Ez daquigu haric heldu azquenera

 Ondorengo titular hontan ez daquigu

Beppe Fenoglio, erresistentziari arima jarri zion idazlea

hor goian ez daquigu ze Beppe Fenoglio da idazlea haric heldu tituluaren azquena. Hori handicap hori compondu ahalco litzateque aisa redactaturic beste modu hauetara, esateraco

Beppe Fenoglio idazleak jarri zion arima resistentziari 

edo 

Beppe Fenoglio idazleak arima jarri zion resistentziari 

 edo 

Beppe Fenoglio idazleak jarri zion arima ki resistentzia

Hor goico auqueretan daquigu lehenengotic (etcharon gabe haric azquena e phrasea) ze Beppe Fenoglio da idazlea.

Esaten zuen Ibon Sarasola academicoac ere, verbua aurreraturic mezua claruago.

 Ibon Sarasola academicoac -ere- esaten du jada 2016an bere liburu Bitakora kaiera ze da convenigarria ezartze verbua phrasetan aurrerago ze orain arte ohi izan duguna. 

Hori dut ekarri gogora zeren iracurri dut prensa izquiriozcoan ondocoa

"Pandemiak mundua hankaz gora jar dezaketen izakiak daudela erakutsi digu"

Gogoraturic gomendioa e academico Ibon Sarasola, ikus zagun nola gueratzen da hori goico mezua aurreratzean ba dugu verbua (bai zeren hor verbua dago ezarria azquen-azquenean, lar urrun).

"Pandemiak erakutsi digu ... (eta hemen erakutsi duena pandemiac)"

Hobetu al da mezua informativoqui orain?

Joseba Sarrionandia doala ki Elhuyar hizteguiac hobetzeco nivel lexicala

 Ikusi dudanean an youtube zegoela videoa e Joseba Sarrionandia 16 minuticoa sartu naiz jaquiteco zer dioen. 

Titulatzen da hori videoa an youtube "Gauzak direna balira" Habanako gaukaria hirugarren alea aurkeztu du Joseba Sarrionandiak Kubatic. 

Bada ikusiric videoa ohartu naiz ze Josebac du hobetu beharra bere nivel lexicala zeren harrapatu dut darabiltzala zembait hitz "ez direnac ez direnac euscarazcoac" (behintzat dixit Elhuyar). Ikus dezagun horiec "huts lexicalac" e Sarrionandia. 

Esaten du: 

1) ez zait audiovisuala gustatzen 

2) liburuari visibilitatea emateko 

3) da kalendarioari lotua 

4) askatasuna posibilitatzen duten 

5) puntu imaginario horren bila goaz; Dorado imaginarioak 

6) dialogo proposamen bat Harkaitz Canorekin 

7) bilaketa inposible horretan 

8) equivalentzia edo analogia politikoak egiteko 

9) retorika eta hori 

10) selvan doanak ... 

11) gizarte estable bat 

12) gizarte desestrukturatu batean 

13) ideia interesante bat da 

14) audiovisualen nagusitasuna 

15) trasladatu egin dela 

Baldin consultatzen baduzu verba horiec an Elhuyar hizteguia nola balira euscarazco verbac aguertzen zaizu ondocoa 

audiovisual: La palabra que has consultado no está en el diccionario. 

visibilitate / bisibilitate: La palabra que has consultado no está en el diccionario.

kalendario: La palabra que has consultado no está en el diccionario. 

posibilitatu: La palabra que has consultado no está en el diccionario.

imaginario: La palabra que has consultado no está en el diccionario.

dialogo: La palabra que has consultado no está en el diccionario. 

inposible: La palabra que has consultado no está en el diccionario. 

equivalentzia / ekibalentzia: La palabra que has consultado no está en el diccionario. 

retorika: La palabra que has consultado no está en el diccionario. 

selva / selba: La palabra que has consultado no está en el diccionario. 

estable: La palabra que has consultado no está en el diccionario. 

desestrukturatu: La palabra que has consultado no está en el diccionario. 

interesante: La palabra que has consultado no está en el diccionario. 

audiovisual: La palabra que has consultado no está en el diccionario. 

trasladatu: La palabra que has consultado no está en el diccionario. 

 

Hauec verba esateco euscaraz ongui dira honetara (arabera Elhuyar) 

audiovial (ikus-entzunezko, audiobisual) 

visibilitate (ikusgaitasun) 

kalendario (egutegi, almanaka) 

posibilitatu (erraztu, ahalbidetu) 

imaginario (irudizko, ametsezko, alegiazko) 

dialogo (elkarrizketa, hizketa) 

inposible (ezinezko, ezin) 

equivalentzia (baliokidetasun) 

retorika (erretorika) 

selva (baso, oihan) 

estable (egonkor) 

desestrukturatu (desegituratu) 

interesante (interesgarri) 

trasladatu (lekualdatu, eraman)

Behintzat theoricoqui eta ere practicoqui

 Guztioc daquigu ze noiz verbaz ari garen conversatione normal batean expressatzen gara gutiago reflexivoqui eta controlatuqui ze noiz expresatzen gara izquirioz dugula zeozer redactatzen. Hori vista-vistacoa. Aurrecoa esan dut ze Gara eguncarico lehenengo paginan pean photo handia iracurtzen dugu

Ia 200 elkarretaratze

mendeku judiziala salatzeko

baina izan ahal zen berdin correctua -ez guehiago, ez gutiago correcto grammaticalqui- baita ere holan

Ia 200 elkarretaratze 

salatzeko mendeku judiziala

nahi izan balitz ere izan ahal zen simpleago beste honela

Ia 200 elkarretaratze salatzeko

Nola jarri asequibleago?

 Izan ditut neure dudac eta balantzac jarteco edo ez asequible hitza an titulua eta ondorioz nahizta dudan hortaco consultatu Elhuyar hizteguia nola hango hizteguico auquerec ez nauten convencitu ipini dut azquenean titularrean asequible verbá. 

Baina goazen gaurcora ezen titular asqui difficil hontara.(Gara, Naiz, internet)

Azkoitiarren burugogorkeriak marraztutako ilusioa azken uneko penaltiak zapuztu du

Nola eguin ahal da hori titularra gutiago difficila? 

Nola jarri titular hori asequibleago? 

Esteraco?

Ez daquique euscaraz asqui ongui, baina norc?

 Consultatzen dut lantzean behin tchitean pitean Elhuyar hizteguia noiz daucadan zembait duda eta nago zalantzan balantzaca pensamentuan gaberic ziurtasuna termino lexicaletan an euscara. Holan eguin dut gaur ere zeren ikusi dut televisionean verbaz Otegi zioela ze maniobra hau reephaitzeco Bateragunecoac da desestabilizatzeco situatione politicoa Espainian. 

Jaquinic ze desestabilizatu euscal hitza da ethorquiz campotico verbá hartu duena euscarac tik gaztelania (hegoaldeco casuan, eta frantzesetic tzat ipharraldecoac) nahi izan dut jaquin zein equivalente emaiten dio Elhuyarrec ki erdal verba hori. Dakarrena da hau ongui laburqui

desestabilizar

1 v.prnl./v.tr. ezegonkortu; egonkortasuna galdu/galarazi 

 

Beraz 3 auquera: 

ezegonkortu, 

egonkortasuna galdu,

egonkortasuna galarazi. 

