Delacoan hobecuntza syntacticoa, informativoqui

 Duqueenac iracurtzen ondoco titularra (an Gara, baricua 22 azaroa 2024, 4 or, ganic Maite Ubiria) 

Macronek totiko hizkuntzak "nazioa zatitzeko" tresnatzat jo ditu 

ez duque ikusico beharba ezer raroric an titular hori. Baina nic causitzen dut dela hori titularra emana edo redactatua an modu edo syntaxi lar zaila. Halan, hori holan dela, nic nuque titularra "hobetuco" holan mesedez iracurlea. 

Macronek jo ditu tokiko hizkuntzak tresnatzat "zatitzeko nazioa". 

Hemen, sequentziac on informationea dauca beste hurrenquera bat evidentequi. Zeina den niretzat arguiqui hobea izaiteco aisago ulertua ganic edozein iracurle. 

Noiz eguiten dugun verba librequi esateraco kin lagunac ez dugu erreparatzen hainbeste gure moduac expressatzeco dioguna. Iruditzen zait ere an mass mediaco aguercariac beharco litzateque redactatu -behintzat titularrac- contuzago eta tentuzago, haintzat hartuz iracurle potentziala.

Hypocentroa (edo gunea) on titularra

 Dugula iracurtzen hau titularra (Gara, baricua 15 azaroa 2024, 17 or) 

Aho batez onartutako Oronozko Lanbide Eskola arriskuan dago 

edozeinec badaqui ze titular hortaco zentroa edo gunea dela ze "arriskuan dago" zeozer 

Arriskuan dago ... 

berehalacoan galdetzen luque orduan iracurleac ¿zer dago arriscuan baina" non orduan, titular hori gueratzen litzaque honela 

Arriskuan dago Oronozko Lanbide Eskola ... 

guehituric orduan nahi litzequen beste emparau edo complementu. Esateraco, 

Arriskuan dago Oronozko Lanbide Eskola aho batez onertutakoa 

Iruditzen zait sequentzia hau, da sequentzia informativo hobea.

¿Arbuioa? ki liratequena gueure mesedeco

 Izan ahal zen ondoco titularra honela, nahizta izan da bestera. 

Borroka on "Pasionaria" eta itzala on oinordekoak on frankismoa 

Baina nola esana dugun titularra izan beste hau (Gara martitzena 12 azaroa 2024, 30 or, ganic Iraia Oiarzabal)

"Pasionaria"-ren borroka eta frankismoaaren oinordekoen itzala

Lagun baten avisua edo ere jaquinarazpena

 Iracurriric nire lagun batec ondocoa nola lehen phrasea (an Gara, baricua 8 azaroa 2024, 2 or, ganic Urtzi Urrutikoetxea) bidali dit arartez whatsappa ondocoa. 

Hau ondocoa da delaco phrase hori on articulua titulatzen: Zerk egin du kale demokraten kanpainan? Hara,

Zer gehiago egin zitekeen judizialki zigortutako delitugile bat, aurkariak armada bidali behar zaien barne-etsaitzat dituen norbait, Etxe Zurira ez itzultzeko? 

Nire lagun horrec ikusten luque egoquiago, goico phrase hori, honela redactatua 

Zer gehiago egin zitekeen ez zedin itzuli Etxe Zurira delitugile bat judizialki zigortua eta uste duena aurkariak barne-etsai batzuk direla zeintzuei behar zaien armada bidali?

Nic uste dut ze nire lagunaren textua -mezua- dela ascoz hobea izan dadin ulertua ganic edozein euscaldun.

Mezu (titular) arguiagoa, izateco aisago ulertua

 Dut iracurri ondoco titularra (an Gara, ganik Haritz Larrañaga, 4 azaroa 2024, 22 or) izanic titular bat buruz surf mundua 

Dana Killer eta Jardim do Mar, giza ergelkeria agerian uzten duten bi adibide 

eta nola nic daquidan guti buruz surfa pensatu dut (interpretatu dut) ze Dana Killer zela surfista bat eta Jardim do Mar beste bat, seguruenez emacumeac. Baina guero ikusi dut ze dirateque bi leku, ez bi persona. 

Baina nic edozelan ere, diot ze hori mezua (titulua) ahal da redactatu mesedez iracurlea, hartzailea esateraco beste modu syntactico hontara. 

Dana Killer eta Jardim do Mar, bi adibide ... 

edo osoric redactaturic

Dana Killer eta Jardim do Mar, bi adibide uzten dutenak agerian giza ergalkeria

Zeozer gatic da ipintzen guidoia batzutan

Esateraco dugu iracurtzen hau titularra 

(an GAUR8 supplementua on Gara, 24 azaroa 2024) 

AEB-ETAKO GIZON ZURIAK, 

ZERGATIK DAUDE HASERRE? 

Hor mezuan, duda gabe, guidoiac laguntzen du aisago ulertzen.

Ba dakar bai mesedea zat gu euscaldunoc (eta ere zat euscara)

An ETBco informativoac mintzatuz buruz iraganeco futbol partudua arten Real Sociedad Donostiacoa eta Osasuna Iruiñecoa zein partidua zuen irabazi Osasunac, dakar ondoco titularra beheco partean izquiriatua. 

Derbia, Osasunarentzat 

Niri zait iruditzen baina ze hori titularra zela hobeto ipintea holan (erabiliz pre-positionea). Hara 

Derbia, zat Osasuna 

 

Ez al da hobeto eta fiteago ulertzen, captatzen significatua on mezua?

Redactione gaitza eta ere zaila dena "compontzen", hobetzen communicativoqui

 Dugu iracurtzen (an Gara eguncaria, baricua 25 urria 2024, lehen planoa) pean hau titulua "Euskararen erabilera aktibatzera dator Euskaraldi berria" ganic Ibai Azparren ondoco phrasea zein nic dut causitzen ulertzeco gaitz eta hareago ondio zail. Hau da hori phrasea 

Helburua [Euskaraldi-arena] "hizkuntza ohiturak aldatzeko ariketa sozial masiboa" izatetik "euskararen erabilera aktibatzeko mugimendu" izatera pasatzea da. 

Jada esana dudanez, hori phrasea da ahal izaiteco ulertu lar gaitza eta baita ere lar zaila. Bada, nahiric "compondu" hori handicap communicativoa nic ipinten -redactatzen- nuque honela 

Helburua da [Euskaraldi-arena] pasatzea izatetik "hizkuntza ohiturak aldatzeko ariketa sozial masiboa" izatera "euskararen erabilera aktibatzeko mugimendua".

