Baldin batek defendituko balu ezen berdin da mezuak eman modu batean edo edozein modutan orduan ez legoke zertaz berba egin edo dialogatu kin holako bat, baina bestelako batekin bai. Ni nola naiz bat bigarren horietakoa du merezi berba egiteak eta gehiago dialogatzeak buruz gai interesante eta traszendente hori, ezen mezua -izkirioz edo berbaz edo ere irudiz- izan ahal da “emanik” (redaktaturik edo …) denean modu batean hobea ezi “emanik” beste modu txarragoan.
Irakurri dugu (Berria, ekaina 23 osteguna, 2005) titular hau “Irekitako aro berria gestionatzeko alternatiba gidatu nahi du Lopezek” eta uste dut -ni nago ziur- ezen kasu amanez pittin bat titularrei hobetzen ahal da asko informatioa, eginik holan mesede galanta lehenik euskaldunari eta bidenabar gero ere euskarari.
Baina redaktatu balitz mezua hontara “Lopezek nahi du gidatu alternativea gestionatzeko irekitako aro berria” (izanik forma hau guziz normala, baina potenteago informativoki), edo “Lopezek nahi du gidatu alternativea hon gestionatu irekitako aro berria”, edo “Lopezen nahi du …”, ez ote zen batetik mezua ulergarriago? Eta askoz hobe tzat gu irakurle euskaldunak?
Nik jokatu nahi dut hobearen alde, nola an software berriak. Zain, har eta aukera dezagun software hobeak.
Lekeitio, ekaina 23 eguena, 2005.
Thursday, June 23, 2005
Wednesday, June 22, 2005
Mezu publiko indigeribleak euskaraz
Bilbaon ere ikusten dira tarteka mezu publikoak euskaraz ezarriak, hala nola, an kabina telephonikoak. Holakoxe bat ikusi dut, bi partetan partitua eta berezia, zioela goiko posterrean “Egunero dihardugu zure ilusioa betetzeko” eta beheko parteko beste posterrak, hasten zela minuskulaz, “baita ONCEn lan egiten duten 75.000 ezindu baino gehiagoren ilusioa betetzeko ere”.
Seguru, posterrok traduzitu dituzte professional batzuk, gainera edozeinek traduzituak izanik ere, ez dago txukun traduzituak. Zeren lehenengo posterra (Egunero dihardugu zure ilusioa betetzeko) izanik nahiko itxuroso, bigarrena aitzitik (baita ONCEn lan egiten duten 75.000 ezindu baino gehiagoren ilusioa betetzeko ere) dago hainbat desirutxoso. Dirudi ez dute haintzat hartzen -traduktoreek- sloganen karakteristikak, erraztasuna eta direktotasuna.
Hartzen eta aukeratzen dute sarri forma gaitzenak eta kriptoenak. Hautatzen dute dihardugu ordez hautatu ari gara. Ha formea ari gara, ari zarete,… da askoz arrazagoa ezi dihardugu, diharduzue, … formea, sartu gabe preterito formetan, ari gara, ari ginen, ari zarete, ari zineten, … edo dihardugu, ginarduan (uste dut, ez nago osoro ziur), diharduzue, zeniarduten(?). Joanik bigarren posterrera hasten da “baita ONCEn lan egiten duten 75.000 ezindu baino gehiagoren ilusioa betetzeko ere”, edo “baita …ere”. Pensatzen dut ezen zapadore batzuk kontrakoak euskara ez lukete lan tekhniko hobea egingo; da imposiblea razionalki. Eta guzi hau gagozela beterik hon euskal philologoak.
Nork ez luke errezago eta naturalago irakurriko lehenengo posterra holan “Egunero ari gara zure ilusioa betetzen” ezi “Egunero dihardugu zure ilusioa betetzeko”?, eta bigarren posterrean “baita ere ilusioa betetzen hon 75.000 ezindu baino gehiago” ordez “baita ONCEn lan egiten duten 75.000 ezindu baino gehiagoren ilusioa betetzeko ere”?
Alimentu indigestuak produzitzen dute gorputzean hainbat kalte eta gaitz, nola alimentu indigestu linguistikoak an entelegua eta an gustu eta stetika kulturala.
Lekeitio, ekaina 22 eguaztena, 2005.
Seguru, posterrok traduzitu dituzte professional batzuk, gainera edozeinek traduzituak izanik ere, ez dago txukun traduzituak. Zeren lehenengo posterra (Egunero dihardugu zure ilusioa betetzeko) izanik nahiko itxuroso, bigarrena aitzitik (baita ONCEn lan egiten duten 75.000 ezindu baino gehiagoren ilusioa betetzeko ere) dago hainbat desirutxoso. Dirudi ez dute haintzat hartzen -traduktoreek- sloganen karakteristikak, erraztasuna eta direktotasuna.
