Iritziric ze commentarioa eguin dana blog hontan -
Gustatu zait, SVO- ganic professore Jesus Rubio dala ona, arguigarria conceptualqui eta ere importantea nola lagungarri tzat oraingo praxia ikusten dana an gure euscal prensa dut importatzen hona blogera emanic -nire ustez- duen importantzia trancendentala (?) eta relevantea.
Bada, hemen doa izan dadin guzion prevetchuzco eta ere merezi balu izan dadin criticatua edo goraipatuz edo berdin refusatuz edo zernahiz horco ideiac.
Patxi (da erantzuna ki Patxic esanicoa)
Ez da pragmatikoki berdin (edo nahiago bada, expresivoki edo
intentzionalki berdin) titular neutro bat (ordena neutroa) edo titular
markatu bat (ordena markatua). Titular serioak izaten dira neutroak (
berriak berak hartzen du protagonismoa), bitarten titular sensazionalistak izaten dira markatuak (
kazetariaren ikuspegi pertsonalak du markatzen irakurketa e berria). Eta esango nuke ez dala
ezer markatuagorik ze sujetua bukaerara eramatea, eta ez dala
ezer neutroagorik ze ordena burulehena, oro har.
Jakina, bádaude hizkuntza ezberdinetan ohiko ordena "neutro"
diferenteak, baina jarraian esan behar da ze nabari dira joera
diakroniko
universalak (hain universalak nola komunikazioa) alde ordena neutro eta potenteena, zein dan, gustatu ala ez, ordena burulehena (SVO...).
Eta joera sintaktiko-komunikativo universal horietan efektivoenetakoa, dá jartzea
sujetua aurrena.
Inglesak, frantsesak, gaztelaniak edo euskarak jartzen dute sujetua
aurrena an "euren" ordena neutroak, eta horrek asko laguntzen du noiz
interpretatzen berria. Zeren, sujetua da klavea te interpretatu a
predikatua (deklarazioa edo dana dalakoa) eta sujeturik gabe, ezin
izango dugu egin valorazio egokia e predikatua (deklarazioa edo dana
dalakoa). Esan nahi baita ze an hurrengo titularra.
Euskaldunak enpresen aurrean babesik gabe aurkitzen direla salatu du kontseiluak.
hasten
zaigu ematen informazio bat zein azkenean enteratuko gara ze da zerbait
ze salatu du norbaitek (kasu honetan Kontseiluak). Azken informazio
hori krutziala da informativoki afin ondo interpreta dezagun berriaren
hasierako informazioa (
segun zeinek salatu emanen diogu relevantzia bat edo beste ki salaketa).
Bestalde, aparte kuestio pragmatiko-komunikativoak (zein diran ezin erabakiorragoak), daukagu aspektua e potentzia sintaktikoa.
Ordena neutro universala (zein dan burulehena) da potenteena afin
onartu informazio karga handia naturaltasunez. Errazki konprobatzen da
nola ordena burulehena ez dan soilik ordena
berez neutroena
baizik-ere potenteena afin kargatu informazio zama handia naturaltsunez:
Kontseilua
ha denunciado que los euskaldunes se encuentran indefensos ante las
empresas que incumplen la normativa vigente en materia lingüística.
Aparte arrazoi sensazionalista, esango nuke ze a arrazoi nagusia te
erabili bukaerako sujetuak an euskal titularrak dála estuasun
sintaktikoa e ordena regresivoa: sujetua ez dadin urrundu ti aditza,
elkarrekin urrutiratuko dira biak (sujetua eta aditza)
ti euren posizio neutro naturala, zein da hasierakoa.