Elhuyar ari da realitatez campo, behintzat an segmentu lexical sobera handia

Ari naizela ni iracurtzen Leizarraga (publicatua an 1571) aurquitzen naiz esateraco kin ondocoa 

Hunec etzuen consentitu hayen conseilluan ... 

 

Halan ikusten dut enegarrenez ze Elhuyar ari da realitatez campo. Ezen  zembaitec pensatzen ahal du ze ari da prevaricatzen edo ez du ezagutzen euscaldunon euscara behintzat actuala.

Eta diot prevaricatzearena zeren zat gaztelerazco consentir dakar ondocoa 

onartu, baimendu, baimena eman, utzi 

eta 

utzi, onartu, amore eman; bat etorri

Onartu ez da consentitu claroqui eta indudablequi 

Baimendu ez da consentitu claroqui eta indudablequi 

Baimena eman ez da consentitu claroqui eta indudablequi 

Utzi ez da consentitu claroqui eta indudablequi

 

 Amore eman ez da consentitu claroqui eta indudablequi 

Bat etorri ez da consentitu claroqui eta indudablequi 

Elhuyar zertan ari haiz holan? Eta, pean zein criterio lexical?

¿Ezin al da redactatu hau titularra claruago, aisago ulertzeco?

 An Gara eguncaria dugu iracurtzen hau titularra (eguaztena 23 urria 2024, 13 or) 

(https://www.naiz.eus/eu/hemeroteca/gara/editions/2024-10-23/hemeroteca_articles/salatu-dute-nafarroako-parlamentuak-gaur-bardeako-tiro-eremura-egin-behar-zuen-bisitari-betoa-jarri-diola-defentsak) 

Salatu dute Nafarroako Parlamentuak gaur Bardeako tiro eremura egin behar zuen bisitari betoa jarri diola Defentsak

Ondo dagoena nahiric hobetu guehiago

Dudalaric iracurtzen titulu hau (ganic Joxe Landa an Gara eguncaria, martitzena 15 urria 2024, 40 or) 

Goizeko ostarteen ondoren, hodeiak 

Eta gogoan hartuz gaurco nire titulua (Ondo dagoena nahiric hobetu guehiago) ethortzen zait gogora inventionea on zinema (edo electricitatea, edo ...) eta evolutionea zehar urtheac, dembora. Halan Erdi Aroan ez zegoen zinemaric zeren zegoen ondio gabe inventatu. Guero, oraintsu historicoqui zen inventatu lehenengo zinema mutua, guero zimema vozduna, guero zimena colorezcoa, ... eta orain actuala. Non hor ikusi ahal dugu evolutionea bethi ere hobetuz aurreco estadioa, handizqui edo zerbaitzqui. 

 

Horelaxe antzeratsu an gure gaurco titularra ere (Goizeko ostarteen ondoren, hodeiak) egonic ere titulua emana an syntaxi on eta egoqui ahal da -ahal litzaque_ hobetu esateraco honela redactaturic 

Ondoren goizeko ostarteak, hodeiak

Ahal da (edo ahal litzaque) ere bestela

 Gara eguncarian izquiriatzen ohi du buruz eguraldia Joxe Landa-c eta nic bere tituluac iracurtzen ohi ditut gogo onez zeren dut ikusten ze expresatzen da euscaraz (an bere tituluac) ederto. Gaur (baricua 10 urria 2024, 40 or) bere titularra da esateraco hau 

Goizeko ostarteen ondoren, hodeiak 

Edozein euscaldunec ikusi ahal duenez da hori titular gardena. Baina hala ere, ipini ahal zen ere hori titularra honela 

Ondoren goizeko ostarteak, hodeiak 

Nic -informativoqui- nahiago 2. auquerea.

Lagun batec igorri deustanari nire ihardespena

 Lagun estimatu batec igorri deust ondocoa 

Jone Makazaga: 

"Publiko zabalagoaren eta latinezko poema klasikoen artean zubiak eraikitzea lortu dugula uste dut" 

Nic lagunari arrapostuz ihardetsi deutsot kin ondocoa 

Jone Makazaga: 

"Uste dut lortu dugula eraikitzea zubiak arten publiko zabalagoa eta latinezko poema klasikoak"

Mesede handia on guidoia, behintzat batzutan

 Dugu iracurtzen hau titulua (an Gara, domequea 29 iraila 2024, 6 or) 

Nasrallahren heriotzak fase berri batean sartu du sutan den eskualdea 

Iracurleac galdetu ahal du ¿noren heriotzea? Nasrallahren heriotzea.

Baina claruago ez al da scribitzea 

Nasrallah-ren heriotzak ... 

ecen 

Nasrallah-ren (edo Nasrallah-en) heriotzak fase berri batean sartu du sutan den eskualdea

Nic nahiago, mesedez ulertu hobeto mezua on titularra

 Nahizta dugun iracurtzen hau titulua (Gara, zapatua 28 iraila 2024, 3 or)

Patronalari eta sindikatuei gutxieneko soldata negoziatzeko deia egin die Torresek 

 

nic nahiago nuque beheco titular alternativoa, mesedez ulertu hobeto mezua. Hara,

Torres-ek deia egin die patronalari eta sindikatuei negoziatzeko gutxieneko soldata (soldatea)

Desphase lexical mendetacoa

  Azquen aldion ari naiz iracurtzen berriro liburua on Ioannes Leiçarraga (1571) republicatua oraintsuqui hac Josu Lavin. Aurquitu naiz kin ze dio liburuac momentu batean ze 

apostoluen incredulitatea 

ikussi dut, comprobatzeco, an Elhuyar hizteguia zer dakarren gaztelaniazco incredulidad verbea. Hara hemen Elhuyarren informationea gain termino lexical hori 

incredulidad

1 s.f. sinesgogortasun, sinesgaiztasun

2 s.f. (Rel.) sinesgogortasun, fedegabetasun, sinesgabezia

 

 Ondorioz segun Elhuyar adierazteco 

apostoluen incredulitatea 

Leiçarragac (1571) ba zituen escura hiru auquera hauec 

apostoluen sinesgogortasuna 

edo 

apostoluen fedegabetasuna 

edo 

apostoluen sinesgabezia

 

 Nic ikusten dut an guzti hau desphase lexical mendetacoa. ¿Noiz hasi behar dugu eguiten autocritica minimun poxi bat? 