Hartzen eta aukeratzen dute sarri forma gaitzenak eta kriptoenak. Hautatzen dute dihardugu ordez hautatu ari gara. Ha formea ari gara, ari zarete,… da askoz arrazagoa ezi dihardugu, diharduzue, … formea, sartu gabe preterito formetan, ari gara, ari ginen, ari zarete, ari zineten, … edo dihardugu, ginarduan (uste dut, ez nago osoro ziur), diharduzue, zeniarduten(?). Joanik bigarren posterrera hasten da “baita ONCEn lan egiten duten 75.000 ezindu baino gehiagoren ilusioa betetzeko ere”, edo “baita …ere”. Pensatzen dut ezen zapadore batzuk kontrakoak euskara ez lukete lan tekhniko hobea egingo; da imposiblea razionalki. Eta guzi hau gagozela beterik hon euskal philologoak.
Nork ez luke errezago eta naturalago irakurriko lehenengo posterra holan “Egunero ari gara zure ilusioa betetzen” ezi “Egunero dihardugu zure ilusioa betetzeko”?, eta bigarren posterrean “baita ere ilusioa betetzen hon 75.000 ezindu baino gehiago” ordez “baita ONCEn lan egiten duten 75.000 ezindu baino gehiagoren ilusioa betetzeko ere”?
Alimentu indigestuak produzitzen dute gorputzean hainbat kalte eta gaitz, nola alimentu indigestu linguistikoak an entelegua eta an gustu eta stetika kulturala.
Lekeitio, ekaina 22 eguaztena, 2005.
Sunday, June 19, 2005
Ez dirateke ez etsai, ez kontrario amorratu
Ikusirik askotan ez duela aurrera egiten euskarak nahi bezain beste eta fite, euskalzale batzu hasten da esaten ezen duela euskarak etsai asko, historikoki eta politikoki strukturatuak. Nik ez dut hori ukatuko bere osotasunean, baina ezta ez dut ere baieztatuko osoki bere osotasunean.
Ikusten dugu nola Katalunian katalanez eta Galizian gaillegoz ari dira erabiltzen hango hizkuntzak PP eta PSOE. Baina holakorik edo antzekorik hemen Nafarroan -Euskal Herrian- ez dugu ikusten ezen euskara ez darabilte publikoki “normalean” PP-k eta PSOE-k; hortan dira differentek PP eta PSOE hemen.
Zegatik ote da hori holan? Zergatik jokatzen dute differente hemen? Ote da zeren dira differente hemen, direla etsaigo, direla kontrarioago tu euskara ezi katalana eta gaillegoa? Nik uste dut ezetz eta horrek komportamendu linguistikoak ba du beste arrazoi batzuk direnak extrapolitikoak eta direnak intralinguistikoak, euskararen baitakoak, dagozenak hizkuntzan.
Politika mundutik aparte ere, persona normalak dakitenak euskaraz, zergatik ez dira euskaraz ari? Eta zer pasatzen da an beste partidu politikoak? Guzietan differente baina hala ere guzietan igualtsu.
Noiz hasi behar dugu ikusten eta onhartzen (edo ametitzen) -nahiz ez ontzat hartu- ezen ez da euskaraz gehiago erabiltzen zeren da euskara -euskara bera- gaitz, gaitzago, lar gaitz tzat hainbat jende? Erraz izateak, erraztasunak ere ba du bere importantzia nola edozetan hala ere euskaran eta ba dakigu ere ze erraztu ahal dira hizkuntzak.
Euskara ere nahi izanez gero erraztu ahal da. Hortako behar dira -behar du- reforma batzuk euskarak. Behar du euskarak oroz gain, gure aldetik ere, vorondatea zeozer egiteko.
Lekeitio, ekaina 19 domekea, 2005.
Ikusten dugu nola Katalunian katalanez eta Galizian gaillegoz ari dira erabiltzen hango hizkuntzak PP eta PSOE. Baina holakorik edo antzekorik hemen Nafarroan -Euskal Herrian- ez dugu ikusten ezen euskara ez darabilte publikoki “normalean” PP-k eta PSOE-k; hortan dira differentek PP eta PSOE hemen.
Zegatik ote da hori holan? Zergatik jokatzen dute differente hemen? Ote da zeren dira differente hemen, direla etsaigo, direla kontrarioago tu euskara ezi katalana eta gaillegoa? Nik uste dut ezetz eta horrek komportamendu linguistikoak ba du beste arrazoi batzuk direnak extrapolitikoak eta direnak intralinguistikoak, euskararen baitakoak, dagozenak hizkuntzan.
Politika mundutik aparte ere, persona normalak dakitenak euskaraz, zergatik ez dira euskaraz ari? Eta zer pasatzen da an beste partidu politikoak? Guzietan differente baina hala ere guzietan igualtsu.
Noiz hasi behar dugu ikusten eta onhartzen (edo ametitzen) -nahiz ez ontzat hartu- ezen ez da euskaraz gehiago erabiltzen zeren da euskara -euskara bera- gaitz, gaitzago, lar gaitz tzat hainbat jende? Erraz izateak, erraztasunak ere ba du bere importantzia nola edozetan hala ere euskaran eta ba dakigu ere ze erraztu ahal dira hizkuntzak.
Euskara ere nahi izanez gero erraztu ahal da. Hortako behar dira -behar du- reforma batzuk euskarak. Behar du euskarak oroz gain, gure aldetik ere, vorondatea zeozer egiteko.
Lekeitio, ekaina 19 domekea, 2005.
