New government will be formed as soon as possible, says Mugabe
edo euskaraz
Gobernu berria formatu behar da ahal bezain sarri, dio Mugabe-k
Aitzitik gaur nahi dut ekarri blogera -gure blogera- ikusi dudana gaur arratsean an hemengo kazeta arrastikoa Cape Argus (Thursday November 13 2008) agertua an orri nagusia, konsideratzen ahal dugula hau formea variante ez urrun bat na lehen aipatua. Hara titularra exaktuki
"This is not the ANC I knew" - Smutsedo guk euskaraz
"Hau ez da ANCa nik ezagutu nuena" - Smutsedo
"Hau ez da nik ezagutu nuen ANCa" - Smuts
Smuts da leader ezagun bat hon ANC (African National Congress) . Gogora ekarri ze izan da orai -hamartsu egun direla- formatu hemen partidu politiko berria COP (Congress of the People) kin desakort zeudenak an ANC kin oraiko ANC presedente Jacob Zuma eta daroen politika pulistea eta nepotistikoa. Nolatsu bait zen formatu Euskal Herrian EA tik PNV.
Da nolatsu esan izan balu Garaikoetxeak
"Hau ez da PNVa nik ezagutu nuena" - Garaikoetxea
edo
"Hau ez da nik ezagutu nuen PNVa" - Garaikoetxea
Gaitezen ohart ze hemen, nola ez bestean, "mezua edo esaldi direktoa" ematen da barruan kakotxak eta gero kin gidoia, eta ez kommea, aurretik subjektua (Smuts edo Garaikoetxea).
Ea oraikoan ere ematen du post honek frutu nola besteak.
Cape Town, Kabo Hiria.
20 comments:
Konpara ditzagun titular hau:
Smuts: "This is not the ANC I knew"
eta hau:
"This is not the ANC I knew" - Smuts
Bigarren horretan, egunkari originalean ikus daiteke argazki bat na Smuts, eta horrek neurri batean contextualizatzen du hori-titularra.
Baina orokorrean aurreneko ordena da comunicativoena (eta neutroena), bitarten bigarrenak badu enfasi moduko bat zeinetaz ez den komeni abusatzea.
Ez nago esaten bigarren molde hori ez dela inoiz erabili behar: badaude denetarako aukerak, eta bestalde varietatea ere eskertzen da (ordena beti berdina izatea aspergarria ere izan daiteke eta da).
Nago esaten ze baldin beste arrazoirik ez badago, neutroa dela egokiena afin eman informazioa; hots, orokorrean neutroa dela informativoena. Gero beti egoten da aukerarik bestelako ordenak ere erabiltzeko, neurriz eta dagokienean.
Nik honela esten dut irenskorrago:
"Hau ez da nik ezagutu nuen ANCa", Smuts-ek.
Baina Jesussek dioen bezala, subjektua aurreraturik hobe:
Smuts: "Hau ez da nik ezagutu nuen ANCa."
Bai ni ere konventzitu nau Jesusek esanak ezen argiago da
Smuts: "This is not the ANC I knew"
baina eman ahal da ere honela
Smuts-ek, "This is not the ANC I knew"
Argi izan dezagun / dezaten euskal kazetariek eta bestek ze dagoz aukera eta possibilitate differenteak erabili ahal izateko.
Ba da egunkari Cape Times non egurero erakurtzen dut sektione bat deitua Around the Globe (Inguruan hon Globoa) non agertzen dira notizia laburrak buruz globoan agitua. Gaurko -azaroa 14 barikua- da hau kin titulua eta notizia laburra. Hara.
Iraq seeks new deal on Kuwait reparations
Iraq hopes to cut a deal to extend its timetable for paying war reparations to Kuwait for damage caused by Saddam Hussein's 1990 invasion fo the country, the finance minister has said.
Zer duzu, batez ere zuk Jesus, kommentatzekorik hemen. Ote da hori gatik Cape Times sensationalistea edo amarillistea? Kommentatu zeozer, eskertuko dugu. Prefosta, zuk edo edozeinek.
