"...tzat" dago azquen puntan, ordezta lehenago

Dugu iracurten prenssan ondoco titularra (Gara, 28 abendua 2023, 15 or)

Mila gazteren gutunak, egoitzetan bizi diren adineko bakoitzarentzat 

 

 Dudaric ez dago ze horiec Mila gazteren gutunak dira nonorentzat. Baina jaquiteco norentzat diren behar dugu itxaron haric azquen-azquen momentua. 

Mila gazteren gutunak, egoitzetan bizi diren adineko bakoitzarentzat 

 

Sopportableagoa litzaque hori informationea balitz titularra motxago, esateraco holan 

Mila gazteren gutunak, adineko bakoitzarentzat

edo  

Mila gazteren gutunak, bakoitzarentzat

 

Eta txarrago litzaque ostera luzatzea ondio guehiago titularra, esateraco holan  

Mila gazteren gutunak, egoitza publikoetan bizi diren adineko familiarik bako bakoitzarentzat

Erabiliric baina prepositioneac lortzen dugu hobetze handia an communicationea, Esateraco holan 

Mila gazteren gutunak tzat egoitzetan bizi diren adineko bakoitza 

¿Ez al zaio eguiten kin auquera syntactico hori mesede galanta euscal iracurleari?

 

¿Othe da bi auqueretaric bat gutiago hobea, informativoqui?

Iracurriric oinohar ondocoa an ETBco informativoac

Krisiari aurre egiteko neurriak 

 

bururatu zait dela hori goico informationea gutiago hobea ze ondoco hau 

Neurriak aurre egiteko krisiari  

Nago ni ze hobe da auqueratzea informatione hobea ze gutiago hobea, noiz daucagun presente buruan bi possibilitate hoc escura.

Informativoetan, -batez be, medio publico professionalaletan nola ETB- ¿ez al dute eguin behar reflexioneric gain honelaco auquera informativo differenteac?, izanic ere bi auqueroc biac correctuac.

Compara daigun titular berbera an bi hizcuntza differente (euscara eta gaztelania)

 Hemen doa lehenengo titularra te euscarazco versionea 

(Gara, orrialde principala, 24 / 12 / 23)

Labirinto burukratikoaren irteera ikusten du Usansolok 

aitzitic gaztelaniazco versionea da hau bestea 

(Gara, 4. orrialdea)

Usansolo ya ve la luz al final del largo túnel buruocrático 

Eguin nahiric reflexionea 

buruz qualitatea --ez quantitatea zeren hor ere izanic differentziac (dela euscarazco versionean informationea laburrago edo ebaquiago-- dut concluitzen ze euscarazco versionea da ulertzen gaitzago -edo barrocoago- edo esanic beste forma differentean da euscarazco versionea gutiago communicativoa. ¿Ala, ez?

¿Othe da dioena Elhuyarrec hartzecoa valecotzat eta realtzat?

 Consultaturic Elhuyar hizteguia jaquiteco nola esan "behar" da conforme erdal hitza euscaraz, naiz aurquitzen kin ondocoa 

no se quedó muy conforme cuando le dije que nos íbamos al cine: ez zen oso gustura geratu zinemara gindoazela esan nionean 

 Ba ditut nic dudac eta ere balantza mentalac hartzeco ontzat eta equivalentetzat ondocoac

... muy conforme ...

eta 

... oso gustura ...

Ni harritu nau iracurtzeac hori.  

Ni nago ziur osoro ze edozein euscaldunec (% 100ec) esango zuen tzat muy conforme gaztelerazcoa euscaraz oso conforme (baina ez oso gustura). 

Edo neu bizi naiz mundu urrun distante metal batean edo da Elhuyar. Zelaco equivalentzia irrealac (eta falsuac, indiscutiblequi) dakarzen Elhuyarrec. ¿Ala ez? ¿Ez al du hobetu behar bere productuco erroreac, behintzat detectatuac?

