kokatu euskara-saila gobernu-egituraren gailurrean.

3.

Administrazioa euskaldundu.

Euskaldundu administrazioa.

4.

Alor sozioekonomikoa euskaldundu.

Euskaldundu alor sozioekonomikoa.

5.

Euskara berezko, lehentasunezko eta ezagutu beharreko hizkuntza aldarrikatu.

Aldarrikatu euskara berezko, lehentasunezko eta ezagutu beharreko hizkuntza.

6.

Helduak euskaldundu.

Euskaldundu helduak.

7.

Unibertsitatea eta Lanbide Heziketa euskaldundu.

Euskaldundu Unibertsitatea eta Lanbide Heziketa.

8.

Hedabideetan euskara-kuotak ezarri.

Ezarri hedabideetan euskara-kuotak.

9.

Euskararen aurrekontua handitu.

Handitu euskararen aurrekontua.

10.

Hizkuntza-politika egokia burutu.

Burutu hizkuntza-politika egokia.


Kontseiluak, Euskal Erakundeen Kontseiluak, onhartzen eta onhartuko al du kritikarik? Erakundeak arduratua dagoenak kin euskara eta finantzatua kin diru publikoa esango al du, digu euskaldunoi, zer duen uste buruz faktore internoak na euskara zeren jakitea hori ere izan al da interesantea, argigarri eta zorreko tzat euskal aportanteok. Ea ba zer duen esaten gure Kontseiluak, ea nola duen, gaituen konseilatzen arlo -importante?- hortan ere.

Thursday, December 11, 2008

Lexikoa eta orthographia na lexikoa

Lehenbizian etorri zait burura titulatu behar nuela hau posta soilki

Lexikoa eta orthographia

baina nola loturik dago orthographia ai lexikoa' eta da orthographia derivatu bat datorrena lexikoatik, hitzetik, pensatu dut hobe zela titulatzea nola bait dut titulatu azkenean

Lexikoa eta orthographia na lexikoa

edo

Lexikoa eta orthographia lexikoarena

edo

Lexikoa eta lexikoaren orthographia

Euskara erren (renquear) dabil lexikoan eta doa tatarrez (ez da heltzen joatera dandarrez) katastrophikoki orthographian. Syntaxian ere dituelarik problemak da beldurgarria baldin nahi bada erabili prosa fluido fite bat an mundu moderno rapido hau. Baina lot nakion oraikoan soil

lexikoari lehenbizi

eta gero ahaztu gabe

ai orthographia.

Har dezada nola hitz prototypoa:

visionario

So eginik lexikoari hauxe diote euskal hiztegi labeldunek (hiztegi sensationalista edendunek)

elhuyar: ameslari, irudikor, begitaziodun

3000 hiztegia: irudikor, meslari

Morris: ameslari, argidun, igarle, etorkizun zena duen, utopiko

Aitzitik hara hitz hori an Europako hizkuntza relevanteak

es. visionario
fr. visionnaire
in. visionary
al. Visionär
it. visionàrio

Visionario
Se refiere a la persona fantasiosa, que cree o imagina cosas imposibles o que tiene visiones sobrenaturales.

Visionary
A person who has the ability to think about or plan the future in a way that is intelligent or shows imagination.

Visionnaire
Qui a suffisamment d’influence pour que ses idées soient reprises dans le futur; Qui a, qui croit avoir des visions, des révélations; (Figuré) Qui a des idées folles, des imaginations extravagantes, des desseins chimériques; Quelqu’un qui a suffisamment d’influence pour que ses ...

Visionär
Eine Person mit Visionen, besonders ein Künstler

Visionàrio
Si dice di persona che crede reali cose inesistenti, o che formula progetti irrealizzabili

Ez izanik ere exaktuki identikoak definitioneak ikusten da ze atxekitzen dute hitza eta konsideratzen ahal dugu eta dugu konsideratzen hitz kommuna okzidenteko hizkuntzetan.


Zer esan ahal dugu gorritu gabe buruz euskarazko versioneak, gorago ikusiak?. Har balezate ere hitza lexikalki

-visionario-

zer zentzu luke skribitzeak

bisionario?


Bide onean ote goaz euskaldunok intelligenteki? Eta bigarrenik bide onean ote daroagu euskara, "gure hizkuntza kutun bihotzekoa"?

Tuesday, December 09, 2008

Relevanteek, relevante batzuk, uste daroena eta praktikatzen

Josu Lavien kommentarioaren eraginez -aurreko postean eginiko kommentarioa- egitera noa oraiko post hau. Josuk aipatzen ditu nola idazle relevante Atxaga eta Irigoien baina izan ahal zen besterik ere horregatio.

Nik orai egertuko dut hemen izan dudan korrespondentzia elektronikoa kin euskal idazle relevante bat. Hara.

1) nik relevanteari

Lagun on (..............)

Hasi nauk begiratzen zeozer hire liburu mardul horri. Dudarik ez dela ondo mardula, gero ikusiko irakur dezadanean. Zorionak liburua gatik.

Gaur irakurri diat hire interviewa (...........) buruz hire liburua. Ondo. Edozelan harritu nauk irakurtzean

... denbora erreala hartzen baduzu ...

... tarteka erreflexioak egin ...

..., Beñardo aldiz tipo errebelde bat, ...

... eta halako errebeldia bat ...

ez al zen euskara naturalago eta realago hontara

... denbora reala hartzen baduzu ...

... tarteka reflexioak egin ...

..., Beñardo aldiz tipo rebelde bat, ...

... eta halako rebeldia bat ...

Ikusi diat ere

... gauza batzuk errepikatu egiten ...

baina hemen ondo zegok hori errepikatu hori, prefosta, zeren ez duk arrotzhitza baizik mailegua edo hitz zaharra euskaran. Besteak ere euskara ditut baina oraintsuago historikoki hartuak, differenteak tratamentu orthographikoan.

Besterik ez (.............) eta pasa zoriontsu Gabonak. Ni Greziara joango nauk andrearekin.

Erramun Gerrika
domekea 7 abendua 2008
Lekeitio (nahiz izan Munitibarkoa)


2) relevanteak niri

Erramun:

(.......)ko kontuak (........)ko idazleen ardura duk, eta zer egingo diogu, bada? Ni, hala ere, Euskaltzaindiaren arauak betetzen saiatzen nauk, nahiz eta euskaltzainak behin baino gehiagotan ibili zaizkigun hainbat korapilotan orain arre eta orain so ("hauzo" idazten genian garai batean, eta gaur "auzo", eta horrela beste hitz askorekin ere); esan nahi diadana duk halako nahaste-borrastean jardun izan dugula urteotan; arazo hori konpontzeko, zuzentzaileari ematen zioat nire lehen idazkia, eta berak zuzendutakoa (berak ere Euskaltzaindiaren arauak jarraitzen dizkik) ontzat ematen diat, bestela erotuko nindukek.

Beraz, liburua irakurtzerakoan ere, horrelako kontuekin topatuko haiz, Munitibarko seme kuttun hori, seguru baietz, baina nik gomendatuko nikek kasu handirik ez egitea, eta gozatzea irakurketarekin... irakurketan gozagarririk izatekotan, jakina!

Greziara hoala Gabonetan? Hi bizi haiz, hi!

Besarkada bat:

3) nik relevanteari

(.............).

Tira, ahaleginduko nauk ez kasurik egiten holako "huskeriei" -rebelde, errebelde, ...- eta zentratzen irakurketan. Baina ez duk, ez zaidak, erraz egingo ze ni holakoxea nauk eta gainera dituk harri koxkorrak bidean eragiten dutenak sostor, zeren oroitzen nauk nola ere akademiko buru Andres Urrutiak esan zidan ez aspaldi nik gai hau aterata' ze ridikuloa zela esatea erredikuloa euskaraz, hori berak bere baitarik.

Berriro ere salutatzen haut eta desiratzen bizi haitean zoriontsu eta pozik. Gabon on eta gauza bera tzat Urte Berri datorkiguna.

Erramun Gerrika
Lekeitio

Sunday, December 07, 2008

Zein mesedegarri, behintzat batzutan, prepositioneak

Irakurri dut gaur titular hau

DURANGOKO LIBURU ETA DISKO AZOKA

Jendetza arteko bidaia Goienkalen, Barrenkalen eta Artekalen

eta pensatu dut zein egoki eta mesedeko litzateke erabiltzea eta sartzea hemen prepositionea. Hara:

DURANGOKO LIBURU ETA DISKO AZOKA

Jendetza arteko bidaia an Goienkale, Barrenkale eta Artekale

Ez al da egokiago edozeinentzat? eta natural? Zer luke txarrik?

Monday, December 01, 2008

Salva zagun geure buruak, geuk diogu.

Gaurko -astelehena 1 abendua 2008- an egunkari hegoafrikano Cape Times da ikusten hau eguneko titular prinzipala (ikus hemen), gogoan izan ze izan dira kalte handiak mahastietan kin azken denboralea, handiena azken urteotan.

Save our
Winelands,
say angry
residents

Modu hau informatzekoa da edo date hartzekoa haintzat eta ez duke derrigorrez relationerik kin informatione sensationalistea.

Diot soil ze iruditzen zait sano erabilgarria.

Esaterako izan dute aukerea ere an Cape Times skribitzeko -informatzeko- honela

Residents
say angry
we have to save
our Wineslands

baina ez dute aukeratu hau bigarren aukerea baizik lehenengoa zein agertu da egunkarian. Ikusirik an euskarazko versionea dira ba honela

Salva zagun (ditzagun)
gure mahastiak,
diote herritarrek (hauzotarrek)

edo

Herritarrek diote
salva zagun
gure mahastiak.

Zer pensatzen dukete interesatuek -euskal prensa egileek- ? Ala da hau bloga soil tzat theoriko puruak? Ez arren, otoi.

Kasu eman ere ai titular gokoa neuk ezarria ai post hau:

Salva zagun geure buruak, geuk diogu.

Kausitzen al da arrots?, niretzat ez.

Sunday, November 23, 2008

Sekuntzia informativo ederki emana

Nire logelan hemen, Hego Afrika, ba da photographia bat enmarkatua non ikusi ahal da mendigoizale bat an tontor elurtu bat sostengatuz burua an skiak eta bi makilak. Azpian duela titulua kin maiuskulak

AMBITION

eta ezpian mezua niri asko gustatzen zaidana

Aspire to climb as high as you can dream

Ikusten dut ze hori mezua dago emana ederki begiraturik sekuentzia (sequentia) informativoa. Agertzen zaigula lehenbizi begietara (eta entelegura)

Aspire

eta ulertzen dugu ze gaituela gomitatzen aspiratzera, gero

Aspire to

aspiratu zeozertara, gero

Aspire to climb

dezagun aspira igoten (igotera)

Aspire to climb as high as

aspiratu igotzen hain gora nola

Aspire to climb as high as you

aspiratu igotzen hain gora nola zuk / zu


Aspire to climb as high as you can

aspiratu igotzen hain gora nola zuk ahal duzu

Aspire to climb as high as you can dream

aspiratu igotzen hain gora nola (zuk) ahal duzu amets


Ez ahal dago ongi, ederki emana sekuentzia informativoa: visualki azalean (horixe gaik orthographiaren importantzia ez balitz ere handia' bai determinantea) eta barnean ondorioz enteleguan?