Ez dagoque tcharto!!! Baina baldin Otegic erabili izan balu 3 auquera horietarico edozein ez guenuqueen entzuleoc, ikusleoc ulertuco berac nahi zuena adierazi. 

 

Beraz, gogoraturic commentario hontaco titulua (Ez daquique euscaraz asqui ongui, baina norc?) galdetzecoa litzaque norc ez daquien euscaraz asqui ongui edo Otegic edo Elhuyarrecc. 

 

Ez othe du Elhuyarrec inoiz eguingo reflexioneric eta ere revisioneric corregitzeco erroreac eta hutsac? baldin ez ba du uste dela infaliblea.

Academiaren nivel cultural dudazcoa

 Ikusiric nola gure Academiac -Euscararen Academiac- izquiriatzen (eta aguintzen ere?) du ze

vikingo 

hitz internationala euscaraz da 

bikingo 

behar luque Academiac explicatu ondo explicitoqui eta convincentequi horren razoina edo razoinac horren erabaquiarena. Eta baita aguertu jocabide horren convenientzia tzat gu euscaldunac. 

Ez al dugu euscaldunac escubideric escatzeco eta exigitzeco Academiari explicationeric buruz bere jocabidea?

Auquera syntactico differenteac escura

 Iracurtzen dugu ondoco mezua (an oinoharra e ETB1eco informativoa)

Heriotza argitzeko epaiketa hasi da 

baina izan ahal zen, menturaz hobeki ki iracurlea) beste honetara 

Hasi da epaiketa argi dadin heriotza 

 

Aurreraxeago verbua eta beste

 Iracutzen dugu ze honela amaitzen da ezquen phrasea e paragraphoa 

(Gara, lehenengo pagina, asteazquena 8 abendua 2020)

Europar Batasuna, aldi berean, koronabirusari aurre egiteko Polonia eta Hungaria albo batera utziko lituzken funtsa prestatzen ari da. 

 

Hori mezua e titularra eguin ahal da errazago tzat iracurlea aurreraturic verbua esateraco holan

Europar Batasuna, aldi berean, koronabirusari aurre egiteko ari da prestatzen funtsa zeinac utziko lituzken Polonia eta Hungaria albo batera 

 

Nic uste auquera syntactico alternativo horrec du hobetzen mezua mesedetan iracurlea.

Holan nora goaz?, nora garoez?

 Jaquinic ze rovocatu euscal hitza (izanic ere prestamo lexicala nola euscarazco hitz guehienac respectu estrictoqui direnac hitz autoctonoac) esaten da 

gaztelaniaz revocar 

frantzesez révoquer

inglesez revoke 

nahi izan dut jaquin zer dakarren Elhuyar hizteguiac. Hara, gaztelerazco revocar hitza date euscaraz 

ezeztatu edo baliogabetu 

Niretzat, euscaldun guehienac (edo guztiac, incluso) ez dute ulertzen kin ezeztatu edo baliogabetu exactuqui revocatu zalantzagabequi eta immediatuqui. Galdetuz guero edozein euscaldun bati traducitzeco pumpa lasterrez lar pensatu gabe gaztelariara ezeztatu esanten luque zeozer baina ez revocatu eta tzat baliogabetu esaten luque onenean ere invalidar baina ez revocatu. 

Ez al da orain artecoa nahico esan ahal izaiteco ze Elhuyarrec ba du motivoric repasatzeco bere lexicoa eta ere hartzeco haintzat (den tzacotzat) oraingo (XXI. mendeco) euscal populua haintzat, gaberic desbideratu an bere phantasia lexicalac. Revisione eguiazcoa eta ere ondradua da escatu ahal den gutiena.

Observa zagun differentzia communicativoa e titularra

 Ondoren datozen bi auquera syntacticoac seguru ez dira berdin communicativoac. Ea zer zaizun iruditzen iracurle e blog hau? Hara, auquera syntactico 2 horiec

Modernak txertoa Europan merkaturatzeko baimena eskatu du 

eta 

Modernak eskatu du baimena merkaturatzeko txertoa Europan

Othe dira berdin effectivoac 2 auquera hauec communicativoqui? 

Hor, verba batean, mezua da 

Modernak eskatu du (zeozer). 

Modernak eskatu eguin duela.

Gustua, baina batez ere convenientzia

 Gaur dakardan gaia jada jorratua dut lehenago ere zembait commentario differenteetan. Baina gaur berriro hona nathor kin nire "matraca" recurrente hori. 

Hara, honela hasten da gaurco prensan lehenbizico phrasea.

Instituzio, elkarte eta mugimendu feministak ekitaldi eta mobilizazioak egin zituzten atzo indarkeria matxista salatzeko.

Bada, nic diodana zein niri iruditzen zait total evidentea da hobe dela (beguiraric iracurlea, ezen informativoqui) redactatzea hori mezua beste modu hontara (aurreraturic horco salatzeko verbá)

Instituzio, elkarte eta mugimendu feministak ekitaldi eta mobilizazioak egin zituzten atzo salatzeko indarkeria matxista.

Ezen, iruditzen zait evidentequi eta irrefutablequi hobe da

(... salatzeko indarkeria matxista) 

ze 

(... indarkeria matxista salatzeko).

Zembat du oppinione honec baina tik gustua edo zembat tik convenientzia, convenientzia informativoa?

 

Ez al dira, berez, auquera orthographico incompatibleac?

 Lehenago iracurtzen guenuen guehiago koronabirus baina orain ostera sarriago dugu ikusten covid 19. Ez daquit diren conceptu synonymoac baina bai ziurqui dagoz relationatuac estuqui, direlaric orbita lexical bereco elementuac.

koronabirus 

(baina ez koroabirus edo coronavirus) 

 

covid 19 

(baina ez kobid 19)  

Zegatic incongruentzia inulergarri hori an bi termino international horiec? Zein dateque razoina? baldin balego razoin logicoric hortaraco.

Yago edo gutiago evidentea

 Batzutan ikusten dira hain delacoa evidenteago, noiz beste momentu batzutan hori ber-hori iruditzen zaigu ilunago edo gutiago evidentea. 

Gaurcoa ikusten dut nic total garden evidentea. Ikus beherago

Australiako Armadak Afganistanen egindako gerra krimenak onartu ditu 

Goicoa baino redactione ascoz gardenagoa iruditzen zait evidentequi hau ondocoa

Australiako Armadak onartu ditu Afganistanen egindako gerra krimenak  

 Hobetzen du pitin bat mezua, indudablequi.

Catramila anhitz valiagarria

 Iracurri dugu gaur eguerdian beheco oin-ohar hau an ETBco informativoac mintzatzen zirela buruz isunac ipini dituenac Ertzaintzac zaio ez errespetatu coronaviruseco norma ezarriac

Isunak Irunen, Bilbon, Oiartzenen

baina ez al zatequen hori mezua anhitz errazagoa tzat iracurlea izan balitz holan?