Egon dadin claru, itxaron behar tartea te 44 letra

 Gaur dut iracurri hau titularra (Gara, domequea 7 maiatza 2023, 23 or) 

DEAk 3.300 pertsona atxilotu ditu Sinaloako eta Jaliscoko operazioan 

Hori titularra izan ahal zen ere laburrago holan

DEAk 3.300 pertsona atxilotu ditu 

baina faltaco luque esatea non izan den. Baldin ezartzen badugu non izan den (nola dagoen titularrean prensan aguertua) beharco litzaque itxaron pacientequi pasa deitezen aurretic 44 letra. Holan, 

... Sinaloako eta Jaliscoko operazioan 

(Sinaloako eta Jaliscoko operazio) = 44 letra

Baina hori -an postpositivoa ipini ahal da ere (nahi bada, prefosta) aurretic, holan an ... 

Honelaxe  

DEAk 3.300 pertsona atxilotu ditu an Sinaloako eta Jaliscoko operazioa 

Halan (kin prepositione hori) daquigu aurretiaz esango dela non izan den hori.

Txarto?, lar ongui ez horregatio

 Ez dago discutitu beharric zein importantzia handia duten titularrac an prensa izquiriatua, ondoren sar gaitezen ala ez delaco articuluan. 

Halan, dut iracurria hau titularra gaur (Gara, zapatua 6 maiatza 2023, 23 or, ganik Dabid Lazkanoiturburu) titulua zain ari da buruz guerrea contra Ukrania. 

Wagner taldeak Bakhmutetik erretiratuko dela ohartarazi du 

Hori titularreco secuentzia segmental conceptuala aisa ahal da ere redactatu modu syntactico hontara, izanic iracurleari anhitz errazago (eta gainera zerebroarentzat logicoago). Holan, 

Wagner taldeak ohartarazi du erretiratuko dela Bakhmutetik

Batasun edo unitate indisolublea, behintzat conceptualqui

 Dudanean iracurri hau ondoco titularra prensan (Gara, baricua 5 maiatza 2023, 7 or) 

Eusko Ikaskuntzak Kirmen Uribe idazlea saritu du, bere ibilbideagatik 

ethorri zait pensamentura ze hor phrase hortan dutela formatzen unitate indisolublea hauec bi elementuac 

[Eusko Ikaskuntzak] + [ saritu du]

Eusko Ikaskuntzak saritu du ... 

 

Tartecatzea ezer erdian baldin ez bada zeozeren emendioz ez dut nic ikusten convenigarri.

Lethorquigun mesedea baldin valiatzen baguendu

 Eguia garbia da ze escura dauzcagun valiabide asco, asco ta ascotan, ez ditugula valiatzen fite horiec valiabideoc, ezen uzten ditugu escapatzen hatzamarren artetic valiabideoc, ez balegoz lez.

Dut iracurten (Gara, lehen orrian) ondoco titularra 

Galdutzat eman dute Nafarroako lehorreko zerealaren uzta

Hor titularrean, dudagabe, mezuaren funtsa da 

Galdutzat eman dute uzta ... (eta complementuac, nahi direnac) 

Eman ahal zen, izanic escura eta anhitz valiagarri, ere modu syntactico hontara 

Galdutzat eman dute uzta te zereala an Nafarroa lehorra 

Hori notizia berbera Garac dakar zabalqui emana, barruco orrietan holan titulaturic 

Dan por perdida la cosecha de cereal de secano en Nafarroa

Relativoqui guehiago trascendentala edo gutiago intrascendentala

 Ikusiric ze ondoco titularra, zein dudan criticatuco, dago emana ganik membroac te Eskola Publikoaz Harro Topagunea (ezen entitate publicoa) hasten naiz eguiten hau critiquea. Esateraco, ez da berdin gobernuburu batec esan ahal duena informalqui edo dioela hori bera baina an modu publico eta oficiala. 

