Elhuyarrec exiliora igorriac haimbat hitz international amancommun

Josu Lavienec zeinac lan handia eguin eta eguiten duen buruz lexicoa an euscara dio ze jaquin behar da auqueratzen arten hitz bat edo bere synonymoac, prefosta hitz batec ez du galarazoten erabiltzetic bere synonymoric eta ezta erabiltzeac synonymoac hartzetic zuzenean hitz delaco bat ordez-eta bere edozein synonymo.

Guztia hau diot ze an ETB1eco informativoac dioscuen ze Calalunyan dutela debecatu erabiltea exilio hitza referituric ki hango politicoac bizi direnac exilioan.

Baina nola, esateraco Elhuyar hiztegiac, dakarren tzat gaztelerazco exilio hitza ordezcatze hau, J Lavinen hitzetan dakars soilic synonymoac falta duela hitz internationala den exilio hitza bera izanic omisione hori berarizcoa eta eguinic nahitara, honela

es > eu

• 1  s.m. erbeste, atzerri, deserri
  se fue al exilio por motivos políticos: arrazoi politikoak zirela medio atzerrira joan zen
  
• 2  s.m. erbestealdi, atzerrialdi
  su exilio ha durado treinta años: bere erbestealdiak hogeita hamar urte iraun du
  

Esan den lez, nahi duenac jaquin nola esaten da erdal exilio hitza euscaraz ez du iracurtzen an Elhuyar exilio baina bai aitzitic gaineraco horiec izan ahal liratequeenac Josurentzat synonymo onhargarriac. Elhuyarrec zuzenqui eta zorrozqui du ukatzen exilio dela euscarazco verba bat. Eta ETB1ecoac (ondorioz?) dute obeditzen zintzoro nola ezagutzen ez balute euscara real sociala.

Jaquinic exilio verbea da verba international bat emaiten dut ondoren definitionea inglesez eta francesez, holan

inglesez
exile
the condition of someone being sent or kept away from their own country, village, etc., especially for political reasons:

The king went into exile because of the political situation in his country.

The deposed leaders are currently in exile in the neighbouring country.

francesez
exil

• Situation de quelqu'un qui est expulsé ou obligé de vivre hors de sa patrie ; lieu où cette personne réside à l'étranger : Être condamné à l'exil.
• Situation de quelqu'un qui est obligé de vivre ailleurs que là où il est habituellement, où il aime vivre ; ce lieu où il se sent étranger, mis à l'écart : Être relégué dans un exil provincial.

Behar luque preavisua subordinatuac

Dugularic iracurtzen hau titularra (Gara eguncaria, asteartea 26 martchoa 2019, 16 or)

Trump kukurrukuka, Errusiarekin azpilanean aritzeaz libratu dutela eta 

daquigu ze Trump ari da cucurrucuca baina zergatic othe dabil cucurrucuca? Beraz, asco laguntzen lioque iracurleari baldin redactatu izan balitz honela 

Trump kukurrukuka, zeren ... 

edo emanic phrase osoa honelatsu

Trump kukurrukuka, zeren libratu dute aritzeaz azpilanean Rusiarekin 

Ez al da laguntasun handia tzat iracurlea ezartzea aitzinetic e parte subordinatua preavisu hori ezen zeren ...

Elhuyar, barkagarri edo inbarkagarri?

Ari nintzen iracurtzen euscaraz eta hor aguertu zait textuan inpresentable hitza (ez, impresentable nola nic dudan nahiago) eta ere inexistente verbá baita. Ethorri zait curiositatea jaquiteco horiec verba biac nola dauden an Elhuyar hizteguiac. Hauxe dut ikusi han

gaztelerazco impresentable honelaxe dateque

• 1  adj. aurkeztezin, ezin aurkeztuzko, agertezin, ezin agertuzko
• 2  adj. [persona] aldrebes, baldar; nazkagarri
  ¡eres un impresentable!: nazkagarri hutsa zara!
• 3  adj. [apariencia] inori ez erakusteko moduko; inoren aurrera ez aurkezteko moduko; narras, zarpail, arlote
  está impresentable para ir a la celebración: ospakizunera joateko oso narras dago
  la habitación está impresentable: gela ez dago inori erakusteko moduan, oso narras dago
• 4  adj. gaitzesgarri, onartezin
  lo que ha hecho es impresentable: egin duena onartezina da

eta erdarazco inexistente

 adj. existitzen ez den(a), ez dagoen(a), ez den(a); hutsal

se preocupa por problemas inexistentes: ez dauden arazoez kezkatzen da

Ikusiric aurrecoa galdetzen dut othe da Elhuyarren jocamonde hori halere barkagarria edo da ostera inbarkagarria?

Aisago harrapatzeco mezua

Hau titularra (ikusi hmen)

CEAR Euskadik hauteskunde atarian diskurtso xenofoboen ugaritzeaz ohartarazi du 

titular hortan harrapatzeco aisago mezua ipini ahal da ere honela 

CEAR Euskadik hauteskunde atarian ohartarazi du buruz ugaritzea diskurtso xenofoboak 

Zergatic cambiatu da ordena an redactionea

Iracurri dugu orri osoco mezua e Errenteriako Udala an contraazala e Gara eguncaria (igandea 17/03/2019) dioena honelaxe non euscarazco textuaren letrac dira handiagoac ezi erdarazcoac preferentzia eta indar handiagoa emanic antza ki euscarazco versionea edo ki euscara. Honela da textua

Adierazpen askatasunik gabe 

ez dago pentsamendu askatasunik 

No hay libertad de pensamiento sin libertad de expresión 

Horco euscarazco textuan critica edo commenta daiteque arlo bat baino guehiago esateraco lexicoarena buruz erabili libertate edo askatasuna edo ere expressione edo expresión edo adierazpen, liratequeenac commentarioac inguruan lexico mundua edo arloa.

