Saturday, January 31, 2009

Zeinek indar informativo handiago ?

Batzuk ba dute indar handiagoa ezi beste batzuk, esaterako elephanteak ezi inurriak edo ere du athletata batek indar handiagoa ezi paralytiko batek. Indar klase asko daudela ere ongi ba dakigu: physikoa, psykhoa, ekonomikoa, strukturala, ... informativoa, ... etc.

Pensaketa jarri naiz jakin nahirik zeinek du indar handiago -indar informativo handiago- inter bi textu hauek:

Askatasuna eta D3Mren aurka ekiteko agindua eman du PSOEren Gobernuak

(Gara, zapatua 31 urtarrila 2009)

edo

PSOEren Gobernuak agindua eman du aurka egiteko Askatasuna eta D3Mren

Zeren iruditzen zait da importantea tzat egunkari serios bat jakitea mezuen indarrak,
== indar informativoa.

Monday, January 26, 2009

Galdu naiz, galdua naiz / gagoz euskaldunok kin hau euskara

Ez dakit zenbatentzat da titular hau ulergarria eta arazorik bakoa ulertzeko eta interpretatzeko, jakiteko zer dioen eta ondorioz kapaz izateko esateko besteei zer dioen titularrak.

Jazartzen ez omen diren ideiak atxilo

Niretzat, nire ustez, asko dira artean euskaldun ere alphabetatuak ez dutenak ulertzen ahal titularra gabe geratu pensaketa eta ausnarka zer dioen. Uste dudan lez ba da hor relativozko phrase bat zein omen dira arazoetarik bat euskaraz diotenez hak Jesus Rubio, Xabier Amuriza, ... eta besterik asko. Jazartzen, jazarri hitzak -eta dakarken konzeptuak ere- ba dute hor biribiltzen iluntasun spektroa, gainera izateak phrase negativoa ez duke lar laguntzen ere.

Nola eman titularra argiago eta digeribleago tzat euskalduna, edozein euskaldun alphabetatu?


Atxilotuak hak ideiak zein ez omen dira jazartzen

Ote litzateke hori aukerea possible eta pasabletarik bat?


Hori titularra na editoriala na Gara (astelehena 26 urtarrila 2009) hasi da nola ikusi ahal duzue an linka kin hau phrasea eta nola nengoen ni interesatua gainera explizitoki kin gai hori hasi naiz irakurtzen eta dut irakurri lehengoan eta artzara bigarrenez esperoan ordukoan ahalko nuela ulertu behintzat orientativoki baina nola ez dut lortu objektivoa nahi nuena utzi dut -azkenean editorial osoa- gabe irakurri uste izanik gainera zatekela interesantea. Hara hasierako paragrapho hori

Jazartzen ez omen diren ideiak atxilo

D3M plataformak, behar zituen sinadurak bilduta, bere hautagaitzak aurkeztu zituen atzo Hauteskunde Batzordeetan, PSOEren Gobernuak iragarritako legez kanporatze mehatxuaren pean eta bere hautagai bat eta ezker abertzaleko beste zenbait lagun espainiar Polizia etxe batean atxilo zeudela.
Niretzat izan dena indigeriblea nola izan da zuontzat?

Monday, January 19, 2009

Lexikoa, eta ere bere orthographia: kumquat, kumquatak (kumquat-ak)

Titulatzen dut gaur nire post hau

Lexikoa, eta ere bere orthographia: kumquat, kumquatak (kumquat-ak)

zeren izan nuen lehenagokoan aukerea probatzeko lehenengoz fruta niretzat ezezaguna deitua "kumkuat", izanik hau formea -"kumkuat"- nik entzun nuena esaten zidatela berba eginik grekoz nire andrearen osabeak, Takis-ek. Nola Takis-ek ez dakien beste berbetarik ezi grekoa eta nola orduan ez zitzaidan ezer partikularrik bururatu ez nion deus galdetu delako "kumkuat" berba niretzat berri hori.

