Paragraphoa hon phrase bakarra

Gabon hauetan aurkitu naiz kin paragrapho hau zeina dagoen osatua kin phrase bakarra eta nahi izan dut ekarri ki blog hau izan ahal delakoan motivo hon kommentarioren bat. (Liburua, Pueblo y Poder ganik Joseba Ariznabarreta, or 209)

Hemen, ba, paragrapho / phrasea.  (Ez dut, tamalez, sartzen azentu graphikoak zeren hemen Grezian ez dut horren possibilitaterik.)

• Hasta aqui hemos querido dejar constancia de que para nosotros el estado moderno es especie de un genero y que la diferencia que lo especifica se expresa mediante la nocion de soberania, nocion que puede rastrearse en la literatura politica de las postrimerias de la Edad Media (Duns Scoto, Occam o Marsilio de Padua, por citar algunos ejemplos), que esta ya presente en Maquiavelo, aunque, dada su preeminente condicion de hombre de accion, referida mas al cabeza del estado que al mismo estado, que aplicada al estado es utilizada por vez primera (con las imprecisiones e inconsistencias propias de los inicios) por Jean Bodin y que en Hobbes, Locke o Rousseau adquiere ya un contorno significativo de uso comun, pero no tan preciso como para evitar que se siga todavia discutiendo prolijamente al respecto. 

Ba al dago ezer kommentatzekorik? Redaktione (redactione) -erdarazko- horrek ba al du deus kritikablerik -salatuz edo alde positivoak edo negativoak- hon aspektu (aspectu) informativoa? Bateren batek apportatu ahal du zeozer positivorik ki arlo informativo edo redaktivo hau eta ere ki euskara mundua.

Nola eman orthographikoki

Agertu zait ari nintzelarik irakurtzen liburu bat (Pueblo y Poder ganik Joseba Ariznabarreta, ISBN 978-84-6-6649-7, www.ariznabarreta.org) berba ezezagun bat, artean beste asko ere, baina hitz honi erreparatu dut zeren ematen du bidea egiteko reflexione (orthographiko) bat an blog hau.

Delako berba hori zein bait zen ezezaguna niretzat da

placebo 

Joan naiz signifikatuaren bila ki gaztelaniako hiztegia (Larousse) eta gero ere hiztegi inglesa (Oxford University), non dut irakurri ondokoa hurrenez hurren:

Gran Diccionario de la Lengua Espannola Larousse

Placebo.
Sustancia que carece de accion curativa, pero que produce un afecto sicologico de mejora en la persona que la recibe. FARMACIA. 

Oxford Advanced Learner's Dictionary, Oxford University 2005
Placebo
a substance that has no physical affects, given to patients who do not need medicine but think that they do, or used when testing new drugs. 

Guzti honen ondoren da galdetzekoa nola behar genukeen guk esan hori konzeptua eta ere nola izkiriatu (esan nahi bait dut' bere forma orthographiko egokia euskaraz). Baliteke izatea batzuren arrapostua ezen berba hori ez dela euskarazkoa eta guk ez dugula behar, bide emanez gehienez ere bilatzeari -beharbada aurkikuntza egoki barik- neologismo milagroso bat. Baina hori aukerea ikusten dut, zorionez, aski eta asko remotoa.

Baina harturik hori berbea bera nola behar luke, edo

placebo, 

plazebo, 

plaxebo, 

plashebo, 

.... 

Patras, Grezia.

domekea 9 abendua 2012

Rebotez hona ekarria

Nola uste bait dut ze arterako sarreran geratzen dela lar gordea eta duela merezi bere relavantzia propioa dut hona ekartzen hango gaia daian izan kommentario honek bere sarrera propioa. Hemen ba,

Ganik Xabier Erroteta

SORTU
Oinarri ideologikoak eta antolakuntza eredua

PARAGRAFOA EUSKARAZ

Antolakuntzaren ikuspuntutik, SORTU “Zutik Euskal Herria” ebazpenaren adierazpen politiko zehatza da. Ebazpen hark bihurtzen du SORTU Euskal Herriko inde¬pendentisten eta sozialisten erreferentzia jarduera eta borroka politikoan; Prozesu Demokratikoan garatu beharreko masa borrokan, konfrontazio ideologikoan eta era¬kundeetako jardunean. Horrela, ENAMen ondarea eta, aldi berean, aipatu ebazpena ekarri zuen eztabaida estrategikoan egindako eguneratzea jasotzen dituen antolakundea da SORTU.

PARAGRAFOA KASTILLANOZ

SORTU constituye la expresión politico-organizativa de la resolución “Zutik Euskal Herria”, que la designa como la referencia de los independentistas y socialistas de Euskal Herria en la actividad y lucha política, de masas, ideológica e institucional a desarrollar en el Proceso Democrático. Se conforma así en la organización que recoge el caudal del MLNV, así como la actualización realizada en el debate estratégico de la que emanó dicha resolución.

eta buruz bi paragrapho horiek izan duen erantzun edo kommentarioa ganik Jesus Rubio

Kaixo Erroteta:

Hemen doaz komentario batzuk, erantzunez ki zure proposamena:

1: Euskarazkoan, hasierako "Antolakuntzaren ikuspuntutik" hori da bihurtu adjektivo ("organizativo") an gaztelaniazko versioa. Adjektivo horrek soilik du kalifikatzen bere izena ("expresión"); esan nahi baita ze ez du marko orokorragorik jartzen.

2: Noiz 1. esaldi horretan irakurri: SORTU “Zutik Euskal Herria”, ez dakigu dena bat dan, edo bi gauza ote diran (nola gertatu azkenean). Hori da islada hon inkoherentzia sintaktikoa (hor beharko litzake ortografia gehiago).

3: Euskarazkoan, 1. esaldian gehitzen da "zehatza" adjektivoa. Adjektivo hori gabe, "adierazpen politikoa" ez da gelditzen hain determinatua nola "la expresión política".

4: Euskarazkoan "da" aditza dudarik gabe hobeto egongo litzake atze subjektua ("SORTU"). Horrela, gainera, desegingo litzake 2. puntuko anbiguetatea. Baina soluzio estruktural hori ez da oraindik ailegatu ki euskara estandarra.

5: Gaztelaniazkoan perpaus menderatua dana (1. esaldiko 2. zatia), euskarazkoan independente eta printzipal. Zergatik? Akaso, arrazoietako bat da ze euskarazkoan menderatu beharko litzakeena da askoz nahasiagoa eze gaztelanizkoa, aparte izan beste gauza bat.

6: Ez da berdin "en la actividad y lucha política, de masas, ideológica e institucional a desarrollar en el Proceso Democrático." eta "jarduera eta borroka politikoan; Prozesu Demokratikoan garatu beharreko masa borrokan, konfrontazio ideologikoan eta erakundeetako jardunean."

Ez dago konparatzerik lehenengo horren antolamendua (non "la actividad y lucha" dira hain zuzen "política, de masas, ideológica e institucional" eta non hori guztia behar dan garatu "en el Proceso Democrático") eta bigarrenaren anabasa desitxuratzailea: jarduerak, jardunak, borrokak eta konfrontazioak doaz agertzen an modu aski desordenatu eta nahasgarria (gainera, ez da esaten bi versioetan gauza berbera).

7: 6. puntuko inefizientzia horren arrazoi nagusia da estrukturala: besteak beste, "-an" inesivo postposizionalak sortzen du estuasuna.

