Argia astecarian (nº 2.683, 26/04/2020) ba da articulua titulatzen Eskolaren arrakalak agerian ganic Mikel Garcia Idiakez non textu hortatic xurgatua eta aterea iracurri ahal da ondocoa, ezarria nola amu eta articuluac dioenaren idea central samarra. Hauxe beraz dioena hor
Nola iruditzen zait mezu hori da ez asqui arguia syntacticoqui tzat iracurlea, zait iruditzen ere behar litzaque enseatu hobetze bat an horren redactionea.
Nola hobetu baina hori mezua?
Erakunde publikoek
ez diote hasieratik
eutsi ikasleen artean
areagotzen ari den
arrakala gainditzeak
eskatzen duen
planteamenduari eta
inbertsioari
Nola iruditzen zait mezu hori da ez asqui arguia syntacticoqui tzat iracurlea, zait iruditzen ere behar litzaque enseatu hobetze bat an horren redactionea.
Nola hobetu baina hori mezua?
10 comments:
Ikasleen arteko arrakala areagotzen ari da eta hori gainditzeak eskatzen duen planteamenduari eta inbertsioari ez diote erakunde publikoek hasieratik eutsi.
Niri -eta uste dut edozeini- eguiten zait dakarzun auquera alternativoa ascoz ulergarriagoa ze originala. Baina emanen dut nic ere -esperoan beste edozeinec eman daian berea baldin balu gogoric- zeina da "zurea" bezalacoxea (holan diot "zurea" ze ez duzu ipini izenic eta ezta pseudonymoric) baina aphur bat kin neure ukitua.
Jarrico ditut 3ac elkarren seguidan ikusi eta compara dezagun pean vistazo panoramicoa.
1) originala
Erakunde publikoek ez diote hasieratik eutsi ikasleen artean areagotzen ari den arrakala gainditzeak eskatzen duen planteamenduari eta inbertsioari
2) "zurea"
Ikasleen arteko arrakala areagotzen ari da eta hori gainditzeak eskatzen duen planteamenduari eta inbertsioari ez diote erakunde publikoek hasieratik eutsi
3) nirea
Ikasleen arteko arrakala areagotzen ari da eta erakunde publikoek ez diote eutsi hasieratik hori gainditzeak eskatzen duen planteamenduari eta inbertsioari
Beharba besteren bat animatuco da apportatzera berea, hala bedi.
Eskerrik anitz Erramun, erantzunagatik.
Eta barkatu izenik ez ematea. Ez dut hemen benetako izenik eman nahi, baina honez gero "Matxin" ezizenaz sinatuko ditut mezuak. Espero dut lizentzia hau ontzat eduki diezadakezun.
Nik eman proposamena ez dut uste hoberena den, izan ere maila lexikotik hasirik, bertzelako hitzez osatuko nukeen nik. Zer da "arrakala"? Uste dut erdarazko "brecha" hitzaren itzulpena dela baina ezin igarri zeri buruz den. Brecha salarial? Ez dut artikulua irakurri.
Zure proposamenari oztopo bat ikusten diot, zeren irakurtzen duenak konpreni dezake "hasieratik hori gainditzea" hitzak bat doazela, ez eta "ez diote eutsi hasieratik". Koma batek argituko luke auzia.
Izan ongi,
Matxin
Aupa Matxin, ongui ethorri behintzat nire partetic.
Normala da behintzat neurri handixco batean ez nahi izaitea aguertzea publicoan norbere izenarequin zeren guztiac daquigu nola persecutatua da edozein disidentzia respectu Batua, uzten zaituztela gutienic an indiferentziaren limboa. Baina hori gatic ondo da hautatu duzula pseudonymoa -Matxin- halan jaquiteco minimoqui nor zaren eta zure commentarioac eguin daiquezunac lotzeco bethi persona berarequin. Ondo.
Nire auqueraac ere seguru ba du hobetzecoric.
Baina principala da, nire opinionez, ze salhatzen da originala gaberic persecutatu inor, baina ikusteco dago ea commentario hauec nortzuen eta zembaituen gana heltzen dira. Helduco othe da ki eguilea bera? Ez nago ziur.
Bestetic buruz arracala verbaa.
Verba hori da total normala gure inguruco herrietan, zein da bere hedadura geographicoa nic zehazqui ez daquit. Beharba (guc dioguna beharbada, behintzat Ipharraldeco Zuberoa inguruan esaten da beharba) aguertzen da an Atlas linguisticoa.
Etymologiaz dathor raja erdal hitzetic (hori nire aburuz), raja-tic arraja eta hortic arracala. Nic holan ikusten dut.
Esan ohi da ascotan "hic arracala galanta daucac" adierazteco cerebroa du arracalaturic ezen craneoa. Baita adierazteco nescatila gaztetchoac esan ohi da (ez edozein lekutan prefosta) arracala-duna ezen referitzen da ki vulva contrastez zaquila. Baita etcheetaco ormetan ikusten dira arracalac, eta beste edonon.
Neure saludoac, hemen esan daroagun lez edo nola zuberotarren artean sallutationeac. Hartu biac Matxin.
Erramun, eskertzen dizut harrera edo txera ona.
Batuaz diozuna uste dut egia dela, baina bertzenaz ere nik ez nuke izena eman nahiko, ez dut ematen bertze webguneetan ere.
Nik aiherrik ez diot Batuari eta honi egokituz idazten entseatzen naiz, sarri lerratzen naizenean ere. Dena den, egia da ez naizela kapable hainbat arau eta erabakien arrazoiak konprenitzeko.