Bethi da conveni ematea mezua modu guehien communicativoa, prefosta. Iracurri dudan mezu edo titularra da (Gara eguncaria, 24 apirila 2023, 12 or)

"Guk ez genuen lege berria eskatzen, eskola publikoari balioa ematea baino" 

Nago ze beguiratuz nivel communicativoa te hori titularra hobe litzaque anhitzez ere izan balitz holan 

"Guk ez genuen eskatzen lege berria, baizik-ze ematea balioa eskola publikoari"  

 

¿Ba al dago alderic -communicativoqui- arten 2 modu redactivo horiec?  ¿Zembateco importantzia othe du ba honec critiqueac? ¿Zembat da critiquea trancendental edo intranscendental?

Othe dira synonymo eta equivalente?

 Entzun bait dut hitzaldi batean ondoco hitz hau 

subjetivotasuna 

ethorri zait gogora ea beste antzeco hau 

subjetivitatea 

diren synonymoac eta equivalenteac. 

Daucat ze ...-tasun asco dira escapuac ez esateco ...-tate. Beharbada ez bethi baina baina ascotan edo guehienatan.

Erabilteco behintzat an mass mediaco heremuac.

 Guztioc daquigu ze persona batec bera be ez da bethi berdinqui expressatzen, egonic triste, edo pozarren, mintzo dela publicoqui, edo lagunequin cuadrillan, edo ... 

Ikusiric eta iracurriric an oin-oharra te ETB1eco informativoac ondocoa 

Jaurlaritzak ez du etxebizitza legea aztertu 

ohartzen naiz ze an textu hori, presezquiago mezu informativo hori, ez dago ezer incorrecturic ezen da mezu hori nola dagoen total correctua eta gainera atxaquia bacoa. Besteric da baina -aparte izan correctua edo incorrectua grammaticalqui- zembat den mezu hori guehiago edo gutiago informativoa edo communicativoagoa. 

Halan da ze -communicativoqui- da hobea eta gainera ascoz hobea beste auquera syntactico hau 

Jaurlaritzak ez du aztertu etxebizitza legea  

Zein alderdi positivo izan ahal du lehenengo (ETB1eco auquereac) an mass mediaco heremua? Esquertuco nuque baten batec arguitzea baldin ikusten badu ventaja hori.

An mass mediaco heremuac nola ETB eta haimbat, behintzat niretzat (ez izanic ere arazo eta ezta ere problema personala) hobe da ez etetea verbua 

ez du aztertu

ez du ... aztertu

(Zeozer gatic) diote holan dela

 Iracurtzen ari nintzela prensan articulua buruz Irlandaco situatione actual politicoa aguertu zait conceptua te Irlandaco inestabilitatea an politica mundua. Izan dut curiositatea jaquiteco ea Elhuyarrec duen respetatzen eta hartzen haintzat inestable euscal hitz garbia. 

Ikusi dudana da (arauz Elhuyar, basaturic ez daquit non) ze inestable gaztelaniazcoa ei da euscaraz  

ezegonkortasun, egongaiztasun; aldakortasun, aldaberatasun 

Orduan, horren -Elhuyarren- arauz guc euscaldunoc esan ohi duguna normalqui -edo guztioc osoqui- 

Irlandaco inestabilitate politicoa 

esan behar omen da an euscara ona honela dugula gainera escura auquera 4coitza

Irlandaco ezegonkortasun politicoa 

Irlandaco egongaiztasun politicoa 

Irlandaco aldakortasun politicoa 

Irlandaco aldaberatasun politicoa 

Iruditzen zait, niri, hori goico euscara hori da irreala, falsua, guezurrezcoa, fantasiosoa, desconcertantea, caltegarria, ... etc.