8: Aurrekoaren ondorioz, gaztelaniazko 1. esaldia da koherenteagoa, zehatzagoa, erosoagoa... noiz konparaturik kin euskarazko 1. eta 2. esaldiak. Eta arrazoia da nagusiki estrukturala.

9: Euskarazko 3. esaldia nekez gaiztotuko da gehiago. Subjektu tematikoa jarri dute an bukaera hon esaldi luzeska bat, non ez dakigun zertaz ari garen harik ailegatu ki azken hitza ("SORTU").

10: Kontrastean, gaztelaniazko 2. esaldiaren lehenengo zatia (komaraino) biribila da. Nabarmentzekoa da nola esaldi horretan subjektu tematikoa ("SORTU") ez dan aipatu ere egiten (ez da behar zeren estruktura koherentea da: badakigu zertaz ari garen ti 1. hitza).

11. Aldiz, gaztelaniazko 2. esaldiko azken zatia (komatik aurrera) ez da ondo ulertzen. Alde batetik, "ASI COMO" horrek du sortzen paralelismo bat kin hasierako "ASI" hori (baita ere "organización" kin "actualización"), eta esaldia gaiztotzen da. Bestetik, itzulpena ez da "de la que emanó" baizik "del que emanó". Hortaz, hobe honela, adibidez:

"Se conforma así en la organización que recoge el caudal del MLNV, y que recoge también la actualización realizada en el debate estratégico del que emanó la resolución “Zutik Euskal Herria”.

Vistan denez, aipatu dut explizituki izena hon ebazpena afin referentzia geldi dadin argiago.

12. Emaitza orokorra: euskarazko versioa da nahasiagoa, gutxiago zehatza, eta bere arazoak dira nagusiki estrukturalak (barne euskara estandarra). Gaztelaniazko versioa da koherenteagoa, ordenatuagoa, aberatsagoa, eta bere arazoak ez dira bereziki estrukturalak, baizik erraz konpongarriak kin estruktura progresivo berbera (akaso erabiliz valiabide alternativoak).

Ikutuak tzat rekokatu informationea

Nola ari bait naiz irakurtzen liburua titulatzen "Independentziaren paperak" ganik Pako Aristi (ISBN 978-84-9746-778-0) eta zaida interesatzen esaten duena eta esaten duena leku bakoitzean naiz ari irakurtzen tentuz eta kontrolatuki. Esango dut aitzinetik nahiz ez legokeen esan beharrik ze dela liburua erraz ulertzen edo konprenitzen dena egina stylo periodistikoan.

Halan ere aurkitzen naiz batzutan -gutitan- beharrean repasatzeko lehendik irakurria. Nola hemen (or 12)

Eta hezkuntza politikoa da herri batek menderatzailearen aurrean bere burua antolatzeko behar duen oinarria. 

Zein phrase nik dudan ikutu eta rekokatu honelaxe ustez dela gutiago zaila ulertzen

Eta hezkuntza politikoa da herri batek behar duen oinarria bere burua antolatzeko menderatzailearen aurrean.

Totorika auzoko Donibane kantua an Munitibar

Totorika da Munitibarko auzo bat non dagoen San Joan ermitea eta non behintzat lehenagoko urteetan egin ohi zuten su handia bat, handiagoa ezi beste auzune edo etxeetan zeren markatzen dut etxeetan zegatik etxeetan ere eginten zen, esaterako gogoan dudanez Antzolon, Aransolon.

Hemen Lekeition ezagutu dut gizon bat deritxona Manuel Gallastegi 82 urtekoa zeinaren ama Dionisia Altzueta Gerrikagoitia zen munitibartarra, hain zuen totorikarra. Manuel nola haur zelarik sarri joaten zen Totorikara ba daki eta sarri kantatu izan deust berak han umetan ikasiriko kantua zeina kantatzen zen suaren inguruan. Bada, lehenagokoan, orain egun batzuk -azaroa 2012- jaso dut berak kantaturikoa paperean.

Izkiriatuko dut Manuelen versionea hon delako kantua eta gero ondoren neure versionea, neuk gogoan daukadana zein bait da ikasirikoa Munitibarren behean, ez goaian Totorikan, zeina bait dago mendian gora km térdiko distantzian.

Manuel Gallastegiren versionea

Doniane, Doniane 
bezpera gabien 
abadiak hasarratu zirien 
ez eben besterik egiten 
alkarri muzturrek hausiten. 

Juanitan ortura sobretan 
sobrien onduan patana 
ha zan nire laztana 

Sorgiñek erre 
lapurrek ostu 
organarun santu 
San Juan. 

Nik ez dut ulertzen zer den "organarun" santu. Ote da latinezko expresione deformatu bat?

Neure versionea, kantatzen zena Munitibarko plazan zen hauxe

San Jun bezpera gabien 
abadik hasarratu zirien 
ez eben besterik egiten 
alkarri muzturrek hausiten. 

Juanitan ortuen sobretan 
sobrien onduan patana (ez naiz oroitzen zen patana edo batana; da belar usaintsu bat)
ha zan nire laztana 

Sorgiñek erre 
lapurrek ostu 
ortuk eta garixek 
ondo bedinketu.

Tentuz eta ohartuki

Ikusten da photo bat non aurrean mahai bat duela aurrean mintzatzen da mikriphonotik emakume gazte bat duela atzeraxago iladan hiru gizonezko jarriak horizontalki.

Horren photoaren explikationea bere azpian da hauxe

Eskerretik eskuinera, Josu Zabala, Gotzon Barandiaran eta Unai Iturriaga, Amaia Esnal, Herrirako bozeramailea, aurrean dutelarik. 

Iruditzen zait hau oin oharra dela kaskarra edo txarra, informativoki, tzat edozein irakurle noiz izaten ahal litzatekela asko klaruagoa, esaterako, honelaxe

Eskerretik eskuinera, Josu Zabala, Gotzon Barandiaran eta Unai Iturriaga, aurrean dutelarik Amaia Esnal, Herrirako bozeramailea.

Reparo gutiago

Izan dut suertea ze ba naizela irakurle hon Herria astekaria hon Baiona jada 40 urte baino gehiago. Eta naiz konturatu ezen hango euskara -batez ere gehiago lehengoa ezi oraikoa- dela normal eta naturalago tzat irakurlea ezi ez agertzen dena an Hegoaldeko prensa.

Halan ikusten dut dakarrela photo baten azpian, non agertzen bait dira pelotariak Iker Arretxe eta ereTitin, dakarrela photoaren oinean hauxe

Iker Arretxek garaitu du Titin 

Holako titular bat -esan nahi bait dut syntaktikoki- nekez da ikusiko hemen, nekez edo imposible. Hemen, Berrian, Garan, Deian, ... zer egingo lukete euskarazko "zuzentzaileek"? Hangoek dute eta izan dute informatzeko ongi reparo gutiago ezi gu skrupuloso ganorabakook.

Behar da zeozer, evidenteki

Esaten du Xabier Amuritzak bere azken liburu Zazpi Ebidentzia Birjaiotzarako ze evidentziak ez direla explikatu behar baizik direla onhartzen edo refusatzen gabe ezein argumentu. Ba nik haintzat harturik hori esaldia, nahiz-ta espero zenaren kontrara berak du bete liburu oso bat agertzeko bere ebidentziok.