Saturday, June 18, 2005
Ez guri egin tranparik
Ez guri egin tranparik
Ba dakigu nola su eman zion norbaitek Donostian eraikinari hon Ogasun Forala aurreko egun batean eta ere jakin dugu nola norbait hori, zena guarda juratua, agertu da gero hilik parke tekhnologikoan hon Miramon alboan zuela bere laneko “arma reglamentarioa”.
Erdarazko mass media guzietan beti esan dute, nola berbaz nola izkirioz, “arma reglamentaria” edo euskaraz “arma reglamentarioa”, baina euskarazko mass median entzun dugu hori terminoa nola “arauzko arma”. On egin bekie.
Azken forma euskarazko hau, “arauzko arma”, iruditurik antza indigeriblea eta barbaritate bat tu Berria egunkaria dute izkiriatu beste forma ondoko hau gehiago asekiblea eta naturala, nola “laneko pistola”.
Baina hau azken hau ere, “laneko pistolea”, nola aurreko “arauzko armea”, da tranpa egitea informativoki euskaldunari, daukagunoi geure zuzenak izateko informatuak kalitatez, gabe egin tranpak.
Seguru da dela “arauzko armea” barbaritate inulergarri bat baina da ere konzeptualki gehiago zuzena ezi bestea “laneko pistolea”, zein hau azkena da lar barbaritate handia aldetik konzeptu informativoa, nahiz dagoen izkiriatua euskara normalean, baina tranpa eginik informativoki, informaturik inkorrektuki, kambiaturik informatioa; izanik hori huts larria, etikoki ere. Euskararen aldetik ongi, baina informativoki garrafal.
Finean, niretzat, huts gehiago handia hau azken hau.
Lekeitio, ekaina 18 zapatua, 2005.
Ba dakigu nola su eman zion norbaitek Donostian eraikinari hon Ogasun Forala aurreko egun batean eta ere jakin dugu nola norbait hori, zena guarda juratua, agertu da gero hilik parke tekhnologikoan hon Miramon alboan zuela bere laneko “arma reglamentarioa”.
Erdarazko mass media guzietan beti esan dute, nola berbaz nola izkirioz, “arma reglamentaria” edo euskaraz “arma reglamentarioa”, baina euskarazko mass median entzun dugu hori terminoa nola “arauzko arma”. On egin bekie.
Azken forma euskarazko hau, “arauzko arma”, iruditurik antza indigeriblea eta barbaritate bat tu Berria egunkaria dute izkiriatu beste forma ondoko hau gehiago asekiblea eta naturala, nola “laneko pistola”.
Baina hau azken hau ere, “laneko pistolea”, nola aurreko “arauzko armea”, da tranpa egitea informativoki euskaldunari, daukagunoi geure zuzenak izateko informatuak kalitatez, gabe egin tranpak.
Seguru da dela “arauzko armea” barbaritate inulergarri bat baina da ere konzeptualki gehiago zuzena ezi bestea “laneko pistolea”, zein hau azkena da lar barbaritate handia aldetik konzeptu informativoa, nahiz dagoen izkiriatua euskara normalean, baina tranpa eginik informativoki, informaturik inkorrektuki, kambiaturik informatioa; izanik hori huts larria, etikoki ere. Euskararen aldetik ongi, baina informativoki garrafal.
Finean, niretzat, huts gehiago handia hau azken hau.
Lekeitio, ekaina 18 zapatua, 2005.
Friday, June 17, 2005
Kompromisoa exigituz, soil batzuri
Kontseilua (Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseilua) biltzen ari da kin alderdi politiko eta syndikalak hartzeko kompromisoa alde euskara. Nahi du Kontseiluak segurtatu kompromisoa -zeren dudarik ez dago ezen dago edo dagoke kompromiso guti edo behintzat ez nahiko euskararen alde- aldetik dutenak responsabilitateak an sozietatea: alderdi politikoak, syndikatuak, …
Ez al du ere eskatu eta exigitu behar Kontseiluak responsabilitatea eta kompromisoa -dagokien neurriko responsabilitate eta kompromisoa- euskararen alde tu Akademia, philologoak, professore universitarioak?
Ala hauek ez dukete responsabilitarik edo hartua dute jada kompromisorik aski alde euskara? Ala dira exento edo exempto hortarik responsabilitatea eta kompromisoa?
Hori da, zer egiten du Kontseiluak, eskatu eta exigitu kompromisoa soil parte bati, eta ez parte osoari. Ala ez?
Lekeitio, ekaina 17 barikua, 2005.
Ez al du ere eskatu eta exigitu behar Kontseiluak responsabilitatea eta kompromisoa -dagokien neurriko responsabilitate eta kompromisoa- euskararen alde tu Akademia, philologoak, professore universitarioak?
Ala hauek ez dukete responsabilitarik edo hartua dute jada kompromisorik aski alde euskara? Ala dira exento edo exempto hortarik responsabilitatea eta kompromisoa?
Hori da, zer egiten du Kontseiluak, eskatu eta exigitu kompromisoa soil parte bati, eta ez parte osoari. Ala ez?
Lekeitio, ekaina 17 barikua, 2005.