Kaixo,
Gaur, 2008ko Azaroak 15, 10 urte betezen dira Federico Krutwig Sagredo euskaltzain, idazle eta intelektual euskalduna zendu zela.
Data hori gogoan hartuta eta Federico Krutwig Sagredo-ren lana jasotzeko asmoarekin, ondoko web gune xumea sortu berri dela jakinarazten dizuegu:
www.krutwig.org
Web gune hau lantalde erabat amateur batek garatua da, eta oraindik eraikitze prozesuan dago. Horregatik, ondorengo asteetan material gehiago sartzen jarraituko da:
- Krutwig jaunari ETB-k eginiko ordu erdiko elkarrizketaren bideoa.
- Krutwig jaunak garaturiko 'Sophopolis' hiri unibertsitarioaren inguruko materiala.
- Hitzaldi desberdinen audioak
- …
Era berean, eskertuko genuke Federico Krutwig Sagredo jaunaren inguruko edozein motatako material izan ezkero, gurekin kontaktuan jartzea beraren katalogaziorako... hala nola, eskutitz hau interes dakiokeen edonori zabaltzea ere.
Besterik gabe,
Mila esker,
Ez, casu horretan ez, zeren notizian subjectua da: Irak
Iraq seeks new deal on Kuwait reparations
Iraq hopes to cut a deal to extend its timetable ...
Eta Iraq subjectua irakurtzean irakurleak ulertzen bide du Irakeko gobernua dela hor subjectua. Eta horixe ulertuko genuke baldin (notizia labur horretan) ez ba litz eman azken xehetasun marginal hori: "..., the finance minister has said.".
Beraz, azkeneko xehetasun horrek ez du baldintzatzen mezuaren interpretazio zuzena, objectivoa eta neutroa; soilik da azken xehetasun marginal bat non zehazten den nork egin duen declarazio formala: alegia, Irakeko gobernuko finantza-ministroa.
Baina, demagun egunkari horrek nahi duela bultzatu akordio hori (edo gerra bat), eta hori lortzearren (edo beste edozer lortzearren) idazten duela notizia ez-objetivo bat, bereziki enfaticoa, non saiatzen den manipulatzen iritzi publicoa aldez bere interes hori (edo contra ez-dakit-zein-interes), eta notizia horren azkenean dioela:
"..., gure reporteroak, x-k, uste duenez."
(edo ez du ezer esaten). Horixe litzateke amarillismoa, zeinen formetan agertu ohi dira titular eta notizia enfatico baldintzatuak kin intentzioa na manipulatu iritzi publicoa aldez interes concretu batzuk.
Adiskideok,
Krutwig gunea visitatu dut:
www.krutwig.org
eta hagitz ongi egina dela iruditzen zait. Bikain!
Falta zen honelako informazio zehatza ematen duen gunea!
Mila esker egileei!
Josu Lavin
Erramunek aipatu bezalako idazpuruak maiz ikusi ditut ingeles inprimuan (pressa idatzia). Askotan dira guztiz gaitzak so batez atzemateko, zinez, eta nolabait trebaturik egon behar horretarako. Gainera, subjektu-izenaren aurrean maiz metatzen dira adjektivoak eta konplementu arras luzeak. Ez nerrake dela hurrenkerarik komunikativoena, baina nolanahi ere da hagitz usatua, eta hortaz informativoa.
Krutwig-i buruzko gunea da guztiz demasa! Pena videoa ezin dela ikusi.
Jesus, Jesus Rubio, eskerrik asko trumilka eman duzun / diguzun / didazun explikatione bikain eta ulerterraz hori gatik. Segi hola aitzina.
[hobeto erabilirik zeren ordez gatik:
"Jesus, Jesus Rubio, eskerrik asko trumilka zeren eman duzun / diguzun / didazun explikatione bikain eta ulerterraz hori."
"Jesus, Jesus Rubio, eskerrik asko trumilka eman duzun / diguzun / didazun explikatione bikain eta ulerterraz hori gatik."
Holan, erabilirik zeren eta ez gibeletik gatik' doa informationea hobeki emana]
Bestetik' Jesus, ba ote duzu ezer esatekorik buruz kommentarioa na Gilen? Nik gustura irakurriko nuke.
Animo guzioi.
[Bai, niretzat ere osoro ongi moldatua webgunea na Federiko Krutwig; zorionak ai hortan ari izan direnak]
Cape Town, igande arratsa.
Horiek-idazpuru adierazkorrak erruz dira erabiltzen an prensa sensazionalista, eta euren helburua da gehiago inpactatzea ezen informatzea.
Idazpuru informativo batek emanen ditu datu relevante guztiak an ordena informativoki relevantea.
Idazpuru adierazkor batek emanen ditu datuak halako moldez non inpactu gehien lor dezaten (graduak ere badaude), eta askotan ez ditu jarriko datu relevanteak (hortxe zabaltzen zaizkie ateak ai interpretazio okerrak), edo ez ditu jarriko an ordena informativoki relevantea afin-eta titular horrek eragin dezan "sensazio" (batzuetan oker) handiena.
Jesus eskerrak gatik zure explikatione garden hori.
On litzateke sar bazeneza zure blogean, nire ustez, post bat buruz
informatzea an ordena informativoki relevantea.
Aipatzen ahal duzu orai hemen edo zure glogean bibliographia interesantea hortaz.
Segituz darabilgun gaia esan ze gaur ere -martitzena 18 azaroa- ikusi ahal da hau titularra an orri nagusia hon Cape Times egunkaria.
[Jakin euskal irakurleak ze izan dira egunotan hemen Hego Afrika' uholderik handienak azken urte askotan, uste dut 40 urte inguruan.]
Hara titularra emanik lerroz lerro nola agertu da pressan
Flood damege to
vineyards is like a
'scar that never
helds' - farmer
Dator lehenengo esan duena laborariak eta gero nork esan du, laborariak (farmer).
Bai, ados nago diozunarekin, Jesus, halako idazpuruak ematen dira batik bat tabloidetan, hau da, medioak zeinek hedabidetzen dute informazio sensazionalistá.
Gai interesgarria inondik. Informazioaren bi dimensio: komunikativoa eta zirrara eragingarria. Euskararen munduan arras nahasirik dabiltzatenak antza.
Nahi nuke kommentatu ondoko paragraphoa na Gilen dioena
Gai interesgarria inondik. Informazioaren bi dimensio: komunikativoa eta zirrara eragingarria. Euskararen munduan arras nahasirik dabiltzatenak antza.
Euskararen munduan, kontrara zer bait dio Gilenek, ez dagoz nahasirik bi dimensioak -kommunikativoa eta sensationalistea-, nire ustez. Zeren ez bait dago ez kriterio kommunikativorik edo horren antzeko desio expressorik eta,nire ustez, ezta tendentzia sensationalistarik.
Ez bata ez bestea, dagoena da, nire ustez, nahi bat, lar bihozkoi eta militantistea tzat skribitu euskaraz, baina ez horregatio planteamentu informativorik edo ezta gutiago sensationalistarik.
Dagoen, dagokeken ardura bakarra edo ia bakarra da skribitzea -ez redaktatzea- segun norma theoriko hon euskara on korrektua. Beraz, ez nator bat kin diona Gilenek.
Zer uste daroa bakoitzat hontaz, zeren da importantea hau gaia eta aski transzendentala informativoki tzat euskaldun pressa hartzailea eta pagatzailea.
Ba ote da bestelako eretxirik edo opinionerik?
[Eretxia da euskaraz nolatsu ustea edo intuitivoki pensatzen duzuna (lo que me parece) eta aitzitik opinionea da beste gauza diffenrte bat, hau da, hori, opinionea (opinion)]
Arazoa da ezen hurrenkera informativoak (hau da: aurrena gaia, gero osagarria; aurrena burua, gero complementua) berekin darama fluitatea, progresioa, coherentzia, ... bitarten hurrenkera adierazkorra berez da estua, ahalkea, mugatua, ... nahiz-eta puntualki ona den.