Baina zein examen offizial euskarazkoan ematen ahal litzateke ontzat tzat

Aspire to climb as high as you can dream

hau ondokoa

Aspiratu igotzen hain gora nola (zuk) ahal duzu amets


Eta zein litzateke versione "orthodoxoa"?



Cape Town

Thursday, November 13, 2008

Beste rekurso bat antzekoa na aurrekoa

Aurreko postean agertu nuen titularra


New government will be formed as soon as possible, says Mugabe

edo euskaraz

Gobernu berria formatu behar da ahal bezain sarri, dio Mugabe-k

Aitzitik gaur nahi dut ekarri blogera -gure blogera- ikusi dudana gaur arratsean an hemengo kazeta arrastikoa Cape Argus (Thursday November 13 2008) agertua an orri nagusia, konsideratzen ahal dugula hau formea variante ez urrun bat na lehen aipatua. Hara titularra exaktuki
"This is not the ANC I knew" - Smuts
edo guk euskaraz
"Hau ez da ANCa nik ezagutu nuena" - Smuts
edo
"Hau ez da nik ezagutu nuen ANCa" - Smuts

Smuts da leader ezagun bat hon ANC (African National Congress) . Gogora ekarri ze izan da orai -hamartsu egun direla- formatu hemen partidu politiko berria COP (Congress of the People) kin desakort zeudenak an ANC kin oraiko ANC presedente Jacob Zuma eta daroen politika pulistea eta nepotistikoa. Nolatsu bait zen formatu Euskal Herrian EA tik PNV.

Da nolatsu esan izan balu Garaikoetxeak


"Hau ez da PNVa nik ezagutu nuena" - Garaikoetxea

edo

"Hau ez da nik ezagutu nuen PNVa" - Garaikoetxea

Gaitezen ohart ze hemen, nola ez bestean, "mezua edo esaldi direktoa" ematen da barruan kakotxak eta gero kin gidoia, eta ez kommea, aurretik subjektua (Smuts edo Garaikoetxea).

Ea oraikoan ere ematen du post honek frutu nola besteak.


Cape Town, Kabo Hiria.

Tuesday, November 11, 2008

Erabili ahal dugu guk ere euskaraz hori rekursoa?

Gauza arras ona da observatzea zer egiten ari dira besteak ere. Halan askotan nahi delarik hartzen da ganik besteak on izan ahal dena guretzat ere. Preambulo hau dator ze ikusten dugu askotan euskaraz egunkarietan honelatsuko titularrak
Datozen hauteskundeak irabaziko dituztela dio Ibarretxek
eta nik sarri kritikatu dut -kommentatu, dialogatu- esanez hobe litzateke(la) redaktatu honela kin gradu informativo hobea
  • Ibarretxek dio datozen hauteskundeak irabaziko dituztela
edo
  • Ibarretxek dio irabaziko dituztela datozen haueskundeak
edo
  • Ibarretxek dio ze irabaziko dituztela datozen hauteskundeak

Kontua da ze horrek mezuak ditu hiru parte:

1) nork dioen [subjektua],
2) dioela [verbua] eta
3) zer dioen [predikatua].

Esan ahal da eta ere da esaten ze importanteena da mezua -zer dioen- eta hori dela nabarmendu behar eta eman informativoki aitzinetik. Egia esan hori argudioa da rebotez emana ze ez da egiazko argudio informativoa -zindoa eta lanoa; ondraduki emana- dadintzat izan informatua irakurlea baizik sustifikatione sustifikativoa, rebotez eta punpa lasterrez datorrena tik kulatea -edo zeozer justifikatu beharra-.

Observatu dut eta ikusi ze inglesez irakurri ahal dira honelako eta honelatsuko berriak titularretan (Cape Times, martitzena 11 azaroa 2008, orri nagusia)

[oraikoa buruz Zimbabwe-ko presidente Mugabe zeinak galdu zituen elektioneak martxoan eta oraino ez du alde gobernutik ez duelarik utzi nahi boterea nehola ere]
New government will be formed as soon as possible, says Mugabe
edo euskaraz
Gobernu berria formatu behar da ahal bezain sarri, dio Mugabe-k

Esan nahi dut ze informationea da eteten kin komma bat' emanik lehenbizi mezua eta gero nork hori dioen, tartean dela komma bat.

Dudarik ez hori possibilitate informativoa da atxamanerrezago an ulergarritasuna (eta ere visualki) ezi beste hau ohiturazkoa oraiko euskaran
  • Ahal bezain sarri gobernu berria formatu behar dela esan du Mugabe-k
Kompara dezagun (ditzagun) begien aurre - aurrean kin geure betaurreko analytikoak:
  • Gobernu berria formatu behar da ahal bezain sarri, dio Mugabe-k
edo
  • Ahal bezain sarri gobernu berria formatu behar dela esan du Mugabe-k
Zer zaizue iruditzen possibitate informativo hau aplikatzeko euskaraz?, hori bait tartekaturik kin beste possibilitate guziak? Gustatzen?

Cape Town, Kabo Hiria.

Friday, November 07, 2008

Zorionak Obama eta aipuak

Lehenengo, nahi dut eman zorionak hemendik tik neure blog hau ai Barack Obama presidente elektoa hon USA.

Bigarrenik, ekarri blog hontara lau aipu agertuak atzo -eguena 6 azaroa- an hemengo egunkari Cape Times (www.capetimes.co.za). Plazer handiskoa izan zait ulertzea notizia guzia, gabe ezein neke, eta emanen dut titularra eta lehenbiziko paragrapho ongi synthetikoa na egunkari Cape Times.

titulatzen

Dawn of a new era

kin lehenbiziko hau paragrapho ongi informativoa
Democrat Barack Obama, fresh from a historical election win as the first black president of the United States, has turned to the sobering challange of steering a new course for a country grapping with two wars abroad and the threat of a prolonged recesion at home.
Pensatu dut neure baitan hori irakurtzean' bai informatione ongi emana eta ere synthetikoa tik lehendabizi, lehen paragraphoa.

Izulirik lehenbiziko delako lau aipuak, hara horiek direnak arras interesanteak gatik diotena, informaturik publikoa ongi. Baina guk geure etxean -an euskara- nola behar lirateke itzuli' edo egunkariek (Berria, Gara, Deia, ...) edo itzultzaileek? Zeren dira interesanteak aipuok ere atemporalki, esan nahi dut gero' noiznahi.

Hemen lehenengoa ganik Barack Obama bera
"If there is anyone out there who still doubts that America is a place where all things are possible; who still wonders if the dream of our founders is alive in our time; who still questions the power of our democracy, tonight is your answer"
Barack Obama

Bigarren aipua ganik Nelson Mandela
"Your victory has demostrated that no person anywhere in the world should no dare to dream of wanting to change the world for a better place"
Nelson Mandela

eta hirugarren aipua ganik lehengo UN sekretario general Kofi Annan
"It's an historic event; one that I hand not expected to see in my lifetime"
former UN secretary - general Kofi Annan

azkenik laugarrena ganik Nigeriako presidente Umaru Yar Adua

"The election of Barack Obama as president has finally broken the greatest barrier of prejudice in human history"
Nigerian President Umaru Yar Adua


[Dudarik ez, niri, gehien gustatu zaidana eta ere sakonena da na Nelson Mandela. Viva hi agure lerden hori, atxik fier eta luzaz, hoberena hiri madiba!] (madiba da hitz bat sano errespetuzko eta ohorezkoa an khosa hizkuntza; hola deitzen dute hemen: madiba)

Nola esana dut jada goian interesantea litzateke informatzea ere euskal populua buruz esan dutena persona politiko relevanteak, bai baina nola? Nolako euskaran? Nik, izanik ere neophitoa -grekoz, landareberri- ulertu dut aisa inglesekoa. Baina ulertuko ote nuke euskarazkoa, berdin aisa edo aisasko? Eta euskaldunek, euskaldun ongi alphabetatuek, eta ez horren eskolatuak an euskara?

Nork esan ahal du -Sarasolak, ... - euskarak ez du deus modernizatzekorik edo reformatzekorik?


Cape Tow, Kabo Hiria.

Sunday, November 02, 2008

Ote da sinestekoa (periodismoan)?

Iduri luke zientza fiktionekoa honek:

Giza Eskubideen Euskal Herriko Behatokiak Nazio Batuen Erakundeak (NBE) Estatu espainolean urratzen diren giza eskubideen inguruan kaleratutako txostenak "perspektiba" ezarri eta "terrorismoaren aurkako borrokaren izenean" guztia ez dela balezkoa azpimarratu du.

Ari ote naiz exageratzen esatean ze da informatione kafkianoa hori goiko hori? Ez al du -ez al dugu euskaldunok- marezi errespurik, errespetu informativorik. Ba dugu ziur zuzen hori, horregatio!

Wednesday, October 29, 2008

Nola jokatu: egoki, egokiago edo egokien

Guziok ba dakigu differentzia dagoena artean egoki, egokiago edo egokien. Vistakoa da, evidentea. Nahiz-ta lan bat edo zeregin bat egin egoki' hobeto da egokiago fimitua eta hainbat hobe noiz dago egokien egina.

Hemen, an Hego Afrika, nenbileta autoarekin asteburuan -gidatuz tik ezkerra- batetik bestera ikusi dut sarri ondoko mezua paneletan pean symbolo bat (esaterako lanen ari makhinaria)

For 4 km

ezen lanak dagoz(ela) 4 kmtrotan.

Nola eman ahal da mezu hori euskaraz? Egoki, egokiago edo hainbat hobe egokien?

4 kmtan

edo

an 4 km

Nire ustez bide prepositivo horrek ematen du fruturik asko an mezu laburrak, aparte eman ahal duena prosa luzean eta lausoan.

Tuesday, October 14, 2008

Nola jokatu kin orthographia eta baita seguru kin lexikoa?

Nengoela hemen -an Kabo Hiria- supermerkatuan ikusi dut fruta bat ez nuena ezagutzen eta dut galdetu ea zein da izena eta jakin dut ze inglesean da

guava

non begiraturik hiztegia na ingles - ingles ahal dut irakurri

(the fruit of a tropical American tree, with yellow skin an pink flesh)


Ez izanik aski kin explikatione hori begiratu dut nola da gaztelaniaz

guayaba

non gaztelania - gaztelania hiztegiak dakarren

(fruto del guayabo)

Nola behar genuke eman euskaraz hitz hori,

bai lexikalki

eta ere orthographikoki?


Bai, ze nola dioen hak Jesus Rubiok bere blogean

Dudarik gabe, estrukturek (eta hitzek) axola dute

baina nik gehitu nahi dut hitzei na J. Rubio [Eusebio Gorospe: "Aspaldi komentatu dugu hainbat itzultzaileren artean "] ze hitzek dakartela bere baitan orthographia jakin bat.