"Arrakala" hitza, baliatzen ez dudanean ere, ezagutzen dut. Nire duda ematen dioten erabilerarekin zen. Azkenean artikuloa bilatu dut, eta "arrakala", ekonomia maila desberdinetako ikasleen arteko tarteari erran diotela ikusi dut. Ez dakit hau erabilera normala den. Espainolez uste dut erraten dela "breche entre alumnos" baina ez "raja entre alumnos". Espainolaren kopia txarra al da, ala aitzitik arrunta? Nik ez dakit. Nik bederen ez nuke erranen "ikasleen arteko arraila" (< ikasleen arteko mozkorra)
Matxin
Lehenengo nahi dut esan ze nic ere ez diot aiherric Batuari, baina ba dira han haimbat gauza maite ez ditudanac (lexicoa, orthographia, syntaxia, ...).
Ni enseatzen naiz euscara izan dadin ahalic onena eta zuzenqui emana. Hori esan nahi dudana buruz euscara generalean.
Orain buruz arrakala hitza zein behintzat hasieran ez zen existitzen euscararen variante edo dialecto guztietan haric orain, da origenean euscara occidentaleco verba bat.
Bere oraintsuco significantzaz edo eremu sementicoan dathor / dathorque esango nuque -hypotheticoqui- hedatu da tikan gap verba inglesa, pasaturic gaztelaniaz nola brecha eta hortic, nolabait expresatu nahiric hori conceptua, HARTU dute arrakala verbaa. Nic gap esateco esango nuque euscaraz tartea. Nolanahi, esana dudan lez, hori da nire susmoa, beharco litzaque galdetu daquitenei baldin nahi balute eman erantzunic.
Konsidera daigun ondoko esaldia (ikus komentario hau hemen ere):
1) Las instituciones públicas ya desde el principio no han mantenido los planteamientos e inversiones requeridas para superar la creciente brecha entre estudiantes.
hala nola hauek ere:
2) La brecha entre estudiantes está creciendo y las instituciones públicas ya desde el principio no han mantedido los planteamientos e inversiones requeridas para superar eso.
3) La brecha entre estudiantes está creciendo y los planteamientos e inversiones requeridas para superar eso no las han mantenido las intituciones públicas ya desde el principio.
Zértan dira diferente?
Adibide baterako, 1. esaldian "creciente" hitza ez da baizik detaile osagarri bat zein kendu geinke gabé aldatu mezu orokorra. Bigarren eta hirugarrenean, aldiz, detaile hori bihurtu dá hasierako perpaus koordinatu bat, hartuz relevantzia bat zein ez zitzaion ematen (balirudike ze esaldi osoaren helburu eta arrazoi nagusia dá justuki ze arrakala areagotzen ari da).
Beste adibide bat: lehenengo esaldian, hasieratik dakigu ze mintzatuko gara buruz instituzio publikoak eta euren jarrera, bitarten bigarren eta hirugarrenean, gehiago mintzo gara buruz arrakala bat zein areagotzen ari da, eta zein bihurtzen ari dén arazo (beste intentzio bat da).
Esan nahi baita ze, nahiz hiru esaldi horiek emán "informazio bera" (ikus "Edozein informazio": zein zentzutan?), euren intentzioa ez da berdina (alde pragmatikoa). Matxinen adibideak ondo ilustratzen dú oinarrizko arazoa e euskal prosa:
Ikasleen arteko arrakala areagotzen ari da eta hori gainditzeak eskatzen duen planteamenduari eta inbertsioari ez diote erakunde publikoek hasieratik eutsi.
Hor Matxinek dú birmoldatu jatorrizko esaldia afin uler dadin (jatorrizko esaldia ez baitzen ondo ulertzen), baina ordainduz prezio pragmatiko handia: orain esaldiak gehiago dirudi deskripzio moduko bat, indarrik gabekoa, non jada inportanteena baita uler dadin, ordezta eragin deian.
Gauza da ze, justuki uler dadin, informazioa deskonposatu egiten da an unitate sinpleagoak, zein koordinatzen dira an ordena kronologiko-modukoa ("eta" eta "baina"), informazioa emanez, baina guztiz ilunduz hasierako intentzio komunikatiboa. Puntu hau hobeto ikusteko, konsidera daigun muturreko adibide hau (ikus ere "Esaldi bakoitzak bere intentzioa"):
Ikasleak daude, eta euren artean arrakala dago, eta arrakala hori areagotzen ari da, baina arrakala hori gainditu nahi dugu, eta hori egiteak planteamendu bat eta inbertsio bat eskatzen du, eta erakunde publikoek ez diote hasieratik horri eutsi.
Jakina, hori ez da baizik karikatura bat, baina ondo islatzen du prosa-molde bat, ahula, estua, mugatua, laua, giharbakoa, ia deskriptibo hutsa, ia kronologikoa, helburuz-eta uler dadin, eta zein den hain karakteristikoa an euskal prosa, izanki-eta zuzeneko konsekuentzia ti bere ahuldade sintaktikoa.
Nire aukera litzaké honelako zerbait:
Erakunde publikoek hasieratik bertatik ez diote eutsi ki planteamendu eta inbertsioak zein beharko lirake afin gainditu a arrakala arten ikasleak, zein ari den areagotzen.
arracala => brecha
Eracunde publicoec hassieratic beretic ez derauete eutsi planteamendu eta inversioneei cein requerituco bailirateque gainditzecotz ikasleen arteco brecha, cein ari baita areagotzen.
Josu.
Zure alternativa hori da ulertzecoa edozeinec eta gainera aisa.
Baina halere nic gustucoago -eta esango dut communicativoago ere- zure hori combinaturic kin prepositioneac. Esateraco honelatsu
Eracunde publicoec hassieratic beretic ez derauete eutsi ki planteamendu eta inversioneac cein requerituco bailirateque afin gainditu ikasleen arteco brecha, cein ari baita areagotzen.
Post a Comment