Sinesgogortasuna ez da incredulitatea, ¿ala bai da?

Fedegabetasuna ez da incredulitatea, ¿ala bai da?

Sinesgabezia ez da incredulitatea, ¿ala bai da?

 

Dauca ala ez dauca honec structureac handicap informativoa?

 Iracurriric hau titularra an Gara eguncaria (zapatua 21 iraila 2024, 17 or) 

Altxa Burua, mugikorra erabiltzeko adina atzeratzeko herri-ekimena 

eta ere ikusiric an eguncari bere dathorrela hori informationea erdaraz honela (an lehen orria)

Altxa Burua, iniciativa que busca ...  

 

iruditzen zait ze euscarazco versionearen structura syntacticoac ba dauca handicap informativoa eta ondorioz beher litzaque topatu solutione alternativoa ki hori handicapa. 

Esateraco, beste passibleen artean, hau 

Altxa Burua, herri-ekimena atzeratzeko adina erabiltzeko mugikorra 

 

Bakoitzac apporta daigun ahal duguna, alde edo contra. 

Jada prest guengozque eta enfocatuac hartzeco informatione relevantea

 Dugu iracurtzen hau titularra (an Gara eguncaria, eguena 19/09/2024, 5 or) 

Hiru proiektu eta goi-tentsioko linea bat baztertu ditu Arabako Aldundiak 

noiz ze hori titularra hasi izan balitz 

Arabako Aldundiak baztertu ditu ... 

edo 

Arabako Aldundiak ditu baztertu ...

gu gengozque, iracurlea legoque prest eta enfocatua hartzeco hobeto informationea. 

Harrigarriqui (edo ez hain harrigarriqui) ikusten dugu barruco horrietan, an 22, honcoa 

Eskoziako  Gobernuak adierazi du ... 

edo osoric titulua 

Eskoziako Gobernuak adierazi du independentzia dela "azken helmuga", erreferenduma egin eta hamar urtera

Egoqui bai grammaticalqui baina baita lar desegoqui informativoqui

 Dugu iracurri ahal gaur an Gara eguncarico lehen orria ( Gara, eguena 12 iraila 2024).  

Getxon haserrea piztu du Irurak Bat jauregitxoa, Udalak babesturikoa eta 1845ekoa, eraitsi izanak.Eta sumindura hareagotu egin da EAJko eledun Inaxio Uriartek eraikina eraitsi zuen luxuzko etxebizitzen kooperatiban parte hartu izana ezkutatu zuela jakin ostean. 

Eretxiric 2. parte hori da lar labyrinthicoa ulertu ahal izaiteco, nic nuque "hobetuco" redactionea honetara, izan dadin hori phrasea yago digeriblea tzat edozein iracurle euscaldun. 

Eta sumindura hareagotu egin da ostean jakin ze  EAJko eledun Inaxio Uriartek ezkutatu zuela parte hartu izana eraikina eraitsi zuen luxuzko etxebizitzen kooperatiban.

Pozten naiz zeren doa behintzat directione onean

 EIZIE-k organizatzen du cursilloa buruz nola redactatu euscaraz yago informativoqui. Ni pozten naiz zatio helburu hori den plazaratzen.

Hau ondocoa da dioena

Irailaren 24an, 16:30ean. Irakaslea: Amaia Lasheras.

---

Helburua: Euskarazko hitz-ordenaren inguruan, badira oso orokortuta dauden ideia batzuk: «aditza beti bukaeran», «euskaraz bukaeran ematen dira ideiarik garrantzitsuenak», «ez hasi inoiz esaldi bat aditz batekin»... Ikastaro honetan, mito horiek baztertu, eta funtzio informatiboak ardatz hartzen dituen eredua azaltzen saiatuko gara.

Irakaslea: Amaia Lasheras

Nic edozelan ere azquen phrasea redactatuco nuque beste hontara 

Ikastaro honetan, mito horiek baztertu, eta saiatuko gara azaltzen eredua zeinak hartzen duen ardatz funtzio informatiboa. .

Auquera possible guehiago ere bada redactatzeco

 Dugu iracurtzen ondoco titularra (an Gara, zapatua 7 iraila 2024, 17 or) 

Senegalen lanean ziharduen Bermeoko arrantzale bat hil da 

Nago ni ze an hor goico titularra informatione principala da ze hil dela norbait kin guero a posteriori nahi diren complementuac. Halan ze nic hori goico titularra (zeina da totalki correctua, hori bai) redactatzen nuque honela, mesedez iracurlea, informationea.

Hil da Bermeoko arrantzalea bat ziharduena lanean Senegalen 

edo 

Hil da Bermeoko arrantzale bat ziharduena lanean an Senegal

Prepositioneen claritate informativo seculacoa

Dugula iracurtzen hau titularra (Gara, domequea 1 iraila 2024, 30 or) 

Arrakasta olinpikoa alpinista frantziarrentzat K2 mendian 

hor titularrean informatzen zaigu izan dela arrakasta olinpikoa eta espicificatzen da norentzat da hori arrakasta olinpikoa eta ere non izan den. 

Baldin hori informationea redactatzen baguendu kin prepositionean guerantzen ahal litzaque honelatsu titularra

Arrakasta olinpikoa tzat alpinista frantziarrak an K2 mendia 

Hara, zelaco claritate informativoa hartzen luqueen horrela titularrac.

Comparaquetea arten 2 titulu, non mezua batean da ulertzen hobeto ze bestean

 An Gara eguncaria nola noticia principal dugu iracurtzen gaur (eguaztean 28 agorrila 2024) 

Izagirre reivindica La Cumbre en recuerdo a las víctimas del Estado 

aitzitic an barruco 11. orria dugu iracurtzen beste hau euscaraz 

La Cumbrek Estatuaren biktimen gunea izan behar duela gogoratzen du Izagirrek 

Zait ethorten orain gogora ze seguruenez baita edozeinentzat da hobeto ulertzen titulu bat ze bestea. 

 

Galdetu nahi dut ere zergatic Gara-c ez du hasi hori euscarazco titulua hontara 

Izagirrek du gogoratu ze ... 