Ezen ere orthographiak du axola.

Cape Town, Kabo Hiria.

Friday, September 19, 2008

Bide hobe baten barna, informativoki

Redaktatu ahal da informativoki hobeto -ulertzen errazago eta fiteago- edo makalago. Egun ikusi dut lehenengo orriko portadan hau notizia (ikus linkean nahi ezanez gero; behekaldean eskuinetara):

Berhokoirigoinen
aukako epaiketa
urtarrilera arte
atzeratu dute

Bainonako Auzitegiak Mixel Berhokoirigoin Euskal Herriko Laborantza Ganberako presidentearen aurkako epaiketa urtarrilaren 29ra arte atzeratu zuen, abokatuak defentsa "behar bezala prestatzeko" egindako eskaera onartuta.

Baina izan ahal zen ere holan redaktatua hobeki informativoki

Bainonako Auzitegiak urtarrilaren 29ra arte atzeratu zuen Mixel Berhokoirigoin Euskal Herriko Laborantza Ganberako presidentearen aurkako epaiketea, onhartu ondoren abokatuak defentsa "behar bezala prestatzeko" egindako eskaera.

Ote da hau bigarren textua hobea inormativoki? Nik baietz uste.

Tuesday, September 16, 2008

Textu baten hobekuntzea, nola ikasi nuen Calgary-n, Canada

Gogoan dut nola ikasten ari nintzela ingles Calgary-n -Alberta provintzia-, Canada egiten genuen textuen, geu ikasleon textuen, reirakurketea eta ere hobetzea harik arte geratzen zen textua hobetua kin guzion oneritzia eta apportationeak. Calgaryko ariketa on arras positivo hori izanik gogoan nahi dut nik egin zeozer antzekoa hemen blogean gainean atzo irakurri nuen artikulua Euskara, bermea; euskal Estatua, tresna ganik euskal preso politiko Joseba Alvarez (Gara, gaurkoa, astelehena 15 iraila 2008). Iruditu zait artikulua interesantea dioena gatik eta kausitu dut ere dagoela ongi redaktatua nola erraz konprenitzekoa baina izanik halaber helburua orai hemen "hobetzea komprensivoki" textua -nola Calgary-ko ariketetan- ekartzen dut delako artikulua blog hontako orrietara, uste izanik izan ahal dela puntu on bat dezagun gogoetatu buruz textuen -euskarazko textuen- "hobekuntzea" eta ikusi zer on ekarri ahal duen reirakurketeak textua.

Dudalarik agertuko hemen lau partetan partitua nire iharduna:

a)
textua bera nola publikatu bait da.

b)
parraphoz parrapho berriro textua kin paralleloki eta ondoan parrapho bakoitzeko "hobekuntzea".

c)
textu "hobetua", guzia jarraian.

d)
komparatu ahal ditu phraseak parez pare banan banan nahi lukeenak eta lukeenak hortarako gogoa eta astia. (baina hau uzten dut bakoitzaren esku) (ez legoke txarto egitea lan hori ikusi ahal daigun hobeto komparaketea, phrase bakoitza elkarren ondoan)



Has naiten bada:

a)
textua bera nola publikatu bait da.



Joseba Alvarez Euskal presoa

Euskara, bermea; euskal Estatua, tresna

Euskararen aurkako eraso berria lantzen ari dira gure herria ukatzen duten bi estatuak. Frantses Akademiaren azken oharrak eta Pariseko Senatuak izandako jarrerak argi eta garbi erakutsi dute zein izango den euskararekiko politika etorkizunean Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoan. Errealitate horri azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak gehitzen badizkiogu, argi dago genozidio linguistiko-kulturala indartuko dutela, euskarak egiten baikaitu euskaldun eta Euskal Herri.

Estatu espainolean ere, beste eraso bat prestatzen ari dira. Ez dago Savaterren eta bere kideen ekimena beste era batera ulertzerik. Konstituzio espainola aldatu nahi dute gaztelania oraindik indar handiagoz inposatzeko. PSOEk PPrekin hitzartu nahi duen estatu itun berrian, besteak beste, hizkuntzarena sartu nahi dute. Jokabide honen aurrean, egungo «euskal instituzioen» hizkuntza politika eskasak ez du balio, eta inkesta soziolinguistikoaren emaitzen argitan, euskararen etorkizuna Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroan ilundu egiten da. Gaztelaniaren aldeko presioa indartzea dute helburu eta, bide batez, euskararen normalkuntza prozesua oraindik gehiago moteldu. Espainolek ere argi dute euskarak egiten gaituela euskaldun eta Euskal Herri.

Hori gutxi balitz, bi estatuetan prestatzen ari diren eraso hori, Euskal Herrian bizi dugun egoera gatazkatsuaren erdian ematen da. Izan ere, gatazkaren konponbiderako azken saioaren porrotaren ondorengo azken hauteskundeetako emaitzek panorama politikoa asko aztoratu dute, besteak beste, Euskal Herri osoan ezker abertzaleak izan dituen emaitza oparoen ondorioz.

Alde batetik, Zapaterok gobernuari eutsi dio eta PP krisialdian sartu da. Bestetik, PNVren emaitzak gero eta kaskarragoak dira, PSOEri Patxi Lopez lehendakarigai gisa indartzeko aukera zabalduz, batez ere, datozen hauteskunde autonomikoetan ezker abertzaleak Gasteizko Legebiltzarrean ordezkaritzarik izateko aukerarik izango ez duela pentsatuz. Operazio politiko horri aurre egiteko proposatu du Ibarretxek kontsulta plana, bere garaian Ibarretxe-Oreja lehiaketan bezalaxe, orain iragartzen den Ibarretxe-Lopez lehiaketan ezker abertzale ilegalizatuaren botoak eskuratzeko asmoz. Era batean edo bestean egoera honetatik atera daitekeen akordio autonomiko berriak gatazka ez konpontzeaz gain, euskararen kalterako izango dela gauza segurua da.

Honi guztiari, globalizazioak Euskal Herriaren etorkizuna eta, beraz, euskararena, baldintzatuko duela gehitu behar diogu. Nola egin aurrera gero eta neoliberalagoa den Europar Batasunak gure herria eta hizkuntza ukatzen dituenean? Nola egin aurrera, Euskal Herriaren erreprodukzio mekanismo eta bitarteko guztiak, legalak, instituzionalak, kulturalak, komunikatiboak, ekonomikoak... gure esku ez baditugu? Euskal Estaturik gabe ez dugu hori guztia eskuratzerik eta, zer esanik ez EBn... Irlandak argi erakutsi digu estatua eskuratzea ez dela bermea, baina beste kasu guztiek erakutsi digute estaturik gabe ezinezkoa dela. Flandria eta Quebec, adibidez, oraindik ez dira estatu bilakatu, baina estrategia honetan sakontzen ari dira. Hor dugu, bestalde, Palestinarekiko politika genozida egiten ari den Israelgo Estatuaren hizkuntza politika arrakastatsua.

Tamalez, ez dugu uste egun Euskal Herrian zabaldu den hizkuntza politikaren azterketa zuzentzen duten «euskal instituzioetako» ordezkariek bide honetatik joko dutenik. Ez dugu uste, ez Ipar Euskal Herrian, ez Nafarroan ezta Autonomi Elkartean arduradun instituzionalek euskara normalizatzeko independentzia ezinbestekotzat joko dutenik. Arlo politikoan lantzen ari diren iruzurraren atal linguistikoa prestatzen ari dira, besterik ez. Horregatik diogu euskal komunitatean, euskal identitatea edota belaunaldi berrien atxikimendua ziurtatzeko tresna nagusia, Euskal Estatua dela, bere bitarteko guztiekin. Konpaktazio sozial euskalduna bideratzeko, beraz, ezinbestekoak ditugun tresna guztiak marko juridiko politiko berri batek soilik eman diezazkiguke. Honez gain, bitarteko hauek behar bezala erabiltzeko borondate politikoa behar da, PNVk ez duena, baina ezker abertzaleak izan baduena. Ez dugu ahantzi behar, zailtasun guztien gainetik ezker abertzalea izan dela bere burua euskaldundu duen mugimendu politiko bakarra, euskaraz non-nahi funtzionatzen duen bakarra, Joxe Mari Odriozolak ahazten duen gauza. Izan ere, aspaldi erabaki genuen Euskal Herria euskaldundu nahi duen indar edo mugimendu politikoak, aurretik bere burua euskalduntzeko gai izan behar duela. Guk, esan eta egin egin dugu.

Baina badira euskararen ikuspuntutik Euskal Estatua ezinbestekoa bihurtzen duten kanpo arrazoiak, aurrean aipaturikoak euskal komunitatearen barne beharretan oinarritzen baitziren. Hots, gure herrian bizi den erdal komunitateari zein etorkinei begirakoak dira orain aipatuko ditugun kanpo arrazoiak. Positibizazio sozialaz ari gara, hain zuzen. Euskal komunitatearen konpaktazio soziala beharrezkoa izanik ere, ez da nahikoa behar ditugun bermeak eskuratzeko. Positibizazio soziala gehitzea ezinbestekoa da gure kasuan.

Izan ere, Euskal Herrian bizi den erdal komunitateak zein etorkinek, ukatzen gaituzten bi estatuen politika dela medio, gure herriarekiko zein euskara eta euskal kultura zein hezkuntzarekiko duten jarrera okerra aldatzeko Euskal Estatua izatea derrigorrezkoa da. Gaur gaurkoz, bai erdaldunek bai etorkinek politikagintzan, hizkuntzan, kulturan, hezkuntzan ukatzen gaituzten bi estatuen ikusmoldea indartu egiten dute. Inkontzienteki bada ere, Espainian eta Frantzian daudelako jokatzen dute horrela. Ez dira euskal munduan integratzen, frantsesean eta espainolean baizik, Euskal Herrian bizi diren arren. Askotan hori ere ez dute jakiten.

Ez da egia beraren borondatea Euskal Herriaren edota euskara zein euskal kulturaren kontrakoa delako, inondik ere ez, baizik eta bi estatuen politikak honela jokatzera bultzatzen dituelako. Gure herriak, independentziaren bidez eskuratuko lukeen Euskal Estatuaren tresna eta bestelako politikarik gabe, errealitate hori ez dago benetan iraultzerik. Honek ez du esan nahi gizarte eragileen eskutik egiten den lana alferrikakoa denik, kontrakoa, baina lan honen emaitza beti mugatua izango dela aitortuz. Erdal komunitatearekiko zein etorkinekiko bestelako politika integrala egin behar dugu, baina honetarako bitarteko guztiak eskuratu behar ditugu.

Gainera, etorkizunari begira, gaur Euskal Herrian nagusi den erdal komunitateaz gain, etorkinak ere ezinbestekoak ditugu, «lehen mundua» deitzen duten toki guztietan bezalaxe. Bai ikuspuntu ekonomikotik, baita ikuspegi demokratiko, sozial, kultural eta demografikotik, beraiek gabe Euskal Herriak ez du aurrera egiterik, besteak beste, beraiek izango baitira bihar Euskal Herri libreko gehiengoa maila guztietan. Beraiek, eta zer esanik ez beren seme-alaba guztiak euskaldun bilakatzeko, Euskal Estatua helburu albora ezina da. Ez dira Euskal Herriko partaide eta herritar kontsideratuko, Euskal Herria errealitate bilakatzen ez den bitartean.