Arazoa da ezen euskal kazetariak ez duela eskura ia batere recurso sintactico progresiborik zeinek lagun diezaion aurrera eramaten bere eginkizun informativoa. Batzuk baditu eta erdia debekaturik.
Arazoa da da ezen euskarazko kazetaria ezin dela ailegatu dara maila informativoa zein iristen baitute euren colegek (edo eurek beraiek) an prensa frantsesduna edo gaztelaniaduna.
Arazoa da ezen kazetari horiek beraiek idatziko lituzkete titular, eta abar esanguratsuki "hobeagoak" (landuagoak, ...) eta esanguratsuki errazago (erosoago, ...) baldin idatziko balute frantsesez edo gaztelaniaz.
Arazoa da ezen euskarak (edo, hobeki esanda, ustezko euskara hipercorrecto horrek) zailtzen diela erakusten euren benetako maila periodistikoa, ezintzen diela goia jotzen. Estu dabiltza, mugatuta daude, eta hori oso da larria.
Nork kommentatuko du zeozer buruz dioena Jesusek? Kontra edo alde mintzatuz edo eginik kommentario huts bat, baina ez hutsa.
Zer ote dute pensatzen hortaz hak Gilenek, Erroteta, Josu Lavin, Kristina edo bestek?
Litzateke interesantea.
Akort, ez dut ondo explikatu zer esan nahi nuen.
Egia da euskaraz ez dagoela hedabide sensazionalistarik. Alta, esan nahi nuen ezen baliabideak zein berez usa litezkeen expresivitatea emateko (h.n. aditza ekartzea esaldiaren finera), erabiltzen dira gaurko euskara standard edo arauzkoan tankeratzekotz diskurso informativo neutroa, eta hortaz erresursen nahasmena edo gaitz erabilerá dago.
Hona hemen nire uste, eritzi, aburu eta opinioa:
Jesusek dino la puta verdad.
Gogoratu nahi dut zeozer buruz eretxi (iritzi) berbea zeina ez da berdin opinionea.
Ikusi dut sarri saltzen bildotsak eretxi batera. Esaterako dakigularik aurretik zenbatean dago kiloa saltzen da delako bildotsa eretxira ("eretxire") esanik batak zenbat kilo ditu zuretzat eta ondoren heltzen dira eretxira (eretxire) dituela 11 kilo esaterako eta saltzen dute bildotsa eretxi hortara.
Hori da, esaterako, Josu edo besteok, eretxia: bakotzak uste duena intuitivoki baina ez horregatio opinionea. Ba dakit, Josu, ba dakikezula baina nahi izan dut esan edo explikatu berriro.
Ondo izan guziok.
Kaixo Erramun,
Orduan ERITZI hizak matematikan erabiltzen den ESTIMAZIO edo KALKULO ESTIMATIVO terminoarekin zerikusi zuzena dauka, ezta?
Eta Leizarraga baithan ONERITZI, ONERIZTE estimatzea da, maitatzea, alegia.
Hitz jokoak, nonbait.
Adeitsuki
Josu Lavin
Bai Josu holan da hori na eretxia, iritzia. Da zeuk edo edozeinek uste duena modu zabal irekian aitzitik opinionea da edo dator enfokatua kontrara direktione estriktoan; da opinionea ustea ondoren gogoetatu edo estudiatu anitzetan pausatuki.
Bada
eritxia (iritzia) da emana aski 'punpa larterrez'
eta aitzitik
opinionea dator ondoren ondo digestitu eta reflexitu pensamentua.
Konzeptu nahiko asko differenteak, Josu.
Erdaraz esan ahal da ze
== ze eretxi duzu
da
== que te parece.
Cape Town
domekea
Post a Comment