Bestetic ere zait iraditzen dutela indar informativo differentea 

Izagirrek du gogoratu ze ... 

eta 

Izagirrek du reivindicatu (erreibindikatu?) ze ...

Possibilitate total reala, evidentequi

 Dugu iracurtzen an Gara eguncaria (astelehena 26 agorrila 2024, 19 or) hau titularra 

Altunaren gose asegaitza menderatzea lortu dute Unai Lasok eta Ander Imazek

hori goico titularra baina, nahi izatera, ipini ahal da -redactatu ahal da-  ere honetara 

Unai Lasok eta Ander Imazek lortu dute menderatzea Altunaren gose asegaitza

edo ere auqueran

Unai Lasok eta Ander Imazek lortu dute menderatzea gose asegaitza on Altuna

Behintzat batzutan da esquertzecoa asco

 Gogoratzen naiz ze nuela iraccurri an informativoac on ETB1 ze hil zirela Alpeetan bi giputz, justuqui

Mont Blancen 

baina dut gaur iracurten an prensa izquiriatua ostera ondocoa ezen accidente hori izan zela 

Mont Blanc-en

Hemen titular osoa (Gara, baricua 23 agorrila 2024, 10 or) 

Oiartzun, Lezo eta Usurbil goibel, Mont Blanc-en hildako herritarrengatic 

Behintzat batzutan da esquertzecoa holaco laguntzac edo maculuac tzat iracurleac. Bai horixe, siqueran batzutan nola an oraingo exemplua.

¿Ez al da hobea eta ere convenigarriagoa?

Gaurco editoriala (Gara, eguaztena 21 agorrila 2024) da titulatzen honela 

Legeen helburua ez da askatasuna eragoztea 

 

ni nago -total ziur- ze hori goico titularra litzaque hobea edo tzat iracurlea yago convenientea ipini izan balitz redactatua honela 

Legeen helburua ez da eragoztea askatasuna 

Atzecoz-aurrera ere ba da possible. ¿Othe da baina bat hobea ze bestea, informativoqui?

 Dugu iracurten (an Gara, lehen orria, martitzena 13 agorrila 2024) hau titularra 

Ekialde Hurbilean bere presentzia indartu du Washingtonek 

Hori goico titularra txarto edo incorrectuqui izquiriatua edo redactatua dagoenic ez du inorc esango seguruenez, behintzat ez nic. Ez nathor ni hortara orain, ezen den correctua edo incorrectua hori titularra. 

Gogora ethorri zait nola nuen behin iracurri ganic Xabier Amuritza euscalzale relevantea ze euscarac du redactatzeco malgutasun syntactico handia ezen redactatu ahal da phrase bat -hemen orain titular bat- an modu syntactico differenteac direlaric horiec auquera differenteoc correctuac grammaticalqui. Halan, goico titular hori jarri ahal da ere (nahi bada) esateraco honelaxe 

Washingtonek indartu du bere presentzia Ekialde Hurbilean 

edo 

Washingtonek indartu du bere presentzia an Ekialde Hurbila. 

 

 Questionea da ea auquera redactivo 2ac diren -informativoqui- ranking berecoac an escala informativoa.

Ni hortara nenthorren.

¿Ez al da guezurra dioena ak Elhuyar hizteguiac?, behintzat puntualqui haimbat lar hitzetan.

 Batzuc dira dependenteac hain productuari, esateraco tabacoari edo beste. Esango nuque ze ni bai naizela dependente behintzat euscarari. Halan, noiz iracurri dudan gaztelaniaz hau titularra 

Tras la inacción internacional, Israel vuelve a extender el terror en Gaza

ethorri zait jaquinmina eta ere curiositatea zelan litzaque euscaraz "inacción" verbea eta jo dut ki Elhuyar hizteguia. Elhuyar-ec dakarrena tzat inacción de ondocoa 

inacción

1 s.f. gelditasun; geldotasun, moteltasun 

Hiru hitz proposaturico horietan euscaldun gutic hartuco luque valecotzat moteltasun hitza. Geldotasun hori ere ascorentzat ez da equivalente validoa seguru. Azquenic, lehenengoa gelditasu horrec ere ez daroa conceptua on inaccionea edo inaccioa. Hiru auquerac on Elhuyar dira amaitzen kin suffixua -tasun zeinac du adierazten conceptualizazioa, ez concrezioa. Beraz, ez duquete valio 3 auqueraoc (gelditasun, geldotasu eta moteltasun) ordezteco inacción.

Beguiraturic zer dakarren Elhuyarrec tzat acción dugu iracurten, 

acción

1 s.f. ekintza, egintza; egite; egikune (Heg.)

buena acción: ekintza ona

2 s.f. eragin

la acción perjudicial de ciertas drogas: droga batzuen eragin kaltegarria

3 s.f. (Cin./Lit.) ekintza

acción secundaria: bigarren mailako ekintza

4 s.f. (Econ.) [participación de capital] akzio

ha vendido todas sus acciones: bere akzio guztiak saldu ditu

5 s.f. (Fís.) akzio (akzio-erreakzioaren printzipioa terminoan)

6 s.f. (Der.) egintza

acción delictiva: delituzko egintza

7 s.f. (Der.) [proceso] akzio

Lexías

acción civil

acción de gracias

acción ofensiva

acción penal

acción popular

mala acción 

 

Nola ikusi ahal da hor behean (picaturic) ikusten dugu ze 

acción civil

Subentrada de:  acción

1 (Der.) akzio zibil 

 

acción civil esaten da aztza akzio zibila. 

Orduan ondorioz, diot nic, ze esan al litzaque inacción international an gure laneco exemplua 

inaccio (inakzio) internationala. 

 

Guzti honequin baina ez al du amaitu gure enteleguac poxi bat lar durduzatua? 

inacción internacional = inaccio inernationala

 

¿Zeren gainean ari othe da hau titularra?

 Dut iracurten hau titularra (GAUR8, 10 agorrila 2024)

Hemingway Euskal Herriarekin lotzen duten hariak. 

Nic ez dut hor titular hortan ikusten ezelango incorrectioneric. Hori lehendabizitic. 

Dudana galdetzen tituluan da ea zertaz ari da hori titularra. Dudaric ez dago ze dioa buruz edo gain hariac, hari batzuc.Concretaruric guehiago horiec harioc. 

Ni edozelan be, mesedez iracurlea, hasico nintzaque hasieratic kin horiec harioc. Esateraco holan,

Hariak dutenak lotzen Hemingway kin Euskal Herria. 