Azkenik, ezin dugu ahaztu etorkizunean independentzia eskuratzen ez badugu, Euskal Herriak maila guztietan duen pisua txikitzen joango dela bi estatuetan, hiru milioiko komunitate batek, behar dituen tresnak izan gabe, ez baitu bera baino askoz ere handiagoak diren bi komunitateekin ezertan lehiatzerik ezertan. Zer esanik ez hauteskunde eta herri erabakietan subiranoak edota subjektu politiko gisa aitortuak ez bagara. Euskal Estatuaren premia, gorria dugu, zalantzarik gabe.

Gauzak horrela, Irlandaren mamua baztertzeko, ezinbestekoa da euskararen aldeko borroka, euskal kulturarenarekin batera, independentziaren aldeko borrokaren zentro politikoan txertatzea. Eta, bestetik, bi estatuak prestatzen ari diren eraso berriei aurre egitea, erantzunez eta eraikuntza nazionala indartuz maila guztietan, Joxe Mari Odriozolak aipatzen duen asimetria gaindituz. Hizkuntzaren ikuspuntutik, Flandriari eta Quebec-i begiratu behar diegu. Inork gutxik jartzen du zalantzan egun batean estatu bilakatuko direnik eta, hala bada, flandeseraz eta frantsesez biziko direnik.

Eskerrak euskararen gizarte mugimendu zabalak, herri borondatea bere eginez, bere bideari eutsi dion urte luze hauetan, delako «euskal instituzioek» jarritako traba guztien gainetik. Hor daude euskal curriculuma, euskal unibertsitatea, euskal esparru komunikatiboa, ikastolen zein eskola publikoetako euskal eskolen eta helduen euskalduntze eta alfabetatzearen aldeko dinamika, Kontseiluak eta EHEk egindako lana. Urrats horietan sakontzen eta presio soziala indartzen dira eskuartean egun ditugun tresna nagusiak. Horiek indartuz soilik lortuko dugu euskararen erronka eztabaida eta konponbide politikoaren bihotzean kokatzea.



b)
parraphoz parrapho berriro textua kin paralleloki eta ondoan parrapho bakoitzeko "hobekuntzea".


Joseba Alvarez Euskal presoa

Euskara, bermea; euskal Estatua, tresna

Euskararen aurkako eraso berria lantzen ari dira gure herria ukatzen duten bi estatuak. Frantses Akademiaren azken oharrak eta Pariseko Senatuak izandako jarrerak argi eta garbi erakutsi dute zein izango den euskararekiko politika etorkizunean Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoan. Errealitate horri azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak gehitzen badizkiogu, argi dago genozidio linguistiko-kulturala indartuko dutela, euskarak egiten baikaitu euskaldun eta Euskal Herri.

Gure herria ukatzen duten bi estatuak lantzen ari dira euskararen aurkako eraso berria. Frantses Akademiaren azken oharrak eta Pariseko Senatuak izandako jarrerak argi eta garbi erakutsi dute zein izango den euskararekiko politika etorkizunean Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoan. Realitate horri gehitzen badizkiogu azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak, argi dago indartuko duela genozidio linguistiko-kulturala, zeren euskarak egiten baikaitu euskaldun eta Euskal Herri.


Estatu espainolean ere, beste eraso bat prestatzen ari dira. Ez dago Savaterren eta bere kideen ekimena beste era batera ulertzerik. Konstituzio espainola aldatu nahi dute gaztelania oraindik indar handiagoz inposatzeko. PSOEk PPrekin hitzartu nahi duen estatu itun berrian, besteak beste, hizkuntzarena sartu nahi dute. Jokabide honen aurrean, egungo «euskal instituzioen» hizkuntza politika eskasak ez du balio, eta inkesta soziolinguistikoaren emaitzen argitan, euskararen etorkizuna Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroan ilundu egiten da. Gaztelaniaren aldeko presioa indartzea dute helburu eta, bide batez, euskararen normalkuntza prozesua oraindik gehiago moteldu. Espainolek ere argi dute euskarak egiten gaituela euskaldun eta Euskal Herri.

Estatu espainolean ere, beste eraso bat prestatzen ari dira. Ez dago beste era batera ulertzerik Savaterren eta bere kideen ekimena. Konstituzio espainola aldatu nahi dute gaztelania inposatzeko oraindik indar handiagoz. PSOEk PPrekin hitzartu nahi duen estatu itun berrian, besteak beste, hizkuntzarena sartu nahi dute. Jokabide honen aurrean, ez du balio egungo «euskal instituzioen» hizkuntza politika eskasak, eta inkesta soziolinguistikoaren emaitzen argitan, ilundu egiten da euskararen etorkizuna Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroan. Gaztelaniaren aldeko presioa indartzea dute helburu eta, bide batez, euskararen normalkuntza prozesua oraindik gehiago moteldu. Espainolek ere argi dute euskarak egiten gaituela euskaldun eta Euskal Herri.


Hori gutxi balitz, bi estatuetan prestatzen ari diren eraso hori, Euskal Herrian bizi dugun egoera gatazkatsuaren erdian ematen da. Izan ere, gatazkaren konponbiderako azken saioaren porrotaren ondorengo azken hauteskundeetako emaitzek panorama politikoa asko aztoratu dute, besteak beste, Euskal Herri osoan ezker abertzaleak izan dituen emaitza oparoen ondorioz.

Hori gutxi balitz, bi estatuetan prestatzen ari diren eraso hori, Euskal Herrian bizi dugun egoera gatazkatsuaren erdian ematen da. Izan ere, gatazkaren konponbiderako azken saioaren porrotaren ondorengo azken hauteskundeetako emaitzek asko aztoratu dute panorama politikoa, besteak beste, ondorioz ezker abertzaleak izan dituen emaitzak Euskal Herri osoan.


Alde batetik, Zapaterok gobernuari eutsi dio eta PP krisialdian sartu da. Bestetik, PNVren emaitzak gero eta kaskarragoak dira, PSOEri Patxi Lopez lehendakarigai gisa indartzeko aukera zabalduz, batez ere, datozen hauteskunde autonomikoetan ezker abertzaleak Gasteizko Legebiltzarrean ordezkaritzarik izateko aukerarik izango ez duela pentsatuz. Operazio politiko horri aurre egiteko proposatu du Ibarretxek kontsulta plana, bere garaian Ibarretxe-Oreja lehiaketan bezalaxe, orain iragartzen den Ibarretxe-Lopez lehiaketan ezker abertzale ilegalizatuaren botoak eskuratzeko asmoz. Era batean edo bestean egoera honetatik atera daitekeen akordio autonomiko berriak gatazka ez konpontzeaz gain, euskararen kalterako izango dela gauza segurua da.

Alde batetik, Zapaterok gobernuari eutsi dio eta PP krisialdian sartu da. Bestetik, PNVren emaitzak gero eta kaskarragoak dira, aukerea zabalduz PSOEri Patxi Lopez lehendakarigai gisa indartzeko, batez ere, pentsatuz datozen hauteskunde autonomikoetan ezker abertzaleak Gasteizko Legebiltzarrean ordezkaritzarik izateko aukerarik izango ez duela. Operazio politiko horri aurre egiteko proposatu du Ibarretxek kontsulta plana, nola bere garaian Ibarretxe-Oreja lehiaketea, orain iragartzen den Ibarretxe-Lopez lehiaketan ezker abertzale ilegalizatuaren botoak eskuratzeko asmoz. Gauza segurua da ze era batean edo bestean egoera honetatik atera daitekeen akordio autonomiko berriak gatazka ez konpontzeaz gain, euskararen kalterako izango dela.


Honi guztiari, globalizazioak Euskal Herriaren etorkizuna eta, beraz, euskararena, baldintzatuko duela gehitu behar diogu. Nola egin aurrera gero eta neoliberalagoa den Europar Batasunak gure herria eta hizkuntza ukatzen dituenean? Nola egin aurrera, Euskal Herriaren erreprodukzio mekanismo eta bitarteko guztiak, legalak, instituzionalak, kulturalak, komunikatiboak, ekonomikoak... gure esku ez baditugu? Euskal Estaturik gabe ez dugu hori guztia eskuratzerik eta, zer esanik ez EBn... Irlandak argi erakutsi digu estatua eskuratzea ez dela bermea, baina beste kasu guztiek erakutsi digute estaturik gabe ezinezkoa dela. Flandria eta Quebec, adibidez, oraindik ez dira estatu bilakatu, baina estrategia honetan sakontzen ari dira. Hor dugu, bestalde, Palestinarekiko politika genozida egiten ari den Israelgo Estatuaren hizkuntza politika arrakastatsua.

Honi guztiari, gehitu behar diogu ze globalizazioak baldintzatuko duela Euskal Herriaren etorkizuna eta, beraz, euskararena. Nola egin aurrera gero eta neoliberalagoa den Europar Batasunak ukatzen dituenean gure herria eta hizkuntzea? Nola egin aurrera, gure esku ez baditugu Euskal Herriaren reprodukzio mekanismo eta bitarteko guztiak, legalak, instituzionalak, kulturalak, komunikatiboak, ekonomikoak...? Euskal Estaturik gabe ez dugu hori guztia eskuratzerik eta, zer esanik ez EBn... Irlandak argi erakutsi digu estatua eskuratzea ez dela bermea, baina beste kasu guztiek erakutsi digute estaturik gabe ezinezkoa dela. Flandria eta Quebec, adibidez, oraindik ez dira estatu bilakatu, baina sakontzen ari dira estrategia honetan. Hor dugu, bestalde, Palestinarekiko politika genozida egiten ari den Israelgo Estatuaren hizkuntza politika arrakastatsua.


Tamalez, ez dugu uste egun Euskal Herrian zabaldu den hizkuntza politikaren azterketa zuzentzen duten «euskal instituzioetako» ordezkariek bide honetatik joko dutenik. Ez dugu uste, ez Ipar Euskal Herrian, ez Nafarroan ezta Autonomi Elkartean arduradun instituzionalek euskara normalizatzeko independentzia ezinbestekotzat joko dutenik. Arlo politikoan lantzen ari diren iruzurraren atal linguistikoa prestatzen ari dira, besterik ez. Horregatik diogu euskal komunitatean, euskal identitatea edota belaunaldi berrien atxikimendua ziurtatzeko tresna nagusia, Euskal Estatua dela, bere bitarteko guztiekin. Konpaktazio sozial euskalduna bideratzeko, beraz, ezinbestekoak ditugun tresna guztiak marko juridiko politiko berri batek soilik eman diezazkiguke. Honez gain, bitarteko hauek behar bezala erabiltzeko borondate politikoa behar da, PNVk ez duena, baina ezker abertzaleak izan baduena. Ez dugu ahantzi behar, zailtasun guztien gainetik ezker abertzalea izan dela bere burua euskaldundu duen mugimendu politiko bakarra, euskaraz non-nahi funtzionatzen duen bakarra, Joxe Mari Odriozolak ahazten duen gauza. Izan ere, aspaldi erabaki genuen Euskal Herria euskaldundu nahi duen indar edo mugimendu politikoak, aurretik bere burua euskalduntzeko gai izan behar duela. Guk, esan eta egin egin dugu.