Escupean dauzcagu auquera syntactico differenteac

Ahal izan dugu iracurri gaur an ETB1eco informativotaco oin-oharrean 

 Biden, Ipar Irlandako bakearekin konprometituta 

 

baina izan ahal zen hori mezua emana ere nola beste auquera syntactico hauec 

Biden, konprometituta Ipar Irlandako bakearekin 

edo 

Biden, konprometituta kin Ipar Irlandko bakea

Informativoqui nahiago (Euskaltzaindia)

 Academia te Euscara (edo Euskaltzaindia) du izquiriatzen ondocoa 

Euskaltzaindia Sarako Idazleen Biltzarraren berrogeigarren edizioan izanen da 

Esan gabe ze an goico mezu labur hori dago ezer incorrecturic nic jarrico nuque hori mezua beste modu yago communicativo hontan. Hara, 

Euskaltzaindia izanen da Sarako Idazleen Biltzarraren berrogeigarren edizioan 

Niri iruditzen zait ze 2. auquera syntactico hori da yago communicativoa ze Academiaren textua. Hobea, behintzat niretzat, irrefutablequi. 

Batetic dago, seguru, izaitea correctua edo incorrectua duguna izaquiriatzen eta bestetic dago ere ze edozein textua izan ahal da guehiago edo gutiago communicativoa edo informativoa.

Ez nequiena (edo ez nintzena gogoratzen), orain ba daquit

 Iracurri dugu prensan ze Baionan eguin dute manifestationea kin goiburu bilingue hau 

"Herrian Bizi Se Loger au Pays"

Nola ez nuen ulertzen "se loger" hori consultatuz internet jaquin dut ze da verbo reflexivoa zein gaztelaniaz da alojarse, reflexivoa nola den ere gaztelaniaz.

Ethorri zait momentuan gogora Agur Xiberua kantuco zathi ondoco hau ganic Etxahun Iruri zein estropha dut copiatzen hemen 

Palazio ederretan gira alojatzen
Eta segür goratik aide freska hartzen
Gaiñ behera so-ginik betzait üdüritzen
Orhigañen nizala agitzen
Bena ez dira heben
Bazterrak berdatzen
Txoriak khantatzen! 

Argui dagoena da ze mezu bilingue hortan -Herrian Bizi Se Loger au Pays- mezua da differentea euscaraz eta frantzesez eta frantzes aiphua da precioagoa zeren du marcatzen nahi dela Herrian Alojatu eta ostera euscarazco versionean dio soilic ze nahi da Herrian Bizi ezen, casuraco, persona bat ahal da bizi zubipe edo zoco batean baina egon gabe nehon alojaturic. 

Verba batean, excrupulo lexical puristac eta imprecisioneac.

Gure -euscararen- phrase comparativoac

 Iracurten dugu (an Argia astecaria, 2818, 26 martxoa 2023, 19 or) ondoco phrasea arras ongui resaltatua 

"PIRINIOETAKO 

DESPOPULAZIOA HAREN 

AURKAKO NEURRIAK 

BAINO ABIADURA 

HANDIAGOAN DOA" 

Hori phrasea ulertzea iruditzen zait dela arras diffizila eta hortacoz nic duc arramoldatzen beste modu hontara, 

"Piriniotako despopulazioa doa abiadura handiagoan ze haren aurkako neurriak" 

Ez al da ascoz ulergarriagoa auquera alternativo hau? Ez al da reflexionatu behar gain phrase comparativoac euscaraz?

Informativoqui hobea?

 Dugu iracurri an ETB1eco informativotaco azpitextua buruz futbola ondocoa 

San Mamesen, biharko partida prestatzen 

Nago ni ze -behintzat informativoqui- mezu hori ez othe da hobea holan 

San Mamesen, prestatzen biharko partida 

Beharba tzat bat baino guehiago hau reflexionea da irrelevantea eta ere ganora lar guticoa.

