Tuesday, March 01, 2011

Asma zagun, inventa zagun' mesedez zeozer on

Titular hontako mezuan (Gara, martitzena 1 martxoa 2011) dugu irakurtzen hau
  • Tentsioa gora, Seulen maniobra eta Ipar Korearen aurkako probokazioengatik

erraz ulertzen duguna da gora egin duela tensioak baina aitzitik ez dugu ulertzen horren aisa zergatik da gorakada hori hon tensioa.

Hemen exempluan, ba dirudi, ze arrazoiak direla bi igoteko tensioak baina izan ahal dira mordo bat ere -ipini dezagun direla 26 arrazoi edo kausa, dadin goratu tensione hori. Nahi ez badu irakurleak pensatu direla 26' dezala ipini irakurleak berak exemplu bat 4 arrazoi -duna. Izanik arrazoia bakarra ere nahiko lan mezua emateko aisa informativoki kin hori strukturea. Ikus
  • Tensioa gora, Seulen maniobragatik

  • Tensioa gora, Seulen maniobra gatik

edo
  • Tensioa gora, Seulen maniobreagatik

  • Tensioa gora, Seulen maniobrea gatik

Edozein modutara hau strukturea ez da ona eta behar da asmatu, inventatu zeozer. Edo eskura daukaguna, populuaren artea erabilia' erabili. Euskara mintzatuan -madarikatuan?- existitzen dena ekarri paperaren gainera eta kito. Halan

Tensioa gora, zatio (zeatio) Seulen maniobrea eta Ipar Korearen aurkako probokazioak

gainera ez du beharrezko erabiltzea kommea

Tentsioa gora' zatio Seulen maniobrea eta Ipar Korearen aurkako probokazioak

Hemen struktura hontan kausak edo arrazoiak izanik ere hogetazak ez duke sortzen problemarik ulertzeko. Ez al da invento ona dutena asmatu herritarrek, populuak eta dutena funts gabeki eta injustoki kondetanatu "ikasiek"?

19 comments:

Josu Lavin said...

Tentsioa gora' kausa direla' Seulen maniobrea eta Ipar Korearen aurkako probokazioak

Erramun Gerrikagoitia said...

Bai, possibilitate bat da zeina da hobea ezi prensan agertu originala.

Ikus parez pare

(prensako originala)
Tentsioa gora, Seulen maniobra eta Ipar Korearen aurkako probokazioengatik

(zuk ezarria Josu)
Tentsioa gora' kausa direla' Seulen maniobrea eta Ipar Korearen aurkako probokazioak

Baina erabiltzeko hori possibilitate syntaktikoa zuk erabilia, Josu, behar da izan sensibilitatea apur bat eta ohartu ezen horko "original" hori ez dela aski informativoa.

Josu Lavin said...

Baldin laburra zan balitz:

Tentsioa gora' kausa dela' Seulen maniobrea

esam nuke honela:

Tentsioa gora' Seulen maniobrea dela kausa.

baina luzeagoa izanez gero aurreratzen dut "dela kausa" hori vuelta emanez: "kausa dela" eta konkordarazten dut pluralean:

Tentsioa gora' kausa direla' Seulen maniobrea eta Ipar Korearen aurkako probokazioak

DIRELA hori iraganaldira pasa liteke:

Tentsioa gora' kausa zirela' Seulen maniobrea eta Ipar Korearen aurkako probokazioak

pasatako ekintza bat adierazteko, eta berdin LIRELA forman eman:

Tentsioa gora' kausa lirela' Seulen maniobrea eta Ipar Korearen aurkako probokazioak

ekintza irreal bat balitz.

Adeitsuki

JL

Josu Lavin said...

Tentsioa gora' kausa lirela' Seulen maniobrea eta Ipar Korearen aurkako probokazioak

goiko hau erabil liteke kasu honetan:

Tentsioa igoko litzateke, kausa lirela! Seulen maniobrea eta Ipar Korearen aurkako probokazioak

bainan holakoek gymnastika mental aski elaboratua behar lukete.

Josu Lavin said...

Zuzendurik:

Tentsioa igoko litzateke, kausa lirela' Seulen maniobrea eta Ipar Korearen aurkako probokazioak

Erramun Gerrikagoitia said...

Zorigaitzez, Josu, ez naiz ni nor behar duzun konventzitu baina besteak' direnak ari professionalki prensan redaktatzen, bizi direnak (hobetoxe edo gaizkixe) tik kommunikatione informativoa.

Dirudienez, beraientzat, ez dugu ezein zuzenik guk irakurleok.

Josu Lavin said...

Kaixo Erramun,

Zinez esaten dizut nik ez dudala ezertaz ere inor ere konbentzitu behar.