Tamalez, ez dugu uste bide honetatik joko dutenik egun Euskal Herrian zabaldu den hizkuntza politikaren azterketa zuzentzen duten «euskal instituzioetako» ordezkariek. Ez dugu uste, ez Ipar Euskal Herrian, ez Nafarroan ezta Autonomi Elkartean arduradun instituzionalek joko dutenik ezinbestekotzat euskara normalizatzeko independentzia. Prestatzen ari dira arlo politikoan lantzen ari diren iruzurraren atal linguistikoa, besterik ez. Horregatik diogu ze euskal komunitatean, Euskal Estatua dela tresna nagusia ziurtatzeko euskal identitatea edota belaunaldi berrien atxikimendua, bere bitarteko guztiekin. Konpaktazio sozial euskalduna bideratzeko, beraz, ezinbestekoak ditugun tresna guztiak marko juridiko politiko berri batek soilik eman ahal dizkigu. Honez gain, bitarteko hauek behar bezala erabiltzeko behar da borondate politikoa, PNVk ez duena, baina ezker abertzaleak izan baduena. Ez dugu ahantzi behar, zailtasun guztien gainetik ezker abertzalea izan dela bere burua euskaldundu duen mugimendu politiko bakarra, euskaraz non-nahi funtzionatzen duen bakarra, Joxe Mari Odriozolak ahazten duen gauza. Izan ere, aspaldi erabaki genuen Euskal Herria euskaldundu nahi duen indar edo mugimendu politikoak, aurretik bere burua euskalduntzeko gai izan behar duela. Guk, esan eta egin egin dugu.


Baina badira euskararen ikuspuntutik Euskal Estatua ezinbestekoa bihurtzen duten kanpo arrazoiak, aurrean aipaturikoak euskal komunitatearen barne beharretan oinarritzen baitziren. Hots, gure herrian bizi den erdal komunitateari zein etorkinei begirakoak dira orain aipatuko ditugun kanpo arrazoiak. Positibizazio sozialaz ari gara, hain zuzen. Euskal komunitatearen konpaktazio soziala beharrezkoa izanik ere, ez da nahikoa behar ditugun bermeak eskuratzeko. Positibizazio soziala gehitzea ezinbestekoa da gure kasuan.

Baina badira euskararen ikuspuntutik Euskal Estatua ezinbestekoa bihurtzen duten kanpo arrazoiak, zeren aurrean aipaturikoak onarritzen bait ziren euskal komunitatearen barne beharretan. Hots, gure herrian bizi den erdal komunitateari zein etorkinei begirakoak dira orain aipatuko ditugun kanpo arrazoiak. Positibizazio sozialaz ari gara, hain zuzen. Euskal komunitatearen konpaktazio soziala beharrezkoa izanik ere, ez da nahikoa behar ditugun bermeak eskuratzeko. Positibizazio soziala gehitzea ezinbestekoa da gure kasuan.


Izan ere, Euskal Herrian bizi den erdal komunitateak zein etorkinek, ukatzen gaituzten bi estatuen politika dela medio, gure herriarekiko zein euskara eta euskal kultura zein hezkuntzarekiko duten jarrera okerra aldatzeko Euskal Estatua izatea derrigorrezkoa da. Gaur gaurkoz, bai erdaldunek bai etorkinek politikagintzan, hizkuntzan, kulturan, hezkuntzan ukatzen gaituzten bi estatuen ikusmoldea indartu egiten dute. Inkontzienteki bada ere, Espainian eta Frantzian daudelako jokatzen dute horrela. Ez dira euskal munduan integratzen, frantsesean eta espainolean baizik, Euskal Herrian bizi diren arren. Askotan hori ere ez dute jakiten.

Izan ere, derrigorrezkoa da izatea Euskal Estatua aldatzeko Euskal Herrian bizi den erdal komunitateak zein etorkinek, ukatzen gaituzten bi estatuen politika dela medio, gure herriarekiko zein euskara eta euskal kultura zein hezkuntzarekiko duten jarrera okerra. Gaur gaurkoz, bai erdaldunek bai etorkinek indartu egiten dute ukatzen gaituzten bi estatuen ikusmodea politikagintzan, hizkuntzan, kulturan, hezkuntzan. Inkontzienteki bada ere, Espainian eta Frantzian daudelako jokatzen dute horrela. Ez dira euskal munduan integratzen, baizik frantsesean eta espainolean, nahiz-eta Euskal Herrian bizi. Askotan hori ere ez dute jakiten.


Ez da egia beraren borondatea Euskal Herriaren edota euskara zein euskal kulturaren kontrakoa delako, inondik ere ez, baizik eta bi estatuen politikak honela jokatzera bultzatzen dituelako. Gure herriak, independentziaren bidez eskuratuko lukeen Euskal Estatuaren tresna eta bestelako politikarik gabe, errealitate hori ez dago benetan iraultzerik. Honek ez du esan nahi gizarte eragileen eskutik egiten den lana alferrikakoa denik, kontrakoa, baina lan honen emaitza beti mugatua izango dela aitortuz. Erdal komunitatearekiko zein etorkinekiko bestelako politika integrala egin behar dugu, baina honetarako bitarteko guztiak eskuratu behar ditugu.

Ez da egia beraren borondatea kontrakoa delako Euskal Herriaren edota euskara zein euskal kulturaren, inondik ere ez, baizik-eta bi estatuen politikak bultzatzen dituelako honela jokatzera. Gure herriak, independentziaren bidez eskuratuko lukeen Euskal Estatuaren tresna eta bestelako politikarik gabe, ez dago benetan iraultzerik realitate hori. Honek ez du esan nahi gizarte eragileen eskutik egiten den lana alferrikakoa denik, kontrakoa, baina aitortuz mugatua izango dela beti lan honen emaitza. Bestelako politika integrala egin behar dugu erdal komunitatearekiko zein etorkinekiko, baina honetarako bitarteko guztiak eskuratu behar ditugu.


Gainera, etorkizunari begira, gaur Euskal Herrian nagusi den erdal komunitateaz gain, etorkinak ere ezinbestekoak ditugu, «lehen mundua» deitzen duten toki guztietan bezalaxe. Bai ikuspuntu ekonomikotik, baita ikuspegi demokratiko, sozial, kultural eta demografikotik, beraiek gabe Euskal Herriak ez du aurrera egiterik, besteak beste, beraiek izango baitira bihar Euskal Herri libreko gehiengoa maila guztietan. Beraiek, eta zer esanik ez beren seme-alaba guztiak euskaldun bilakatzeko, Euskal Estatua helburu albora ezina da. Ez dira Euskal Herriko partaide eta herritar kontsideratuko, Euskal Herria errealitate bilakatzen ez den bitartean.

Gainera, etorkizunari begira, gaur Euskal Herrian nagusi den erdal komunitateaz gain, etorkinak ere ezinbestekoak ditugu, «lehen mundua» deitzen duten toki guztietan bezalaxe. Bai ikuspuntu ekonomikotik, baita ikuspegi demokratiko, sozial, kultural eta demografikotik, beraiek gabe Euskal Herriak ez du aurrera egiterik, besteak beste, beraiek izango baitira bihar Euskal Herri libreko gehiengoa maila guztietan. Beraiek, eta zer esanik ez beren seme-alaba guztiak euskaldun bilakatzeko, helburu albora ezina da Euskal Estatua. Ez dira Euskal Herriko partaide eta herritar kontsideratuko, Euskal Herria realitate bilakatzen ez den bitartean.


Azkenik, ezin dugu ahaztu etorkizunean independentzia eskuratzen ez badugu, Euskal Herriak maila guztietan duen pisua txikitzen joango dela bi estatuetan, hiru milioiko komunitate batek, behar dituen tresnak izan gabe, ez baitu bera baino askoz ere handiagoak diren bi komunitateekin ezertan lehiatzerik ezertan. Zer esanik ez hauteskunde eta herri erabakietan subiranoak edota subjektu politiko gisa aitortuak ez bagara. Euskal Estatuaren premia, gorria dugu, zalantzarik gabe.

Azkenik, ezin dugu ahaztu ezen etorkizunean independentzia eskuratzen ez badugu, Euskal Herriak maila guztietan duen pisua txikitzen joango dela bi estatuetan, hiru milioiko komunitate batek, behar dituen tresnak izan gabe, ez baitu ezertan lehiatzerik bera baino askoz ere handiagoak diren bi komunitateekin. Zer esanik ez hauteskunde eta herri erabakietan subiranoak edota subjektu politiko gisa aitortuak ez bagara. Euskal Estatuaren premia, gorria dugu, zalantzarik gabe.


Gauzak horrela, Irlandaren mamua baztertzeko, ezinbestekoa da euskararen aldeko borroka, euskal kulturarenarekin batera, independentziaren aldeko borrokaren zentro politikoan txertatzea. Eta, bestetik, bi estatuak prestatzen ari diren eraso berriei aurre egitea, erantzunez eta eraikuntza nazionala indartuz maila guztietan, Joxe Mari Odriozolak aipatzen duen asimetria gaindituz. Hizkuntzaren ikuspuntutik, Flandriari eta Quebec-i begiratu behar diegu. Inork gutxik jartzen du zalantzan egun batean estatu bilakatuko direnik eta, hala bada, flandeseraz eta frantsesez biziko direnik.

Gauzak horrela, Irlandaren mamua baztertzeko, ezinbestekoa da euskararen aldeko borroka, euskal kulturarenarekin batera, txertatzea independentziaren aldeko borrokaren zentro politikoan. Eta, bestetik, aurre egitea bi estatuak prestatzen ari diren eraso berriei, erantzunez eta eraikuntza nazionala indartuz maila guztietan, gaindituz Joxe Mari Odriozolak aipatzen duen asimetria. Hizkuntzaren ikuspuntutik, Flandriari eta Quebec-i begiratu behar diegu. Inork gutxik jartzen du zalantzan egun batean estatu bilakatuko direnik eta, hala bada, flandeseraz eta frantsesez biziko direnik.


Eskerrak euskararen gizarte mugimendu zabalak, herri borondatea bere eginez, bere bideari eutsi dion urte luze hauetan, delako «euskal instituzioek» jarritako traba guztien gainetik. Hor daude euskal curriculuma, euskal unibertsitatea, euskal esparru komunikatiboa, ikastolen zein eskola publikoetako euskal eskolen eta helduen euskalduntze eta alfabetatzearen aldeko dinamika, Kontseiluak eta EHEk egindako lana. Urrats horietan sakontzen eta presio soziala indartzen dira eskuartean egun ditugun tresna nagusiak. Horiek indartuz soilik lortuko dugu euskararen erronka eztabaida eta konponbide politikoaren bihotzean kokatzea.

