Oraintsu, ez dela oraino 1 hilabethe, jaquin dut ze Academiac eta berdinqui Elhuyar hizteguiac ez dute sarthu (sarthu nahi) nola euscarazco verbea impossible (edo inposible) hitza. Harritu naiz bene-benetan nahiz harritu naizen relativoqui zeren nahizta harritu nahizen ezagutzen dut Academiac eta berdinqui Elhuyarrec duten conexionea/desconexionea edo mesprezua/aprecioa kin euscara real sociologicoa zein dugu erabilten guc euscaldunoc. Zein da beraz conexionea edo mesprezua dutena gu euscaldunoc -quico?
Baina harrigarriqui ondorioz horien manuac ikusten dut ze Xabier Amuritzaren liburu berrixco baten titulua da
Baldin X Amuritzac consultatu izan balu esateraco hitzeguia Academiarena edo Elhuyarrena jaquingo zuen inposible (edo berdinqui impossible) hitza ez da euscarazcoa eta ondorioz bere liburua beharco zuqueen titulatu
Zergatic ez dute (Academiac, Elhuyarrec, ...) hizteguietan sartzen hitzac direna total normalac artén euscaldunac? Zegatic behar gaituzte mespresatu destainez?
Zer uste daroa esateraco Elhuyarreco zuzendari (eta zuzentzaile? hen okerrac) berriac, Jon Abril nafar Beracoac?
Euscara realac, biziric dena an euscaldunac, ez othe dut importantziaric? Zergatic ez?
Baina harrigarriqui ondorioz horien manuac ikusten dut ze Xabier Amuritzaren liburu berrixco baten titulua da
Neska bat leku inposiblean
Baldin X Amuritzac consultatu izan balu esateraco hitzeguia Academiarena edo Elhuyarrena jaquingo zuen inposible (edo berdinqui impossible) hitza ez da euscarazcoa eta ondorioz bere liburua beharco zuqueen titulatu
Neska bat leku ezinezkoan
Zergatic ez dute (Academiac, Elhuyarrec, ...) hizteguietan sartzen hitzac direna total normalac artén euscaldunac? Zegatic behar gaituzte mespresatu destainez?
Zer uste daroa esateraco Elhuyarreco zuzendari (eta zuzentzaile? hen okerrac) berriac, Jon Abril nafar Beracoac?
Euscara realac, biziric dena an euscaldunac, ez othe dut importantziaric? Zergatic ez?
21 comments:
Eta harc erran ceçan, Guiçonac baithan impossible diraden gauçác, possible dirade Iaincoa baithan. (Lc 18, 27)
Dakarzun aiphuaz Gilen -Eta harc erran ceçan, Guiçonac baithan impossible diraden gauçác, possible dirade Iaincoa baithan. (Lc 18, 27) ganic Leizarraga publicatua an 1571 urthea- aiphu hortaz Academia, Elhuyar, ... dira futitzen zeren omisione hori dute eguiten jaquinaren gainean zeren arguimenta balezate ez dute ezagutzen aiphu hori litzateque (tzat Academia, Elhuyar, ...) prevaricatzea zeren ezin dute hortan atchaquiatu ignorantziaric.
Gainera, Leizarragaren 1571eco aiphuaz gainera da impossible (edo inposible) hitza osoqui zabaldua eta bizi dena osasun ezin hobeagoan euscaldunen artean.
Negargarria da hitz hortan eta beste mordo handi batean Academiaren, Elhuyarren, ... comportamentu guezurtia, falsu eta camuflantea.
Euscara nahi dute vasectomizatu.
Jesusek erantzun zien: —Gizakiek ez dezaketena Jainkoak badezake.
Elicen Arteco Bibliaco itzulpena. Eta anglesezco King James version (1611):
And he said, The things which are impossible with men are possible with God.
Leiçarragaren ancera.
Leiçarragaren euscara hizvunça normala cen.
Bai, Josu, gaur egungo edozein euscaldunentzat ere bat (Leizarragarena) da ascoz normalago ezi bestea (Elizen Arteko Biblia).
Hara, parez pare
Eta harc erran ceçan, Guiçonac baithan impossible diraden gauçác, possible dirade Iaincoa baithan.
Jesusek erantzun zien: —Gizakiek ez dezaketena Jainkoak badezake.
Falsificadoreac dira, lotsagabeac.
Falsificatzen dute esateraco zeren izquiriatzen bait du textuac "esan" eta ipinten dute "erantzun".
Eni iduri zaut ezen baliatzen duena hunelako perpaus bat:
"Jesusek erantzun zien: —Gizakiek ez dezaketena Jainkoak badezake".
Ez dela baitezpada, horrekin eta horrenbestez, ez "falsificadorea" eta ez "lotsagabea".