Baina, ostean aurreko preambulo neurea, noan ni neure evidentziara. Nik dakusdan evidentzia batera zeina batzuentzat ez dateke izango hain evidentea. Zeren dudalarik irakurri ondokoa, ari direla buruz berso saioa jokatu dena Zuberoan zait presentatu hauxe begien aurrera

Amets Arzallus nagusitu zen Eneritz Zabaleta, Xumai Murua, Maindi Murua, Ortzi Idoate eta Gilen Hiribarrenen aurretik hurrenez hurren. 

Ba liteke ze batzuentzat ezen hor phrasean ez ikustea ezein harri koskorik zeinek duen, zeinak eragiten duen guri zoztor eta behaztopo, informativoki. Hori phrasea ere konsideratu ahal da nola evidentzia bat non batzuentzat evidenteki ez dago ezein problema informativorik baina aitzitik beste zenbaitzuentzat ba dago evidenteki problema informativo bat ahal litzatekena gainera konsideratu aski gravea tzat irakurlea. Zeren hori ipini ahal litzateke edo dagoen bezala (kin informatione zaila, evidenteki)

Amets Arzallus nagusitu zen Eneritz Zabaleta, Xumai Murua, Maindi Murua, Ortzi Idoate eta Gilen Hiribarrenen aurretik hurrenez hurren. 

edo ere beste modu hontara (evidenteki kin informatione gutiago zaila tzat irakurlea; besterik dateke sartzea ezen zilegi eta haizu den rekurso hori erabiltzea superatzeko handicapa)

Amets Arzallus nagusitu zen aurretik hon hurrenez hurren Eneritz Zabaleta, Xumai Murua, Maindi Murua, Ortzi Idoate eta Gilen Hiribarren.

Nontzuentzat da evidentea ze hor dagoela hobetu beharreko zeozer, handicap bat? Ez al da solutione aski on bat? Ala ez dago ezelango arazorik, problemarik, problema aski graverik?

Ote du merezi pensatzeak, observatzeak, ihardukitzeak, ...

Titulatu dut oraingo hau ze "Ote du merezi pensatzeak, observatzeak, ihardukitzeak, ..." zeren batzuk uste izango dukete ze, izenean libertatea, ez duela merezi holako nekeak edo ere behintzat batzuentzat plazerrak. Hau preambulo hau ezarri dut ze aurkitu naiz kin hauxe ondoko titularra an prensa aste hontakoa,

Egibarrek dio Bilduk ez duela zigorrik jasoko Gipuzkoan 

Ulertzeko mezua hor' esango nuke ez dagoela diffikultaterik ezelangorik. Baina nik pensatuz, observatuz eta iharduki nahirik diot ze hobe litzetekeela -informativoki- eta nor egon ahal da kontra hobe baten, edozein hobete baten? Hara ba aukera hobea

Egibarrek dio Bilduk ez duela jasoko zigorrik Gipuzkoan

Kommentario hau, hau orain nik dagidana, ote da irrelevantea, total irrelevantea?, merezi ere ez duena?

Extractoa nabarmentzeko gunea, fundamentala, represantativoena

Noiz publikatzen bait da artikulu bat agertzen da titulua na artikulua eta baita desdeluego artukulua bera. Baina baita sarri aterarik edo surgaturik artikulutik extracto bat dadintzat irakurlea jabetu -lehenago ezi sartu irakurtzera artikulua- zertaz den artikulua, izan dakion lagungarri gehiago ezi titulua bera na artikulua.

Halan ditut ikusi bi exemplu egunkari bateko orrialde berean. (Gara egunkaria 22 laranbata iraila 2012) Non bataren titulua da

Pontuondoko Ontzitegia, 

estabaida desbideratu bat 

ganik Edorta Jimenez Ormaetxea 

Zain Dezagun Urdaibai elkarteko lehendakaria 

zein artikuluren extractoa da hauxe dadintzat irakurlea zentratu zertaz den delako artikulua

Administrazioak daraman 

"ofiziozko" jokabideak 

"zerikusia duela 

debekaturiko leku batean 

euren ontzia 

lehorreratuta duten 

politikarien abizen 

ospetsuen 

kopuruarekin"  

Beste artikuluaren titulua da

De cuando Carrillo 

rompió la Ruptura 

ganik Patxi Zabaleta 

Coordinador de Aralar y portavoz de NaBai  

non extractoa den hauxe

Solo Carrillo podría haber 

disputado a ETA la 

primacía en la 

deslegitimación del 

franquismo, pero perdió 

su oportunidad al 

sustentar el franquismo 

Iduri luke, komparaturik bi extractook, ezen extractoek funzionatzen dutela hobeki erdaraz ezi euskaraz. Zer diren differentziak!!! Bina zeren differentziak?

Euskal verbua segun Josu Lavin

 Josu Lavin-ek hau izkiriatu du: 

 Adisquideoc,

Compara itzaçue ondocooc eta repara ieçaioçu ETORRI aditzari:

Le he dicho que...
Erran diot ecen Manu DATORRELA (presentea)
Erran diot ecen Manu ETORRI DELA (presente perfectoa)
Erran diot ecen Manu ETORCEN DELA (presente imperfectoa)
Erran diot ecen Manu ETORRICO DELA (presente futuroa)
Erran diot ecen Manu ETOR DADILA (presente aoristoa)

Le dije que...
Erran nion ecen Manu CETORRELA (preteritoa)
Erran nion ecen Manu ETORRI CELA (preterito perfectoa)
Erran nion ecen Manu ETORCEN CELA (preterito imperfectoa)
Erran nion ecen Manu ETORRICO CELA (preterito futuro)
Erran nion ecen Manu ETOR CEDILA (preterito aoristo)

Le habría dicho que...
Erran nioque ecen Manu LETORRELA (atemporala)
Erran nioque ecen Manu ETORRI LICELA (atemporal perfectoa)
Erran nioque ecen Manu ETORCEN LICELA (atemporal imperfectoa)
Erran nioque ecen Manu ETORRICO LICELA (atemporal futuro)
Erran nioque ecen Manu ETOR LEDILA (atemporal aoristo)
DEMBORAC [NOIZ]:

DEMBORA BARRUAN:
· PRESENTEA eta PRETERITOA
· · presentea = orainaldia
· · preteritoa = iraganaldia

DEMBORATIC AT:
· ATEMPORALA

ASPECTUAC [NOLA]:
· PERFECTOA: BURUTUA
· IMPERFECTOA: BURUTUGABEA
· FUTUROA: BURUTZECOA
· AORISTOA: INDETERMINATUA/INDEFINITUA

Gogoeta orthographikoa: aktibatu, aktivatu, activatu

Orthographian ere, nola zeinnahi arlotan, egin ahal dira gauzak zentzunago edo gutiago zentzu -dun. Halan, izkiriatu ahal da, esaterako exemplugarri, hau hitz hau hiru modu edo aukera orthographiko differentetan. Holaxe

aktibatu 

edo 

aktivatu 

edo 

activatu 

Hiru aukera horietarik egun normalean erabiltzen da lehenengoa ezen aktibatu baina nik dut aitzitik erabiltzen bigarrena ezen aktivatu baina egia esanik kausitzen dut eta zait iruditzen hobe litzatekeela izkiriatzea activatu, izanik normalago eta ere naturalago horrela edozein euskaldunentzat zeren hitz horiek dira kultura okzidentalekoak (cultura occidentalekoak edo occidentalecoac).

Ez dut dudarik behintzat kin hitz internationalak -nahiz nik ez dudan praktikatzen hori-, besterik litzateke baina tratatzea ea zein litzatekeen orthographia egokia eta geurea kin hitz autokhthonoak, nola harricada, escua, languilea, ...

Aurkitua an neure paper zaharrak

Nola ari naizen etxean ordenatzen neure lehenagoko hainbat liburu eta paper agertu zait ondoko textua nik nuena mekhanographia Mogel-ena. Dudarik ez dago ze nik eragin nuela zenbait kambio, esaterako ziur, sartu h letrak eta besteren guti batzuk. Baina substantziali prosa edo redaktionea ez da aldatu. Nahi luenak jo ahal du ki originala edo ki pseudooriginala non nik nuen irakurri, diot pseudooriginala zeren nekez baino ez da ikusten originalik reeditatu dutelarik, dugularik bakoitzak -asko edo guti- egokitzen zerbaixka edo puzketa galanta.

Hemen ba nik aurkitua an neure paper lehenagokoak.
------------------------------- -----------------------------------------------------------------------

Juan Antonio Mogel-en (1745 – 1804) liburutik hartua

El catequista bascongado, Cristau erakasle euskalduna

(245 eta 246 orrialdetan)

Editionea Adolfo Arejita-k prestatua

Bilbao, M. CM. XCIV urtea

Mekhanographiatua eta nolabait gaurko orthographiaz ipinia

Erramun Gerrikagoitia-k Lekeitioko estola maisuak

Guraso bihotz on eta zuhurraren testamentua

(Testamentua na guraso bihotz on eta zuhurra)

            Juan Kontxia zeritzon guraso batek eman zion seme bati zuen guztia ezkontza baterako; hitz onak eman ziozkan seme hark donazio osoa erangin artean, ta hala geratu zen seme ta errainaren besotetan bezala. Lehenbiziko egunetan egiten zioten harrera ta aurpegi ona; baina egun gutxiren buruan soinu berri bat entzun zuen. Ez zioten ematen egun on bat; jango zuen ogia busti behar zuen malkoekin, onik egiten ez ziola ahora zeraman ogi vorondate txarrez emanak. Hitz gogorrak, aurpegi iluna ta mustur astintzea ziren ematen zioten alogera.

            Damutu zitzaion egina; baina asmatu zuen gauza bat, zeinak irten zion txit ederki. Auzoko gizon bati eskatu zizkion ixilik diru zati batzuek egun gutxiren epean bihurtzeko hitzarekin. Diru horiekin sartu zen gela baten, hasi zen kontatzen, ta hotsak eragiten. Diruen hotsak poztu zituen seme ta errainaren bihotzak. Hurreratu ziren gelara, ta ate artetik begiratu ta zelatu zuten gurasoa, zein zegoen mahai gainean diruak kontatzen, ta nola gero gorde zituen kutxa- kisket baten. Nolako poza? Galdetu zioten hurrengo egunean: Aita, zer egiten zenduan atzo gelan bakarrik sartuta? Norenak ziren diru hotsegiten zutenak? Erantzun zien: Zuek baino ume gehiago ba dut; gorde ditut diruak hil ondoan izan daitezen ondoen hartzen nauenarentzat.

            Nork esan berri honekin nolako harrera egiten zioten handik aurrera? Mahaian aurrerengo, jatekorik onena, aurpegi gozatsuak, hitz amoragarri, ta samurrak; galdegiten zioten, Aita, ondo zaude? Minik baduzu inon? Zertarako jaikitzen zara hain goizetik? Zaude ohean nahi duzun artean. Halan bada zeramatzan egun zahartzaroko gozoak. Halako batean, gaixotu zen; lagundu zioten ezin hobeto.

            Hil zen agure on hau; ta joan ziren arinka kutxan zegoela uste zutena harrapatzera. Ordea ez zuten ardit bat ere aurkitu, ta bai makila labur lodi bat, ta paper, hitz hauek eskribituta zeuzkana,

Nik Juan Kontxia, azkeneko testamentu honetan agintzen dut, kutxa honetan aurkituko den makila sendo honekin emateko galantak, bere buruarekin konturik atera gabe, duten guztia bizi diren artean umeei ematen dieten guraso ero, ta onegiei.

Seme ta errain gaixo haiek, ta aita asko jakinak irakatsi zieten beste gurasoei zer egin.

Erdian, ezkutuan, ehortzirik, estalia

Irakurririk nire titulua dela "erdian, ezkutuan, ehortzirik, estalia" galdetu ahal du norbaitek zer da dagoena erdian, ezkutuan, ehortzirik eta estalia. Bada, titular hontan

Oposizio errusiarraren aurkako polizia 

operazioa, gaurko protestaren bezperan 

niri zait iruditzen gainera evidenteki ze gunea na mezua edo mezu behinena dagoela erdian, ezkutuan, ehortzirik eta ere estalia. Zeren mezu behinena edo gunea na mezua na titularra da polizia operazioa, ezen dagoela polizia operazio bat eta gero gainerakoa dira enparauak, hau da, nolako operazio poliziala den edo noiz gertatuko den edo bestelako gehigarriak.

Oposizio errusiarraren aurkako polizia 

operazioa, gaurko protestaren bezperan

Ipini ahal zen, an modu gehiago informativoa, nabarmendurik lehenbizikotik hori mezu behinea -Polizia operazioa edo Operazio poliziala- eta gero nahi diren gehigarri guztiak, egon barik hor erdian galdua.

Polizia operazioa ...

Operazioa poliziala kontra oposizio russoa, 

bezperan na gaurko protesta

Distantzia lar handia onerako

Irakurtzen dugu hau titularra

Lainoek ez dute milaka euskatzalek Trapagaranen sortutako olatua gelditu

non komparatu ahal dugun kin beste aukera hau

Lainoek ez dute gelditu milaka euskatzalek Trapagaranen sortutako olatua

Ertzantzak persekutatu euskara

Ertzantzak persekutatu euskara

Ertzantzaren kontrol alkoholemiarena (Ondarroa, zapatua 2 ekaina, 20:10) . Eskatzerakoan ertzain batek erdaraz dokumentazioa diot erantzuten euskaraz ze nahi dudala egin deistan euskaraz. Deust berak esaten nik ahal dudala egin euskaraz eta berak deustala erantzungo niri erdaraz, zeren Euskararen Legearen arabera nik bai dudala zuzena mintzatzeko euskaraz baina berak ere berdinki -lege horren babespean- berdin duela zuzena mintzatzeko niri erdaraz. Halan diskutitzen dugu biok (nik euskaraz, berak erdaraz) tinko bakoitza geure eretxian. Diost berak niri ez dudala ezagutzen legea eta nik arrapostu berari ezen berak ez duela ezagutzen legea.

Azkenean dator nigana ertzain bat zaidana mintzatzen euskaraz nahiko ongi (nahiz berak esan ez dakiela euskaraz ongi). Egiten dugu kontrol tramital guztia euskaraz, erakutsiz papel guztiak. Baina besteak -lehenengokoak- diost, alboz, nauela multatuko.