Eskerrak euskararen gizarte mugimendu zabalak, herri borondatea bere eginez, bere bideari eutsi dion urte luze hauetan, delako «euskal instituzioek» jarritako traba guztien gainetik. Hor daude euskal curriculuma, euskal unibertsitatea, euskal esparru komunikatiboa, ikastolen zein eskola publikoetako euskal eskolen eta helduen euskalduntze eta alfabetatzearen aldeko dinamika, Kontseiluak eta EHEk egindako lana. Urrats horietan sakontzen eta presio soziala indartzen dira eskuartean egun ditugun tresna nagusiak. Horiek indartuz soilik lortuko dugu kokatzea euskararen erronka eztabaida eta konponbide politikoaren bihotzean.



c)
textu "hobetua", guzia jarraian.


Joseba Alvarez Euskal presoa

Euskara, bermea; euskal Estatua, tresna


Gure herria ukatzen duten bi estatuak lantzen ari dira euskararen aurkako eraso berria. Frantses Akademiaren azken oharrak eta Pariseko Senatuak izandako jarrerak argi eta garbi erakutsi dute zein izango den euskararekiko politika etorkizunean Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoan. Realitate horri gehitzen badizkiogu azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak, argi dago indartuko duela genozidio linguistiko-kulturala, zeren euskarak egiten baikaitu euskaldun eta Euskal Herri.

Estatu espainolean ere, beste eraso bat prestatzen ari dira. Ez dago beste era batera ulertzerik Savaterren eta bere kideen ekimena. Konstituzio espainola aldatu nahi dute gaztelania inposatzeko oraindik indar handiagoz. PSOEk PPrekin hitzartu nahi duen estatu itun berrian, besteak beste, hizkuntzarena sartu nahi dute. Jokabide honen aurrean, ez du balio egungo «euskal instituzioen» hizkuntza politika eskasak, eta inkesta soziolinguistikoaren emaitzen argitan, ilundu egiten da euskararen etorkizuna Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroan. Gaztelaniaren aldeko presioa indartzea dute helburu eta, bide batez, euskararen normalkuntza prozesua oraindik gehiago moteldu. Espainolek ere argi dute euskarak egiten gaituela euskaldun eta Euskal Herri.

Hori gutxi balitz, bi estatuetan prestatzen ari diren eraso hori, Euskal Herrian bizi dugun egoera gatazkatsuaren erdian ematen da. Izan ere, gatazkaren konponbiderako azken saioaren porrotaren ondorengo azken hauteskundeetako emaitzek asko aztoratu dute panorama politikoa, besteak beste, ondorioz ezker abertzaleak izan dituen emaitzak Euskal Herri osoan.

Alde batetik, Zapaterok gobernuari eutsi dio eta PP krisialdian sartu da. Bestetik, PNVren emaitzak gero eta kaskarragoak dira, aukerea zabalduz PSOEri Patxi Lopez lehendakarigai gisa indartzeko, batez ere, pentsatuz datozen hauteskunde autonomikoetan ezker abertzaleak Gasteizko Legebiltzarrean ordezkaritzarik izateko aukerarik izango ez duela. Operazio politiko horri aurre egiteko proposatu du Ibarretxek kontsulta plana, nola bere garaian Ibarretxe-Oreja lehiaketea, orain iragartzen den Ibarretxe-Lopez lehiaketan ezker abertzale ilegalizatuaren botoak eskuratzeko asmoz. Gauza segurua da ze era batean edo bestean egoera honetatik atera daitekeen akordio autonomiko berriak gatazka ez konpontzeaz gain, euskararen kalterako izango dela.

Honi guztiari, gehitu behar diogu ze globalizazioak baldintzatuko duela Euskal Herriaren etorkizuna eta, beraz, euskararena. Nola egin aurrera gero eta neoliberalagoa den Europar Batasunak ukatzen dituenean gure herria eta hizkuntzea? Nola egin aurrera, gure esku ez baditugu Euskal Herriaren reprodukzio mekanismo eta bitarteko guztiak, legalak, instituzionalak, kulturalak, komunikatiboak, ekonomikoak...? Euskal Estaturik gabe ez dugu hori guztia eskuratzerik eta, zer esanik ez EBn... Irlandak argi erakutsi digu estatua eskuratzea ez dela bermea, baina beste kasu guztiek erakutsi digute estaturik gabe ezinezkoa dela. Flandria eta Quebec, adibidez, oraindik ez dira estatu bilakatu, baina sakontzen ari dira estrategia honetan. Hor dugu, bestalde, Palestinarekiko politika genozida egiten ari den Israelgo Estatuaren hizkuntza politika arrakastatsua.

Tamalez, ez dugu uste bide honetatik joko dutenik egun Euskal Herrian zabaldu den hizkuntza politikaren azterketa zuzentzen duten «euskal instituzioetako» ordezkariek. Ez dugu uste, ez Ipar Euskal Herrian, ez Nafarroan ezta Autonomi Elkartean arduradun instituzionalek joko dutenik ezinbestekotzat euskara normalizatzeko independentzia. Prestatzen ari dira arlo politikoan lantzen ari diren iruzurraren atal linguistikoa, besterik ez. Horregatik diogu ze euskal komunitatean, Euskal Estatua dela tresna nagusia ziurtatzeko euskal identitatea edota belaunaldi berrien atxikimendua, bere bitarteko guztiekin. Konpaktazio sozial euskalduna bideratzeko, beraz, ezinbestekoak ditugun tresna guztiak marko juridiko politiko berri batek soilik eman ahal dizkigu. Honez gain, bitarteko hauek behar bezala erabiltzeko behar da borondate politikoa, PNVk ez duena, baina ezker abertzaleak izan baduena. Ez dugu ahantzi behar, zailtasun guztien gainetik ezker abertzalea izan dela bere burua euskaldundu duen mugimendu politiko bakarra, euskaraz non-nahi funtzionatzen duen bakarra, Joxe Mari Odriozolak ahazten duen gauza. Izan ere, aspaldi erabaki genuen Euskal Herria euskaldundu nahi duen indar edo mugimendu politikoak, aurretik bere burua euskalduntzeko gai izan behar duela. Guk, esan eta egin egin dugu.

Baina badira euskararen ikuspuntutik Euskal Estatua ezinbestekoa bihurtzen duten kanpo arrazoiak, zeren aurrean aipaturikoak onarritzen bait ziren euskal komunitatearen barne beharretan. Hots, gure herrian bizi den erdal komunitateari zein etorkinei begirakoak dira orain aipatuko ditugun kanpo arrazoiak. Positibizazio sozialaz ari gara, hain zuzen. Euskal komunitatearen konpaktazio soziala beharrezkoa izanik ere, ez da nahikoa behar ditugun bermeak eskuratzeko. Positibizazio soziala gehitzea ezinbestekoa da gure kasuan.

Izan ere, derrigorrezkoa da izatea Euskal Estatua aldatzeko Euskal Herrian bizi den erdal komunitateak zein etorkinek, ukatzen gaituzten bi estatuen politika dela medio, gure herriarekiko zein euskara eta euskal kultura zein hezkuntzarekiko duten jarrera okerra. Gaur gaurkoz, bai erdaldunek bai etorkinek indartu egiten dute ukatzen gaituzten bi estatuen ikusmodea politikagintzan, hizkuntzan, kulturan, hezkuntzan. Inkontzienteki bada ere, Espainian eta Frantzian daudelako jokatzen dute horrela. Ez dira euskal munduan integratzen, baizik frantsesean eta espainolean, nahiz-eta Euskal Herrian bizi. Askotan hori ere ez dute jakiten.

Ez da egia beraren borondatea kontrakoa delako Euskal Herriaren edota euskara zein euskal kulturaren, inondik ere ez, baizik-eta bi estatuen politikak bultzatzen dituelako honela jokatzera. Gure herriak, independentziaren bidez eskuratuko lukeen Euskal Estatuaren tresna eta bestelako politikarik gabe, ez dago benetan iraultzerik realitate hori. Honek ez du esan nahi gizarte eragileen eskutik egiten den lana alferrikakoa denik, kontrakoa, baina aitortuz mugatua izango dela beti lan honen emaitza. Bestelako politika integrala egin behar dugu erdal komunitatearekiko zein etorkinekiko, baina honetarako bitarteko guztiak eskuratu behar ditugu.

Gainera, etorkizunari begira, gaur Euskal Herrian nagusi den erdal komunitateaz gain, etorkinak ere ezinbestekoak ditugu, «lehen mundua» deitzen duten toki guztietan bezalaxe. Bai ikuspuntu ekonomikotik, baita ikuspegi demokratiko, sozial, kultural eta demografikotik, beraiek gabe Euskal Herriak ez du aurrera egiterik, besteak beste, beraiek izango baitira bihar Euskal Herri libreko gehiengoa maila guztietan. Beraiek, eta zer esanik ez beren seme-alaba guztiak euskaldun bilakatzeko, helburu albora ezina da Euskal Estatua. Ez dira Euskal Herriko partaide eta herritar kontsideratuko, Euskal Herria realitate bilakatzen ez den bitartean.

Azkenik, ezin dugu ahaztu ezen etorkizunean independentzia eskuratzen ez badugu, Euskal Herriak maila guztietan duen pisua txikitzen joango dela bi estatuetan, hiru milioiko komunitate batek, behar dituen tresnak izan gabe, ez baitu ezertan lehiatzerik bera baino askoz ere handiagoak diren bi komunitateekin. Zer esanik ez hauteskunde eta herri erabakietan subiranoak edota subjektu politiko gisa aitortuak ez bagara. Euskal Estatuaren premia, gorria dugu, zalantzarik gabe.

Gauzak horrela, Irlandaren mamua baztertzeko, ezinbestekoa da euskararen aldeko borroka, euskal kulturarenarekin batera, txertatzea independentziaren aldeko borrokaren zentro politikoan. Eta, bestetik, aurre egitea bi estatuak prestatzen ari diren eraso berriei, erantzunez eta eraikuntza nazionala indartuz maila guztietan, gaindituz Joxe Mari Odriozolak aipatzen duen asimetria. Hizkuntzaren ikuspuntutik, Flandriari eta Quebec-i begiratu behar diegu. Inork gutxik jartzen du zalantzan egun batean estatu bilakatuko direnik eta, hala bada, flandeseraz eta frantsesez biziko direnik.

Eskerrak euskararen gizarte mugimendu zabalak, herri borondatea bere eginez, bere bideari eutsi dion urte luze hauetan, delako «euskal instituzioek» jarritako traba guztien gainetik. Hor daude euskal curriculuma, euskal unibertsitatea, euskal esparru komunikatiboa, ikastolen zein eskola publikoetako euskal eskolen eta helduen euskalduntze eta alfabetatzearen aldeko dinamika, Kontseiluak eta EHEk egindako lana. Urrats horietan sakontzen eta presio soziala indartzen dira eskuartean egun ditugun tresna nagusiak. Horiek indartuz soilik lortuko dugu kokatzea euskararen erronka eztabaida eta konponbide politikoaren bihotzean.


d)
komparatu ahal ditu phraseak parez pare banan banan nahi lukeenak eta lukeenak hortarako gogoa eta astia. (baina hau uzten dut bakoitzaren esku) (ez legoke txarto egitea lan hori ikusi ahal daigun hobeto komparaketea, phrase bakoitza elkarren ondoan)

Thursday, September 11, 2008

Ulergarritasuna hobetzeko ekarri verbua aurrera

Lehenagokoan ere mintzatu gara textuen -euskarazko textuen- opakotasunaz edo opakotsutasunaz hemen blogean zeren graduak, nivelak eta magnituadeak izan ahal dira differenteak segmentu ulergarri hortan, tik arras total opakoa ra guti opakotsua.