Adeitsuki

Josu Lavin

Josu Lavin said...

Aizu Erramun,

Nola ahoskatzen duzu zuk?

BIZ-KAI-AN ala BIZ-KA-IAN

Non egingo zenuke korte silabikoa?

AYALA / AIARA toponimoa daukat buruan...

Erdaraz argi dago: A-YA-LA
baina euskaraz?

A-IA-RA o AI-A-RA

JL

Josu Lavin said...

Espainol wikipediatik:

Aiara gracias al testimonio escrito que dejó el cronista guipuzcoano Esteban de Garibay en el siglo XVI: se llamó Ayara en lengua Bascongada de la mesma tierra, y oy en día se llama de la mesma manera, y por corrupción dicen en la castellana Ayala. La Real Academia de la Lengua Vasca estableció de acuerdo a dicho testimonio que el nombre en lengua vasca del municipio debía ser Aiara (actualización de Ayara a la moderna ortografía vasca). Desde 1997 el nombre oficial del municipio es Ayala/Aiara recogiendo el nombre vasco del municipio.

Garibayk idatzi zuen A-YA-RA eta ez AI-A-RA

Berdin PROIEKTU hitzean. Nork ahoskatzen du PROI-EK-TU?

Ze i letra' ez da konsonante bat.

JL

Josu Lavin said...

Ahoskera' A-YA-RA bada, AJARA idatzi behar genuke eta berdin PROJECTU (j international horrekin).

Capisci?

JL

Josu Lavin said...

Eta finitzeko nola esaten dute zure herrian:?

NAHIA

NA-HI-A edo NAI-XA edo antzekoa

ala

NA-IA edo NA-XIA edo antzekoa

Barka itzazu eragozpenak

JL

Erramun Gerrikagoitia said...

Josu, gaur goizeon hasiko naiz zuri zeozer erantzuten. Has naiten atzekoz aurrera.

Nola esaten dugun nahia? Guk, nai-xe eta ez na-i-e. Guk amaierak egiten ditugu "e". Orduan ba guk -Munitibarren- nai-xe.

Loturik azken aurrekoari. Projektu eta Ajara.

Hemen esan ze herenegun -martxoak 2 eguaztena- momentu batean mintzatu nintzen kin akademiko X. Kintana eta berak aipatu zuen

(ari zela mintzatzen zabalagoko arazo orthographikoak eta behar zirela kambio puntualak edo nire aburuz puntualtxua -hori date berak duen panorama orthographikoa-, nengoelarik Euskaltzaindian batzarturik kin akademiko buru Andres Urrutia)

berak logiko ikusten duela idaztea projektu eta ez proiektu. Zeuk jakin daizun zer esan zuen, nik hortaz entzuna nioen aurreko urteetan gauza bera eta zuk Josu seguruenez ba zenikekeen ere hori lehenagotik.

Buruz Araia, Araja, Aiala, Ajala nik ezin eman diezakezut eretxi personalik. Baina bai, izatekotan behar zuen edo Ajala edo nahiago bada Ajara, beste formak dira zeren gauden pean pressionea hon gaztelar kulturea eta hortan kulturean j letreak du adierazten beste phonema edo pronunziatione bat. (Da horrexegatik batzuk idazten dutela Yosu beharrean Josu).

Azkenean sartzen naizela zure lehenengo puntuan buruz Bizkaian, esan ze guk esan ohi daroagu Bíz-kai-xen (kasu eman nahi bada ere azentuari), ez dugularik sekula esaten Biz-ka-ian edo Biz-ka-ixen.

Konturatu naiz oraintsu ze ni baino zaharragoek Munitibarren esan ohi dutela Mallebixen non guk gazteagook (baina jada 60tik gorakook) esan ohi dugun Mallebin. Guk guztiok esanten dugu Mállebi (sic) eta Mallabia (sic). Ez nago seguru honek duen relaziorik kin lehenago esan dudana, baina hor doa bide batez.

Ba da zeozer, Josu, esan dudana.

Josu Lavin said...

Erramun karioa,

Anitz esker' benetan, zio direla' ematen dizkidazun azalpenak.

Argi dago beraz, enetako, ezen BizkAIA eta NAHIA idatzi behar ditugula.

BIZKAJA erroneoa litzateke, zeren graphia honek ez bailuke permittituko BIZKAIXA ahoskatzerik.

ANAIAren kasua berdina litzateke, nahiz batzuek ANAJA ahoska dezaten:

A-NA-JA

Esan nahi dudana da ezen I letra dela vokala eta ez konsonantea.

Hainbatez, AJARA nahiz AJALA idatzi behar dugu zein baitagokio AYALA egiazko ahoskerari.