Are gehiago, horrelako zerbait izkribatzen lukenak frogatuko luke errotik ezagutzen dituela eskuararen baliabide retorikoak eta badakiela emaiten indarra bere perpausei euskararen baitako baliabideak ederki erabiliz.
Arrunt beste kontu bat genuke baldin urlia horrek pentsa baleza hori dela eskuarak daukan modu bakarra ideia hori emaiteko eta konsidera baleza ezen hunelako esaldi bat ez dela zuzena eta behar dela kasatu euskal izkribatzaileen erregistroetatik:
"Eta harc erran ceçan, Guiçonac baithan impossible diraden gauçác, possible dirade Iaincoa baithan".
Orduan bai erran liteke arrazoinez ezen haina hori dela "falsificadorea" eta "lotsagabea" (suposaturik deus irabazten dugula juzku moralez epaituz hautu linguistikoak).
Erran nahi baita: "norbaitek zerbait BADEZAKE" eskuara dotore eta indartsua da ene ustez, eta "norbaitek zerbait POSIBLE/INPOSIBLE DU", orobat. Biak dirade eskual paletaren bi kolore jator, baliagarri eta puxant, pintore (izkribatzaile) adretari komeni zaizkonak eskura ukaitea amoreagatik izan aukera bietarik egokiena baliatzeko testunguru bakoitzak edo une bakoitzeko asmo eta intentzioneak galdatzen deraukon bezala.
Berdin zentzugabea da bi aukera horietarik bat (“posible/inposible”) arbuiatzea erdal mailegua delako estakuruan, nola aukera biekin (“dezake” eta “posible/inposible”) zentzuzki eta libreki jokatzeko hautua egiten duen izkribatzailea bidegabeki mendratzea erraitez falsifikadore lotsagabe bat dela. Zeren “dezake” baztertzen duen izkribatzaileak bere hizkuntzari baliabide espresibo argi eta baliagarri bat ebasten eta anputatzen dakon bezala, halaxe du limitatzen eta kamusten eskual mintzairaren paleta espresiboa nork ere kalifikatzen baitu nola falsifikadore lotsagabea izkribatzaile bat erabaki duelakoz “dezake” eta “posible/imposible” hitzak inkorporatzea bere lexikoaren armategira, tresna gehiago ukaiteagatik zeinekin burutu bere eginbide espresibo-diskursiboak.
Otoi, garen beti kritikoak, bainan biz gure kritika ongi funtsatua eta ahalaz batere ez sektarioa eta libertate murriztailea.
XE.
Retorismoa.
Bai, falsificationea da naffar ikuspegui batetic Elicen Arteco Biblia ossoa. Falsificationeari "euskaratzea" deitzen deraucote
Bada patientiataco eta consolationetaco Iaincoac diçuela elkarren artean gauça ber baten pensatzeco gratia Iesus Christen araura:
ERROMATARREI 15:5 BHNT
https://bible.com/bible/25/rom.15.5.BHNT
Now the God of patience and consolation grant you to be likeminded one toward another according to Christ Jesus:
Elicen Arteco Biblia:
Eroapenaren eta adorearen iturri den Jainkoak eman diezazuela elkar ongi hartzea, Jesu Kristok nahi bezala.
consolatione hitza grecquerazco paraclesis hitzaren itzulpena da. Non dago batuerazco itzulpenean?
Adore?
Zer da retorismoa?
Nork du obratzen? Nola?
Eztabada batean engaiatu ezkeroz eskertzeko litake ideiak adiaraz balitez pixka bat sakonago eta argiago.
Bestela denok ihardetsiko dugu monosylaboz eta segur ederki aitzinatuko ditugu hola gure debateak.
XE.
Niretzat, Josu, argui dago ze translatione dela tcharra eta ere incorrectua eta gainera horrec translationeac -zeren translationea da ari garena juzcatzen eta calificatzen- translationeac ez dakarrela dagoena escribatua an originala zeinaren hizcuntza originala da grecoa.
Adjectivo calificativoen egoquitasuna da nosqui guehago gutiago personala eta bethi subjectivoa.
Gaur egun, Bibliaren itzulpen askok lehenesten dute, literaltasuna baino gehiago, equivalentzia dinamikoa deritzona, hots, muineko mezuaren eta jatorrizko emozioaren transmisioa.
- May the God of endurance and encouragement grant you to live in such harmony with one another, in accord with Christ Jesus [ESV 2001]
- Now may the God of perseverance and encouragement grant you to live in harmony with one another in accordance with Christ Jesus [MEV 2014]
- Que Dios, quien da esa paciencia y ese ánimo, los ayude a vivir en plena armonía unos con otros, como corresponde a los seguidores de Cristo Jesús. [NTV 2009]
- Que le Dieu de la persévérance et du réconfort vous donne de vivre en plein accord les uns avec les autres comme le veut Jésus-Christ [SG21 2007]
- Possa il Signore, il quale dona pazienza, costanza e coraggio, aiutarvi a vivere in completa armonia fra voi, come vuole Gesù Cristo. [BDG 1997; 2006]
Bestalde, paraklésis hitza hainbat modutan itzul daiteke:
calling for, summons, hence: (a) exhortation, (b) entreaty, (c) encouragement, joy, gladness, (d) consolation, comfort.