Gaur (Gara, editoriala, eguena 11 iraila 2008) hasten da kin phrase hau:
  • Madrilgo Gobernuak datorren udazkenean Kongresuan aurkeztuko duen Kode Penalaren erreformak euskal preso politikoentzat errepresio-neurri gehiago biltzea proposatzeko asmoak herri honek bizi duen gatazka politikoaren konponketa arrazionalaren kontrako norabidea erakusten du.
Baina phrase hori asko hobetzen ahal da -begira ulergarritasuna- aurreratuz verbua. Hara zelan:

  • Madrilgo Gobernuak datorren udazkenean Kongresuan aurkeztuko duen Kode Penalaren erreformak euskal preso politikoentzat errepresio-neurri gehiago biltzea proposatzeko asmoak erakusten du herri honek bizi duen gatazka politikoaren konponketa arrazionalaren kontrako norabidea.
edo
  • Madrilgo Gobernuak datorren udazkenean Kongresuan aurkeztuko duen Kode Penalaren reformeak h. d. euskal preso politikoentzat represio-neurri gehiago biltzea proposatzeko asmoak erakusten du norabidea kontra herri honek bizi duen gatazka politikoaren konponketa razionala.
Antza ez dute pensatzen asko irakurleen gan estudiatu dutenak journalismoa professionalki an universitatea. Zer responsabilitate dute hontan universitateek eta fakultateek? Edozelan ere konsekuentziak geuk pagatzen ditugu, euskaldunok, irakurleok, pagatzaileok hori produktua, produktu delako professionala.



Mintzo dira ere horiek professionalok buruz

konponketa arrazionala

biana jakin behar lukete horiek delakook ze dira hiru konzeptu differente

konponketa arrazionala

eta

konponketa irrazionala

eta

konponketa razionala

Dudarik ez dago edo bedere ez dagoke ze ez dute esan nahi izan arrazionala baizik-ze razionala:

konponketa razionala

Tuesday, September 09, 2008

Nagusi adultoek esan daroen esaldiak

Orai irailaren lehen egun hauetan entzun dut ama bati esaten edo galdetzen bere ume txikiari
  • konta dozue zeuen ipuintxuak?
Ama horrek ez ote daki euskaraz ongi? Esan behar ote zuen derrigorrez honela
  • kontatu dituzue zeuen ipuintxuak?
Ze nik ere beharrean titulatu nire post hau

Nagusi adultoek esan daroen esaldiak

ahal nuen titulatu beste hontara


Nagusi adultoek esan daroezen esaldiak

Non dago(z) mugak eta limiteak artean korrektua eta inkorrektua? Behar ote dugu olioztatu gure intransigentzia?

Monday, September 08, 2008

Zer dugu irabazten hola jokatuz

Ikusi eta entzun dut Euskal Telebistako informativoetan mintzatu direla buruz gaitz bat agertua Galizian, buruz infektionea datorrena vieiren bidez.

Ikusi ahal izan dugu skribiturik honela an tv, EITB
  • bieira
Baina zer dugu irabazten iskribiturik bieira eta ez nola bait da vieira? Zergatik ez nola bait da gallegoz, ote du kategoria gutiago gallegoak ezi russoak zeren dugu skribitzen vodka eta ez ordea bodka.
  • vieira
Hauxe da dakarrena hak Real Academia Españolak

vieira.

(Del gall. vieira).

1. f. Molusco comestible, muy común en los mares de Galicia, cuya concha es la venera, insignia de los peregrinos de Santiago.

2. f. Gal. Esta concha.



Real Academia Española © Todos los derechos reservados


Berriro diot zer dugu irabazten honela? Nork daki zer dakarren positivorik horrek jokabideak?

Tuesday, September 02, 2008

Euskara kryptikoa (ilun, quasiopakoa)

Noiz ari izaten naiz paseaoan batzutan irakurtzen dut ikusi ohi ditudan avisuak eta letreruak. Halan ikusi du ondoko hau dagoena Lekeitioko mollan, lerroz lerro emanik hontara:

Zamalanetarako
ordutegia
09:00 - 13:00

Alboan izan dudan lagun bilbaotar veterinario bati galdetu dut ea ulertzen du dakarrana horrek avisuak eta erantzun du niri, egon ondoren pensaketa, baietz. Baina gaineratu du hobe legoke egon izan balitz skrituturi aparte hori zamalanetarako bi partetan: zama lanetarako. Ni ere bat nator nire lagun horrekin ezen hobe da zama lanetarako ezi dakarren luzetasun hori' zamalanetaro. Ez dezagun ahaztu ze irakurketea da phenomeno visual bat eta ondorioz errazago da irakurtzea, deszifratzea, esaterako,

zamalanetarakoorditegiaudakoastegungoizetan

ezi
zama lanetarako ordutegia udako astegun goizetan

Dudarik ez dagoke ze holako avisu bat da ulertzeko edozeinek gabe izan lizentziatua. Ez dirudi hori ikasi dutenik Lekeitioko udalean, izanik ere hortarako lagile spezifikoak. Ez dago sensibilitaterik tzat euskalduna eta realitate soziala.

Eta agertu izan balitz hontara ez ote litzateke ulergarriago edozein euskaldunentzat? (emanik berdin hiru lerrotara)

Karga eta deskarga
orduak
09:00 - 13:00

Ez al da hori euskara garbia eta ere yago ulergarria? Berba eginik soziologikoki ez al da lehenengo mezu hori -zamalanetarako- opakoa edo quasiopakoa eta bigarrena aitzitik -karga eta deskarga- edozein euskaldunek uletzekoa?

Nork edo zein legek defendituko gaitu tik honako barbaritateak?

Saturday, August 30, 2008

Asko dugu ikasteko mesedetan euskal irakurlea

Irakurri ahal da an supplementua Gaur8 hon Gara egunkaria (zapatua 30 agorrila 2008) an lehen plana hau titulua eta azpian ondoko textu laburra

titulua

Palestina, beste iruzur baten aurrean


eta textu laburra

  • Palestinako ezkerrak erabat baztertzen du Georges Bush AEBetako presidenteak aurten bertan ezarri nahi duen "bake prozesua" Khalida Jarrar PAHF alderdiko diputatuak euskal brigadistei adierazi dienez

Iruditzen zait, ote da nire analysia edo interpretationea aski objektivoa?, hori textua da lar komplikatua edo indigeriblea tzat edozein irakurle euskaldun, izanik edo ez' alphabetatua. Digeribleago izan ahal zen hontara, nire ustez

  • Palestinako ezkerrak erabat baztertzen du "bake prozesua" zein ezarri nahi du aurten Georges Bush AEBetako presidenteak nola adierazi die euskal brigadistei Khalida Jarrar-ek PAHF alderdiko diputatuak

Euskal irakurketea, askotan da kalvario edo golgotha latz sufrimentuz baterikoa baina nehork gutik du deus esaten. Ote gara futitzen euskaldunok kin euskara? Zergatik pasatzen ohi dira honelakoak sarri, egnunero? Nahi izanez gero ba dugu zer ikasi buruz errespetua euskaldunari, euskal irakurleari, zeinak gainera du pagatzen produktua zintzoki.

Wednesday, August 27, 2008

Gehienok gagozke konforme

Gehienok, esan nahi bait dut garenak arduratzen buruz euskararen fluitate informativoa, hala nola kasurako Bittor Hidalgo eta beste asko, gagozke konforme ezen hau titularra da qualitate gutikoa informativoki. Ez du qualitate informativo onik, da aski indigeriblea.

Hara (Gara, lehen pagina, eguaztena 27 agorrila 2008):
  • Itxaropenaren seme-alaben tragedia
Behar da esan ze normalki euskaraz erabiltzen da hori strukturea baina bai beste batzuk ere hala nola
  • Tragedia itxaropenaren seme-alabena

Bigarren forma hau iruditzen zait da qualitate informativoz hobea ezi aipatu duguna gorago. Baina zer litzateke baldin agertzen balitz mezu hori -informatione hori- honela:
  • Tragedia hon esperantzearen seme-alabak
edo
  • Tragendia hon seme-alabak hon esperantzea

Esan ahal da, objektivoki, ze dago ranking informativo bat artean horiek possibilitateak? Ote gagoz gehienok konforme hortan -nola esaten dut tituluan- ezen dago graduatione informativo differentea an exemplu hauek?

Tuesday, August 26, 2008

Beharko dugu alphabetizatu: Ainhoa Arteta

Beharko dugu alphabetatu ha sopranoa Ainhoa Arteta zeren ez dakike euskara ongi baizik arras lotsagarri. Zeren ikusi dut eta entzun tevisionean noiz duten elkarrizketatu ze du esan

repertorio

ordez esan "zuzenki" euskaraz

errepertorio

Bada' beharko da besterik ez bada ere diru publikoz alphabetizatu zeren lotsagarri da bere mailako soprano international batek txarto esatea repertorio.

Ala ote beharko du alphabetatu euskal intelligentsiak? Ba dira itsuak nahi ez dutenak ikusi euskara reala geure garaikoa eta gainera jartzen dira aintzindari euskararen. Otsoa artzain.

Sunday, August 24, 2008

Elhuyar-en phrase komparativoak

Irakurri dut hau titularra an Zientzia, Lorea Arakistain / Elhuyar Fundazioa (Gara, domeketako supplementua Zazpika, 24 agorrila 2008, or 52)

Londrestik New Yorkera alderantziz baino luzeago

Titular komparativo hontan komparatzen da distantzia Londres-tik New Yourk-era eta alderantziz New York-etik Londres-a. Phrase komparativoak redaktatzeko ba da modu edo possibilitate bat baino gehiago, izanik possibilitateok batzuk informativoki effektivoagoak eta bestetzuk gutiago effektivoak.

Halan, izan ahal zen ere possible hontara hori titularra:

Londres-tik New York-era luzeago alderantziz baino

edo

Londres-tik New York-era luzeago ezi alderantziz

Bakoitzak an bere ranking informativoa ba du gradu eta valio informativo differentea eta hobea. Hori evidentea dirudi. Irudi du ere ikasi du guti edo nahi du ez ikasi Elhuyarrek buruz effiktivitate informativoa. Da visione -eta praxis- lar guti modernoa tzat XXI mendea.