Complementuac gueroago, a posteriori

 Dugula iracurtzen hau titularra (an Gara eguncaria, igandea 12 martchoa 2023, 22or) 

Korsikako Asanblean ezingo dute korsikeraz eztabaidatu 

Hor tituluan mezua da (mezuaren gunea) 

Korsikako Asanblean ezingo dute eztabaidatu 

eta horren mezuaren complementua da 

korsikeraz 

Beraz, ipiniric complementua atzerago, edo a posteriori, gueratzen litzaque mezua holan 

Korsikako Asanblean ezingo dute eztabaidatu korsikeraz

Mezu berbera an bi hizcuntza differente, gaztelania eta euscara

 Gara eguncariaren 2022 urthecaria dator honela titulatua an bere lehen orrian 

SORIONEKU 

SÍMBOLO DEL PASADO QUE HABLA AL FUTURO 

GEROARI MINTZO ZAION IRAGANEKO IKURRA  

Uste izanic nic ze mezu bat da traductionea bestearena eta dela originala gazterazcoa, nic ipinten nuque euscal textua honela 

IRAGANEKO IKURRA MINTZO ZAIONA GEROARI

Traductione behintzat batzuc euscaraz

 Iracurri dut euscaraz aiphu bat te Montesquieu (1689 - 1755) dioena 

Ez dago legeen itzalpean eta justizia-itxura duen tirania baino okerragorik 

Jaquin nahiric nolacoa da hori aiphua an versione originala -frantzesa- joan naiz ki internet baina ez dut aurquitu versione original frantzes hori ezpaze baina bai gaztelaniazco versionea. Inorc aurqui baleza hori versione original frantzesa esquertuco nioque emaitea hemen blogean. 

Bada gaztelaniazco versionea da 

`«No hay peor tiranía que la que se ejerce a la sombra de las leyes y bajo el calor de la justicia.»

Bada hor, an goico phrase hori, aiphuac lehenbizicotic du zentratzen iracurlea an 

«No hay peor tiranía que ...

Halan ba daquigu lehenengotic zertaz doan esango duena ezen "Ez dago tyrania tcharragoric ze ...

Ostera, goico euscarazco versioneco mezuac du iracurlea sartzen an laberyntho ilun etsigarria quasic insalvablea.

Sar lezanean baldin sar baleza, Elhuyar-ec hitz hori an hizteguia

 Nola eguiten ari naiz curso bat buruz visione naturala aurquitu naiz kin rodapsina hitza gaztelaniaz. Curiositatez jaquin nahiric nola da hitz gaztelerazco hori -rodapsina- euscaraz joan naiz ki Elhuyar hizteguia. 

Hitz hori 

rodopsina 

ez dathor Elhuyar hizteguian. Duelaric esaten 

La palabra que has consultado no está en el diccionario. 

Baldin Elhuyarrec inoiz sar baleza verba hori bere hizteguian ipinten al luque 

edo rodopsina soilic edo errodopsina?

¿Zembat da ulergarria hau mezu tchiquitchua?

 Ikusten dugu (an informativoac te euskal telebista, eguaztena 25 urtarrila 2023) hau azpititulua ari zirela buruz guerrea te Ukrainia.

Aliatuen babesaren neurria 

Hori goico titular ttipittoa -¿ezein ttipittoagoa?- ¿zembat da ulergarri? ¿zembatec dute ulertzen aisa berehalacoan? Nic uste ascoc ez. Arras gutic.

Dudaric ez dago ze hori mezua erraztu ahal da laburturic mezua, esateco holan 

Aliatuen neurria 

edo 

Babesaren neurria 

Baina ulermenaren difficultatea ahal da ere handitu, luzatuz mezua, esateraco holan 

Aliatuen babesaren ekonomiaren funtsen segurtasunaren valioaren neurria 

 

Hemen, an structura syntactico hau, ba dago difficultate communicativo asqui latz bat, behar litzaquena supperatu. Baina ez ukatuz handicap hori edo eguin ezikusiarena. Bestela, rebatitu esandacoa, razonatuz argudiatzen dena.

¿Zein da verbua an phrase hori?