Isunak an Irun, Bilbao, Oiartzun

Technologia berrietan ez dago conceptua ea zeozer den orthodoxo edo heterodoxo baizic den ala ez den delaco zeozer hori effectivo edo effectivoago respectuz beste auquera bat zeinac ez du izan behar incorrectua horregatio baina bai dena gutiago effectivoa. Hemen ere holan dateque an gure exemplua. 

Zein arrazoin rational eta logico egon ahal da eguiteco contra ki auquera on eta effectivo hori zeinac du hobetzen bestea, traditionala?

pilota? edo pilotaz?

 Sarri ikusi ahal dugu ETBco pilota partidutan anuncio hau eman 4 flach-etan dioena 

Frontoian edo pilotalekuan 

pilota gozatzeko 

leku hoberik ez dago 

zatoz !!!

Hor 2. lerroan zer da correctua pilota edo pilotaz? 

pilota gozatzeko? edo pilotaz gozatzeko? 

Nic uste behar luque pilotaz gozatzeko. Ez al da holan? Daquienac esan beza.

Inukatugarriqui ulertzeco aisago

 Gaur iluntzean an ETBco informativoac eman dute berri nola Biden-ec du irabazi azquenean an USAco electioneac. Baita iracurri dugu ondoco oin-ohar hau 

Trumpek ez du emaitza onartzen 

baina, diot nic, ze indudablequi eta inukatugarriqui hori goico mezua litzaque emana informativoqui aisago honela 

Trumpek ez du onartzen emaitza

Anhitz hobequi ulertzeco

 Dugularic iracurten hau titularra

Mikel Mancisidorrek Eusko Ikaskuntza-Laboral Kutxa 2020 saria jaso du

aise hobetzen  dugu titularra baldin badugu aurreratzen verbua, esateraco holan

Mikel Mancisidorrek jaso du Eusko Ikaskuntza-Laboral Kutxa 2020 saria

Inulergarri eguiten zait ez pensatzea honaco affairez journalistac eta ez izaitea iracurlea presente pensamentuan redactatzeracoan. Da arras harrigarria eta acaso ere izaitea irresponsable izanic hori professioneco zereguin irrenunciablea.

Zein othe da realago?

 Ikusiric bi verba hauec (edo horrelatsuco pare asco)

reantolatu 

eta 

berrantolatu

¿zein othe da realago gaurco euscaldunen artean? ¿zein ulertzen da fiteago eta gardenquiago clarite conceptualez? ¿Zeinec transmititzen du hobequi bere eremu semanticoa?

Indudablequi informatione hobea

 Ziurra da ze tentuzago behar dute pensatu nola eman -ezen, redactatu- behar duten mezuac zein direnac emanac oin-oharretan an ETB1 ze contrara nola expressatzen da gutarico edozein librequi an lagunen arteco conversatione informala. 

Hori diot ze dut iracurri gaurco informativoan ondoco oin-oharra

Trumpek eta Senatuak Goreneko gehiengo kontserbadorea indartu dute

¿Norc ukatzen ahal du ze ondoco auquera hau da efficienteagoa edo informativoqui hobea? Hara,

Trumpek eta Senatuak indartu dute Goreneko gehiengo conservadorea 

Ala dago lekuz campo an informativoac pensatzen honaco gorabehera "intranscendentalez" respectuz iracurlea?

Gradu communicativoac gradualqui jarriac

 Iracurten dugu gaur an Gara hau titularra

Hezkuntza ministro frantsesak ezkerra muturreko islamismoarekin lotu du

beste possibilitate informativoqui hobea zatequen hau

Hezkuntza ministro frantsesak ezkerra lotu du muturreko islamismoarekin

edo baita honela edo honelatsu

Hezkuntza ministro frantsesak lotu du ezkerra kin muturreko islamismoa 

Izanic batzuc orthodoxoago edo heterodoxoago dira differenteac communicativoqui ezen iracurlearentzat ulertzeco aisago edo difficilago.

Ba al da discutible izaitecoa?

 ETB1eco informativoan iracurri dugu gaur beheco oin-ohar hau 

Illa ministroak ez du kenduko alarma egoera 

 dakart mezu hori hona blogera zeren normalean, ascoz normalean, da ondoco forman iracurten 

Illa ministroak ez du alarma egoera kenduko 

Neure aburuz lehenbizicoa -zeina gaur erabili da informativoan e ETB1- da hobea informativoqui; izanic grammaticalqui biac correctoac. 

Othe da hori, nire apreciatione hori, holan deplauqui indiscutiblea edo dago apreciatione hori barruan e eremua zein da discutible, dudoso, balantzazcoa eta lar subjectivoa? 

Nolanahi gaurco ETB1eco hautu syntacticoa gustatu zait behintzat niri.

Da hobea informativoqui

 Dugu iracurten hau titularra (Gara, domeca 11 urria 2020) 

Trumpek famatu duen "mirarizko" botikak ez du covid-19a sendatzen 

zein ipini ahal zen 

Trumpek famatu duen "mirarizko" botikak ez du sendatzen covid-19a 

Verba batean, ascoz da hobea mezua holan muntatu balitz 

... botikak ez du sendatzen covid-19a 

ze ez nola aguertu da prensan

... botikak ez du covid-19a sendatzen

...

Zein othe da realago euscaraz?

 Dut iracurri textu batean euscaraz an Argia astecaria ekidinezin verbá eta interpretatu dut nahi duela esan inevitable.

ekidinezin 

edo 

inevitable

Gu euscaldunon artean zein othe da, baldin dudaric balego, verba realagoa edo virtualagoa? Egun egungoa. 

Elhuyar hizteguiac dakar ze inevitable da euscaraz 

inevitable

1 adj. saihetsezin; ezinbesteko, halabeharre(z)ko 

Ostera beguiraturic zer da ekidinezin dioscu

La palabra que has consultado no está en el diccionario.

Academiaren contraste illogico orthographiacoac

 Academiac, euscararen Academiac, ba ditu jocamolde illogicoac ere zein difficilqui ulertzen eta asimilatzen ahal dira kin logica coherentea. 

Halan alde batetic ikusten dugu 

immunologia (eta ez inmunologia) 

eta beste aldera 

birologia (eta ez virologia) 

Da jocabide Academico hori inulergarria. Nic ezin dut ulertu coherentequi. Esango nuque ze euscararen munduan dago asco, lar sumiso eta normativista inmutable rigidoac.

Lar sarri ikusten dugun structura traquets eta desegoquia

 Gaur nahi dut commentatu structura syntacticoa zein ikusi ohi dugu sarri, lar sarri euscara modernoan behintzat prensan. Halan gaur an Gara eguncaria ba datoz bi exemplu. Hara hemen (Gara, asteartea 29 iraila 2020, lehen plaia eta 18. plaia)

Lehenengoa 

"Bird" Parker, beti bihar jotzen zuen jenio musikala 

bigarrena 

"Ortze", elektriko bihurtutako lehen euskal ontzia 

Horiec mezuac hobetu ahal dira redactivoqui honela esateraco

Lehenengoa 

"Bird" Parker, genio musicala ... 

bigarrena 

"Ortze", lehen euscal ontzia ...

Iduri luque ze zembait journalistec -direnac professionalac- nahiago dute sufritu arazi ki euscal iracurlea ze erabili auquera syntactico hobeac zein dauzcagu escu menean. Zein izan al da inconvenietea erabilteco auquera informativo hobeac?

