Sunday, September 20, 2020

An euscal lexicoa conceptione alarmantea

 Gaurco nire reflexione honec ez daquit zembateco durundu sociala izango du. Baina ekarrico dut plaza publico hontara ikusi dudana zein iruditzen zait da exponente lexical gravea e euscal lexicoa eta ere concretuqui an euscal hizteguiac. 

Nola naizen ni Herria astecarico abonatua 50 urthean ethorten zait astero astecaria etchera. An 3558 numeroa (3 iraila 2020) azquen orrialdea dathor articulua buruz Lapurdico deportationeac an 1794 urthea ganic Gilen Bacho. Han dio Bachoc beste gauzen artean ze 

 

Sara, Itsasu eta Azkaine "herri lotsagarriak" (infâme) deklaratuak izan ziren, 1794ko martxoan, ...

 

Seguruenez gutic hartzen duque zezentzat (ezta Gilen Bachoc ere) lotsagarri hitza ordezcatzeco infâme hitz frantzesa. Ezen ez luquete hartuco gutic antzecotzat eta gutiago synonymotzat lotsagarri eta infame hitzac. Niretzat da alarmantea ipintea "herri lotsagarriac" adierazteco "herri infameac". Esan daroe baina asqui ascoc ze egun ez dago guehiago purismo lexicalic zeren ez da yago erabilten "urrutizkina" adierazteco "telephonoa". 


Nahi izan dut beguiratu an Elhuyar hizteguia zer dakarren tzat infame gaztelerazco hitza. Hara han ikusia 

infame

1 adj./s. doilor, zital

el mundo está lleno de infames: mundua pertsona doilorrez beteta dago


ese tipo de acciones me parecen infames: horrelako ekintzak lotsagarriak iruditzen zaizkit
no he escuchado nunca cosa más infame: ez dut inoiz ezer iraingarriagorik entzun

3 adj. (fig.) oso txar, ezin txarrago; penagarri, negargarri, tamalgarri

el concierto de ayer fue infame: atzoko kontzertua ezin txarragoa izan zen


¿Uste al du Elhuyaec? ze euscaraz esan ahal da "herri infameac" ordezturic

kin 

"herri doilorrac" 

"herri zitalac" 

"herri lotsagarriac" [hau auquerea hobetsi duque antza Gilen Bachoc an Herria astecaria]

"herri iraingarriac"

"herri penagarriac" 

 "herri negargarriac" 

"herri tamalgarriac" 

"herri ezin txarragoac"


Hain zuhurra izan beharco al da ohartzeco ze infâme frantzes hitzac ez du ordezco egoquitsuric an euscal vocabulario traditionalea eta euscaraz (bai, EUSCARAZ) ere infame esaten da baldin nahi bada adierazi infame conceptua. Iruditzen zait Elhuyarrena ere (nondic hartua duqueen Gilen Bachoc bere hautua, baina ipiniric badazpada ere frantzes terminoa infâme) ezen "lotsagarria" ez nuque calificatuco horratio nola"infame" baina bai hartzen dut incorrectotzat, invalidotzat, nahasgarritzat, desorientativotzat.

No comments: