Nic igorria ki Elhuyar. Neure perceptionea buruz hizteguiac

Lehenagocoan publicatu nuen hemen blogean Elhuyarrec niri igorri mezua. Gaur nahi dut ostera publicatu baita hemen blogean erantzuna igorri nuena egun berean, azaroac 18, aguertzen niela neure perceptionea daucadana buruz euren hizteguiac, dezadantzat iracurri nire perceptione hori nahi luenac egon dadin horrela euscalzaleen artean intercomunicationea dezaguntzat jokatu guero consecuentziaz alde hoberena hen euscara. Hala bedi.

Beraz, hau azpicoa nic igorria ki Elhuyar nola erantzuna ki eurec niri igorria.
------------------------------------------------------------------

Klara Ceberio

Elhuyar

Esquerric asco zuzentzea gatic niri. Pozten naiz emaiten didazun berriaz, baina esan nahi nuqueena da ere horregatio ez dudala espero bethi "arrazoina" izaitea nire commentarioetan noraino ere supposatuco luque izaitea "correctione bat" an zuen hizteguia hen Elhuyar.

Jaquin dezazun (edo dezazuen an Elhuyar) nic zer ideia global dudan buruz hizteguiac hen Elhuyar (balin interasatzen bazaizue "gentearen" opinionea) lehembizicoz diot ze ez ditut ezagutzen asqui ongui hizteguiac an puntu eta hitz bakoitza (zeren gainera ezagutza hori ez daducaquezue zuetarico bakoitzac ere Elhuyarren, normala den bezala) baina bai dudala ideia global bat buruz horiec zuen hizteguiac (objectivoago edo subjectivoago eguinac) ondorioz-eta eguin ditudan consulta puntual asco. Eta emaiteco nire aburua metaphora batequin esan ahal dut ze comparatuco nuque zuen productione lexicala kin "jantzi eder bat josia ganic jostun nivel handico famatu bat" josia tzat ezcontza bat hen familia handiqui batetacoa baina suerte tcharrez accidentalqui joiazela familiacoac elizara edo udalera emazteberriaren nebac gura baric horregatio diola delaco jantzi eder quasic immaculatua cigarroarequin erre balantzada batean eta nabarmen ikusten zaiola zuloa hen erredura hori. Beraz jantzi asco valoratu hori in principio gueratzen da kin delaco erredura involuntarioa zeharo devaluatua edozertaraco, esateraco jantzi zulatu hori resaltzeco beste eztegu bateraco.  Esango nuque nic ze Elhuyarren hizteguiac dagoz lar betheac kin erreduren zulo inbarcagarriac. Hori da nire ideia globala.

Beraz, Klara erremerciatzen dut zure mezua eta nire partetic esquerric asco eta pozten naiz hartu duzuen erabaquiaz.

Erramun Guerricagoitia

astelehena 18 azaroa 2019

Lequeitio
------------------------------------------------------------------

(Niretzat), incomprensiblea

Nola entzun dut ganic mass media relevantea hau hitza

rumba (nola den entzutez ez daquit erabili duten rumba edo runba) 

nola den espero izatecoa entzutea errunba, joan naiz Academiaren hizteguira eta ikusi dut han runba, joanic ere ki Elhuyar hizteguia ikusi dut ere berdinqui runba 

Baina eguinic consulta berria an Academiaco hizteguia eta ere an Elhuyar hizteguia jaquiteco zelan dakarten guc euscaldunac esan ohi duguna reactivo, reactivatu hitza, ikusi dut hemen ere biec -Academiac eta Elhuyarrec- dakartela biec berdin erraktibo; nahizta Academiac ez dakarren reactivatu verboa (beraz ondorioz, ez daquigu Academiac zer daucan conceptu horrentzat ezarria edo simplequi eguin dion uko guc euscaldunoc darabilgu conceptu hori)

erreaktibo (eta ez reaktibo, edo reaktivo edo reactivo) 

Beraz, esango nuque nic ze runba hitzac izan du zorte handiagoa ezi reactivo, reaktibo / reaktivo hitzac.

Baina zein hitzec bi horietaric -runba eta erreaktibo- horietaric du existentzia realagoa an euscaldunon conversationeac? Zergatic du runba hitzac pase forala sartzeco hizteguietan noiz ez da sartzen edo reactivo, edo reaktivo, edo reaktibo? Zori misteriotsua? Niretzat da incomprensiblea.

Elhuyar-ec niri igorria. Pozten naiz

Nola hemen blogean eguin nuen commentarioa (Xabier Amuritzac ez daqui euscaraz asqui ongui) buruz impossible (inposible) hitza non criticatzen nuen aguertzen zena an Elhuyar hizteguia non link hori bidali nuen ki Jon Abril Olaetxea hango zuzendari berria zeren jaquin zezaten zertaz nituen criticatzen zeren tzat imposible gaztelerazcoa zekarren zela euscaraz ezinezko. Bada orain egun batzuc heldu zait emaila ganic Elhuyar emanic erantzuna buruz hitz concreto soil hori ezen sarthuco dute hizteguian inposible hitza.

Erantzun hori da ondocoa osoric
---------------------------------------------------------
Kaixo, Erramun:

Barkatuko diguzu erantzunaren atzerapena. 

Zure iruzkinaren berri eman didate eta oraindik sakonki aztertu ez badugu ere, badirudi 'inposible' hiztegian sartzeko arrazoi nahikoa badugula. Atxikita bidaltzen dizugun fitxategian eskura ditugun hiztegi eta baliabideetan hitzak dituen agerpenak bildu ditugu eta egungo erabileran oinarritzen bagara behintzat, badirudi gure hiztegian sartu beharko genukeela eta laster izango gure webgunean ikusgai.

Eskerrik asko zure iruzkina bidaltzeagatik eta Elhuyarren hiztegiak hobetzen laguntzeagatik!  

Klara Ceberio Berger  HIZKUNTZA-BALIABIDEEN ARDURADUNA HEAD OF LINGUISTIC RESOURCES

---------------------------------------------------------

Haintzat hartuz izquiriatzaileac iracurlea

Zerbait eguiteco normalean ba dago auquera bat baino guehiago baina halere auquera batzuc dira hobeac ezi besteac behintzat beguiraaturic objectu delaco bati.

Halan noiz dugu iracurtzen ondoco informationea

Zigor Garro presoari zigorra arintzeko eskaera onartu diote 

hori goico redactionea ez da possible bakarra zeren ba daude possibilitate differenteac zilegui direnac eta ere correctuac baina qualitativoqui nivel communicativo defferentetacoan bakoitza bere nivel goragocoan edo beheragocoan. Halan, goico hori redactatu ahal zen ere

Zigor Garro presoari eskaera onartu diote zigorra arintzeko

 edo

Zigor Garro presoari onartu diote zigorra arintzeko eskaera 

edo 

Zigor Garro presoari onartu diote eskaera zigorra arintzeko 

edo  

Zigor Garro presoari onartu diote eskaera arintzeko zigorra 

Hor bada gutienic 5 auquera diffente redactatzeco baina seguruenez, an ranking communicativoa, auquera bakoitza legoque an nivel desberdina.

Ikusteco eta aldi berean obsevatzeco

Ahal da ikusi, observatu, comparatu eta athera ere zembait conclusione syntactico iracurriric ondoco textuac

• Norbanakotik taldeetara jauzi eginez, euskara gehiago zabalduko du Euskaraldiak 

• Euskaraldiak gehiago zabalduko du euskara, jauzi eginez norbanakotik taldeetara

Desventajac erabiltearen auquera syntactico gutien onac

Jaquinic ze euscal munduan Victor Hidalgoc du bere fama lortua ari denean buruz syntaxia eta ongui edo ahalaz hobequi (edo hobequien) communicatzea harritu naiz ni iracurriric nola eguiten edo eraiquitzen dituen phrase comparativoac, hartzen duelaric -artén dauden auquerac- auquera gutiago onac edo incluso gutien onac. Bada, harritu nau iracurtzearequin an balbula.blogspot.com bloga bi exemplu ondocoac.

Badirudi bat-bateko hizketako IUa, [...] laburragoa dela, irakurria baino. 

Noiz aise erabili ahal zuqueen dagoenac arduratua kin communicatione qualitatezcoac beste honela

Badirudi bat-bateko hizketako IUa, [...] laburragoa dela, ezi irakurria. 

Dena dela, niretzat an comparativo labur hori, da pasabletzat emaiteco "huts" communicativo hori, baina 2. casu dathorren hontan izanic luzeagoa nic ezin izan dut ulertu edo harrapatu an lehenengo iracurraldia. Hemen, 2. beheco casu hontan, huts hori da inbarkagarria batez ere norengan dago arduratua kin ongui communicatu syntacticoqui, dituelaric bazter uzten part auquerac ditugunac  escura, auquera communicativoqui hobeac baldin baditugu gogoan iracurle potencialac. Hara ba behean Bittoren, Victor Hidalgoren exemplu lastimosoa.

Haur eta hizketa apaletakoa ere, helduena eta hizketa trebe, prestatu eta jantzikoa baino.

Ari dela Bittor lehengo thematicaz 2. exemplu hontan ere zeren dago cocatua hori beheco phrasea nola hurrego phrasea hen goian aiphatu lehenengoa. Izan ahal zen, esango nuque nic baina bera lacoen casuan nahi direlaric izan avanguardia an arlo communicativoa, izan ahal zuen redactatu honelatsu mesedez iracurlea

Haur eta hizketa apaletakoa ere, ezi helduena eta hizketa trebe, prestatu eta jantzikoa. 

Ez al dugu izquiriatu behar, redactatu, ahalic diaphanoen edozeinec dagoenac preocupatua holaco gorabeheretan? Ez al du ezagutzen Bittorrec behintzat theoricoqui beste possibilitate syntactico guehiagoric? Baldin ba ditu ezagutzen zergatic ditu baztertzen? Ala ez al dira hobeac communicativoqui? Ala da gaurco hau behintzat, descuido ttipi munta bacoa?

Bideratua, orientatua, directionatua legoque mezua

Eguncarico portadan (Gara, martitzena 19 azaroa 2019 ) iracurri ahal dugu ondoco titularra

Aditu talde batek jokabide kodea proposatu du armagintza enpresentzat 

Hori titularra, hori mezua dakarrena legoque jada ongui bideratua, orientatua, directionatua balitz redactatu honetara

Aditu talde batek proposatu du ... 

iracurriric soil sarreraco hori jada cerebroa hen iracurlea legoque xuxen directionatua dathorqueenari gueroago.

Aditu talde batek proposatu du jokabide kodea armagintza enpresentzat  

Baina nic personalqui, amorez neure gustuac eta iracurlea generalean, jarrico nuque honelaxe

Aditu talde batek proposatu du jokabide kodea tzat armagintza enpresak

Ondo dagoena corregitu nahi

Noiz euscaldunec, %100ean, esaten dute, dugu

pensionistak 

hasten dira batzuc nahiric zuzendu dagoena ondo -pensionistac- esaten eta esan eraguiten indirectuqui ze euscaraz hori esaten da edo gutienic esan behar da

pentsiodunak 

Ez al dago hor (eta puntualqui beste hitz lista quasi interminablean) mesprezua contra euscaldunac, contra gu euscaldunac sortuz kin hori dynamica falsua complexua an populua sarthuric cerebrotan inconscientequi ezen

guc euscaldunoc ez daquigu euscaraz ongui. 

Zertara dathor corregitzea erabilten dena an %100 pensionistak? Zertara dathor?

Tcharric ez du ezer, atzitic onic bai

Atzo ere mintzatu gara blog hontan buruz gaurco gaia ezen tartecatzea elementuac an verbu periphrasticoac artén bi zathiac hen verbu periphrasticoac. Gaurcoan zorionez ez dute tartecatu hori elementua erdian eta ikusi ahal da ze informationea doa total normal (eta nire aburuz hobeto amorez iracurleac ulertu dezan hobeto eta fiteago). Hara titularra aguertua gaur prensan 

Pentsiodunak ez dira fio hitzekin 

diot ze sarri, lar sarri, hori informationea aguertu ohi da honela

Pentsiodunak ez dira hitzekin fio 

Ez al da lehenbizico auquerea hobea ezi bigarrena? Ez al da ulertzen ederto lehenbizicoa? edertoago?

Bai horregatio!

Dugularic iracurtzen an mass media hau titularra
(Gara, osteguna 14 azaroa 2019, ekonomia 19 or) 

Greba gogortzeak ekarri du itunpeko zentroetan akordioa, sindikatuen ustez 

iruditzen zait ze hori "akordioa" hitza aitzinatu ahal da ondora hen verbua (non da bere leku conceptuala), izan daiten titularra yago communicativoa tzat iracurlea, holan

Greba gogortzeak ekarri du akordioa itunpeko zentroetan, sindikatuen ustez 

Bigarren auquerea, zeina da ipini nola alternativea hen lehenengoa aguertua prensan, da hobea communicativoqui, bai horregatio! Ikatu ahal da hori afirmationea?