Friday, August 22, 2008

Guarani hizkuntzatik: jacaranda

Izan naiz Madrilen neure loba gazteenaren -Eneko- ezkontzan eta restauranteak non izan dugu eztegua zeukan izena Jacaranda. Nik uste nuen Jacaranda zela izenak soilik, hori soilik izena restaurantearena (deitura bat edo zeozer hola). Baina gero joan garelarik Portugalera jakin dut han ze jacaranda da izena zuhaitz batena zein hazten da Brasilen zeinak dauka horri koloretsu violetak izanik arras vistosoa.

Orai irakurririk interneten ikusi dut arbolea eta jakin dut dela jacaranda izen bat datorrena tik guarani hizkuntza.

Guk, euskaldunok, nola skribitu behar genduke delako jacaranda hitza?

  • jacaranda
edo
  • jakaranda

Saturday, August 09, 2008

Suspensea. Pase foral orthographiakoa.

Irakurri bait dut suspense hitza non segitzen dute zorrotz normak' gero joan naiz konsultatzera ea zer dakarren Akademiak eta dut ikusi ze dakarrela suspense ekarri ordez nola bait litzateke "logiko" suspentse.

Da geratzeko modukoa suspensean durduzatua. Zergatik ez da "logikoki" suspentse?

Nork ote daki honen erantzuna, esan nahi dut illogikotasuna hon "logika" hau? Zein da logikea tzat izan dadin

suspense

eta ez

suspentse

Zergatik du hitz horrek pase foral orthographikoa? Ote dugu herritarrok eskubiderik egiteko galderak eta izateko erantzunak?

Tuesday, August 05, 2008

Kompara zagun kommunikativoki

Informatu edo ere berba egin ahal da kommunikativoago edo baldresago' izanik modu bat hobea evidenteki ezi bestea. Trauskil eta baldar eta trakets expresatzen denari ulertzen zaio nekez edo behintzat nekezago ezi berba egiten duenari klaru eta zuzen.

Nahi lukeenak kompara dezala kasurako gaurko editorial baten titularra (Gara, editoriala, martitzena 5 agorrila 2008):

Segurtasuna kontrol sozialerako aitzakia gisa

kin beste possibilitate ondoko hau:

Segurtasuna nola aitzakia kontrol sozialerako

Zer da ondorioztatu ahal dena komparaketa kommunikativo hortatik? Deus? Zeozer? Agian zerbait?

Saturday, June 28, 2008

Subversibo edo subbertsibo?

Irakurri dut kommentarioa ganik Gabirel Ezkurdia zein dago skribiturik euskara normal batean baina agertzen da supituki blast uste gabean hau hitza

subversivo

ordez agertu subbertsibo. Antza denez iruditu zaio autoreari forma lar demasa hori hon "normal", reglamentarioa edo reglamentatua. Gainera, ba liteke, galtzen du ere qualitate informativoa.

Ni seguru nago ze informativoki ere da yago effektivoa subversivo ezi subbertsibo.

Zer luke esatekorik esaterako akademiko Innaki Irazabalbeitiak zeinek hobesten du espontsor. Antza orthographiak (ortho + graphia, marrazketa + egokia) ba duke importantziarik apur bat behintzat heldu gabe absurdoetara. Absurdo zaurigarriak dutelarik zuritzen sensibilitate kulturala euskaldunona eta ere euskara bera.

Friday, June 13, 2008

Niri ez zait egin arraza. Zuri?

Publikatzen denean artikulu bat sarri agertzen da resaltaturik eta textuz kanpo eta aterea textutik delako artikulu hortako ideia nabarmenena edo nabarmenenetakoa izan dezan irakurleak sartu baino lehen irakurtzera artikulua ideia bat buruz zer den delako artikulu hori.

Halan da ze dut irakurri hau, nola delako reklamo hori
(Gara, iritzia or 9, ostirala 13 ekaina 2008)
Espainiakoa da, mundu osoan, erregimen diktatorial batetik demokrazia formal baterako bidean, erregimen zahar horren aurka erresistentziaren buru izan den taldea sistema politiko berriaren negoziaketetatik baztertu duen trantsisio prozesu bakarra

Benetan uste dut ze euskaldun gutik irakurri -esan nahi bait dut ulertu- ahal dute hori textua hon Iñaki Soto , philosophian lizenziatua.

Nahi litzateke irakurri, nik behintzat nahi izan dut irakurri baina gero ez naiz sartu artikuluan, baina ezin da irakurri. Nire ustez da burla egitea ematea euskaldunari holako textutxoak direnak argiki indigeribleak.

Zeozer konpondu behar da an euskara edo an zenbait -lar zenbait- euskaldun skribatzaile.

Saturday, June 07, 2008

Ha historia eta istorioa hon kiwi frutea

Apur bat kasu emanik diostanari Kristinak azken kommentarioan hon blog hontako azken posta eta baita eman nahirik haize ufada fresko bizigarria neure blog geldotu honi dut hartzen lumea eta skribitzen ondoko izkirimiri niretzat bederen interesantetsu hau.

Lufthansa kompainia aereo alemanean sarri ematen dute snack edo ahamen moduko sandwich bat noiz hegaldia da laburra edo ordu tartetan. Halan delako sandwich hori ematen dute paper bolsatxo batean sarturik non paperean egoten da skribaturik -goian alemanez eta behean inglesez- zeozer intereante buruz fruta bat, dela sagarra, madaria, mailukia, okarana, laranjea, kiwia, ...

Orain netorrela bigarren txangoan (saltoan) Frankfurt-tik Bilbao-ra neure itzul bidaian, izanik lehengo txangoa (saltoa) Calgary - Frankfurt, zelarik bidaia osoa Canada-tik (Calgary) Nafarroa-ra (Bilbao), eskalea eginik Frankfurten, niri zait agitu -zeren paketetxo bakoitza izaten da differentea- paketea buruz

kiwi frutea.

Irakurri dut soil ingles textua zeren nekien alemana dut lar ugertua eta kostatzen zait orai anitz gehiago alemana zein estudiatu nuen urteetan ezi inglesa zein dut estudiatu askoz urte gutiagotan. Berba batean, gogoratzen naiz ze zekarrela ze kiwia zetorrela jatorriz Txinatik pasaturik Zelanda Berrira nondik egin zuen jauzi beranduago mundu zabalera.

Lehengotan deitzen zen Txinako marrubi bizartsua baina pasatu zenean Estatu Batuetara kambiatu zioten izena arrazoi kommertzialen gatik zeren ez bait zen hori izena, Txinako marrubi bizartsua, bape komerziala eta berbataiatu zueten kommertzialki kin kiwi izena zein bait da hegazti symbolikoa hon Zelanda Berria. Iruditzen zait niri historia eta istorio hori pollita eta jakingarria. Eta zuoi zer zaizue iruditzen, ba ote da kommentariorik? Kristina, zuk ba zenekien guzi hori? Nik ez.


Hemen inglesez hartua tik wikipedia
(http://en.wikipedia.org/wiki/Kiwifruit):

Actinidia is native to Shaanxi, China.

Originally known as the Chinese Gooseberry, the fruit was renamed for marketing reasons in the mid-20th century, first to melonette, and then to kiwifruit. The latter name was chosen for the indigenous New Zealand bird, kiwi, which is one of the country's national symbols. The first renaming was done in order to avoid a tariff on melons imported into the US.[1] It is not uncommon outside New Zealand and Australia for the fruit to be referred to simply as "kiwi". Today, kiwifruit is a commercial crop in several countries.



eta ere gaztelaniaz hartua ere tik Wikipedia
(http://es.wikipedia.org/wiki/Actinidia_deliciosa):

El kiwi o actinidia (Actinidia deliciosa) es una planta trepadora originaria del sur de China, introducida en Nueva Zelanda en 1904 y desde entonces cultivada en muchas regiones templadas por su fruto comestible.

El nombre kiwi le fue otorgado en Nueva Zelanda, posiblemente por una remota similitud de aspecto entre el fruto cubierto de vellosidades y el ave kiwi. Éste es pequeño, oval, con piel delgada de color verde pardusco y superficie vellosa. La pulpa es de color verde característico y con diminutas semillas dispuestas entorno a un corazón blanco. Ciertas personas le tienen alergia, sobre todo a su piel.

Sunday, April 27, 2008

Orthographia monolithikoa ezta ere an gaztelania

Ikasi ahala inglesa gero-ta gehiago (gero eta gehiago) konturatu naiz ze inglesean ba dira hitzak eta hitzak, hainbat hitz, kasi ausartu naiteke esatera hitzik asko, dutenak orthographia variante bat baino gehiago, ez orthographia bakarra.

Halan noiz aurkitzen nintzen holako bategaz ditut pilatu eta orai nola daukat mordotxoa, ehundik gora, ekarten (derrigorrez ekartzen?, bestela ba dirudi porrokitzen da euskara) ditut hona guzion agergarri eta ikusgarri.

Hara zenbait hitz holakoak

accouter / accoutre

adz / adze

aegis / egis

aeon / eon

aerie / eyrie

aesthete / esthete

among / amongst

annex / annexe

afterwards / afterward

armor / armour

around / round

assegai / assagai

avocado / avocado pear

ax / axe

behavior / behaviour

Bern / Berne

blank check / blank cheque

Breathalyzer / Breathalyser

call centre / call center

cardsharp / cardshark

cellphone / cellular phone

cleaved / cleft

coccyges / coccyxes

councillor / councilor

cozy / cosy

creche / crèche

cross-section / cross section

denationalise / denationalize

dexterous / dextrous

draught / draft

endeavor / endeavour

judgment / judgement

farther / further

fiascos / fiascoes

fish / fishes (pluralean)

folk / folks

forbade / forbad

forward / forwards

fuelling / fueling

fulfilment / fulfillment

gauge / gage

geckoos (pl) / geckoes (pl)

gonorrhea / gonorrhoea

gram / gramme

granny / grannie

gray / grey

harbor / harbour

hemophilia / haemophilia

herring / herrings (pluralean biak)

hide-and-seek / hide-and-go-seek

houmus / humus

hyena / hyaena

koran / Qur’an

kidnaper / kidnapper

labeling / labelling

labur / labour

landward / landwards

leap / leapt

lighted / lit

liquorice / licorice

lit / lighted

maneuver / manoeuvre

marinate / marinade

marvel / marvell

meager / meagre

mileage / milage (milaia?, kilometraia)

mitten / mitt

naïve / naïve

nosy / nosey

odor / odour

offence / offense

parlour / parlor

pentihose / pentyhose

pickaxe / pickax

pics / pix (photoak, pl.)

pleaded / pled

plough / plow

practise / practice

primaeval / primeval

quarrel / quarrell

question tag / tag question

savanna / savannah

saviour / savior

scarfs / scarves (bufandea, pl.)

smelled / smelt

soy / soya

stank / stunk

suburb / burb

swollen / swelled

tour de force / (pl) tours de force

toward / towards

tramcar / tram

traveller / traveler

traveller’s cheque / traveler’s check

turn round / turn around

tyre / tire

UN / U.N. (United Nations)

veld / veldt

veranda / verandah

webcam / Webcam

whilst / while

yak / yack

youth hosteler / youth hosteller