Ikusirik askotan ez duela aurrera egiten euskarak nahi bezain beste eta fite, euskalzale batzu hasten da esaten ezen duela euskarak etsai asko, historikoki eta politikoki strukturatuak. Nik ez dut hori ukatuko bere osotasunean, baina ezta ez dut ere baieztatuko osoki bere osotasunean.
Ikusten dugu nola Katalunian katalanez eta Galizian gaillegoz ari dira erabiltzen hango hizkuntzak PP eta PSOE. Baina holakorik edo antzekorik hemen Nafarroan -Euskal Herrian- ez dugu ikusten ezen euskara ez darabilte publikoki “normalean” PP-k eta PSOE-k; hortan dira differentek PP eta PSOE hemen.
Zegatik ote da hori holan? Zergatik jokatzen dute differente hemen? Ote da zeren dira differente hemen, direla etsaigo, direla kontrarioago tu euskara ezi katalana eta gaillegoa? Nik uste dut ezetz eta horrek komportamendu linguistikoak ba du beste arrazoi batzuk direnak extrapolitikoak eta direnak intralinguistikoak, euskararen baitakoak, dagozenak hizkuntzan.
Politika mundutik aparte ere, persona normalak dakitenak euskaraz, zergatik ez dira euskaraz ari? Eta zer pasatzen da an beste partidu politikoak? Guzietan differente baina hala ere guzietan igualtsu.
Noiz hasi behar dugu ikusten eta onhartzen (edo ametitzen) -nahiz ez ontzat hartu- ezen ez da euskaraz gehiago erabiltzen zeren da euskara -euskara bera- gaitz, gaitzago, lar gaitz tzat hainbat jende? Erraz izateak, erraztasunak ere ba du bere importantzia nola edozetan hala ere euskaran eta ba dakigu ere ze erraztu ahal dira hizkuntzak.
Euskara ere nahi izanez gero erraztu ahal da. Hortako behar dira -behar du- reforma batzuk euskarak. Behar du euskarak oroz gain, gure aldetik ere, vorondatea zeozer egiteko.
Lekeitio, ekaina 19 domekea, 2005.
2 comments:
Uste duzu, Erramun, euskararen eta gaztelaniaren arteko distantzia linguistikoa baizik ez dela oztopo? Baliteke arrazoi izatea, baina hemen POLITIKARI EUSKALDUNEK ere erdaraz egiten dute barra-barra beren agerpen publikoetan. Zergatik ote? Euskara erreformatu behar delakoarekin ados, baina erreforma hori nola gauzatu, behetik gora ala goitik behera? Zein izango litzateke eraginkorragoa?
Adeitasunez,
Goazen parteka.
Batetik ikustea ea den oztopo bakarra distantzia linguistikoa dagoena artean gaztelania eta euskara, explikatzeko zein idioma -hitz international grekoa- (euskara edo gaztelania) darabilgun an gure relatio differenteak (publikoak, privatuak, familiarrak, laboralak, rekreativoak, ...). Ba, buruz galdera hori uste dut ze arrazoi bakarra -BAKARRA- ez da hori hon distantzia linguistikoa, baina bai uste dut konditionatzen du asko erabilera linguistiko hori hak struktura linguistikoak (ziur ez nago baina ez nuke synonymotzat hartuko distantzia linguistiko eta struktura linguistiko), bakoitzaren struktureak, gure kasuan struktureak hon euskara.
Bestetik ere aztertzekoa da, nahiz gutik hori sakon aztertzen du ezpada soil kasu egiteko hei faktore soziologikoak, politikoak, historikoak, diot ze aztertzekoa litzateke zergatik euskaldunok -artean ere euskal politikoak- darabilgun erdara barra-barra. Zergatik galdetzen duzu, Kepa. Nik eman dut, eman nuen, neure opinioa esanik "zeren da euskara -euskara bera- gaitz, gaitzago, lar gaitz tzat hainbat jende". Hori da nire ustea ezen da euskara hizkuntza lar komplikatua eta lar astuna gaurko, gaurregungo.
Konforme zatoz kin behar du euskarak reforma bat. Planteatzen duzu ea reformeak behar lukeen goitik behera, behetik gora, ..., horizontalean, transversalean, polydirektionalki, orodirektionalki, zentrifugoki edo ez, hori nik ez dakit. Eta gutiago dakit zein litzateke gehiago efektivoa. Ez dakit. Dakidana da nik, momentuz, dudala erabiliko neuk euste darodan euskararik onena. Gainera, sarturik prezisio konkretuagotan esango nuke ezen euskarak behar duela reformak ezi Reformea; baina hau azkena ere ez dakit ziur, da intuitio animiko bat soil.
Hori nire aldetik, baina ba da responsable gehiagorik an euskara munduan. Zer gehiago diote, diogu euskaldun euskalzaleok buruz euskara gehiago modernoa?
Post a Comment