Thursday, June 16, 2005
Nik utzi dut
Nola oraitsu izana naiz an Skotia (Scotland) dudanean ikusi supplementuan hon Berria egunkaria (ekaina 16 eguaztena, 2005) ha titulua "Glasgow, Bilboren bikia" poztu naiz eta sartu naiz (zuzenago, ahalegindu naiz sartzen) irakurtzera. Gainera ikusi dut pozez ezen hasten da artikulua kin esaera zahar bat, baina hara esaerea: Hileta bat Glasgown eskontza bat Edinburgon baino dibertigarriagoa da.
Utzi dut eta ez dut irakurri gehiago. Hobe balitz soil hau -hau ezintasun hau- neure problema personal bakoitz individuala. Baina ni seguru naiz ze da problemea, problema sozial zabala artean euskaldunak, gu euskaldunok. Solutionatzeko hori, hortako behar litzateke eman "edatera", irakurtzera produktu asekible eta digerible bat, ez nola sarri egiten da hak inasekible eta indigeribleak.
Iruditzen zait dela pena bat, tristea. Ez da niretzat divertigarri, baizik da triste, tristeago seguru ezi hileteak an Glasgow eta Edinburgo. Pena triste geldoa.
Utzi dut eta ez dut irakurri gehiago. Hobe balitz soil hau -hau ezintasun hau- neure problema personal bakoitz individuala. Baina ni seguru naiz ze da problemea, problema sozial zabala artean euskaldunak, gu euskaldunok. Solutionatzeko hori, hortako behar litzateke eman "edatera", irakurtzera produktu asekible eta digerible bat, ez nola sarri egiten da hak inasekible eta indigeribleak.
Iruditzen zait dela pena bat, tristea. Ez da niretzat divertigarri, baizik da triste, tristeago seguru ezi hileteak an Glasgow eta Edinburgo. Pena triste geldoa.
Monday, June 13, 2005
Arma reglamentarioa
Seguru ze ulertu duzue guziok zer da arma reglamentarioa, eta areago oraindio ulertzen dutela euskaldun guziak, orok. Ze an ETB (gaurregun, ekaina 13 astelehena, 2005) noiz berri eman dute hon sutea izan dena Donostian lokaletan Foru Ogasuna, informatu dute ezen topatu dute hilik zaintzaile bat eta bestea falta dela, baina falta denaren "arauzko arma" ez dela ageri.
Berba batean, esan dute "arauzko arma" falta dela esan ordez "arma reglamentarioa". Nork ulertzen du hori? Nora goaz eta garoez hortik bide hortatik? Noren mesedetan?
Berba batean, esan dute "arauzko arma" falta dela esan ordez "arma reglamentarioa". Nork ulertzen du hori? Nora goaz eta garoez hortik bide hortatik? Noren mesedetan?
Asmoa ... da
Noiz publikatzen dira artikulu batzuk prensan, batzutan, gero-eta gehiago, egoten da zenbait extraktu importante zurrupatuak tik barruko artikulua, nola mezu trinkoak hon esaten dena artikuluan, barruan artikulu guzian. Jokabide periodistiko hori da, seguru, nola amu bat edo orientatio bat tzat irakurlea sar dadin irakurtzera artikulua.
Hortara ba, zetorren artikulua (Gara, ekaina 13 astelehena, 2005) titulatzen Zer egin? hon sinaturik hak Patxi Goenaga, Jokin Azkue, Xabier Huizi eta Gotzon Lobera. Dudarik ez, dira horiek sinatzaileak jaun aski relevanteak an euskararen mundua, behintzat ba dutenak eskuan resorte eta rekurso soziologiko importanteak an garapena edo desgarapena hon euskara.
Hontara dio mezu zurrupatuak tik artikulu osoa “Asmoa maila gainditzen duen ikasleak matrikuletan ordaindu duena berreskuratzea da”. Nire ustez, dago sobera urrun “asmoa” hitza edo subjektua tik “da” verbua; “Asmoa maila gainditzen duen ikasleak matrikuletan ordaindu duena berreskuratzea da”. Zeren dioena da phraseak bere laburrean “asmoa … da”. Zer litzateke luzatu izan balitz tartekoa gehiago, nola holan: osoa “Asmoa maila komunikatibo egokia gainditzen duen ikasle ongi prestatuak matrikuletan aurretiaz kario ordaindu duena berehala laster eta fite berreskuratzea diru osoa da”. “Asmoa maila komunikatibo egokia gainditzen duen ikasle ongi prestatuak matrikuletan aurretiaz kario ordaindu duena berehala laster eta fite berreskuratzea diru osoa da”. Eta oraino ere luzatzen ahal da nahi bezain luze.
Hauek jaun relevanteak, eta ez diot relevante ironiaz baizik egia neutralaz, zeintzuen lehenengoa da akademiko numerario Patxi Goenaga, pensatu behar lukete ere, zeren responsabilitatea ere dute hartua duten kargutik, buruz syntaxia eta euskal irakurlea, zein ausartzen da sartzen an euskal mezuak irakurtzera.
Pensa bezate apur bat, mesedez, sikeran izan ez dakion irakurleari esfortzu sobera handia ulertzea, ze guziok ere ba dugu beste zereginik an geure bizitzak.
Mesedez: Asmoa da …
Lekeitio, ekaina 13 astelehena, 2005.
Hortara ba, zetorren artikulua (Gara, ekaina 13 astelehena, 2005) titulatzen Zer egin? hon sinaturik hak Patxi Goenaga, Jokin Azkue, Xabier Huizi eta Gotzon Lobera. Dudarik ez, dira horiek sinatzaileak jaun aski relevanteak an euskararen mundua, behintzat ba dutenak eskuan resorte eta rekurso soziologiko importanteak an garapena edo desgarapena hon euskara.
Hontara dio mezu zurrupatuak tik artikulu osoa “Asmoa maila gainditzen duen ikasleak matrikuletan ordaindu duena berreskuratzea da”. Nire ustez, dago sobera urrun “asmoa” hitza edo subjektua tik “da” verbua; “Asmoa maila gainditzen duen ikasleak matrikuletan ordaindu duena berreskuratzea da”. Zeren dioena da phraseak bere laburrean “asmoa … da”. Zer litzateke luzatu izan balitz tartekoa gehiago, nola holan: osoa “Asmoa maila komunikatibo egokia gainditzen duen ikasle ongi prestatuak matrikuletan aurretiaz kario ordaindu duena berehala laster eta fite berreskuratzea diru osoa da”. “Asmoa maila komunikatibo egokia gainditzen duen ikasle ongi prestatuak matrikuletan aurretiaz kario ordaindu duena berehala laster eta fite berreskuratzea diru osoa da”. Eta oraino ere luzatzen ahal da nahi bezain luze.
Hauek jaun relevanteak, eta ez diot relevante ironiaz baizik egia neutralaz, zeintzuen lehenengoa da akademiko numerario Patxi Goenaga, pensatu behar lukete ere, zeren responsabilitatea ere dute hartua duten kargutik, buruz syntaxia eta euskal irakurlea, zein ausartzen da sartzen an euskal mezuak irakurtzera.
Pensa bezate apur bat, mesedez, sikeran izan ez dakion irakurleari esfortzu sobera handia ulertzea, ze guziok ere ba dugu beste zereginik an geure bizitzak.
Mesedez: Asmoa da …
Lekeitio, ekaina 13 astelehena, 2005.
Thursday, June 09, 2005
Lubakia artean hizkerak hon administratioa eta administratua
Diffikultateak ba direla tzat euskarazko textuak ulertu ahal izan, batez ere noiz dira horiek textu administrativoak, da gauza jakina. Eta zorionez gero-eta gehiago gaztigatzen hasia da hau phenomeno reala gure artean, nahiz ez da tratatzen oraindio aski ongi, klarki eta dimensio egokian.
Oraintsu ikusi dut zorionez eta gustura dut irakurri duena publikatu titulatzen “Baldin eta” kolumnista Angel Lertxundik an Berria egunkaria (ekaina 4 larunbata, 2005)
Hontara dio hak Angel Lertxundi: Atzo gutun bat jaso nuen Ogasun Sailetik: “Baldin eta agiri zuzentzailea egiten bada zergaren jasanarazpena zuzendu dela-eta, agiri horretan adierazo beharko da eragiketak egin ziren aitorpen-likidazio zergaldia edo zergaldiak, zirkunstantzia hauetako bat gertatuaz: a) baldin eta zuzenketa ezin bada sartu berari dagokion zergaldiko aitorpen-likidazioan (adibidez, jasanarazitako kuota handiagoa 102/1992 Foru Dekretuak 80. artikuluan jasotakoez bestelako arrazoiengatik oinarri ezargarria aldatzearen ondorioz; edo, bestela …)” Segitzen duelarik Lertxundik kommentatuz “Ez nau guztiz arrotza zaidan gaiak atzeratzen, horko euskarak ere ez. Eredua dut arazo. Gaztelaniazko erretorika hitzez hitz sagitzearen morrontza. Administrazioaren eta administratuaren hizkeren arteko lubakia.”
Ikusi ahal dugun lez klarki eta argi gaztigatzen eta nik uste salatzen ere du desastre hori Angel Lertxundik. Berba askorik gabe hala ere salatzen du ze textua -ote du merezi hori izena horrek tinta multzo lazgarriak?- ze textukoa bera berez da deskalifikatzen. Sarriago behar genduke egin honelako salaketak, nola hemen Lertxundik, tzat ea hartzen da problemea serioski eta respnsableki, eta an bere egiazko dimensioa.
Angel Lertxundik dio -diosku- ze problemea dago handia euskaldunon artean, hain handia non ezin da ulertu textua. Bai hortan zuzen da gure Lertxundi eta ez diokete kenduko arrazoirik seguruenez ezta dutenek ere redaktatu hori textua. Baita ere dio kommentatuz “Ez nau guztiz arrotza zaidan gaiak atzeratzen, horko euskarak ere ez. Eredua dut arazo. Gaztelaniazko erretorika hitzez hitz sagitzearen morrontza. Administrazioaren eta administratuaren hizkeren arteko lubakia.” Ez duelarik berak ikusten problemarik ez an gaia edo konzeptu administrativoak eta ezta ere an euskara. Salvu uzten du problematik euskara; nehork dudarik ukan ez dezan ezen problemea egon ahal da an hizkuntza, euskaran. Bere aburuz problemea dago soil an lubakia, an lubakia artean hizkerak hon administratioa eta administratua, an morrontza, an morrontza hon segitu hitzez hitz retorikea hon gaztelania. Labur esanik dagoke problemea soil an lubakia eta an morrontza, an lubakiko morrontza.