Litzaque hori possibilitatea possibilitate differentea, eta niritzat hobea informativoqui, esan nahi bait da errazagoa tzat edozein iracurle euscaldun.

Jazarri verbearen significantza reala (eta ez pseudorreala), eta -nahitara eta irresponsablequi- desequilibrio lexical probocatua

 Iracurri dut gaur (zapatua 10 agorrila 2024) an Gara eguncaria 

An lehen orria 

GALek eta indar errepresiboek beti jazarri zuten "Txipi"

aitzitic an barruco 4 orria, hau da dudana iracurten 

"Txipi" siempre estivo perseguido por el GAL y las fuerzas represibas 

"Jazarri" verbua da berez erabilten den verbea an Iparraldea zeinaren significantzea esan ohi dugu behintzat an euscarra occidentala "aurre eguin".  

Baina generalqui an "euscara modernoa" verba asco dira aldrevesten eta ere significantzaz ere desequilibratzen eta ambiguoqui zurrumbilatzen, tamal handi eta penagarriz dutelaric holan sortzen imprecisioa an euscal iracurle "cuittadu" indefensoa. 

Consultaturic baina esateraco Elhuyar hizteguia iracurri daroagu (orain esango nuque zorionez) 

jazar

1 iz. ataque, embestida

2 iz. aguacero, chaparrón 

baina consultaturic an Elhuyar atacar (zein ez da synonymo kin perseguir) eta embestir, dugu hau ondocoa iracurten 

atacar

1 v.tr. eraso, oldartu, esetsi; erasoa jo

nos atacaron de noche: gauez eraso ziguten

2 v.tr. [refutar, oponerse] borrokatu, eraso, kontra egin

siempre atacas sus propuestas porque le tienes envidia: inbidia diozulako egiten diezu beti kontra haren proposamenei

3 v.tr. kalte egin

el ácido ataca a la pintura: azidoak pinturari kalte egiten dio

4 v.tr. (Arm.) galkatu

5 v.tr. (Dep.) eraso; erasoa jo, aurrera jo, aurrera egin

Lejarreta atacó en las primeras rampas del puerto: Lejarretak mendatearen lehen aldapetan aurrera jo zuen

6 v.tr. (Med.) kalte egin, min eman; eraso, erasan

el alcohol ataca al hígado: alkoholak gibelari kalte egiten dio

7 v.tr. (Mús.) [una pieza, una nota] hasi, ekin

el tenor tomó aire antes de atacar a la última nota: tenorrak arnasa hartu zuen azken nota kantatzen hasi baino lehen 

 

eta  

embestir

1 v.intr./v.tr. eraso, oldartu, jotzera egin

el toro embiste con la cabeza baja: zezena burua makurtuta oldartzen da

Exemplua on interrelazio lar guti effectivoa (edo total nuloa).

 Ethorri zitzaidan ki telephono movila mezua ze hil da Jose Antonio Aduriz academicoa (gaztego 4 urthe ze ni) zein berriac zioen eguin zuen lan handia gain euscal lexico mundua. 

Ouduan ni nola nago istesatua asco gain euscararen lexicoa eta contra daucagun purismo lexicala (oraingoa eta ere rebotez baita larramendianoa, nola garrantzia; harritzen nahu ze Euzkitzec ere erabitzen du delaco "euscal" verba hori). Sarthu nintzen bada commentariotan nuela izquiriatu ondocoa, galdetuz nahiric concretatu guehiago lana on Aduriz defuntu academicoa. Holan, 

Erramun Gerrikagoitia 

Jose Antonio Aduriz hil da, sentitzen dut. 

Antza (nic ez daquit) apportatu du buruz diot nic lexico modernoa . ¿Esan al du, criticatu al du ezer buruz Elhhuyar hizteguico huts garrafalac, inbarcagarriac? ¿Parte izan al da acaso an Elhuyar-co hizteguia? 

Sorpresivoqui nire galdereac izan du erantzunic baina ez zen erantzuna ki nic galdetutacoa. Harrigarria, osoro. 

Erramun Osa 

(ez daquigu ze erantzuna den personala edo nola daucan cargua an Academia. Behar luque arguitu hori) 

Erramun Gerrikagoitia lekuz kanpo habil, beti bezala. 

 

Nire ondoco erantzuna da ki mezu hori on Erraamun Osa, ondocoa 

Erramun Gerrikagoitia 

Ibiliric ni "beti bezala" lekuz kampo (¿Zein lekuz kampo baina?) esango nuque nic, Erramun Osa, ze normala datequeela erantzutea ki planteatu dena, eta ez bota airera norbere burrundadac. ¿Ala ez? 

Nahi baldin bada nolabaitco interrelationeric. 

Ea ba Erramun Osac botatzen duen zeozer minimoqui razonatua. Zain gagozque, ni behintzat. Ez, adioric.

Nekez ukatzecoa eta ere ¿inukagarria?

 Dudalaric iracurri lasaiqui ondoco hau titularra (Gara, eguaztena 10 uztaila 2024, 13 or) 

Mugimendu Feministak intentsitate altuko hiru sexu eraso salatu ditu 

seguituan ethorri zait gogora ze hori titularra -hori informationea- eman ahal da ere hontara 

Migumendu Feministak salatu ditu hiru sexu eraso intensitate altukoak 

¿Othe dira baina bi auquera syntactico biac berdin onac an ranking communicativoa?

Zergatic ez? "an ..." prepositivoa, ordez "... -en" postpositivoa

 Batzutan izan ohi ditugu auquera differenteac gure escu menean. Hori ethorri zait gogora noiz dut iracurri ondoco titularra (an 7k supplementua,7 uztaila 2024, ganic Naia Azkuenaga Duran)

Egurra, arkitektura eta diseinua Egurtek-en 

 

baina izan ahal zen berdinqui, eta ni nator hortara, honela nola dagoen hemen behean 

Egurra, arkitektura eta diseinua an Egurtek 

Esan dugun lez jada, 

lehenengoan erabiliric postpositione adjunctua kin guidoia eta

 bigarrenean kin prepositionea an... 

Nago ni ze bigarren auqueran gueratzen da mezua arguiago eta mesedeco tzat iracurlea.