Parez pare traductionea eta originala

 Dugu iracurten an Gara eguncaria lehenbizico plaia (astelehena 28 iraila 2020)

Abigail Huertas, psikiatra

"Zer gertatuko den ez jakiten eta horregatik ez sufritzen ikasten ari gara"

barruco 2. plaian ostera dathor hori erdaraz -originalean- honela

Abigail Huertas 

Siquiatra en el hospital universitario Gregorio Marañón 

"Estamos aprendiendo a tolerar no saber qué pasará sin sufrir por ello" 

Ni hasico nintzen honelatsu 

"Ikasten ari gara toleratzen ze ..."

Xiberotarsa bat nola da expressatzen

 Iracurten dugu an Argia revista astecaria (20 iraila 2020, 12 or) ondoco titularra izanic articulu osoaren eguilea Miel A. Elustondo Zaldi Ero. Titulua da ganic Musquildico xirulari emazte xuberotarsa dioela honan

Neskek dute mantendu eta bizirik atxiki zuberotar dantza

Aisa da ohartzen ze holan ez luque esango -expresatuco- ideia hori hegoaldeco anhitzec. Casu emanic redactione hori, nola bait da eraiqui cerebroan edo intelectoan zerbait ikasi ahal dugu jaquiteco nola hobeto expressatu gure ideiac.

Desadostasunez eta tristeziaz

 Jaquin  dut an ETB1 ze izango da aste hontan 

galdeketa Italian 

baina ostera an ETB2 jaquin dut ze izango da 

referenduma Italian 

Nahiz daucadan nic tendentzia preferentziala ikusteco informationeac an euscarazco canala (an ETB1) racionalqui deliberatuz ikusten dut hobe da informatzea an ETB2 (ezen abandonatzea euscarazco canala)  zeren hor informationea an ETB2 da hobea ezen dira termino informativoac gutiago ambivalenteac edo dudagarriac. Da pena bat hori eta handicap informativo handia tzat euscalduna zeinac nahi du izan informatua.

An euscal lexicoa conceptione alarmantea

 Gaurco nire reflexione honec ez daquit zembateco durundu sociala izango du. Baina ekarrico dut plaza publico hontara ikusi dudana zein iruditzen zait da exponente lexical gravea e euscal lexicoa eta ere concretuqui an euscal hizteguiac. 

Nola naizen ni Herria astecarico abonatua 50 urthean ethorten zait astero astecaria etchera. An 3558 numeroa (3 iraila 2020) azquen orrialdea dathor articulua buruz Lapurdico deportationeac an 1794 urthea ganic Gilen Bacho. Han dio Bachoc beste gauzen artean ze 

 

Sara, Itsasu eta Azkaine "herri lotsagarriak" (infâme) deklaratuak izan ziren, 1794ko martxoan, ...

 

Seguruenez gutic hartzen duque zezentzat (ezta Gilen Bachoc ere) lotsagarri hitza ordezcatzeco infâme hitz frantzesa. Ezen ez luquete hartuco gutic antzecotzat eta gutiago synonymotzat lotsagarri eta infame hitzac. Niretzat da alarmantea ipintea "herri lotsagarriac" adierazteco "herri infameac". Esan daroe baina asqui ascoc ze egun ez dago guehiago purismo lexicalic zeren ez da yago erabilten "urrutizkina" adierazteco "telephonoa". 

Nahi izan dut beguiratu an Elhuyar hizteguia zer dakarren tzat infame gaztelerazco hitza. Hara han ikusia 

infame

1 adj./s. doilor, zital

el mundo está lleno de infames: mundua pertsona doilorrez beteta dago

2 adj. lotsagarri, iraingarri

ese tipo de acciones me parecen infames: horrelako ekintzak lotsagarriak iruditzen zaizkit

no he escuchado nunca cosa más infame: ez dut inoiz ezer iraingarriagorik entzun

3 adj. (fig.) oso txar, ezin txarrago; penagarri, negargarri, tamalgarri

el concierto de ayer fue infame: atzoko kontzertua ezin txarragoa izan zen

¿Uste al du Elhuyaec? ze euscaraz esan ahal da "herri infameac" ordezturic

kin 

"herri doilorrac" 

"herri zitalac" 

"herri lotsagarriac" [hau auquerea hobetsi duque antza Gilen Bachoc an Herria astecaria]

"herri iraingarriac"

"herri penagarriac" 

 "herri negargarriac" 

"herri tamalgarriac" 

"herri ezin txarragoac"

Hain zuhurra izan beharco al da ohartzeco ze infâme frantzes hitzac ez du ordezco egoquitsuric an euscal vocabulario traditionalea eta euscaraz (bai, EUSCARAZ) ere infame esaten da baldin nahi bada adierazi infame conceptua. Iruditzen zait Elhuyarrena ere (nondic hartua duqueen Gilen Bachoc bere hautua, baina ipiniric badazpada ere frantzes terminoa infâme) ezen "lotsagarria" ez nuque calificatuco horratio nola"infame" baina bai hartzen dut incorrectotzat, invalidotzat, nahasgarritzat, desorientativotzat.

Qualitate lexicala an Elhuyar hizteguiac

Izan berri naiz revisionea eguiten automobilari eguneratzeco ITVa. Sarreran, nola bait dago guztia bilinguequi, iracurri dut ondocoa: 

 solo turismos y 4x4 permanente

bakarrik turismoak eta 4x4 iraunkorrak  

Pensaturic originala izan da gaztelaniazcoa eta guero dutela euscaratu, seguruenez, beguiratu dute hizteguian -esaterako an Elhuyar- eta ikusi 

permanente

1 adj. iraunkor

educación permanente de adultos: helduen hezkuntza iraunkorra

servicio de atención permanente: arreta iraunkorreko zerbitzua

2 adj. etengabe, amaigabe

el verano es un permanente ir y venir de turistas: udan turisten joan-etorria etengabea da

3 s.f. permanente

he ido a la peluquería a hacerme la permanente: ile-apaindegira joan naiz permanentea egitera 

 

 

Baina consultaturic iraunkor verbea nola da gaztelaniaz dugu ikusten ondocoa 

iraunkor

1 izond. duradero, -a, durable; constante, persistente; perenne

haritzaren zura gogorra eta iraunkorra da: la madera del roble es dura y persistente

bake iraunkorra lortzeko: para conseguir una paz duradera

hosto iraunkorra duten zuhaitzak: árboles de hoja perenne

2 izond. permanente

batzorde iraunkorra: comisión permanente

3 izond. (Bot.) perenne

hosto iraunkorreko zuhaitzak: árboles de hoja perenne

4 izond. (Ekol.) [substantzia, kutsatzailea] persistente

kutsatzaile organiko iraunkorra: contaminante orgánico persistente

5 izond. (Ekol.) [jarduera] sostenible

garapen iraunkorra: desarrollo sostenible

 

Nahiric lagundu ki iracurlea

 Dudanean iracurri hau titularra prensan

Nafar Gobernuari ikasturterako neurriak negoziatzeko eskatu diote

iruditu zait hori titularra lar eldrevesa eta gainera ez asqui presentablea aguertzeco an prensa professionala. Hortacoz iruditzen zait ze ondoco auquera alternativoa da yago ulergarria eta asco digeribleagoa tzat iracurlea. Hara, hauxe

Nafar Gobernuari eskatu diote negoziatzeko ikasturterako neurriak

Ez al da ulertzen errazago bat ze bestea?