JA/YA eta IA ez dira berdinak, zuk ederki dakizunez, zeren IA idatziz gero IXA eta antzeko ahoskerak emango bailirateke eta inork ez du esaten ino AIXARA edo AIXALA, nik dakidala.

Beraz, PROIEKTU hitza da zeharo inkorrekto, bestela euskaldunen batek PROIXEKTU ahoskatzen luke, eta nik dakidala holako euskaldunik ez dago.

Idatz dezagun PROJEKTU euskara batuan eta eman diezogun J letrari espainolez ez bezalako ahoskera.

Adeitsuki

JL

Erramun Gerrikagoitia said...

Gustura ditut irakurri zure reflexioneak, Josu (Yosu !!!).

Josu Lavin said...

Erramun,

Hiru postpositivo hauek:

...dela kausa
...dela zio
...dela bide

bilaka daitezke prepositivoak:

kausa dela' ...
zio dela' ...
bide dela' ...

JL

Josu Lavin said...

Berdin

...dela medio

=>

medio dela' ...

JL

Erramun Gerrikagoitia said...

Gogoa dut zeozer idazteko, baina ez orain zeren bait nago sano okupatua, buruz dioena Estaban Garibaik gainean Ayara, Ayala.

Aiara gracias al testimonio escrito que dejó el cronista guipuzcoano Esteban de Garibay en el siglo XVI: se llamó Ayara en lengua Bascongada de la mesma tierra, y oy en día se llama de la mesma manera, y por corrupción dicen en la castellana Ayala. La Real Academia de la Lengua Vasca estableció de acuerdo a dicho testimonio que el nombre en lengua vasca del municipio debía ser Aiara (actualización de Ayara a la moderna ortografía vasca). Desde 1997 el nombre oficial del municipio es Ayala/Aiara recogiendo el nombre vasco del municipio.

Erramun Gerrikagoitia said...

Esteban de Garibay khronistak (1533 - 1600) utzi zuen ondokoa idatzia an XVI. mendea

se llamó Ayara en lengua Bascongada de la mesma tierra, y oy en día se llama de la mesma manera, y por corrupción dicen en la castellana Ayala

Niretzat hemen dagoz bi puntu' batetik konstatatione bat

(se llamó Ayara en lengua Bascongada de la mesma tierra, y oy en día se llama de la mesma manera)

eta bigarrenik apreziatione bat

(y por corrupción dicen en la castellana Ayala).

Du konstatatzen Garibayk esan egiten zutela -Ayara (Ajara)- mende hartan bertako euskaldunak eta du gehitzen baina prezisione barik ze lehenago ere euskaraz holan esaten zela -se llamó Ayara en lengua Bascongada-.

Beharko litzateke ikusi jakin nahian zein zen originala nola esaten zen eta agertzen lehenago. Esaterako an "Reja de San Millan" agertzen dira hainbat toponymo Arabakoak. Berba batean behar litzateke ikusi textu edo aipu zaharragoak ezi Garibayrenak XVI. mendean.

Euskaran l eta r arteko dantza pendularra da aspaldikoa behintzat an euskara okzidentala, Urribarri, Ullibarri, alkarregaz, arkalegaz, ... Bertan, Done Miliagako reja hortan ikusten da argi hori.

"Narmalean" noiz agertzen da "y" letrea euskaraz da "zeozer raro dagoela hor" eta generalean ia beti dago aztarnaren bat "h"-rena. Yarza, Ihartza, Yurre, Ihurre, Yaben, Ihaben, Yanci, Ihantzi, Ayerza, Aihertza, Yurreta, Ihorreta,...

Nire ustea, aitortzen dut dela soil uste intuitivoa' ze forma zaharra -esan nahi bait dut na euskara- zen Ayala, hau da, Aihala. Zein gero, baina ez dakit noiz izan ahal da gero hori, zela pasatu ki Ayara edo Aihara forma mintzatura artean populu eta herri euskalduna, hortara zela evolutionatu, eman gabe evolutione horri valio ez positivo eta ezta negativorik. Soilik zela evolutitonatu tik forma bat zaharra (Aihala) ki beste forma bat orduan berrriagoa (Aihara), beti ere euskararen barruan.

Bigarren partetxuan diosku Garibayk

y por corrupción dicen en la castellana Ayala

hau, hor dioena da eretxi bat, taka botatzen duena baina gabe ezein base argumental. Nola ere entzuten da holakorik gauregun ere batzuen ganik esanik ze Echave (eta ez Etxabe) ipini zutela holan euskararen etsaiek.

Horixe nahi nuen esan buruz esandakoa Esteban de Garibayk.

Josu Lavin said...

Textu originala:

http://hedatuz.euskomedia.org/5037/1/05058085.pdf

JL