Lexico lar cripticoa, behintzat niretzat

 Euscarac ba ditu arloac compondu beharrecoac obstaculu superatu beharrecoac: esateraco 

lexico purismoarena, 

purismo syntacticoa, 

purismo orthographicoa 

eta beste batzuc aguian guehiago. 

Hori diot ze aurquitu naiz (an Gara, 40 or) kin ondoco textua 

Aintzatespenik falta ez duen antzerkigilea da Alfredo Sanzol, ... 

Ez niola hartzen ezta susmoric zer izan ahal da aintzatespen behar izan dut consultatu an internet.

¿Zembatec, zein porcentaiac % ulertzen du (edo incluso imaginatzen ahal du) horren significantza possiblea? ¿Othe da hitz hori -aintzatespen- erabiltecoa an mass media, an eguncari bat, concretuqui an Gara?

¿Al dago redactatua phrasea asqui eta minimo aceptablequi, izan dadin ulertua?

 Ulertua izan dadin paragraphoa behar da ere ulertu bere barruco phraseac. 

An "Lawfare"-ak ez du etenik (Gara, zapatua 22 ekaina 2024, 9 or), bere barruco phrase bat da ondocoa 

 

Amnistia ez da aplikatzen goi traizioak "mehatxu efektiboa eta erreala" eta "lurralde osotasunaren kontra indarraren erabilera" inplikatzen badu. 

Ez al zen hobeto zerbait honelatsucoa 

Amnistia ez da aplikatzen baldin inplikatzen badu ...

 

Hori goico phrasea, sartua an bere paragraphoa, ¿othe da aceptablea?, ¿redactatua aceptablequi? 

NIc dut erantzuten ezetz.

Euscaldunoc (¿eta ere euscarac?) superatu beharreco 3 obstaculu frenatzaile caltegarriac

 Euscarazco verbac classiticatu ahal dira 3 sailetan nola ere eguiten da alemanez: 

hitz propioac 

(harri, belaun, lur, hodei, ...), 

naileguac zeintzu guehienetan hartu ohi dira hitz propiotzat 

(garizuma, zeru, benetan, maculu, galbar, ...) 

edo arrotzhitzac 

(pizza, velodromo, obstaculu, eucaristia, transatlantico, intuitu, ...). 

3 puntu superatu beharrecoac mesedez gu euscaldunac lirateque ba hauec

1) r letraz hasten diren hitz modernoac 

ritual, rublo, rifle, radiografia, rutina, riboflavina, retinitis, ...

2) v letrea eroan behar luqueten hitz internationalac 

privatizatu, vinilo, vulneratu, viviparo, frivolitate, vandalismo, bivalente, ...

3) t letrea sartu beharric  ez luqueten verbac 

perseveratu (pertseveratu), dimensio (dimentsio), inseminatu (intseminatu), ...  

Zelaco reforma mesegarria litzaquen hori !!!

Niretzat da evidentequi total claroagoa, informativoqui

Dugu iracurtzen hau titularra (an Gara, zapatua 15 ekaina 2024, 19 or) 

Sindikatuek ez dute EAEko hezkuntza hitzarmena sinatuko 

argui dago ze hor verbua da ez dute sinatuko, eta hortaz hobe da informativoqui mesedez iracurlea redactatzea hori titularra modu hontara 

Sindikatuek ez dute sinatuko EAEko hezkuntza hitzarmena

 

Ni nago ze euscarazco mass mediacoac (casu hontan Gara-coac) ez dute ardura handiric redactatzeco titularrac mesedez iracurle potentziala. ¿Zein mesede edo arrazoi egon ahal da hobesteco aguertua an prensa zein da gutiago informativoa zein ahal zena aguertu?

Estropezu lar euscaraz ahal izateco ulertu dakarrena textuac

 (Gara eguncaria, 12 ekaina 2024, 10 or) 

Amaitzen da informationea izquiriatuz honela 

Atzo, Foru Aldundiak eta Idiazabalgo Kontseilu Arautzaileak ohar bateratua atera zuten, sektorearen irudiari eragindako kalteagatik esklabotzaren berezko egoeran zeuden langileei eragindako kalteagatik baino kezka handiagoa adierazten zuena. 

Hor, -an euscarazco prhase comparativoa- claroqui dago handicap  comprensivo handia. Solutioneac bethi dagoz escura baldin nahai badira aurquitu eta ere emplegatu realitatean. Ezin dena da eguin ezikusiarena.

¿Othe da indispensablea eta on comparatzea?

 Comparatzen ahal da asco, guti, sobera, batez, edo neurritsu edo bestetsu. Baina comparatzea berez ¿zembatetan da on eta convenigarri? 

Nic gaur ditut nahi comparatu bi titular, bata euscarazcoa eta bestea erdarazcoa, biac dathozenac an Gara eguncaria. (Gara, baricua 7 ekaina 2024, an lehen orrialdea euscarazcoa eta an 8 or erdarazcoa) 

Israelek beste sarrazki bat egin du, AEBetako armez, Gazako errefuxiatu kanpaleku bateko UNWRAren eskolan 

Israel lanzó misiles de EEUU en otra matanza en una escuela de la ONU 

Nahi luenac ditzala compara titularroc eta ea zer duen observatzen bere zerebroac.

Lehengoa othe da berriro?

 Dugu iracurtzen hau titularra (an Gara, kirolak 29 maiatza 2024, 28 or) ari dela buruz Jose  Luis Mendilibar futbol entrenadorea 

(https://www.naiz.eus/eu/hemeroteca/gara/editions/2024-05-29/hemeroteca_articles/eskola-zaharreko-aztiak-europan-arrakasta-izateko-edabea-asmatu-al-du)

Eskola zaharreko aztiak Europan arrakasta izateko edabea asmatu al du? 

Eretxiric ze titular hori ez da asqui ona informativo / communicativoqui nic nuque hobetuco redactaturic honela 

Eskola zaharreko aztiak asmatu al du edabea izateko arrakasta Europan? 

Ni nago ze auquera alternativoa da hobea ze originala zein aguertu da an prensa izquiriatu professionala. 

Ez al da eguia?

Gueu gueure caltez

Dugu iracurtzen an Gara ondoco titularra 

(https://www.naiz.eus/eu/hemeroteca/gara/editions/2024-05-24/hemeroteca_articles/txinako-hegazkin-eta-itsasontzi-militarrek-taiwan-inguratu-dute)

Txinako hegazkin eta itsasontzi militarrek Taiwan inguratu dute 

Jaquinic ze titular hori dago ezarria an mass media, dugu hobetzen hori informationea holan  

Txinako hegazkin eta etsasontzi militarrek inguratu dute Taiwan  

 

Ari gara nabarmenqui gueu guere caltez, ¿ala ez?