Baina, orain, galdetzen dudana da, utziric bazterrean lexico arloa, ea zergatic duen euscarazco versioneac iduleztatua sequentzia e phrase principala eta subordinatua, zeren nic uste hemen phrase originala da gaztelaniazcoa nola izaiten bait da generalean bethi.

Zergatic ez da eman traductionea honela?

Ez dago pentsamendu askatasunik 

adierazpen askatasunik gabe 

 eta eman da 

Adierazpen askatasunik gabe 

ez dago pentsamendu askatasunik

Revocatu behar al dira hiteguiac e Elhuyar?

Nola entzun nuen atzo an ETB1 informativoac mintzatzen zela buruz Brexita Jose Ramon Bengoetxea zeina da jurista, letratu eta professore universitarioa buruz dauden possibilitate differenteac respectuz atherabideac Brexitean zioela modu total normalean

"revocatu eguin dezaque parlamentuac edozein momentuatan" 

eta pensaturic J R Bengoetxea (jurista, letratu eta professore universitarioa) ezin zela trompatu bere gai hortaco lexicoan joan nintzen Elhuyar hizteguira ikusteco ea Elhuyarrec zer equivalentea zekarren tzat revocar erdarazcoa eta othe zekarren revocatu (rebokatu) zela. Baina nire ustea izan da uztela zeren hau da dakarrena

1 v.tr. (Der.) ezeztatu, baliogabetu; [una decisión] atzera bota

revocó la sentencia de muerte para el delincuente: gaizkilea hiltzeko epaia baliogabetu zuen

Ikusiric hori da pensatzecoa ze Jose Ramon Bengoetxea jurista, letratu eta professore universitarioac ez duela asqui ikasi euscara nivel relevanteacoa edo ostera incomprensiblequi Elhuyarrec sartzen duela guezur camuflatuac. Ikusiric ere ze holatsuco barbaritate edo falsuqueriac direla admititu ahal direnac baina anhitz guehiago zeren stylo hortan eraiquia da hiztegui guztia iruditzen zait ze

behar litzatequeena revocatu (rebokatu) dira hizteguiac e Elhuyar.

Ez al letorque hobequi cocatua?

Iracurtzean prensan hondoco titulara

Ficoba, berrikuntzaren mugaz gaindiko topagune 24 orduz 

ohartzen naiz ze funsean dioena mezuac da

Ficoba, topagune ...

¿Ez al litzateque beraz hobequi muntatzea titular hori basatua an hasiera hori eta guehituric gero beste emparauac erabiliric hortaco possibilitate differenteac?

Ba dago auquera bat baino guehiago redactatzeco

Gaurco Berria eguncarico noticia principala lehen orrian da hauxe

Auzitegi Nazionalak Altsasuko auziko gazteen zigorrak berretsi ditu, Iñaki Abadena izan ezik 

Nic hori titularra nahiago nuqueen honela izan balitz zeren da informativoqui hobea

Auzitegi Nazionalak berretsi ditu ... 

Ostera, barruan Berriac hori noticia dakar emana honela

Auzitegi Nazionalak berretsi egin ditu Altsasuko gazte auzipetuen zigorrak  

goico hortan dakar "... berretsi egin ditu ...." non nire ustez normalean ez da behar sarthu "... egin..." hori. Corritzen luque titularrac total normal honela

Auzitegi Nazionalak berretsi ditu Altsasuko gazte auzipetuen zigorrak 

Incomprensiblequi, baina eguia

Noiz iracurri dut retroviral erdal hitza, zeina euscaraz ere berdin den, joan naiz lehengo Academiaren hizteguira baina han ez dator hitz hori baizic erretrobirus baina ez "erretrobiral" zein bilatzen nuen.  Guero joanic ki Elhuyar hizteguiac berdinqui, dakar Elhuyarrec erretrobirus baina ez erretrobiral.

Nahi nuque jaquin zergatic ez dakarren euscal hizteguiec

retrovirus eta ere retroviral edo retroviralki (retroviralqui)

Zergatic ez?, ez al da horrela euscaldunen artean esaten eta erabiltzen? Ez al du merezi errespetua euscaldunen euscarac? Zergatic hori mespretchua, destaina? Ez al da euscara euscaldunoc darabilgun hizcuntza? Galderaric lar?

Azquen-azquenean particula clave arguigarria, epiphanicoa

Iracurriric ondoco mezua (gaur8)

Adi egoteko garaia da, patriarkatuak mozorro feminista ugari dauzkalako 

ikusten da ze azquen-azquenean dathorrela (... dauzkalako) "...ko" particulea zeinac adierazten du zergatic den garaia adi egoteco. Ostera, sartzen bada lehenagotic, aurreragotic ze phrase explicativoa hasi "zeren" aphoristicoa gueratzen da holan, sarturic aphoristicoa, hori mezu global osoa anhitzez claruago, epiphanicoqui translucidoa. Honela, eta gaberic comma gainera

Adi egoteko garaia da zeren patriarkatuak mozorro feminista ugari dauzka 

edo
Adi egoteko garaia da zeren patriarkatuak ba dauzka mozorro feminista ugari

Ez al du merezi reflexionatzea gain honelaco triquimailuac, behintzat mass mediaco professionalac?

Yago informativoqui edo informativoquiago

Iracurriric prensan ondoco titular hau

Hildako Bidelaneko langilea oroituz, istripuak «kasualak» ez direla salatu dute

otu zait hobetu ahal da informativoqui honela titular hori

Hildako Bidelaneko langilea oroituz, salatu dute istripuak ez direla «kasualak» 

Niri iruditzen zait ze ulertzen edo interpretatzen dela aisago, hobequiago, yago hobequi.