Egiten dugu kontrol alkoholarena eta agertzen da dudala alkohol zero. Baina esaten zait itxaroteko baina barruan automobilaren. Ondoren itxaron ordu lauren inguru itzultzen zait dokumentazioa eta gainera ere multa bat. Zeren aurreko matrikulako kolorea ez da garbi eta indartsua. Duelako intensitatea apaldu eguzkiak, euriak, haizeak, aireak, urteek, … nik gabe egin han -aurreko matrikulan- ezelango intervenziorik inoiz. Ertzainak -lehenengo ertzain delakoak- duelarik izkiriatu impreso bilinguean erdara hutsez ze “totalmente borrado”. Zeina ez da egia zeren nornahik ahal du erraz -eta ezelango impedimentu visual barik- irakurri han dakarrena.  

Amaitzeko, galdetu ea hori ez da mendekua. Mendekatzea euskaldunak eta persekutatzea euskara. Bestetik, ez al dute funzionarioek ezagutu behar legea, ibili barik esaten gezurrak temosoki? Aplika dezatela, behintzat, legea funzionarioek, ertzaintzak, ertzainek. Jakin bezate ze euskara dela exigiblea legalki.

Erramun Gerrikagoitia

Zapatua 2 ekaina 2012

Lekeitio

Beharko da hobetu, bestela jai

Iñaki Rodaballo, pintxoak 

eliteko sukaldaritzara 

eraman dituen gizona 

Gara, Sukaldaritza suplementua, maiatza 2012.

Observa zagun zer distantzia -zein distantzia lar handia, gainera ahal lukeela izan ezereza edo kontiguoa- artean lehenengo Iñaki Rodaballo eta azkeneko gizona. Dudarik ez dago, duda txikerrenik ere ez dago ze irakurleak behar ditu lotu nahitaez hasierako Iñaki Rodaballo eta ezkeneko gizona, dela konszienteki edo inkonszienteki edo nolabait edo nolabaitki. Zeren bestela ez luke ulertuko mezuak dakarrena.

Izan ahal zen ere mezua -beti ere hobetze aldera-

Iñaki Rodaballo gizona zeinak eraman dituen pintxoak eliteko sukaldaritzara.

Edo ere

Iñaki Rodaballo gizona zeinak eraman dituen eliteko sukaldaritzara pintxoak 

Berba batean mezua da: Iñaki Rodaballo ... gizona. Edo Iñaki Rodaballo gizona ...

Aisa eta erraz ahal zen omititu ere gizona ipintzea zeren doalarik ondoren Iñaki Rodaballo ez luke behar derrigorrez gizona ipintzea zeren ba dakigu ze Iñaki izeneko bat dela gizona eta ez emakumea. Halan

Iñaki Rodaballo zeinak eraman dituen pintxoak eliteko sukaldaritzara.

edo

Iñaki Rodaballo zeinak eraman dituen eliteko sukaldaritzara pintxoak.

Lehenengo lehenengoa, gero gerokoak

Irakurririk ondoko titular hau nekez ahalko da ukatu ze mezu prinzipala da ezen Le Penek -frantzes politiko emakumeak- duela adierazi zeozer

Sarkozyk hautesleei errespeturik ez diela adierazi du Le Penek

Orduan ba mezuaren funtsa da Le Penek duela adierazi zeozer 

Le Penek adierazi du  ...

edo 

Le Penek du adierazi ...

Logikoa litzateke ze ondoren adierazi ezen Le Penek duela adierazi zeozer, geroago adieraztea zer duen adierazi. Razonamentu hau da, behintzat eretxi batean, total logikoa eta diaphanoa. Segituz razonamentua segitzen ahal litzateke ere mezua edo informationea holatsu

Le Penek adierazi du ...

Le Penek adierazi du Sarkozyk ...

Le Penek adierazi du Sarkozyk ez diela ...

Le Penek adierazi du Sarkozyk ez diela errespeturik ...  

Le Penek adierazi du Sarkozyk ez diela errespeturik hautesleei

Orduan, titulatzen ahal nuen nola egin bait dut "Lehenengo lehenengoa, gero gerokoak"edo ere luzexago "Lehenengo lehenengoa, gero -beharbada eta behar balitz- gerokoak".

...ko atzean edo ...ko aitzinean

Irakurtzen dugu lehenbiziko phrasea zeina da ondokoa

Milaka pertsona batu ziren atzo Larragan, euskara Nafarroako lurralde osoan ofiziala izan dadin aldarrikatzeko. 

Eta jarririk pensaketa etortzen zait gogora ea zertarako batu ziren milaka persona Larragan? Non ihardespena omen da aldarrikatzeko, alderri bat egiteko; orduan izanik ere edozein aldarria on litzateke jakitea bildu zirala aldarrikatzeko. Orduan, gabe spezifikatu zein zen aldarria litzateke hori phrasea honelaxe

Milaka pertsona batu ziren atzo Larragan aldarrikatzeko.

Gero letorke, edo behar luke etorri explikationea explikatuz zein den delako aldarria. Honelatsu

Milaka pertsona batu ziren atzo Larragan aldarrikatzeko izan dadin euskara ofiziala Nafarroako lurralde osoan.

Segmentuz segmentu emanik

Milaka pertsona batu ziren atzo Larragan

Milaka pertsona batu ziren atzo Larragan aldarrikatzeko 


Milaka pertsona batu ziren atzo Larragan aldarrikatzeko izan dadin 


Milaka pertsona batu ziren atzo Larragan aldarrikatzeko izan dadin euskara ofiziala 

Milaka pertsona batu ziren atzo Larragan aldarrikatzeko izan dadin euskara ofiziala Nafarroako lurralde osoan. 

Ba al du segmentatze honek logika informativorik?


 

 

Kalte-ordain informativoa

Dudalarik irakurri hau titularra (Berria egunkaria, barikua 20 apirila 2012, orri prinzipalean)

Euskaltelek 

222 milioiko 

kalte-ordaina 

pagatu beharko 

dio Orangeri 

gogora zait etorri konzeptua na kalte-ordaina, ezen noiz kaltea egiten den sortzen dela zor bat pagatzen ahal litzetekeena edo ekonomikoki -diruz- edo beste modu batez, pagatzen ez bada ere behintzat dadin ordaindu hain moduz. Behintzat okerra ametidu, kaltea. Espainiako erregeak ere egin du publikoki diskulpak eskatu zuritu nahirik bere ihizi grina zantar hori, bere aktuatione hiltzaile inazeptable hori an edozein zirkustantzia.

Hori titularra na Berria egunkaria eman ahal zen modu gutiago zail eta nekean ere tzat euskal irakurlea. Esaterako holan

Euskaltelek 

pagatu beharko 

dio Orangeri 

222 milioiko 

kalte-ordaina 

Nola ordainduko du Berria egunkariak ki euskalduna bere kalte-ordaina, edo diruz pagatuz edo ordainduz nolabait esaterako gogoeta eginez buruz bere informatzeko manerak edo aukera syntaktikoak? Ba al da hori titularra haina nola exigitu kalte-ordainik? Nik baietz uste, izanik gainera geure esku edo esku-eskura -Berria egunkariaren esku- horren solutione edo hobetzea. 

Struktura syntaktiko gutiago diaphanoak ulergarriki

Honelako blog edo forum batean normala dateke -edo behar luke-  tratatu ahal izatea punturik nolanahikoenak edo edozelangoak liratekeenak' gehiago edo guitiago loturik kin realitate soziala na euskara soziologikoki real konstatablea. Hortarakoxe dagozke honako blogak tzat trata zagun zernahi diratekeena realago edo irrealago dependitzez tik perzeptione bakoitzarena. Ez dukegu izan behar beldur khaosaren. Analysatzen dira ere bestade gorabehera transzendentalagorik edo gutiago transzendentak nola existentzia na Jainkoa.

Halan ba sarturik geure gaian, izan ahal litzateke titulua na artikulu bat agertua prensan honakoa

Etikaren eta politikaren arteko harremanaz 

Baina esan edo pensa lezake baten batek -esaterako nik- ezen hori titulua ematen ahal litzatekeela ere honela

Harremanaz artean etika eta politika 

edo baita beste possibilitate beste hau

Buruz harremana artean etika eta politika 

Beraz, orduan, ba dugu hiru -behintzat- possibilitate redaktatzeko mezu berbera, dutenak valio quantitativo informativo berbera. Questionea litzateke -pensaturik, behintzat hypothetikoki, direla edo liratekeela berdin "normal" eta ere zilegi hiru possibilitateok- ote duten valio berbera an ranking kommunikativoa. Al dute ba valio kommunikativo berbera, utzirik alde batera -behintzat momentuz- zilegitasuna eman ahal dionak norberak ki possibilitate bakoitza?

Hemen orduan hiru possibilitateok

Etikaren eta politikaren arteko harremanaz

Harremanaz artean etika eta politika

Buruz harremana artean etika eta politika

Maileguak na prepositioneak (... menos ...)

Mailegatzea da hartzea inor ganik. Maileguak izan ahal dira era differente askotakoak, ekonomikoak, linguistikoak, gastronomikoak, zientifikoak, tekhnologikoak, konzeptualak,  ... eta horkakoz gainera sortu da copyright konzeptua non nahi da stopatu edo behintzat oztopatu egitate hori gabe ordaindu  pagu edo frankizia bat. Normalean ere mailegua da gauza on bat nahirik hartu besteak ganik geuk ez daukagun zeozer postivo bat.

Preambulo honen ostean daidan konta anekdota neuri gertua piszinako aldageletan. Joan ohi naiz piszinara astean bi edo hiru bider eta ondoren igarotzen dut denboratxo bat aldageletan non beti suertatzen da alboan bateren bat. Behar dut esan ze egon ohi naizela adi nola mintzatzen diren han gendeak eta batez ere haurrak edo gaztetxoak. Halan, normalean, gaztean -esan daidan 25 urtetik beherakoak- mintzatzen dira kasik exklusivan euskaraz nahiz nagusietan da besterik egonik noizean behin nagusi kanpokoak.

Berbata batean, ba ziren hiru gazte edo ume -8 edo 12 urte artekoak- zeintzu mintzatu ziren -esan bezala, ohi dan lez hemen Lekeitio piszinetan- soilik euskaraz denbora guztian baina -beti bainaren bat- batek esan zuen honelaxebesteari

Danak apuntau gara menos Olatz (sic) 

Izanik phrase super laburra pensatu nuen atxikitzea gogoan eta nintzen gogoratu bidenabar ze nuela irakurri nonbat nola batzutan mailegatzen duten hizkuntza batzuk besteak ganik prepositioneak baina ez dela ezagutzen -inoiz, halan zioen textu harek- noiz hizkuntza batek meilegatu duenik beste bat ganik postpositione bat.

Hemen kasuan, lekeitiar haur horiek zergatik ez zuen esan

Danak apuntau gara Olatz izan ezik 

edo

Danak apuntau gara salvu (salbu) Olatz 

Seguruenez ez dute edo dukete ezagutzen ezta hypothetikoki ere possibilitate bigarren hori  zeina bait dago aski stigmatizatua.

Baina -eta hortan gagoz orain- zergatik mailegatu zueten haur horiek prepositione hori, noiz ez zuten egin berbarik euskaraz baino. Dena euskaraz baina erdarazko prepositionea erabilirik. Inork ba al du edo ba ahal du ikusten horren arrazoirik.

Meilegu hau, gabea frankizia' gabea copyright, ote da total kondenagarria, illizitoa? Merezi ote dute haur lekeitiar hauek punitionerik, zigorrik, koskorrekorik, agirika egiterik, korregitzerik? Ote da nahi izatea mendiari jartzea hezirik? Berba batean, ba al du deus positivorik?

Beharra sentitu?

Ari izan nintzen lehenagokoan ere buruz nola batzutan komeni da erabili gidoai (-) artean izena kasu nominativoan eta gehitzen zaion subfixu deklinativoa, ezaterako Bilbao-tik, nabermentzeko diaphanoki izen bat izanik herri bat (Erroma-ra), persona bat (Erramun-entzat), produktu bat (Coca Cola-rik), ...

Halan, ikusten da gaurko photoan ere ezen egin edo redaktatu zuenak kartel hori zuela sentitu horren beharra zeren bait zuen izkiriatu Gaizka-ri omenaldia ordez izkiriatu Gaizkari omenaldia. Antza, batean (Gaizka-ri) da agertzen garbiago -mezua- ezen ez nola normalki ohi dugun izkiriatu (Gaizkari).

Ote da haizu erabiltzea holako lizentzia personalak, holako margenak?

Ote da komenigarri?, logiko?, lagungarri?, inkorrektu? inkorrektu baina mesedeko?, valeko?, erabilgarri?, on?

Honako hiru photoetan ahal da irakurri ondoko textua

1)
Mendexa-ra bidea
moztuta
bide alternatiboa
kostatik 

2)
Mendexa

Lekeitio-tik Mendexa-ra
bidea moztuta
Mendexa-ko herrigunea

3)
Lekeitio

Mendexa-tik Lekeitio-ra 

bidea moztuta
bide alternatiboa

Normalean izkiriatu ohi dugu, esaterako Barakaldotik, Barakaldora, ... eta ez Barakaldo-tik, Barakaldo-ra,... Baina nago ezen panel informativo batean txoferrentzat hobe dela akaso nola egin duten hemengo exemplutetan. Baita Bizkabuseko autobusetan irakurria dut: autopista-tik, Ermua-tik, eta holatsukoak. Kuestinea da nola informatu hobeto gidaria, auto-gidaria. Edozetan ere ez da gauza txarra flexibilitatea eta zentzu ona eta lagungarria.

Orduan ba, galderea da: ote da jokabide hori komenigarri?, logiko?, lagungarri?, inkorrektu? inkorrektu baina mesedeko?, valeko?, erabilgarri?, on?

4-3-2-1 edo 1-2-3-4, symmetria strukturala

Dudanean irakurri ondoko titulu hau (Gara, ostirala 9 martxoa 2012, 7 or )

EPPK-ko emakumeen eskubideak 

errespetatzeko eskatu du Herriarak 

EPPK-ko emakumeen eskubideak (4)
errespetatzeko (3)
eskatu du (2)
Herrirak (1)

dut pensatu ezen izan banitz ni redaktorea horrena tituluaren' egin nukeela redaktionea beste forma hontara

Herrira-k (1)
eskatu du (2)
errespetatzeko (3)
EPPK-ko emakumeen eskubideak / edo / eskubideak EPPK-ko emakumeen (4)

Herrira-k eskatu du errespetatzeko 

EPPK-ko emakumeen eskubideak 

/ edo /

Herrira-k eskatu du errespetatzeko 

eskubideak EPPK-ko emakumeen

Purismo lexikal azkarra oraino an 2012

Batzuk edo inkluso askok -artean arduratzen direnak euskararekin- uste daroe ezen orain ez dagoela euskaraz purismorik, behintzat purismo lexikalik. Ez dela erabiltzen esaterako gehiago urrutizkina izendatzeko telephonoa. Izatekotan ba direla oraino ere beste modu bateko purismoak, akaso syntaktikoa, orthographikoa, morphologikoa, ... edo besterik baina ez lexikalik. Uste ohi da darabilgula barra-barra international hitzak, baina ez da hori holan, ez da egia uste hori.