Contrara da informatzen, izanic euscaraz edo gaztelaniaz (behintzat an mass media)

Eguncari berean aguertzen da berri bera euscaraz eta gaztelaniaz, (Gara, eguaztena 22 maiatza 2024) Honela 

... Israelek 

(euscaraz, an lehen orria)

eta 

Israel ... 

(gaztelaniaz, an 4 or)) 

Tituluac osoric dira honacoac, hurrenez hurren

Hagaren aurka oldartu eta berdin jarraitu du Israelek 

eta 

Israel pide apoyos para cargar contra el TPI y añade atrocidades a la causa 

Izan ahal zen ere honela euscarazco titular hori

Israel oldartu da Hagaren aurka eta jarraitzen du berdin 

 

Ikus daigun berriro elkarren ondoan euscarazco auquera biac (prensaco originala eta auquera alternativoa nic jarria) comparatzeco hobeto bien qualitate informativoa 

Hagaren aurka oldartu eta berdin jarraitu du Israelek

eta auquera alternativoa

Israel oldartu da Hagaren aurka eta jarraitzen du berdin

Nondic othe da derivatzen "zuzkidura" hitz denganinoa?

 Esango nuque ze hainbat euscaldunec uste du ze orain ez daucagu jada zorionez euscaraz purismoric (lexical, orthographico, syntactico, ...). Baina nic uste daroat ze daucagu purismo handia, itogarria euscaraz orain ere, zeinac impeditzen du urreratzea hainbat euscaldun ki euscarazco textuac. 

Halan, exemplugarri ikusi dut nola (an Nabarraldi revistea, 189 numeroa maiatza 2024, 3 or) dago propagandea on lortzeco bequea on Iñaki Aginaga Beristain. Non escaintzen da 

ZUZKIDURA 3.000 € 

Ezin dut nic imaginatu zer den zuzkidura hori, nahizta bai ezagutzen ditudan horren irudico beste esateraco hitz hauec 

tolesdura 

aviadura 

elikadura 

harridura 

samindura 

... 

baina ez harturic usainic ere zer da edo date zuzkidura joan naiz ki Elhuyar hizteguia non nauen informatzen dela 

susministro 

abastecimiento 

aprovisionamento 

informatione horrequin baina gueratzen naizela asqui dudan murguildua consultatu dut ere ondio "zuzkidura en castellano" non dakarren dela 

dotación 

suministro 

avitualllamiento 

abasto 

Guztiarequin ere baina -Elhuyar eta emparaua- galdetzen dut esperoan baten baten laguntzea: 

Nondic othe da derivatzen "zuzkidura" hitz denganino hori?

Ez da nahi erabili auquera informativo hobea, ohartuqui edo ohargabequi

 Ondoco titularra dugu iracurten (Gara, supplementua on Lgtbi + fobiaren aurkako eguna, 5 or) 

Iruñeak sexu eta genero aniztasunaren plan aitzindaria onartu du 

Uste dut nic, ze egongo direla guti diotenac ze an goico titular hori ez dago hobetzecoric. Ezen ez dela ulertzen asqui naturalqui titularra. Hortaz, ipini ahal da hori informationea an modu aiseagoa tzat iracurlea honela 

Iruñeak onartu du plan aitzindaria on aniztasuna on sexua eta generoa 

Diodan lez an titulua, ez da nahi hobetu nivel communicativoa on titularrac ohartuqui edo ohargabequi. 

Hala ¿ez al da hobea auquera alternativoa?

Daigun bi mezuac comparatu communicativoqui, mesedez iracurlea

Dugu iracurtzen an Gara eguncaria hau titularra (domequea 12 maiatza 2024, lehen orria) 

Israelek erasoa areagotu du Rafahn, eta protestak zabaldu dira 

 

beharba on litzaque comparatzea hori goico titularra kin beheragoco beste hau 

Israelek areagotu du erasoa an Rafah eta zabaldu dira protestak

Expressatzen ahal balitz, ulertzeco aisago (EHU)

 EHU-k (zein da Euskal Herriko Universitatea)  

 

"EHUk kompromisoa hartzen du 

Palestinan gertatzen ari diren 

gizarteriaren aurkako krimenak gaitzezten 

ez dituzten Israelgo unibertsitate eta 

erakundeekin harremanak hausteko"  

EHU-KO GOBERNU KONTSEILUA 

2024-04-24 

(Argia, 2869, 9 or)

Erregutuco guenioque ki EHU erregu handiz, redacta dezan mezuac ulertzeco aisago.

Kin aurretiagoco avisua da hobe, ezenez a posteriori azquenean

 Dugu iracurtzen hau titularra (Gara, baricua 10 maiatza 2024, 16 or) 

200 euroko isunak 

Donostian emisio gutxiko 

eremuan sartzeagatik 

Informatzen gaitu horrec tituluac ze dago isuna eta ere zergatia horren isuna, egon gaitezen jaquitun. Baina baldin nahi badugu jaquin zergatia behar dugu itxaron haric azquen hitza: sartzeagatik. 

Handicap informativo hori solucionatu ahal da errazqui ipiniric -redactaturic- titularra holan 

200 euroko isunak sartzeagatik Donostian emisio gutxiko eremuan

edo 

200 euroko isunak sartzeagatik Donostian an emisio gutxiko eremua

Lehendabizicotic zentratzen litzaque iracurlea

 Gaurco Berria eguncarico lehen noticia da hau 

Hamasek Egiptoren eta Qatarren su-eten proposamena onartu du 

baina nago ni neure baithan ze mesedez iracurlea hobe litzaque beste honela hori informationea

Hamasek onartu du ...

¿Ez al da mass mediaco zereguina informatzea iracurlea zalhe, fite, ongui, ziurqui, ...?

Parez pare (eta ere gueure escura) bi auqueroc ¿zein errazago baina ulertzeco?