Eta zergatik aukeratu zuen Leizarragak consolatione hitza? Bada, hala agindu ziolako oinarri hartutako frantsesezko versioak:
Or le Dieu de patience et de consolation vous doint sentir [albo-oharrean: Ou penser] une mesme chose entre vous selon Iesus Christ.
Bada patientiataco eta consolationetaco Iaincoac diçuela elkarren artean gauça ber baten pensatzeco gratia* Iesus Christen araura
Grekerazkoaren itzulpen literal-literala, berriz, hau da:
The now God of endurance and encouragement may-He-give you the same to-be-of-mind with one-another according-to Christ Jesus
* hitz bakoitz batzu letra cheheagoz textu artean [...] declaragarri iarriac
1571
Ecen Iaincoaren iustitiá hartan eracusten da fedetic federa: scribatua den beçala, Iustoa fedez vicico da.
EAB
Izan ere, berri on horrek Jainkoak fedearen bidez bakarrik onartzen gaituela agertzen digu. Hau dio Liburu Santuak: Zintzoa fedeari esker biziko da.
Equivalencia dynamicoari esquer justoa "zintzo" bilhacazen da. Bravo!
Ecen Iaincoaren iustitiá hartan eracusten da fedetic federa: scribatua den beçala, Iustoa fedez vicico da.
ERROMATARREI 1:17 BHNT
https://bible.com/bible/25/rom.1.17.BHNT
Gaur da Reformaren Eguna. Verset honi esquer Reforma hassi cen.
Justicia ez da bethi cinçotassuna.
Hain da arguia niretzat eta esango nuque edozein euscaldunentzat ze hitz differenteac dira
justicia eta zintzotasuna.
Arguiro ikusteco noiz manifestationetan aldé Altsasuco gazte preso sarthuac direnac an pancartac secula ez dute escatzen zintzotasuna baizic justicia.
Ez dut egingo "zintzotasun" hitzaren alde ez kontra, baina oker ez banago "justizia" ez da egokia verset horren jatorrizko dikaiosýnē itzultzeko, zeinak zentzu morala baitu. Hona aipu jakingarri bat horren harira:
Si seguimos este criterio de traducción [bana-banako itzulpen literalarena], el sustantivo dikaiosýne (92 veces en el Nuevo Testamento) debe traducirse siempre por justicia independiente de sus contextos teológicos y literarios, aunque en Mateo tenga énfasis diversos a los de Pablo y, además, sin mayor preocupación por si los lectores de hoy realmente entienden lo que el autor en aquel tiempo quiso decir (significados objetivos) y conseguir (significados expresivos) con dicho término.
De inmediato cabe la pregunta: ¿por qué traducir precisamente por justicia/justificación/justificar…?, ¿porque así se ha venido traduciendo siempre? Así, Leenhardt, quien afirma: «Somos nosotros quienes cometemos la tontería de traducir esta palabra (dikaiosýne) por “justicia”, o al menos la de no explicar en qué sentido, insólito para nosotros, debe entenderse este último término».
Inglesez, justice beste erabilera batzuetarako reservatzen da, eta righteousness erabiltzen kontextu honetan.
Çorigaitzez calvinismoac ez çuen guztiz triumphatu eta iraun gure statuan, Naffarroan. Çorigaitzaren çorigaitzaz.
Gaur herri euscaldun, landu eta culturaduna guinateque.
Ecin da imaginatu cembat millioin personac iracurri duten King James Version azquen lau mendeetan. Textu berbera haimbat belhaunalditan.
Leiçarragaren liburua euscal etche guztietan egon baliz 1571. urthetic hona!!!
Oraindic garaiz gaudeque.
Bidenabar esanic baina loturic diozunaz Josu esan eta gogoratu ze behar litzateque publicatu PAPEREAN Leizarragaren textuac bi versione parallelo daudela liburuan batera parez pare, bere versione originala eta alboan naffarera versionea.
Baiqui, Erramun, Leiçarragarena berreditatu behar da, Axularrena ere beçala.
2021. urthean 450 urthe betheco ditu Leiçarragaren itzulpemac.
Berçalde, Krutwigec 100 urthe bethe lituzque.
Urthe importantea da hori.
Bai urthe importantea duda baric tzat euscalzaleac. Ea zeozer eguiten den, eguiten dugun data hortan ospatzeco eventu horiec edo ere ahal baledi lehenago.
Post a Comment