Gogoan hartzeco redactatzeracoan

 An ETBco informativoac -asteartea 2 iraila 2020- ari zirela informatzen buruz bilera izan dutena Sachezec eta Casadoc iracurri ahal zen oinoharrean

PPk ez ditu aurrekontuak negoziatuko, ...

baina nic contrajarten dut ondoco beste auquera hau

PPk ez ditu negoziatuko aurrekontuak, ...

Dudaric ez da ze auquera biac dira erraz ulertzecoac baina bat -2.a- da niretzat hobea informativoqui ezen informatzen du hobequi eta aisagoqui hartzalea, iracurlea edo entzulea. 

Dudaric ez da ze noiz verba eguiten dugu converatione informal batean horrec -goian diodan apreciationeac- ez du holaco importantziaric, baina noiz medio informativo batean -casu hontan an ETBco informativoac- redactionea behar da eman tentuzago eta reflexioago izanic hartzalea bethi present. Redactatua jaquinaren gainean, nola eguiten bait da seguruenez baina harturic forma batzuc -structura syntactico batzuc- hobegotzat ze besteac. Da mass mediacoen responsabilitate ineludiblea.

¿Zein da yago informativoqui redactatua?

 Sarri jaquiteco zein da hobea on izaiten da comparaqueta eguitea bien, edo guehiagoren, artean.

Halan jaquiteco zein possibilitate da hobea respectuz bestea ditut ipinico berton bi alternativac, lehenengo presatic hartua eta ondoren nic ezarria nola alternativaa e lehenengoa. 

Hau prenatic hartua 

Taxilari eta Villavesako gidariek azken erasoak gaitzetsi dituzte 

ondoren nic ezarri auqueraa nola alternativa 

Taxistak eta Villavesako gidariek gaitzetsi dituzte azken erasoak

Orain azquenean batzoitzac pensa beza berea.

Lexicoaren ezagutza sociala

 Jaquina da ze edozeinentzat ba dira zembait edo hainbat hitz direnac ezezagunac baita an norberaren hizcuntza. Halan dago, esateraco, bakoitzaren vocabulario activoa eta baita vocabulario pasivoa zein ulertzen da baina ez da erabilten. Verba batean, verba batzuc socialqui dira ezagunagoac (bai activoqui nola pasivoqui) ze beste batzuc. Esateraco mendi verbaa da socialqui ezagunagoa ze ibar berbaa.

Orain virusaren sasoi hontan sarri entzuten eta iracuten dugu

neurri murriztaileac 

baina iracurri ahal guenuqueen ere 

neurri restrictivoac

Aguiricoa da ze euscaldunic ascoc ez dute ezagutza behintzat activoqui e murriztaile hitza eta ezta murriztu verboa. Acaso baina nequez, topatu ahalco dugu euscaldunic batto zeinac ez du ezagutza plenoa e restrictivo hitza. 

Verba batean, indudablequi, da restrictivo terminoa socialqui ezagunago ze murriztaile eta murriztu, nola ere berdinqui mendi hitza da amplequi ezagunagoa ze ibar verbaa. Murriztu hitzaren ezagutza da ezagutza indargea eta cordocatua, ez du murriztuc an bizitza sociala indar aceptableric asco, seguru. Comprenditzen da lausoqui, guti gorabehera, dimensione eta arlo socialean.

Baina oraingo euscaldunon euscara reala gaurco inteligentsiaco asco ez dute nahi errespetatu baizic persecutatu inurricalqui.

Ez al da hobea redactatzea yago informativoqui

 Noiz iracurri dut ondoco titularra (Gara, igandea 9 agorrila 2020)

Tumpek Hong Kongeko agintariak zigortzea gaitzetsi du Txinak

ohartu naiz ez dudala ulertu titularra eta hortacoz reorganizatu dut hori titularra, holan

Txinak gaitzetsi du Trumpek zigortzea Hong Kongo agintariak

Niri beguitantzen zait ze auquera alternativoa asco asequibleago da tzat iracurlea. Ez al indudablequi holan?

Garaia da ...

Lequeitioco orma batean ikusi dut cartel edo afficha hau dioela, sinatua afficha ganic Jarki independentzia sozialismoa

INDARRAK 

BATZEN 

HASTEKO 

GARAIA 

DA! 

Dudaric ez da ze hor mezuaren gunea da

GARAIA 

DA 

guehituric guero explicatione edo emparauac zergatic da garia orain, beraz mezuac seguitzen luque

GARAIA 

DA 

HASTEKO 

baina hasteco zer? Hortaz mezua behar litzaque completatu informationez, ezen

GARAIA 

DA 

HASTEKO 

INDARRAK 

BATZEN 

Casu eman behar da zabaldu nahi den mezu politikoari nola eguiten du Jarki-c baina baita ahalaz behar luque mezuac aguertu an ahalic modu informativoena.  Ez al da auquera alternativoa aisago ulertzen eta harrapatzen? Esango nuque nic ze auquera alternativoa da dynamicoago informativoqui.

Hizteguietatic rebote desegoquiac

Dudaric ez da ze euscal mass median lan eguiten dute materialarequin zein originala ez da euscarazcoa zeinen originala izaiten ohi da gaztelania, frantzesa, inglesa, ... Ondorioz noiz nahi da informatu euscaraz gentea joten da lehenengo ikustera zer dakarren hizteguiac edo hizteguiec.

Halan gaurco -asteazquena 23 uztaila- Gara eguncarico an lehenbizico pagina dathor ondoco titularra

Saihetsezintzat jo du Siemens Gamesak Agoitzeko itxiera 

Pensaturic ki saihetsezin verbaa jo dut ki Elhuyar hizteguia non dut ikusten ze saihetsezin da gaztelaniaz insoslayable, ineludible, inevitable edo ineluctable. Lau auquera differente tzat euscal verba bakar bat.

Ni nago ze originalean zethorrela inevitable. Baina ez al da inevitable hitza dagoena biziric euscaldunon luze zabal guztian? Ba othe da euscaldun bakar batto bat zeinac ez du ulertzen inevitable hitza? Zeren hitz hori da ethorquiz campocoa behar liraque baztertu ere greva, poliedro, handicap, telephono, insumiso, ... eta milaca guehiago.

Goico informatione hori hobeto ulertzen luque edozein euscaldunac -eta ambivalentzia gabe (insoslayable, ineludible, inevitable, ineluctable)- baldin aguertu izan balitz honela

Inevitabletzat jo du Siemens Gamesak Agoitzeko itxiera

edo

Siemens Gamesak jo du inevitabletzat Ahoizko itxiera 

Conveni da, gu euscaldunoi ere, erabiltea lexico egoquia eta ez lar ambivalentea.