Kontradiktorioa da edo da gezurrez mintzatzea esatea bateik ez nau atzeratzen horko euskarak eta bestetik eredua dut arazo, zeren hori eredua da agertzen horko euskaran, direlarik inseparableak eta indisolubleak bi parteak. Zergatik eskapatzen da Lertxundi tangentzialetik tangentzialki tik bere responsabilitatea, behin autuan sartuz gero? Beldurrez, beldurrez libertatearen eta egiaren, edo aurkitu ahal izatearen nahi ez litzatekeena? Nori sartu nahi dio ziria? Bere buruari akaso? Ondo dago agertzea problemea, eta nik txalotzen dut alde hortatik, zeina bait da problema handi eta gravea, baina behar da sakondu eta sartu bisturia non behar da, gabe begiak itxi eta agertu arrazoi ezdeusak.
Lekeitio, ekaina 08 martitzena, 2005.
Oraintsu ikusi dut zorionez eta gustura dut irakurri duena publikatu titulatzen “Baldin eta” kolumnista Angel Lertxundik an Berria egunkaria (ekaina 4 larunbata, 2005)
Hontara dio hak Angel Lertxundi: Atzo gutun bat jaso nuen Ogasun Sailetik: “Baldin eta agiri zuzentzailea egiten bada zergaren jasanarazpena zuzendu dela-eta, agiri horretan adierazo beharko da eragiketak egin ziren aitorpen-likidazio zergaldia edo zergaldiak, zirkunstantzia hauetako bat gertatuaz: a) baldin eta zuzenketa ezin bada sartu berari dagokion zergaldiko aitorpen-likidazioan (adibidez, jasanarazitako kuota handiagoa 102/1992 Foru Dekretuak 80. artikuluan jasotakoez bestelako arrazoiengatik oinarri ezargarria aldatzearen ondorioz; edo, bestela …)” Segitzen duelarik Lertxundik kommentatuz “Ez nau guztiz arrotza zaidan gaiak atzeratzen, horko euskarak ere ez. Eredua dut arazo. Gaztelaniazko erretorika hitzez hitz sagitzearen morrontza. Administrazioaren eta administratuaren hizkeren arteko lubakia.”
Ikusi ahal dugun lez klarki eta argi gaztigatzen eta nik uste salatzen ere du desastre hori Angel Lertxundik. Berba askorik gabe hala ere salatzen du ze textua -ote du merezi hori izena horrek tinta multzo lazgarriak?- ze textukoa bera berez da deskalifikatzen. Sarriago behar genduke egin honelako salaketak, nola hemen Lertxundik, tzat ea hartzen da problemea serioski eta respnsableki, eta an bere egiazko dimensioa.
Angel Lertxundik dio -diosku- ze problemea dago handia euskaldunon artean, hain handia non ezin da ulertu textua. Bai hortan zuzen da gure Lertxundi eta ez diokete kenduko arrazoirik seguruenez ezta dutenek ere redaktatu hori textua. Baita ere dio kommentatuz “Ez nau guztiz arrotza zaidan gaiak atzeratzen, horko euskarak ere ez. Eredua dut arazo. Gaztelaniazko erretorika hitzez hitz sagitzearen morrontza. Administrazioaren eta administratuaren hizkeren arteko lubakia.” Ez duelarik berak ikusten problemarik ez an gaia edo konzeptu administrativoak eta ezta ere an euskara. Salvu uzten du problematik euskara; nehork dudarik ukan ez dezan ezen problemea egon ahal da an hizkuntza, euskaran. Bere aburuz problemea dago soil an lubakia, an lubakia artean hizkerak hon administratioa eta administratua, an morrontza, an morrontza hon segitu hitzez hitz retorikea hon gaztelania. Labur esanik dagoke problemea soil an lubakia eta an morrontza, an lubakiko morrontza.
Kontradiktorioa da edo da gezurrez mintzatzea esatea bateik ez nau atzeratzen horko euskarak eta bestetik eredua dut arazo, zeren hori eredua da agertzen horko euskaran, direlarik inseparableak eta indisolubleak bi parteak. Zergatik eskapatzen da Lertxundi tangentzialetik tangentzialki tik bere responsabilitatea, behin autuan sartuz gero? Beldurrez, beldurrez libertatearen eta egiaren, edo aurkitu ahal izatearen nahi ez litzatekeena? Nori sartu nahi dio ziria? Bere buruari akaso? Ondo dago agertzea problemea, eta nik txalotzen dut alde hortatik, zeina bait da problema handi eta gravea, baina behar da sakondu eta sartu bisturia non behar da, gabe begiak itxi eta agertu arrazoi ezdeusak.
Lekeitio, ekaina 08 martitzena, 2005.