Baina gero nengoela kin nire koinatu Georgios zek dakien grekoa horregatio eta ere inglesa eta alemana' galdetu nion -erakutsirik eskuan "kumkuat" bat- explikatzeko zeozer buruz berba hori' nik gehitu niola ze iruditzen zitzaidan delako berba horrek ez zuen itxura grekoarik. Noiz, orduan, esan zidan zela berba txino bat, zein ez da harritzeko -diot nik nire aldetik- ze jatorria na fruta asko da Txina eta datoz eskutik txinoak' heldurik historian zehar gugana nola frutaz aparte beste gauza asko (tintea, papera, fideoak,...).

Orduan, jakinik edo emanik possibletzat delako jatorria, joan nintzen hiztegira na ingles / ingles zeren uste izan bait nuen holatsu zatekeen ere inglesez. Eta hemen han ikusia (Oxord Advanced Learner's Dictionary, 7th edition, Oxford University 2005):

kumquat


a fruit like a very small orange with sweet skin that is eaten, and sour flesh

Ari garela orai nola behar luke izan euskaraz fruta hori ba dugu

== bi problema solutionatzeko

== bat lexikala

determinatuz nola behar luke berba horrek euskaraz lexikalki, esan nahi bait da nola dugu esan behar eta entzun esaterako an radioa (non ez dugu possible ikusterik ezein berbaren orthographia) eta

== bi orthographia

determinatu -beti a posteriori na forma lexikala- bere berba horren orthographia: kumquat, kumkuat, kunkuat, kunkat, kunquat, ... Nire ustez, prinzipioz, beti du originalak preferentzia eta avantaila respektuz enparau forma optativo possibleak.

Possiblea ere date ez ematea entradarik berba horri, konzeptu horri, fruitu horri zein da osoki estimatua konfitura munduan.

Izan dezazuela zortea, zortea ona txestatzeko kumquatak an nire osaba Lakis-en ortua edo an beste nonbait.

On egin.


Patra, Grezia.

Thursday, January 15, 2009

Bi (edo ... ) traduktione possible.

Noiz ikusi eta irakurri dut hau-aipua na biologo eta physiko Jonas Salk an liburua zein ari naiz irakurrtzen 'The monk who sold his Ferrari' ganik Robin Sharma
'I have had dreams and I have had nightmares. I overcame the nightmares because of my dreams'
etorri zait gogora nola behar genuke eman hori euskaraz. Eta etorri zait gogora bi possibilate hauek artean beste gehiago. Hauexek
'Izan ditut amesak eta izan ditut amesgaiztoak. Gainditu ditut amesgaiztook zegatio neure amesak'
edo
'Izan ditut amesak eta izan ditut amesgaiztoak. Gainditu ditut amesgaiztook eskerrak na neure amesak'

Dudarik ez' ze ba dagoz ere alternativa possible gehiago. Nola traduzitzen ahal litzake hau-aipua orthodoxoki, arras orthodoxoki? Baldin erantzun balezate, baleza nor ari bait da an mundu hori pozten nintzateke zeren egiten ahal dira komparaketak buruz kalitate informativoa na alternativa differenteok.

Hortara mesede harturik lehenik guk euskaldunok zeinak darabilgun -eta nahi dugu erabili- euskara eta bidenabar tangenzialki bigarren graduan ondorioz ere gure euskarak berak.

Patra, Grezia.