Contrastea

Bi exemplu dakart hona ikusteco contrastea

Batetic an Argia astecaria, ganic Ibai Trebiño, 2.694 numeroa

ELNk ez du baztertzen AEBetako soldaduekin liskar armatuak izatea 

bestetic an  Gara digitala

Abertzaleek ez dute Euskal Elkargoko lehendakaritzarako hautagairik aurkeztuko 

Lehenengoa ipini ahal da ere nahi balitz nola 

ELNk ez du AEBetako soldaduekin liskar armatuak izatea baztertzen

eta Garacoa ere aldatu ahal da honela 

Abertzaleek ez dute aurkeztuko  Euskal Elkargoko lehendakaritzarako hautagairik

Euscal lexico reala eta euscal hizteguiac

Hain hizcuntzetaco hizteguia (edozein hiztegui), behintzat principioz, da hizteguia kin hitzac horren delaco hizcuntzarenac, formatua kin hitz preexistenteac an hizcuntza delaco hori. Hizteguia da recollectionea e hitzac direnac existitzen aurretiaz an hizcuntza hori.

Principio hori baina ez dute gaurco euscal hiztegui ascoc contuan hartzen eta sobera sarri sartzen dituzte barruan hitzac direnac inexistenteac realitatean ezen gu euscaldunon ezpainac.

Ondorengo listan dauden verba asco ez dituzu aurquituco (banaca batzuc bai) an euscal hizteguiac baina ostera bai an euscaldunen conversationeac ezen realitate socialean zeina nahi banada ahal da contrastatu eta confirmatu, verificatu. Zer behar da eguin honelatsuco verbequin?

Hara formatu dudan listaa:

(ikus nolanahi lista osteco commentario laburra)


indiscutible 
indiscutiblequi 

inflexible 
inflexiblequi 

invisible 
invisiblequi 

incomodo 
incomodoqui 

incomoditate 

insociable 
insociablequi 

insoluble 
insolublequi 

impermeable 
impermeablequi 

independente 
independentequi 

impossible 
impossiblequi 

impossibilitate

incalculable 
incalculablequi 

inexistente 

invulnerable 
invulnerablequi 

intolerante 
intolerantequi 

inconstante 
inconstantequi 

infinitu 
infinituqui 

incondicional 
incondicionalqui 

inconstatable 
inconstatablequi 

inestable 
inestablequi 

inestabilitate 

inhumano 
inhumanoqui 

inhumanitate 

intolerante 
intolerantequi 

intolerable 
intolerablequi 

involuntario 
involuntarioqui 

incoherente 
incoherentequi 

inadecuatu 
inadecuatuqui 

immovil 
immovilqui 

inevitable 
inevitablequi 

imprescindible 
imprescindiblequi 

indefenso 

indefendible 
indefendiblequi 

insuficiente 
insuficientequi 

insumiso 
insumisoqui 

insumisione 

ineficaz 
ineficazqui 

indeseable 
indeseablequi 

indesiratu 
indesiratuqui 

inofensivo 
inofensivoqui 

inalteratu 
inalteratuqui 

improbable 
improbablequi 

indudable 
indudablequi 

inconveninte

insaturatu 
insaturatuqui 

indefinitu 
indefinituqui 

immoral 
immoralqui 

immoralitate 

incompletu 
incompletuqui 

imprevisible 
imprevisiblequi 

imprevisibilitate 

incomparable 
incomparablequi 

incommunicatu 
incommunicatuqui 

immutable 
immutablequi 

inexplorable 

injusticia 
injusto 
injustoqui 

injustificable 
injustificablequi

informal 
informalqui 

inimaginable
inimaginablequi 

inseguru 
inseguruqui 
inseguritate 

impare (numeroac) 

imprescindible 
imprescindiblequi 

incapaz 
incapacitate 

innumerable 
innumerablequi 

imprescindible 
imprescindiblequi 

impertinente 
impertinentequi 

inexactu 
inexactuqui 

indirectu 
indirectuqui 

indiscretu 
indiscretuqui 

indiscratione 

incompatible 
incompatiblequi 

inalienable 
inalienablequi 

invisible 
invisiblequi 

inadeptatu 
inadaptatuqui 
inadaptable 
inadaptablequi

inulertu 

inalterable 
inalterablequi 

immutable 
immutablequi 

incompetente 
incompetentequi 

insolidario 
insolidarioqui 
insolidaritate 

inequivoco 
inequivocoqui 

indivisible 
indivisiblequi 
indivisibilitate 

impaciente 
impacientequi 
impacientzia 

insensible 
insensiblequi 
insensibilitate 

indispensable 
indispensablequi 

invulnerable 
invulnerablequi 

 impersonal 
impernalaqui 

inukigarri 

invariable 
invariablequi 

inbeharrezco 

ihabitatu
inhabitable  

inconcretu 
inconcretuqui 

indiscretu 
indiscretuqui 

inactivo 
inactivoqui 
inactibitate 

inaplicable 

inviolable 
inviolabilitate 

incontrol
incontrolatu 
incontrolatuqui 
incontrolable 
incontrolablequi 

incoherente 
incoherentequi 
incoherentzia 

inutil 
inutilqui 
inutilitate 

imprescriptible 
imprescriptiblequi 

insignificante 
insignificantequi 

indiferente 
indiferentequi 

inexpresivo 
inexpresivoqui 


Dudaric ez da ze lista hau luzatu ahal da ascoz guehiago. Aguertzen du mundu bat contuan hartzecoa noiz ari gara eguiten euscal hizteguiac mesedez gu guztiac.

Comparagarri ikus zagun zer dakarren Elhuyar hizteguiac tzat azquen bi hitzac,

indiferente
eta
inexpresivo.

Indudablequi gaurco edozein euscaldunec du ulertzen eta ikusten ere differentzia arten esan

beguirada indiferentea
eta
beguirada inexpresivoa.

Goico expressione horiec ordeztu al dira aplicaturic Elhuyarrec dakarrena?

Titular bat cargatuz informatione guehiagoz

Dut iracurri prensan ondoco titularra
(Gara, larumbata 4 uztaila 2020, ganic Asier Aiestaran)

Heldu da zalantzak uxatzeko ordua 

Titular hori laburtuz gueratu ahal da honela

Heldu da ordua 

baina galdetzen ahal lu norbaitec ea zeren ordua da eta hortaz guehitu ahal litzaque

Heldu da ordua uxatzeko 

halere norbait horrek esan ahalco luque, uxatzeko zer? eta orduan titular hori ahal litzaque hornitu kin zehaztasun guehiago esateraco honela

Heldu da ordua uxatzeko zalantak 

Bada comparatzen ahal ditugu titularroc behean 

Heldu da zalantzak uxatzeko ordua

eta

Heldu da ordua uxatzeko zalantzak

... ez du sortuko ...

... ez du sortuko ... 

Gaurco (24 ekaina 2020) Berria eguncarico noticia principala da hauxe

Espainiako Kongresuak ez du GAL ikertzeko batzorde bat sortuko 

baina izan ahal zen aisa redactatua ere honela

Espainiako Kongresuak ez du sortuko ... 

uzten dela an horiec 3 puentuac lekua explicatzeco zer ez du sortuco Espainiaco Congresuac. Daudalaric hortaco auquera differenteac, esateraco bat hauxe

Espainiako Kongresuak ez du sortuko batzorde bat ikertzeko GAL

Errazago eta fiteago harrapatzen significantzaa

 Iracurrri dut ondoco hitza

berrireki 

eta oldoztu ondoren ohartu naiz nahi du esan

reireki 

Nire cerebroac ulertzen du errasago eta fiteago 2. hori. Nire ustez edozeinec ere bai. Errazagoa da 2.a ze lehenengoa bai mentalqui eta baita ere visualqui. Da factoa, da irrefutablea.