 Dugu iracurtzen titular hau an Gara eguncaria (eguaztena 25 urtarrila 2023, or 5) 

Udaltzaingaiek ez dute euskarazko B2 beharko 

 

Galdetzen baguendu ea phrase hortan zein da verbua, indudablequi erantzuna litzaque 

ez dute beharko 

ezen, titularra litzaque ondorioz

Udaltzaingaiek ez dute beharko euskarazko B2  

Flexione verbal periphrastico hori ez da conveni, behintzat an mass media, zeren iluntzen du mezua ki iracurlea. Izanic ere titular prensan aguertua, correctua grammaticalqui ostera ez da convenigarria. Hizcuntzac verbaz eta izquirioz ez dira bethi identicoqui redactatzen.

Principalena, epicentro conceptuala, azquen verbea

 Titular ondoco hau da buruz auquerac, zeintzuc auquera horiec, hau, hori eta bestea. 

... aukerak 

Titular hori osoric da hau ondocoa 

Erreforma onartzeko prozesu azkarra, zangopilatu gabe, ezeztatzeko aukerak

edo 

... aukerak

Zergatic ez da possible informatzea iracurlea (edo entzulea) ze titulua da buruz aukerak (kin nahi diren emparau guztiac, kin etc hain luzea nola nahi da? 

(https://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gara/editions/2023-01-21/hemeroteca_articles/erreforma-onartzeko-prozesu-azkarra-zangopilatu-gabe-ezeztatzeko-aukerak)

¿Informativoqui syntaxi hobea?

 Dugu iracurtzen hau titularra (Gara, baricua 20 urtarrila 2023, or 13) 

(https://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gara/editions/2023-01-20/hemeroteca_articles/ehek-euskararen-errepublika-eraikitzeko-sare-bat-sortu-nahi-du) 

EHEk Euskararen Errepublika eraikitzeko sare bat sortu nahi du

nic, hobe beharrez, redactatzen nuque hori titularra holan 

EHEk nahi du sortu sare bat eraikitzeko Euskararen Errepublika

¿Ba al dute titular bi horiec differentziaric an bakoitzaren nivel communicativoa?

Nivel fluctuantea, maila staticoa

Sarri confunditzen dira -an euscal mass media- esango nuque expresqui eta nahitara, eraguinez bizi dugun purismoa, casu hontan lexicala, 

nivel, conceptua 

eta 

maila, conceptua 

 

Nivel eta maila verbac dira differenteac, totalqui. Ezein euscaldun naturalec ez ditu nahasten. 

Lehenengoa (nivel) da fluctuantea, ostera bestea (maila) da staticoa. Biac batera dira inbateragarriac.

Lekarquigun mesede handia

 Dugu iracurten hau titularra (Gara, zapatua 14 urtarrila 2023, 15 or) 

(https://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gara/editions/2023-01-14/hemeroteca_articles/kamioientzako-bidesariak-hil-honetan-jarriko-dira-berriz-martxan-n-ieta-a-15ean)

Kamioientzako bidesariak hil honetan jarriko dira berriz martxan N-I eta A-15ean

neurri horiec jarrico dira berriz martxan 

N-I eta A-15ean

baina jarri ahal da ere honela 

Kamioientzako bidesariak hil honetan jarriko dira berriz martxan an N-I eta A-15

 edo 

... an N-I eta A-15

Itcharon behar haric amaitu phrasea (atzeracarga conceptual lar handia)

 Iracurriric hau titularra (Gara, eguena 12 urtarrila 2023. Xole Aramendi.Donostia) 

(https://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gara/editions/2023-01-12/hemeroteca_articles/bretxa-1813ko-sarraskia-eszenan-jarriko-duen-musikala) 

«Bretxa», 1813ko sarraskia eszenan jarriko duen musikala

ba daquit ze «Bretxa» da izena te"musikal bat" baina behar izan dut itxaron hortaco, jaquiteco ze "Bretxa" da "musikal bat" haric azquenera arte. 

Handicap hori -beharba batzuentzan hor ez dagoque ezein handicapic- hori handicapa gainditu eta ezabatu ahal zen aise redactaturic hori titularra -edo informationea- beste honera 

«Bretxa», musikala zeinak jarriko du(en) eszenan 1813ko sarraskia