Thursday, April 07, 2022

Euscaraz, conceptu fundamental eta basicoenetan ere gaizqui

Euscal Herrico gentearen arteco nivel culturala ei da asqui ona edo gora, behintzat famaz. 

Gaur arico naiz buruz conceptuac obligationea eta derrigorra. Zein dira indudablequi total differenteac nahizta nolabait relationatuac an galaxia lexical bera. 

 Halan nola exemplua esango dut ze batec joan nahi balu autoz Lisboatic Parisera pasatu beharco luque derrigorrez gain bi frontera interestatal. Derrigorrez edo nahitaez, baina ez du horren obligationeric. 

 Beste exemplu batean, baldin nahi banu sarthu tchabola bateco ate tchipi batetic (esateraco 1,57 m.) beharco nuque macurtu derrigorrez, baina prefosta ez dut macurtzeco obligationeric; esateraco 4 urtheco haur bat sarthu ahal litzaque macurtu gabe, izan baric hortaco macurtzeco derrigortasunic eta ezta obligationeric.


Obligationea dá aguindu normalean legal bat. Esateraco ez iragaitea semaphoroa noiz dagoen gorri. Ostera derrigorra dá impedimentu phisicoa, nola ikusi dugu an exemplua te tchabolaco ate altura guticoa. 

Gaur -- esateraco euscal prensan dator 

Berriaco lehen titularrean: 

"Hilaren 20tik, maskara ez da nahitaez jantzi beharko Hegoaldeko toki itxietan" 

Garac dakar lehen orrian 

..., maskararen erabilera ez da derrigorrezkoa izango ... 

Garac berriro barruco orrietan 

El uso de la mascarilla en interiorez dejará de ser obligatorio ... 


Beraz, kin derrigor (edo nahitaez) nahi dute suplantatu euscal hitz obligationea; izanic biac euscarac harturico verbac (derrigor eta obligatio).  Antza Berria eguncariac ez du erabili derrigor hitza zeren da lar occidentala eta ostera nahitaez horri da amancommunago artén gu euscaldunac generalqui, ez horren lerratua ki occidenteco dialectoac.


Consultaturic Elhuyar dugu ikusten 

ze euscarazko derrigor da gazteleraz forzosamente, a la fuerza edo por obligación 

eta gaztelerazco obligación da euscaraz betebehar, behar, eginbehar, betekizun, obligazio 

 

Ez goaz ondo, ez garoez ondo. 

¿Non othe dago delaco goian aiphatzen guenuen nivel culturala? eta ¿ondrautasun zientifico obligatorioa zein ez da derrigorrezcoa?

Saldu nahi digute untchea tzat erbia, tamalgarriqui eta lotsagabequi.

No comments: