Donostiako Deklarazionea emana eta irakurria publikoki inglesez (sortua ganik boskote relevante internationala formatua kin Kofi Annan, Bertie Ahern, Gerry Adam, Pierre Joxe, Gro Harlem eta Jonathan Powell) izan da traduzitua beste hizkuntza batzuetara hala nola Euskara, Gaztelania, eta Frantzesa.
Holaxe delarik hasten hori deklarationea bere lehenbiziko pragraphoan
inglesez
We have come to the Basque Country today because we believe it is time to end, and it is possible to end, the last armed confrontation in Europe.
euskaraz
Euskal Herrira etorri gara gaur Europako azken konfrontazio armatua behin betiko gainditzeko garaia iritsi dela eta posible dela pentsatzen dugulako.
gaztelaniaz
Hemos venido al País Vasco hoy porque creemos que ha llegado la hora y la posibilidad de finalizar la última confrontación armada en Europa.
eta frantzesez
Nous sommes venus au Pay Basque aujourd'hui car nous croyons qu'il est temps et aussi qu'il est possible de mettre un terme à la dernière confrontation armée d'Europe.
Aztertzen baldin badugu euskarazko traduktionea eta badugu kompartzen gara berehala ohartuko ze euskarzko traduktionea dela txarra eta nik esango nuke impresentablea honako mailako deklaratione batean. Hasten dira originala (inglesa) eta traduktioneak gaztelania eta frantzesa honela
We have come to the Basque Country today because we believe ....... ...... ....
Hemos venido al País Vasco hoy porque creemos .................... ............ .............
Nous sommes venus au Pay Basque aujourd'hui car nous croyons .......... .... ........
aitzitik euskarazko traduktionea hasten da
Euskal Herrira etorri gara gaur ............. ........... .......................... .................. ........... ............. ............... ................... ................. ........ pentsatzen dugulako.
noiz ipini ahal zen trankilki
Euskal Herrira etorri gara gaur zeren pensatzen bait dugu ............. ........... .........
Behar da exigitu eta eskatu eta hortakoz dugu exigitzen eta eskatzen errespetu gehiago euskarari eta ere ezagutza hobe eta azeptableagoa euskararena (lexikala [¿zer da ebazpena?] eta batez ere syntaktikoa). Zor zaigu hori errespetua guri euskaldunoi. Duenak har beza bere responsabilitatea.
[Ba dakigu, zoritxarrez, ze responsabilitatea dela dependitzen faktore askotatik eta ez dela inola ere responsabilitate personala, ez individula edo kollektivoa baizik duela responsabilitateak responsable asko baina determinatuak ez derrigorrez dagozenak hor grupo konkreto hortan. Respensableak ba dagoz eta zor zaigu errespetua guri euskaldunok, legez, legalki eta ere gizalegez, dignitatez.]
Zer luke atxakatzekorik honek itzupenak?
We have come to the Basque Country today because we believe it is time to end, and it is possible to end, the last armed confrontation in Europe.
Etorri gara Euskal Herrira gaur zeren pentsatzen dugu iritsi dela garia amaitzeko, eta posibble da amaitzea, azken konfrontazio armatua Europan.
Holaxe delarik hasten hori deklarationea bere lehenbiziko pragraphoan
inglesez
Declaration
We have come to the Basque Country today because we believe it is time to end, and it is possible to end, the last armed confrontation in Europe.
euskaraz
Ebazpena
Euskal Herrira etorri gara gaur Europako azken konfrontazio armatua behin betiko gainditzeko garaia iritsi dela eta posible dela pentsatzen dugulako.
gaztelaniaz
Declaración
Hemos venido al País Vasco hoy porque creemos que ha llegado la hora y la posibilidad de finalizar la última confrontación armada en Europa.
eta frantzesez
Déclaration
Nous sommes venus au Pay Basque aujourd'hui car nous croyons qu'il est temps et aussi qu'il est possible de mettre un terme à la dernière confrontation armée d'Europe.
Aztertzen baldin badugu euskarazko traduktionea eta badugu kompartzen gara berehala ohartuko ze euskarzko traduktionea dela txarra eta nik esango nuke impresentablea honako mailako deklaratione batean. Hasten dira originala (inglesa) eta traduktioneak gaztelania eta frantzesa honela
We have come to the Basque Country today because we believe ....... ...... ....
Hemos venido al País Vasco hoy porque creemos .................... ............ .............
Nous sommes venus au Pay Basque aujourd'hui car nous croyons .......... .... ........
aitzitik euskarazko traduktionea hasten da
Euskal Herrira etorri gara gaur ............. ........... .......................... .................. ........... ............. ............... ................... ................. ........ pentsatzen dugulako.
noiz ipini ahal zen trankilki
Euskal Herrira etorri gara gaur zeren pensatzen bait dugu ............. ........... .........
Behar da exigitu eta eskatu eta hortakoz dugu exigitzen eta eskatzen errespetu gehiago euskarari eta ere ezagutza hobe eta azeptableagoa euskararena (lexikala [¿zer da ebazpena?] eta batez ere syntaktikoa). Zor zaigu hori errespetua guri euskaldunoi. Duenak har beza bere responsabilitatea.
[Ba dakigu, zoritxarrez, ze responsabilitatea dela dependitzen faktore askotatik eta ez dela inola ere responsabilitate personala, ez individula edo kollektivoa baizik duela responsabilitateak responsable asko baina determinatuak ez derrigorrez dagozenak hor grupo konkreto hortan. Respensableak ba dagoz eta zor zaigu errespetua guri euskaldunok, legez, legalki eta ere gizalegez, dignitatez.]
Zer luke atxakatzekorik honek itzupenak?
Declaration
We have come to the Basque Country today because we believe it is time to end, and it is possible to end, the last armed confrontation in Europe.
Deklarazioa
10 comments:
Agur Erramun eta Referentziaren kideok.
Andorran, katalan mintzatzen dira ere bai, eta konfrontazio hau ürrentzea oso gaüza important düzü Pirinioako Istmo osoarentako ere.
Hem vingut al País Basc avui perquè creiem que ha arribat l'hora i la possibilitat de finalitzar l'última confrontació armada a Europa.
Adeu.
Eskerrak, Txabi, zure apportationea gatik.
Dudarik ez ze zenbatez violentzia txikiagoa hobe problemak konpontzen edo gutienik bideratzen diren ber.
Izango al dugu euskaran ere violentzia bako bakegirorik? Euskarak konpondu behar dituen problemak konpontzeko ere behar ote da eragin Deklarationerik ekarririk kanpotik linguista ezagutu eta relevanterik daitezen ohartu ezen euskarak -euskarak ere- ba duela problemarik, problema latzik? Realitatea ukatzeak, evidentziak ukatzeak ez dakar abantaila onik gu euskaldunontzat zeintzuk nahi genukeen izan dadin euskara gure eta euskal sozietatearen hizkuntza vehikularra.
Biziki ongi diozu, Erramun jauna: kausalitatea adierazteko molde txepel eta odolgabe hori beharko litzateke proskribitu eta gogor punitu zigor ukaldiz. Nola halakorik egitea ez baita posible zeren gu humanistak garen, ontsa zaut zuk hartu duzun bide alternativoa, zein baita ajea salatzea eta mundu ororen aitzinean gordinki paratzea, amoreagatik ahalgegorritu dadin euskaldungoa ikusirik zeinen dorpeki eta zeinen maluroski emaiten diren euskaraz bertze auzo mintzairatan horren airoski eta gozoki moldatu perpausak.
Zauriaren gainean piko eginez, perpausa dorpe hori ez da Pellok tabernan burrat biren artean bota hala-hulako solasa, bainan deklaratione historiko baten atariko propositione traszendentala, ondoko urteetan ikastegietan menturaz irakatsi eta arretaz aztertuko dena. Eta zer ondorio aterako du euskal ikasleriak holako perpausa bat buruz ikastea behartzen zaionean? Prefosta, sintaxi dorpe, kuasi kriminel bat barneratzen jarraituko du eta horrela emanen zaio hats berria aspaldi ehortzia behar zukeen izkribamolde erratu eta galkor bati.
Bainan nondik heldu zaigu egoskorkeria trantsigarri hori, dorpekeria bihotz-arrailgarri eta krudel hori? Erramun jaunak ongi kausitu du arrapostua: hori guzia heldu da anaforikoen alderako beldur eta higuin patologiko batetik, iduri bailuke euskaldun bakoitzari zainetan haurtzaroan txertatua bertze txerto osasuntsuagoekin batera. Ez da bertzela esplikatzen ahal trakeskeria temoso, radikal eta suizida hori. Zer gosta zitzaion idazle/itzultzaileari ZEREN/EZI/ZEREN erabiltzea esaldi hori moldatzeko? Hauxe zatekeen emaitza:
“Euskal Herrira etorri gara gaur ezen/zeren/ezi uste dugu/uste baitugu Europako azken konfrontazio armatua behin betiko gainditzeko garaia iritsi dela eta posible dela.”
Funtsean ordea, anaforikofoboek ez lukete zeren panikatu, ezen badituzte beste moien batzuk esaldi hori moldatzeko elementu higuin horiek baliatu gabe ere. Bata litzateke aditza aitzinatzea, anaforikorik gabe:
“Euskal Herrira etorri gara gaur, uste baitugu Europako azken konfrontazio armatua behin betiko gainditzeko garaia iritsi dela eta posible dela”.
"Bait-" bakarti hori pattarrto zaiela? Ken beraz lasai eta aitzinatu aditza kausalitate marka ortodoxoagoarekin:
“Euskal Herrira etorri gara gaur uste dugulako Europako azken konfrontazio armatua behin betiko gainditzeko garaia iritsi dela eta posible dela”.
Hots, aukerarik ez dela falta. Borondatea dugu ments, ondikoz, eta jakitatea.
Xabier Erroteta.
Further:
Konpara bi esaldi hauek eta eman gogoari zer duen galdu eta zer irabazi iragan hiru mende huntan euskal prosodiak (ohar zakizkote bereziki bi esaldietako aditzen dispositioneari):
1)
Euskal Herrira etorri gara gaur Europako azken konfrontazio armatua behin betiko gainditzeko garaia iritsi dela eta posible dela pentsatzen dugulako.
2)
"Seint Bonaventurak bere Theologia debotionezkuan erraiten dizü borondathiaren aktak zointzaz gure bihotzak Jinkoaganat altxatü behar baititügü Haren presentzian egoiteko, direla arimaren desir bero batzü Jinkoari jüntatzeko amorio perfeit baten seindimendiez, suzko hasperapen batzü zointzaz arimak Jauna bereganat gomitatzen baitü, eta bihotzaren entseiü tendre debot batzü zointzaz Jinkoaganat hegaldatzen bezala baita eta harengana hürrantzera beti eta hanbat haboro intseatzen."
Xabier Erroteta.
Erroteta, pena dut eta damu naiz akort etorri beharraz kin zuk diozun paragrapho hau
"Zauriaren gainean piko eginez, perpausa dorpe hori ez da Pellok tabernan burrat biren artean bota hala-hulako solasa, bainan deklaratione historiko baten atariko propositione traszendentala, ondoko urteetan ikastegietan menturaz irakatsi eta arretaz aztertuko dena. Eta zer ondorio aterako du euskal ikasleriak holako perpausa bat buruz ikastea behartzen zaionean? Prefosta, sintaxi dorpe, kuasi kriminel bat barneratzen jarraituko du eta horrela emanen zaio hats berria aspaldi ehortzia behar zukeen izkribamolde erratu eta galkor bati."
Diozunaz, Erroteta, maleruski akort nator baina horrez gain da esan behar ze traduktionea, translationea edo itzulpen delakoa ez dela fidel originalari -hemen inglesa- zeinari zor zaio per se errespetua, fidelitatea eta begiramentua, ez prefosta originalari berari bere baitan -inglesean- baizik bere itzulpenean, translationean edo traduktione delakoan, hau da euskaraz.
Halan dio originalak
We have come to the Basque Country today because we believe it is time to end, and it is possible to end, the last armed confrontation in Europe.
noiz eman izan den (eman duten) hauxe translationea
Euskal Herrira etorri gara gaur Europako azken konfrontazio armatua behin betiko gainditzeko garaia iritsi dela eta posible dela pentsatzen dugulako.
baina ¿zergatik ez da nahi izan eman honelatsuko itzulpena dena gainera fidelagoa jatorriari, orginalari?
Etorri gara (edo, etorriak gara) Euskal Herrira gaur zeren pentsatzen (edo, uste) dugu iritsi dela garaia amaitzeko, eta posible da amaitzea, azken konfrontazio armatua Europan.
edo ikusteko hobeto visualki
Etorri gara Euskal Herrira gaur zeren pentsatzen dugu iritsi dela garaia amaitzeko, eta posible da amaitzea, azken konfrontazio armatua Europan.
Zer atxakiatu ahal zaio aukera honi? Zer dioe organizaziokoei? Ba al dakite zer den autokritiká?
EBAZPENA ez da DEKLARATIONEA baizik RESOLUTIONEA
Gara egunkariak ere batzutan egiten ditu bere kritikak buruz euskara inkorrektua.
Halan noiz publikatuberri duten liburua e Ardantza lehendakari ohiaren memoriak du kritikatu Garak ezen agertzen dela liburuaren portadan "lendakari" (edo, ez naiz ongi gogoratzen,leendakari) eta behar zuela lehendakari. Eta dute izkiriatzen itsusiki noiz ari diren erdaraz Bilbo beharrean Bilbao izendatzeko Bizkaiko hiriburua.
Dituzte kritikatzen holako txikerkeriak baina ez dira sartzen ur handiagoetan. Ez ote dute deus esateko buruz euskara e deklaratione hau? Affaira askoz importanteagoan.
Euskarazko hitz oso-osoak dira
deklaratione
(deklarazio, deklarazino),
resolutione
(resoluzio, resoluzino) [emanik edozein orthographiatan] eta ere beste mila' direnak etorkiz erdaratik, hauek konkretuki latinetik.
Ebatzi
berbea ere zein agertzen bait da verbu modura da oso-osoki euskarazkoa baina ez gehiago euskarazkoa edo ezta gutiago euskarazkoa. Eta da sortu' ebatzi verbutik' ebazpen derivatua. Problemea da ez direla synonymoak.
Aizu Erramun,
Nola demonstra zenezake Nazioarteko Euskara Bake Konferentzia batean (noizbait egin beharko da) ezen DEKLARAZIO eta RESOLUZIO hitz internazionalak euskal hitzak direla eta EBAZPEN ez dela aurreko horren sinonimoa?
Adeitsuki
Erramun,
Demonstratzea ezen DECLARACIÓN eta RESOLUCIÓN espainol hitzak direla ez da batere zaila.
Nola demonstra liteke ezen DEKLARAZIO eta (ER)RESOLUZIO euskal hitzak direla?
Ez dut erraz ikusten.
Post a Comment