Wednesday, January 07, 2009

Paragrapho hiru phrasekoa

Joan naizelarik irakurtzera 6. kapitulua aurkitu naiz kin paragrapho hau, paragrapho zek ditu soil hiru phrase. Hara paragraphoa kin bere hiru phraseak.
Markes jauna liberala zen, baita haren familia ere, eliz ondasunak salgai jarri zituen Mendizabal ministroaren desamortizazioaren garaian aberastua. Aurrekari horiekin edonork jo dezake hura gizon erlijiogabetzat edo erlijioaren aurkakotzat, baina berak sinestutzat zuen bere burua -Voltaire bera ere antiklerikala zen, baina kristautzat zuen funtsean bere burua, kristautzat-edo ... mundua esplikatzeko Jainkoaren kontzeptuaren beharra zuen behinik behin: "Si Dieu n'existait pas, il faudrait l'inventer"- edo sinestun sinesgabetzat, hobeki -sinestun eszeptikoa sutsua baino gehiago, guztiaz ere-, nahiz eta gero, itxura egin behar zuen bakoitzean -bizi zen inguruan katoliko praktikatzailea zela erakutsi behar- itsura egiten zuen, hipokresia bere neurrian baloratzen zuen gizona baitzen, azken batean -xelebrea ere izan zitekeen, bai, baina ongi neurtzen zituen xelebrekeriak ... hartarako hiru galdera zituen neurgailua erabiltzen zuela: zer esan edo zer egin, non esan eta non egin, eta noren aurrean-, are gehiago markesa anderearekin izandako ezkontzak handikien eta aristokraziaren estamentura jaso zuenetik, haien ohiturak eta rol sozialak aintzakotzat harturik. Haren erruki ekintzak, ordea -elizaren mende zeuden hospizioei eta karitatezko beste instituzio batzuei urtero-urtero luzatutako diru-laguntzak, konparazio batera-, itxurazkoak bezain benetakoak eta azalekoak bezain mamikoak izaten ziren, oparoak inondik ere, markes jaunaren eskuzabaltasunaren erakusgarri.
edo ikusteko hobeto hiru phrasekok daiguzan ikusi -visualki- etanak eta bereiziak phraseok:
Markes jauna liberala zen, baita haren familia ere, eliz ondasunak salgai jarri zituen Mendizabal ministroaren desamortizazioaren garaian aberastua.

Aurrekari horiekin edonork jo dezake hura gizon erlijiogabetzat edo erlijioaren aurkakotzat, baina berak sinestutzat zuen bere burua -Voltaire bera ere antiklerikala zen, baina kristautzat zuen funtsean bere burua, kristautzat-edo ... mundua esplikatzeko Jainkoaren kontzeptuaren beharra zuen behinik behin: "Si Dieu n'existait pas, il faudrait l'inventer"- edo sinestun sinesgabetzat, hobeki -sinestun eszeptikoa sutsua baino gehiago, guztiaz ere-, nahiz eta gero, itxura egin behar zuen bakoitzean -bizi zen inguruan katoliko praktikatzailea zela erakutsi behar- itsura egiten zuen, hipokresia bere neurrian baloratzen zuen gizona baitzen, azken batean -xelebrea ere izan zitekeen, bai, baina ongi neurtzen zituen xelebrekeriak ... hartarako hiru galdera zituen neurgailua erabiltzen zuela: zer esan edo zer egin, non esan eta non egin, eta noren aurrean-, are gehiago markesa anderearekin izandako ezkontzak handikien eta aristokraziaren estamentura jaso zuenetik, haien ohiturak eta rol sozialak aintzakotzat harturik.

Haren erruki ekintzak, ordea -elizaren mende zeuden hospizioei eta karitatezko beste instituzio batzuei urtero-urtero luzatutako diru-laguntzak, konparazio batera-, itxurazkoak bezain benetakoak eta azalekoak bezain mamikoak izaten ziren, oparoak inondik ere, markes jaunaren eskuzabaltasunaren erakusgarri.
Liburu hau lezanak irakurri -"Bestea da mundua" ganik Joan Mari Irigoien, ISBN 978 84 9783 610 4- da aurkituko kin momentu gustagarri eta etseginak baina baita, ziur, kin tarte eta pasarte aldapatsu eta malkarrak non beharko du sarri -nahi edo nahi ez- eten eta repasa irakurketea eta beharko du izerditu, gogotik izerditu, baldin nahi balu konprenitu mezua na liburua. Hortan -an diffikultate batzutan ongi malkartsu hori- beharko du izan irakurleak irakurle arraia baina ondoren heldu tontorrera -kompressionera na textua- sentituko du, -duke-, satisfaktionea sentitu ohi dena holako kasuetan noiz lortu bait da tropheo aski diffikultoso eta zaila. Tropheoak eta sistut satisfaktioneak merezi duke nekea. Sarri entzun ohi dugu ze gabe nekerik ez dago deus ganorazkorik.