Izan ahal du aldeco sustengu logicoric?

Euscal prensan iracurri dut

visual hitza 

izquiriatua nola 

bisual 

Baldin Academiac berac vibrato hitz musicala izquiriatzen badu vibrato, zergatic ez izquiriatu berdinqui logica berberaz visual campoticoa euscaraz ere visual? Zein da arrazoina?

Bizi nahi al dugu tematuric absurdoan? Hori al da apportationea e Academia ki XXI. mendeco euscaldunac an bere mendeco anniversarioa?

Hizteguiec dioscuten eguiac edo guezurrac

Hizteguiec bethi dute bere importantzia eta hori importantzia da handiagoa an herritac nola guruea non derrigorrez, baina ez obligationez, behar dira consultatu hizteguiac ascotan, sarri baldin nahi bada producitu zerbait coordenada actualetan, gaurco munduan nola particularzqui an mass media.

Halan, an Argia astecaria ikusi dut articulua (nº 2.687, 24 maiatza 2020 ganic Marta Sendiu) titulaturic holan labur-laburra

Retrospekzioa 

Nahi izan dut jaquin nola dakarren Elhuyar hizteguiac erdarazco retrospección hitza, hara zer dakarren

atzera begiratze 

Orduan casu eguinic ki Elhuyar hizteguia behar zuen titulatu Marta Sendiuc edo edozeinec hori articulua

Atzera beguiratzea 

Noizco behar du Elhuyarrec esan, reconocitu ze guztia ez du ongui eguin eta horrec behar du revisione serioa zeren holaco imprecisioneec laguntzen dute zabaltzen an euscara izquiriatu modernoa inexactitude edo errore guehiago ze permititu behar direnac. Ez izanic ere perfectuac, ezen izanic imperfectuac, eguin ahal da apportatu baina izanic presente ez gara perfectuac eta behar dira eguin revisioneac lantzean behin phürü.

Informatu gutienic pasablequi (eta sequentzia logicoan)

Dugu iracurten prensan hau titularra
(Gara, 6 ekaina 2020, 25 or)

Haftar mariskalaren indarrek Tripoliko setio-gerra galdu dutela onartu dute 

Titular hori zein dago redactatua traquesqui -an prepectiva informatico/communicativoa- izan ahal zen, harturic contuan guehiago iracurlea, honelatsu

Haftar mariskalaren indarrek onartu dute galdu dutela ...

Ez al da orain titular pasableagoa eta redactatua an sequentzia ascoz logicoagoa?

Phrase comparativoac euscaraz, tentuz eta zuhurtziaz

Guztiac ba daquigu ze ez da berdin expresatzea verbaz eremu relaxatuan edo expresatu izquirioz noiz ipini behar da presezqui titulua lan batena. Batean da expressione libreagoa eta gutiago controlatua ze noiz ipini behar dugu lan baten titulua. Hori niretzat (eta edozeinentzat ere?) da irrefutablea.

Iracurri dut hau titularra
(an Argia astecaria, ganic Jenofa Berhokoirigoin, nº 2.689, 7 ekaina 2020)

Internet erabiltzeak hegazkinen joan-etorrriek baino 1,5 aldiz gehiago kutsatzen du 

Nic nola ez dut harrapatu dioena titularrac dut reiracurri tzat jaquin zer dioen. Nic baina, hobe beharrez, redactatu du beste modu hontara titular hori. Ea zer zaizuen iruditzen

Intenet erabiltzeak kutsatzen du 1,5 aldiz gehiago ze hegazkinen joan-etorriek 

Ez al da auquera alternativoa gutiago nahasgarria?

Racismoa. Hitzac egoqui eman dezagun

Baldin gogoratzen ez banaiz tcharto Piarres Lafitte academicoac (1901-1983) adierazteco euscaraz comunismoa erabili zuen hitz bat zein amaitzen zen kin ...-keria subfixua, halan "...-keria". Lehen parthea da oker ez banago neologismoa, baltsuna edo zeozer holatsuco: baltsunakeria. Baina jocaera hori izan zen laster batean criticatua esanez lexicoan hitz horri -communismoa- ez zaio behar guehitu -keria zeren horrec du adierazten mespretchua zein hitzac berac ez du berez.

Hasten garela gaurcoaz hitz egoquia adierazteco racismoa (nahi balute batzuc razismoa) ez da egoqui esatea ze euscaraz da arrazaqueria zeren tzat racistac (eta badira sobera an gure planeta hau) racismoa ez da mespretcuzco zerbait, behintzat zentzu lexicalean.

racismoa 

ez da euscaraz 

arrazakeria 

baizic simplequi 

racismoa 

(edo razismoa)

Neure gustucoa izan da gaurcoa

Critica verbaac dirudi ascotan ze da reflexione bat eguina intentione negativoarequin nabarmentzeco hain delacoaren aspectu tcharra. Baina critica verbaa, berez, da conceptu neutroa, ez positivo eta ezta negativo.

Gaurcoan nahi dut eguin critica bat baina nabarmenduz aspectu positivoa edo applauditzen dudala. Halan ahal izan dut iracurri (an ETB1eco informativoa gaur eguerdia) ohar-oin hau

Ciudadanosek ere babestuko du luzapena 

eta poztu naiz zeren sarri ascotan hori titulua aguertzen ohi litzaque modu hontara

Ciudadanosek ere luzapena babestuko du 

Niretzat, dudagabequi, goico auqueraa da anhitzez communicativoago ze behecoa. Beraz, tchaloac eta viva casu eguitea ki communicativoqui informatu.

Salvuespena zatio da lar luzea complementua

Gaur ditut ekarrico bi exemplu hartuac ti prensa izquiriatua.

Lehenengo exempluan iracurten dugu
(Gara, igandea 31 maiatza 2020, 26 or)

BBE hautagaitzak ez du babestuko Etcheto buru lukeen aliantzarik 

dudaric ez dago ze hor verbua da "ez du babestuko" eta ez da sarthu tartean ezer zeren izan ahal zen seguituz oraingo ohitura

BBE hautagaitzak ez du Etcheto buru lukeen aliantzarik babestuko 

aitzitic baina tartecatzecoa izan balitz laburragoa esateraco soilic "aliantzarik", ia seguru litzaque holan

BBE hautagaitzak ez du aliantzarik babestuko 

eta ez, apurtu baric verbua holan

BBE hautagaitzak ez du babestuko aliantzarik

Baita beste gaurco exemplua an 33 or ikus geinque beste exemplu hau antzecoa gorago dagoena
(Gara, kirolak 33 or)

Leire Etxanizek ez du jokatuko Master Cup txapelketaren finalerdia 

non verbua ikusi ohi dugu normalean zathitua holan 

Leire Etxanizek ez du Master Cup txapelketaren finalerdia jokatuko 

izan balitz baina complementua soilic "finalerdia" seguruenez bestelatsucoa litzaque redactionea, honela

Leire Etxanizek ez du finalerdia jokatuko 

baina ez honelaxe

Leire Etxanizek ez du jokatuko finalerdia 

Ez al da, nire iritziz bethi, hobe ez etetea verbua? Ni baiezcoan nago, baina bethi ez da derrigorra eta gutiago obligatorioa; zeren derrigorra eta obligatorioa dira conceptu total differenteac nahizta bizi ascotan orbita berean. Baina errazten luque communicationea ez eteteac verbua.