 An Gara eguncaria (baricua 3 maiatza 2024, lehen orria) ahal da iracurri titular hau 

Detectados 218 casos de acoso escolar en la CAV 

eta an berruco 13. orria dakusgu euscarazco versionea on goico titularra 

Hezkuntzak eskola jazarpeneko 218 kasu baieztatu ditu EAEn 

Ikusiric horiec bi mezuac, gaztelaniaz eta euscaraz, ez da harritzeco egotea gente euscaldun asco zeinac nahiago duten / auqueratzen duten iracurri textuac datozenac erdaraz ezenez euscaraz. Ikustea zelan esateraco an euscal zona trincoenac ere saltzen (eta betez ere iracurtzen) da guehiago erdaraz ze euscaraz. 

Beher da, behar litzaque zeozer eguin an arlo syntaticoa ere, daiten euscaraz hobeto communicatu kin iracurlea. 

Guztia ez da sustatzea ekintzac nola Korrica an status arloa. Hor dago ere corpusa zeina behar da ere devepolatu.

Redactione -informativoqui- hobea eta ondorioz poztecoa

 Dudanean (an gaur eguerdico informativoac, ETB1) iracurri beheco oinoharra 

Donostiak zorrotz kontrolatuko ditu droneak 

esana dudan lez, dudanean hori mezua iracurri poztu naiz. Baten batec galdetu ahal dio bere buruari zergatic den poztu Erramun iracurtzean hori oinoharra. Ba hara, zeren mezua ez da aguertu nola 

Donostiak droneak zorrotz kontrolatuko ditu 

Zeren bi mezu horiec ez dute nivel informativo berbera, izanic bat -informativoqui- hobea ze bestea. 

Pensa lei ze hobetuz goazela, mesedez hartzailea on mezua. Ez da guti.

Gaineratu nahi dut aitzitic ze an informativo berbera ahal izan dugu iracurri ere beste oinohar hau 

Kolonbiak Israelekin hautsi du 

hemen ostera hobecotzat hartzen dut nic ipini izan balu 

Kolonbiak hautsi du Israelekin 

edo 

Kolonbiak hautsi du kin Israel

Gaur berriro be gain itzulpena, baina kin exemplu differentea

 Atzo -martitzena 30 apirlila 2024- Berria eguncarico lehen notizia an lehen orria zen hauxe 

Sanchezek "konpromisoa" 

hartu du "demokrazia 

biziberritu dadin lan egiteko" 

Goico Sánchez-en hitz horiei hartu diet "usain txarra" ezen seguruenez ez zuela berac holacoric esan, nola behintzat Berria-c dakarren moduan. Concretuqui iruditu zitzaidan ze nequez esan zuela "demokrazia biziberritu dadin lan egiteko". Hortaz hasi naiz bila an internet zer esan zuen Pedro Sánchez-ec eta topatu dut ondocoa 

"Asumo mi compromiso de trabajar ..." 

Beraz, occurritzen zait ze hobe zuen Berriac ipini balu 

Sanchezek "konpromisoa" 

hartu du "lan egiteko ...

[eta emparauac] 

Sánchez-ec esan duena osoric ipinita da ondocoa 

"Asumo mi compromiso de trabajar sin descanso, con firmeza y seriedad, por la regeneración de nuestra democracia y por el avance en derechos y libertades" 

Dugunez ikusten titularrean on Berria, eman dute soilic laburpena (zeren osoric ematea litzateque lar luzea tzat lehen orrico notizia principal). Baina emanic ere hori titularra -publicatu dena- Berriac an bere laburpena izan ahal zen zerbait honelatsucoa: 

Sanchezek "konpromisoa" 

hartu du "lan egiteko 

dadin biziberritu (? !) demokrazia" 

Mass mediaco edozein mediotan itzulpenac du bere importantzia handia eta hizcuntza mintzazale ttipietan nola euscara hori importantzia handia da ondio anhitzez importanteago, sor ez daiten mesfidantzaric an iracurleac eta izan daitezen baita itzulpenoc yago veridicoac.

Esandacoa ¿"aldrevestu"?

 Atzo iluntzeco  informativoan dioscu ETB1-ec izquirioz, mintzo zela buruz Pedro Sánchez presidentea on Espainia ze 

Jarraitzea erabaki dut 

baina gueroxeago dioscu berac Pedro Sánchezec berac verbaz 

He decidido seguir 

Seguituan dut nic pensatzen ze esan zuena ipini ahal da euscaraz ederto nola 

Erabaki dut jarraitzea 

¿Ez al da nic dakardan itzulpena hobea eta justuagoa? ¿Ez al da ETB1-en versionea "esanac aldrevestea"? ¿Zer luque niri occurritu zaidan itzulpenac desegoquiric?

Possibilitate syntactico diversoac an euscara, baina kin valio communicativo (informativo) differenteac

 Titular bat prensan redactatzea grammaticalqui correctua ongui dago, duda baric. Baina nire ustez sarri ez da pensatzen gain beste possibilitate redactivo batzuc guehiago direnac ere berdin correctuac grammaticalqui bai, baina direnac ere hobe redatuac aldetic erraztasuna tzat iracurlea. An mass media izquiriatzen da, duda izpiric gabe, tzat iracurlea, entzulea edo ikuslea.

Halan noiz dudan gaur iracurten hau titularra (Gara, zapatua 27 apirila 2024, 13 or) 

Onkologikoa Osakidetzan behin betiko integratzeko hitzarmena sinatu dute 

 

ethorten zait gogora ze "hobetzen" ahal dela hori titularra ipiniric esateraco honela 

Sinatu dute hitzarmena integratzeko behin betiko Onkologikoa Osakidetzan 

edo 

Sinatu dute hitzarmena integratzeko behin betiko Onkologikoa an Osakidetza

Ez da erabilteco systema erraza (53,75), behar da auquera aisago erabilgarria

 Nongoela gaur an ilaran on supermerkatua, nire aurreco clienteari esan diote pagatu behar duela 

berrogeita hamaihiru eta hirurogeita hamabost (53,75)

Nago ni ze procesatzea hori cantitatea da (tzat gure cerebroa) lar zaila (edo behintzat, da zailago ze behar luqueena, egonic gainera beste possibilitate errazagoac). Ezen litzaque errazago procesatzeco baldin hori numeroa balego emana an s. n. d. (systhema numerico decimala) eta ez (nola dagoen) emana bigesimalean. 

Hor daucagu escu menean (baldin nahi badugu) 

30, hiruramar 

40, lauramar 

50, bostamar 

60, seiamar 

70, zazpiamar 

80, zortziamar 

90, betziamar