Aurkitu naiz, nola exponente, kin hitz hau (gaurko, martitzena 28 otsaila 2012, irakurririk prensa egunkari bat)

analisigile 

Daigun bada ikusi ea hitz hori den internationala -hitz grekoa berau- eta nola den beste mintzairetan. 

(in) analyst 

(fr) analyste 

(al) Analytiker 

(it) analista 

Ez al da esaten euskaraz ere

analysta edo analista. 

Ez al da oraino euskaraz purismo lexikalik, purismo lexikal azkarrik bada ere kamleonikoa nahi duena bizi kamuflatua, xahutzen ditugula gure energiak -ez direnak hain goriak- alferreko ariketetan?

Ondoren Akademiako jardun eguna buruz Hitz-ordena

Akademiak, izengaitikoz Euskaltzaindiak, izan du egun bat Donostian (joaneko ostiralean, otsailak 24) buruz Hitz-ordena edo esanik geure hitzekin buruz zelan hobeto kommunikatu, informatu irakurlea effektivoago. Ranking informativoan ahalik hobekien, gutiago nekez edo zail.

Behar dut esan ze han egon naizela eta izan dela gustu bat entzutea han esan direnak. Ortakoz, horixe gatik ba nire zorionak possible egin duten guziei egun hori eta bereziki Akademiari berari (ki Akademia).

Etorririk handik etxean izan ditut bi gutunazal tik Euskaltel non dut ikusi ezen han salaturikoak, esanikoak -akats informativo syntaktikoak-, Donostian Akademiako jardunean, dagozela barreatuak nonnahi zabalki. Hara irakurriak an Euskalteleko avisu-orria.

• Euskaltelen, gure nagusiek faktura txikagoak izateaz arduratzen gara. 

[zuzendua da 65 urtez goitikoei] (verbua azkenean hon phrasea)

Oso erraza da zure plana berritzea. 

• Euskaltelen saltoki batera joan behar duzu martxoaren 31 baino lehen. 

• Nahikoa da pertsona horrek [hain delakoak] zure NANaren eta berearen fotokopiak aurkeztea.

Horiek mezuok izan ahal ziren errazago, kommunikativoago, effektivoago irakurleari honelaxe, esaterako

• Euskaltelen arduratzen gara gure nagusiek faktura txikagoak izateaz. 

Oso erraza da zure plana berritzea. 

• Euskaltelen saltoki batera joan behar duzu lehenago ezi  martxoaren 31. 

• Nahikoa da pertsona horrek aurkeztea zure NANaren eta berearen fotokopiak.

Ez al dira beheko aukerok, aukera syntaktikook, effektivoagoak informatikoki tzat irakurlea? Hobeak?


Ez dut nahi amaitu salatu gabe (harriduruaz?) zelan buruz jardun egun hori hon Akademia ez duten argitaratu deus Gara-k eta Berria-k. Izan ala izan ez bere gustukoak esan zirenak Donostian behar zuten informatu. Ez dute informatu, ez zapatuan eta ezta domekan, eta ikusiko beste egun atzeragotuetan. Zer pasa da, zer pasatzen da?

Nork du normalxe ulertzen?

Dut izkiriatu tituluan galdetu -Nork du normalxe ulertzen?- normalxe eta ez normal, hau da, aski normal edo normaltsu. Zeren zait iruditzen hori titulua lar guti informativoa edo aski txarra kommunikativoki. Hemen ba titulua 

Polizia operazioa prozesuaren aurkako Parisen "eraso argia" izan dela salatu dute Senperen 

Zait iruditzen dela titulu irabiatua, cocktail informativoa kin anitz vodka: ulertzen diffizil samarra eta zail. Nehork eska baleza jartzen nuke aukera hobetua informativoki baldin ez balitz ere onena, hautu syntaktikorik onena.

Valeko bada (SVO), zergatik ez hobetsi preferenzialki?

Titular hau (Berria, domekea 19 otsaila 2012, kultura, 32 or, Iñigo Astiz) gutik gaitzetsiko lukete eta gutiago eman txartzat.

Taviani anaien "Cesare deve morire" filmak irabazi du Berlinale jaialdiko sari nagusia 

Hori titularra dago emana erabilirik SVO struktura syntaktikoa, non S subjektua / V verbua / O objektua, izanik delako SVO hori strukturarik onena, onena informativoki edo kommunikativoki.

Direla
S (Taviani anaien "Cesare deve morire" filmak)
V (irabazi du)
O (Berlinale jaialdiko sari nagusia)

Hori strukturea, struktura syntaktiko kommunikativoa baldin bada valekoa eta ona (nola ikusi ahal dugun), zergatik ez dugu erabili behar preferenzialki baina ez -horregatio- exklusivan? Eta, zergatik eta zertako erabili nola ikusi ohi dugun lar sarri beste hauek forma gutiago informativoak: SOV "geurea", edo "kamuflaiaz geurekotzen ari garena" OVS? Hara, horiek bien versioneak tzat goiko mezu edo titularra:

Taviani anaien "Cesare deve morire" filmak irabazi du Berlinale jaialdiko sari nagusia 

(SOV, "geurea")

edo

Taviani anaien "Cesare deve morire" filmak irabazi du Berlinale jaialdiko sari nagusia

(OVS, "kamuflaiaz geurekotzen ari garena") 

Avisatu, horregatio, argiro ze ez dugula esan nahi ezen horrek textu horrek -SVO- dugunak jotzen onenentzat struktura informativoz ez duela deus gehiago hobetzekorik baita informativoki.

Segmentu informativoak: edo 3-7-6-5-4-2-1, edo 1-2-3-4-5-6-7?

Nola egingo den Donostian (ostirala 24 otsaila 2012) egun osoko jardunaldia buruz "Hitz-ordena, Erabilera estrategikoa" pean Akademia dut izkiriatzen hau gaurkoa dudala gogoan hori eguna.

Guziok ba dakigu dagozela phrase batean barruan parteak eta zehatzago berba eginez segmentu informativoak zeintzu ordenatzen ahal dira hurrenkera differentetan dagoelarik hori fakultatea ordenatzearena esku batzoitzaren edo idazlearen, redaktatzailearen (nahiz ez balitza redaktore ere redaktatzailea).

Halan, ordenatzeko elementu batzuk linealki -bata bestearen ondorik, nola egiten bait da edozein phrasetan- egon dagoz possibilitatean hainbat dependitzen duela, segun probabilitateak, zenbat elementu diren.  Halaxe, oker ez banago, ordenatzeko linealki zazpi elementu -gure kasuan, zazpi elementu deituak segmentu informatiko- possibilitate differenteak dira 49, hau da 7x7 = 49. Baina besterik da ikustea ea horiek 49 aukerak diren berdin valioko informativoki, ranking informativoan.