Thursday, June 02, 2005
Ba dago problemarik (nahiz begiak zarratu)
Irakurri dut photo baten oinean ondokoa (Berria, ekaina 2 osteguna, 2005): “Juan Iribarren prestatzailea, Ismael Chafee eta Juan Martinez Irujo pilotariekin lasterka, joan den astelehenean, Uharten egindako entrenamenduan”, eta behar izan dut irakurri berriro jakiteko zer gertatzen da artean horiek hirurak. Mezua emanik laburrago da “Juan Iribarren prestatzailea, Ismael Chafee eta Juan Martinez Irujo pilotariekin lasterka”, baina hemen ere phrase labur hontan behar da itxaron artio ikusi ...-kin (pilotariekin) eta gero ondoren retroaztertu mezua berriz, ulertzekotan. Hori da exemplu on bat hon systema postpositivoa. (Postpositivo adjunktoa: pilotari + ekin; prepositivo disjunktoa: kin + pilotariak).
Erabiltzen bagendu euskaraz kombinaturik eklektismo equilibratuz postpositioak eta prepositioak litzateke on eta beharrezko tzat gure euskara' desblokeatzeko puntu agitz delikatu eta bestela irresolubleak.
Hori aurreko mezua litzateke “Juan Iribarren prestatzailea kin Ismael Chafee eta Juan Martinez Irujo pilotariak lasterka”. Nork ez luke hontara izkribiturik eta irakurririk hartuko arnasea gustura kin irribarre satisfos bat?
Lekeitio, ekaina 02 eguena, 2005.
Erabiltzen bagendu euskaraz kombinaturik eklektismo equilibratuz postpositioak eta prepositioak litzateke on eta beharrezko tzat gure euskara' desblokeatzeko puntu agitz delikatu eta bestela irresolubleak.
Hori aurreko mezua litzateke “Juan Iribarren prestatzailea kin Ismael Chafee eta Juan Martinez Irujo pilotariak lasterka”. Nork ez luke hontara izkribiturik eta irakurririk hartuko arnasea gustura kin irribarre satisfos bat?
Lekeitio, ekaina 02 eguena, 2005.
Wednesday, June 01, 2005
Evangelioa irakurri dena an funerala hon Juanito San Martin
Evangelioa irakurri dena an funerala hon Juanito San Martin
Hemen doa Juanitoren funeralean irakurri zen evangelioa ganik jn rektore hon Donostiako seminarioa Jesus Mª Arrieta. Mateo 25, 14-21. Talentuen parabola.
«Jainkoaren erregetzarekin, atzerrira irten behar zuen gizonarekin bezala gertatzen da. Bere morroiei dei egin eta ondasunak utzi zizkien: bati bost talentu, beste bati bi eta besteari bat, bakoitzari bere trebetasunaren arabera. Gero, alde egin zuen. Bost talentu hartu zituenak inbertitu egin zituen berehala eta beste bost irabazi. Orobat bi talentu hartu zituenak: inbertitu eta beste bi irabazi zituen. Bat bakarra hartu zuenak, aldiz, lurrean zuloa egin eta bertan gorde zuen nagusiaren dirua.
«Handik denbora askora, etorri zen nagusia eta morroiei kontuak hartzen hasi zitzaien (sic). Aurreratu zen bost talentu hartu zituena eta beste bost aurkeztu zizkion, esanez: “Jauna, bost talentu utzi zenizkidan; hona beste bost nik irabaziak”. Nagusiak esan zion: “Ederki, morroi on eta leiala! Gauza gutxian leial izan zara, askoren buru ipiniko zaitut; sartu zeure jaunaren festa ospatzera”.
Nintzelarik entzuten ari avangelioa, zeren lehendik ere ba neukan harturik jada horren ideia lehenagotik, ezen euskaraz verboa kargatzen da sobera sarturik an flexio verbala hainbat eta hainbat konkordantzia, direnak baina informatioaren aldetik alferrik -eta esango nuke ere alferreko- , redundante, repetitivo, matrakoso, frenante, … eta gaitz; sobera -beharrik gabe- gaitz.
Horrela: Bere morroiei ondasunak utzi zizkien, bost talentu hartu zituenak, inbertitu egin zituen berehala, bi telentu hartu zituenak, bost talentu hartu zituena, beste bost aurkeztu zizkion, bost talentu utzi zenizkidan.
Horiek flexio verbal guziak egin ahal dira askoz errezago sartu gabe elementu pluralizantea -konkordantzia gabe- baina ere galdu gabe -eta hau da importantea- informatiorik deus eta irabazirik aitzitik asko erraztasunean euskarak. Sartu gabe alferreko karga relantizanteak.
Hara, errazago: Bere morroiei ondasunak utzi zien, bost talentu hartu zuenak, inbertitu egin zuen, bi telentu hartu zuenak, bost talentu hartu zuena, beste bost aurkeztu zion, bost talentu utzi zenidan.
Horretara ba geratzen litzateke hontara:
«Jainkoaren erregetzarekin, atzerrira irten behar zuen gizonarekin bezala gertatzen da. Bere morroiei dei egin eta ondasunak utzi zien: bati bost talentu, beste bati bi eta besteari bat, bakoitzari bere trebetasunaren arabera. Gero, alde egin zuen. Bost talentu hartu zuenak inbertitu egin zuen berehala eta beste bost irabazi. Orobat bi talentu hartu zuenak: inbertitu eta beste bi irabazi zuen. Bat bakarra hartu zuenak, aldiz, lurrean zuloa egin eta bertan gorde zuen nagusiaren dirua.