Ni despistatu nau titularrac

Noiz bait dut iracurri ondoco titularra nau despistatu eta behar izan dut iracurri berriro jaquiteco zer dakarren. Hara hori titularra
(Gara, lehen planan, zapatua 30 maiatza 2020)

Minneapolisera Guardia Nazionala bidali dute protestak isilarazteko 

Nic nahiago izango nuen izan balitz redactatua honela, mesedez iracurlea eta esperantzaz despistatuco du gutiago iracurlea

Minneapolisera bidali dute Guardia Nazionala isilarazteko protestak

Behar da redactatu yago logicoqui

Iracurten da an ETB1 informativoac hau oin-oharra ari direlaric buruz Nissan empresaren zarratzea Barcelonan (eguena eguerdico informativoan)

Espainiako Gobernuak lantaldea eta inbertsio publicoa eskaintzen dizkio Nissani 

irudituric hori mesua dago asqui difficil ulertzeco nic dut ipinten ondoco alternativoa

Espainiako Gobernuak eskaintzen dizkio Nissani lantaldea eta inbertsio publicoa 

Ez al da auquera alternativoa aise guehiago ulertzecoa ze lehenengoa? Zer luquete esateco eguileec?

Lexicoa interpretatzeco perspectiva harrigarria

Izquiriatzen du (an Herria astecaria, nº 3543, 7 maiatza 2020) Xipri Arbelbide baxenabartar euscal idazle ezagunac articulua titulatzen Txinako sukarra.

Articuluaren azquenean argui emaiteco iracurleari dakar hau oharra.


Txinako sukarra = pandémie, "coronavirus", "covid-19", frantsesez nehork ez baitaki zuzen nola erran, mintza gaiten euskaraz.


Beharba gure Xipri izaiten ahal da asesore lexicala an euscal lexicoguintza. Viva Xipri, baina ni zurequin (hortan) desados edo desacorduz totalqui. Hemen ere, antza, zembat buru haimbat aburu.

Norc ahal du ukatu inukagarria?

Gaur nahi dut ekarri blog hontara bi exemplu hartuac ti prensa, lehenengoa da  dioena an eguncari hori ondocoa
(Gara, astelehena 25 / 5 / 2020)

Transexualek ezingo dute sexu eta izen aldaketa erregistratu Hungrian

zein titular hori ipini ahal zen nahi izan balitz honela

Transexualek ezingo dute erregistratu sexu eta izen aldaketa Hungrian 

eta bigarren commentarioa nahi dudana eguin da beste hau
(Gara, asteartea 26 / 5 / 2020)

Koronabirusak Erresuma Batuaren zatiketa areagotzea lortu du 

non da egoquiago hori titularra emaitea beste redactione honequin 

Koronabirusak lortu du areagotzea Erresuma Batuaren zatiketa 

edo 

Koronabirusak lortu du areagotzea zatiketa an Erresuma Batua 

Iritzia edo beguitandua dut ze an euscal media anhitzez atentione handiagoa ipinten zaio ki "correctione gramatical suposatu jathorra" ze "informatu ongui, zalhe eta effectivoqui iracurlea". Balantze eta balantza hortan arten bi mundu mental horiec ez da dudaric ze an mass media mundua du importantzia izigarri handia eta determinantea "informatzeac ongui, zalhe eta effectivoqui iracurlea".

Ez al dute izquiriatu nahi euscal mass mediaco professionalec tzat euscal iracurlea? Gure arteco communicationea da minimum behar denetic beheracoa. Dirudienez, ez da nahi dialogoric ezertan.

Bai ala beharba ez?

Dugularic iracurtzen (ikus hemen)

Kirol federazioak hirietatik ihes egiteko bide bilakatu dira 

ipini ahal zen hontara ere

Kirol federazioak bilakatu dira bide ihes egiteko hirietatik 

Ba da ala ez da hobea bata ze bestea communicativoqui?

Simple eta problema bacoa hobetu

Iracurri dugu an oin-oharra hen informativoac ETB1 ari zirela buruz horarioa paseatzeco genteac

Murrizketak ume eta nagusientzat 

Inorc ez du esango ze hori dago tcharto esana eta redactua. Baina nic nuque nahiago holan

Murrizketak tzat umeac eta nagusiac 

zeren hor referitzen dira bakarric ki bi multzo (umeac eta nagusiac) baina izan ahal ziren guiza multzo guehiago. Holan esateraco

Murrizketak ume, gazte-coscortu, nerabe, guizon ezcon baco, heldu, xaharxco, zahar samar, agure, edoein adineco ezindu, ... eta itsuentzat. 

Hori ez al legoue hobeto honela

Murrizquetac tzat ume, gazte-coscortu, nerabe, guizon ezcon baco, heldu, xaharxco, zahar samar, agure, edoein adineco ezindu, ... eta itsuac. 

Prepositioneac erabiliric tentuz ba lekarzquete mesede informatico anhitz. Nic ez dut dudaric, harturic zileguitzat edo ez-zileguitzat.

Da eta litzaque inadmisiblea

Azquen aldian entzun eta ikusi dugu ascotan virus hitza eta bere derivatuac ere. Halan

virus, virologo, viricida (nola pesticida, insecticida, ...), viral, viralqui, ... 

Zer zentzu luque horiec verbac zein dira international eta amancommun izquiriatzea euscaraz

birus, birologo, birizida, biral, biralqui, ... 

Jocatzea holan da eta litzaque inadmisiblea, illogicoa, caltegarri, contraproducentea, ... etc. Zer mesede luque horrec tzat euscara eta baita tzat gu euscaldunac? Da inadmisiblea osoro eta totalqui.

Nic personalqui nahiago, ¿eta qualitativoqui ere effectivoago?

Dugu iracurten gaur
(an Gara eguncaria, 8 or igandea 17 maiatza 2020)

Egungo hiriak, koronabirusa hedatzeko bunker perfektuak 

non dudaric gabe mezuaren gunea da ze

Egungo hiriak, (dira) bunker perfektuak ...

non baita guehitzen da informationea guehiago buruz nolacoac dira horiec bunker perfectuac ezen dira perfectuac hedatzeco coronavirusa. Hortacoz ba, aparte gustu personalac, ez al litzaque hobeto emaitea hori mezua honelatsu

Egungo hiriak, bunker perfektuak hedatzeko koronabirusa

Eguinez commentarioa paralleloa ikus daigun horrengo planaco noticia differentea baina erdaraz

Serenidad y empatía, el gran examen de la clase política 

non fundamentalena da, nolatsu an goico goico exemplua,

Serenidad y empatía, el gran examen ...

Behar guinateque ahaleguindu informatzen ahalic hobetoen, effectivoen, izanic ere an  edozein hizcuntza.
¿Ala ez?