Dudalarik irakurri datatua Baionan (Ainize Butron, Baiona) hau ondoko titularra etorri zait lehenbizi ezen izanik ere titulua redaktatua Bainonan ez datorrela tik lapurtar traditionea zeina izan bait da euskaraz aberatsena eta dut ikusi dire plegatu (toleztu) egoko traditioneari Lapurdin ere izenean edo deitua euskara batua edo "patriotismoa", berba batea dagoela etenik hori traditionea izanik ere arrazoia edozein.

Hara titularra (Gara, asteazkena 16 otsaila 2012, Euskal Herria, 14 or)

Murrizketek ama-eskolatik haurrak sailkatzea dakartela salatu dute sindikatuek

Nola esan bait dut hor puzzle informativo hortan -phrase edo titular hortan- dagoz zazpi -7- segmentu informativo direnak hauexek ateratzen direnak vivisektionaturik phrasea.

1- sindikatuek
2- salatu dute
3- murrizketek
4- dakartela
5- sailkatzea
6- haurrak
7- ama-eskolatik

Hemen, goiko titular hortan ordenea da

3- Murrizketek
7- ama-eskolatik
6- haurrak
5- sailkatzea
4- dakartela
2- salatu dute
1- sindikatuek

Orduan kompartzekoak dirateke -artean 49 aukera possibleak- bi textu hauek gogoan dugula hitz-ordena (zein gaia tratatuko du Akademiak Donostian ostiralean 24.).

Murrizketek ama-eskolatik haurrak sailkatzea dakartela salatu dute sindikatuek 

(3-7-6-5-4-2-1)

eta

Sindikatuek salatu dute murrizketek dakartela sailkatzea haurrak ama-eskolatik 

(1-2-3-4-5-6-7)

Buruz ordenatu hitz-ordena

Bakoitzak du eskubidea izkiriatzeko eta redaktatzeko nola plazer duen baina ez gara ari buruz ea redatatua den zilegi edo ere inkorrekto baizik nola egin ahal da redationea ahalik ulergarrien edo behintzat gutien desegoki izan dadin mezua diaphanoago tzat irakurlea. Izanik ere aukera differente batzuk berdin zilegiak eta korrektuak izan ahal dira barruan ranking kommunikativo bat' egotea aukeraok lerrokatuak gorago edo beherago respektuz ulergarritasuna, ulergarritasun kommunikativoa.

Halan noiz bait dut irakurri ondokoa  (Herria astekaria, 9 otsaila 2012, Baiona)

Seaska Baxoko azterketak oztopatzeko prest, Baxoa euskaraz izan dadin ardiesteko      

pensatu dut ze hori-phrasea ahal zela egon antolatua beste hitz-ordena batekin, non kommunikativoki legokeen hobeto tzat irakurleak kaptatu mezua. Halan, esaterako

Seaska prest oztopatzeko Baxoko azterketak, ardiesteko izan dadin Baxoa euskaraz

Aukerak hon hitz-ordena (edo hitz-ordenaren aukerak) izan ahal dira differente baina ez berdin valioko an ranking kommunikativoa. Bai, ezta?

Dezagun ikus visualki, edo nola ordenatu puzzlea syntaktikoki

Dugularik irakurtzen (Gara, larunbata 28 urtarrila 2012, Euskal Herria 17 or)

Bildu herritarren parte-hartzeari aurrekontuetan lekua egiten saiatu da 

gara ohartzen ze mezua bere laburrenean dela

Bildu saiatu da ...................................................................  

hortakoz ba zaigu iruditzen daudela sobera urrun elkarren ganik Bildu eta saiatu da. Bada, mezua litzateke askoz informativoago holaxe

• Bildu saiatu da lekua egiten ....................................................

• Bildu saiatu da lekua egiten herritarren parte-hartzeari .............

• Bildu saiatu da lekua egiten herritarren parte-hartzeari aurrekontuetan 

edo nahiago balitz ere holaxe 

• Bildu saiatu da lekua egiten aurrekontuetan parte-hartzeari 

Originalean ez al zegoen lar urrun mezuaren bi parte behinenak (Bildu eta saiatu da)?

Bildu herritarren parte-hartzeari aurrekontuetan lekua egiten saiatu da

Dezagun kompara syntaktikoki

Bai, dezagun kompara syntaktikoki hauek aukerak 

• Bukaera bat eta hasiera bat gurutzatzen diren puntu horretara iristen garenean, zeharo galduta aurkitzen gara. 

• Noiz iristen bait gara puntu hortara non gurutzatzen bait dira bukaera bat eta hasiera bat, zeharo galduta aurkitzen gara. 

 edo ere, hobe beharrez, gaberik komma textuan 

• Noiz iristen bait gara puntu hortara non gurutzatzen bait dira bukaera bat eta hasiera bat aurkitzen gara zeharo galduta. 

Gutiago arrotz delakoan?

Gaur titulatzen dut hau-kommentarioa kin galdera bat ezen "Gutiago arrotz delakoan".

Zeren esan ohi da ze euskara dela SOV hau da S subjektu, O objektu, V verbu struktura duen hizkuntza, struktura syntaktikoa edo phrasea formatzeko modua.

Baina ikusirik ezen hori-strukturea ez dela sobera on informativoki dugu orai sarri ikusten prensan hobesten dela OVS strrukturea ezen lehenengo doa O objektua gero erdian V verbua eta azkenean S subjektua. Nola esana den uzten da bazterrean SOV "geurea" eta pusatzen da hobe beharrez OVS. Baina nekezago ikusten ohi duguna da SVO struktura syntaktikoa zeina bait da onena -duda barik- informativoki.

Orduan da -edo date- koustionea zen den strukturarik antza "gutien arrotza" artean erabili edo OVS -sarri ikusi ohi dena euskal prensan- edo SVO -gutiago ikusi ohi dena prensan-. Baldin gure strukturea bada generalean SOV, erabiltzekotan struktura "arrotz bat" zein da dena gutiago arrotz? Eta, antza, hartu dukete gutiago arrotzat OVS respektuz SVO. Ohart gaitezen eta ikusi visualki ze bi struktura "arrotz" hauetan bietan -OVS eta SVO- nola bietan dagoen V verbua tartekatua artean beste bi elementuak: subjektua eta objektua.

Halan ikusirik gaur (lehen orrialdea photo eta guzi, zapatua 21 urtarrila 2012) hau titularra buruz Donostiako tamborradea

Donostiako jaia ilundu du euriak (OVS)

O (Donostiako jaia), V (ilundu du), S (euriak).

Ikusi ahal dugu beste bi aukerak ere

Euriak Donostiako jaia ilundu du (SOV, "geurea")

eta

Euriak ilundu du Donostiako jaia (SVO, nekez ikusi ohi dugun strukturea baina onena informativoki)

Esan bidenabar ze Xabier Amuritzak ere salatzen duela lerratze "artifizial" hau bere liburuan Euskara Batuaren Bigarren Jaiotza (2010).

Galdetzen dut neure buruari ea zein da hemen euskaraz arrotz edo gutiago arrotz. Zein da horren rankinga egin ahal baledi?

Donostiako jaia ilundu du euriak (OVS) 

Euriak Donostiako jaia ilundu du (SOV) 

Euriak ilundu du Donostiako jaia (SVO)

 Zein da arrotz, zein gutiago arrotz, zein informativoki onena, zein informativoki gutiago ona?