«Handik denbora askora, etorri zen nagusia eta morroiei kontuak hartzen hasi zitzaien (sic, esan bezala hemen dakar hasi zitzaien ordez hasi zitzaizkien). Aurreratu zen bost talentu hartu zuena eta beste bost aurkeztu zion, esanez: “Jauna, bost talentu utzi zenidan; hona beste bost nik irabaziak”. Nagusiak esan zion: “Ederki, morroi on eta leiala! Gauza gutxian leial izan zara, askoren buru ipiniko zaitut; sartu zeure jaunaren festa ospatzera”.
Ziur nago ezen bide hori aplikatzen balitz litzatekeela euskara errezago eta galduko lukeela lantrea, behar duena galdu. Baina hori bai, derrigortu barik nehor izkiriatzera hortara, izanik berba batean gu euskaldunok flexibleago eta malguago denean onerako hon euskara.
Lekeitio, ekaina 01 eguaztena, 2005.
Hemen doa Juanitoren funeralean irakurri zen evangelioa ganik jn rektore hon Donostiako seminarioa Jesus Mª Arrieta. Mateo 25, 14-21. Talentuen parabola.
«Jainkoaren erregetzarekin, atzerrira irten behar zuen gizonarekin bezala gertatzen da. Bere morroiei dei egin eta ondasunak utzi zizkien: bati bost talentu, beste bati bi eta besteari bat, bakoitzari bere trebetasunaren arabera. Gero, alde egin zuen. Bost talentu hartu zituenak inbertitu egin zituen berehala eta beste bost irabazi. Orobat bi talentu hartu zituenak: inbertitu eta beste bi irabazi zituen. Bat bakarra hartu zuenak, aldiz, lurrean zuloa egin eta bertan gorde zuen nagusiaren dirua.
«Handik denbora askora, etorri zen nagusia eta morroiei kontuak hartzen hasi zitzaien (sic). Aurreratu zen bost talentu hartu zituena eta beste bost aurkeztu zizkion, esanez: “Jauna, bost talentu utzi zenizkidan; hona beste bost nik irabaziak”. Nagusiak esan zion: “Ederki, morroi on eta leiala! Gauza gutxian leial izan zara, askoren buru ipiniko zaitut; sartu zeure jaunaren festa ospatzera”.
Nintzelarik entzuten ari avangelioa, zeren lehendik ere ba neukan harturik jada horren ideia lehenagotik, ezen euskaraz verboa kargatzen da sobera sarturik an flexio verbala hainbat eta hainbat konkordantzia, direnak baina informatioaren aldetik alferrik -eta esango nuke ere alferreko- , redundante, repetitivo, matrakoso, frenante, … eta gaitz; sobera -beharrik gabe- gaitz.
Horrela: Bere morroiei ondasunak utzi zizkien, bost talentu hartu zituenak, inbertitu egin zituen berehala, bi telentu hartu zituenak, bost talentu hartu zituena, beste bost aurkeztu zizkion, bost talentu utzi zenizkidan.
Horiek flexio verbal guziak egin ahal dira askoz errezago sartu gabe elementu pluralizantea -konkordantzia gabe- baina ere galdu gabe -eta hau da importantea- informatiorik deus eta irabazirik aitzitik asko erraztasunean euskarak. Sartu gabe alferreko karga relantizanteak.
Hara, errazago: Bere morroiei ondasunak utzi zien, bost talentu hartu zuenak, inbertitu egin zuen, bi telentu hartu zuenak, bost talentu hartu zuena, beste bost aurkeztu zion, bost talentu utzi zenidan.
Horretara ba geratzen litzateke hontara:
«Jainkoaren erregetzarekin, atzerrira irten behar zuen gizonarekin bezala gertatzen da. Bere morroiei dei egin eta ondasunak utzi zien: bati bost talentu, beste bati bi eta besteari bat, bakoitzari bere trebetasunaren arabera. Gero, alde egin zuen. Bost talentu hartu zuenak inbertitu egin zuen berehala eta beste bost irabazi. Orobat bi talentu hartu zuenak: inbertitu eta beste bi irabazi zuen. Bat bakarra hartu zuenak, aldiz, lurrean zuloa egin eta bertan gorde zuen nagusiaren dirua.
«Handik denbora askora, etorri zen nagusia eta morroiei kontuak hartzen hasi zitzaien (sic, esan bezala hemen dakar hasi zitzaien ordez hasi zitzaizkien). Aurreratu zen bost talentu hartu zuena eta beste bost aurkeztu zion, esanez: “Jauna, bost talentu utzi zenidan; hona beste bost nik irabaziak”. Nagusiak esan zion: “Ederki, morroi on eta leiala! Gauza gutxian leial izan zara, askoren buru ipiniko zaitut; sartu zeure jaunaren festa ospatzera”.
Ziur nago ezen bide hori aplikatzen balitz litzatekeela euskara errezago eta galduko lukeela lantrea, behar duena galdu. Baina hori bai, derrigortu barik nehor izkiriatzera hortara, izanik berba batean gu euskaldunok flexibleago eta malguago denean onerako hon euskara.
Lekeitio, ekaina 01 eguaztena, 2005.
Subscribe to:
Posts (Atom)