Informatu baina sequentzialqui

Ikusiric beheragoco textua gaur eguerdian an ETB1eco informativoac

PSOEk eta Podemosek akordioa lortu dute gobernua osatzeko 

goico mezu hori da asqui erraza ulertzeco.
Baina besteric espero ahal litzatequeena ganic ETB1eco informativoac zeren ETB da mass mediaco lanabes sociologicoa osatua ganic professionalac formatuac an universitate differenteac.
Esango nuque ze dutela an euscal mass media generalean ardura guti, lar guti, buruz informatu iracurlea manera efficienteenean, verba batean ez direla arduratzen receptoreaz edo hartzaileaz, iracurleaz, entzuleaz. Zeren esateraco goico mezu horren sequentzia -sequentzia interpretativoa hen iracurlea (edo entzulea)- izan ahal zen hobea casuraco honela. Casu emanic sequentzia informativoari honelatsu

PSOEk eta Podemosek

PSOEk eta Podemosek lortu dute

PSOEk eta Podemosek lortu dute akordioa

PSOEk eta Podemosek lortu dute akordioa osatzeko 

PSOEk eta Podemosek lortu dute akordioa osatzeko gobernua


Ez al doa hori sequentzia informativoa yago fite eta errazago ulertzeco tzat edozein?

Zembat da importante?

Gau hontan noiz gaur izan dira electioneac Espainian an ETB1 commentatuz resultatuac hen horiec electioneac dugu iracurri ohar hau

EAEn PPek, Ciudanosek eta Voxek ez dute eserlekurik lortu 

ni nago zergatic ez dute ipini edo redactatu hori nola dagoen beherago zeren ETB1 da mass media  bat dutelaric hortaz hortan responsabilitatea professionalqui informatzeco gardenqui

EAEn PPek, Ciudanosek eta Voxek ez dute lortu eserlekurik

Nire reflexione honec ba du importantzia duda baric baina zembatecoa? Othe da bat informativoago edo communicativoago ezi bestea?

Enseatuz gustu differenteac

Gustu differenteetatic sortzen dira edo gutienic sortzen ahal dira productu differente variableac. Halan iracurriric nola bait da besteac tarteco orain 30 urthe eraitsi zela Berlingo murrua

Harresiak eraikitzen jarraitzearen zentzugabekeria 

niri ethorri zait enthelegura ze nire gustuz emaiten ahal da ere hori mezua baita honelaxe

Zentzugabekeria hen jarraitzea eraikitzen harresiak

Lar luzea articulatu

Iracurriric hau ondoco titularra prensan

Erorien Haranean senideak dituzten sei euskal familiak bilera izan dute Madrilen 

iruditzen zait ze hemen subjectua phrasearena da lar luzea tzat ipini an titular periodisticoa. Bada subjectu hori da "Erorien Haranean senideak dituzten sei euskal familiak". Eta bada izanic lar luzea ez legoque tcharto articulatzea unitate luze hori, esateraco holan

Sei euskal familiak, zeinak dituzten senideak Erorien Haranean, ... 

Halan articulaturic bi parthetan subjectu luzea gueratzen litzateque phrase edo titular osoa holantche     

Sei euskal familiak, zeinak dituzten senideak Erorien Haranean, bilera izan dute Madrilen 

Ez al dakar mesederic articulatione edo desdoble honec informativoqui mesedetan euscal iracurlea?

Theoricoqui behintzat, zein ulertzen da hobeto?

Zerbait observatzen dugunean observatione horrec asco du apreciatione personaletic baina sarri valio du ere behintzat parcialqui dimentione socialeraco. Preludio edo prefacio hori dathor ze noiz iracurtzen dudan an ETB

arimaren margolariak 

captatzen dut indartsuqui margolariak  baina ia ez dut captatzen aitzitic ia arimaren mezua. Ustez ba, esan bezala, ez da hori apreciationea bakarrik dagoquiona niri personalqui dut pernsatu (hobe beharrez) ipintea hori mezu ezin laburragoa honelaxe

margolariak hen arima 

margolariak hen arimea 

Forma "theorico berri" hontan captatzen al da mezua hobequi, fiteago, gardenago? Sarthu gabe, orain, dagoen hor transgressione gramaticalic. Mundu theorico hutsean.

Hemen auquerac comparatzeco visualqui modu panoramicoan,

arimaren margolariak 

margolariak hen arima 

margolariak hen arimea

Zileguia, orthodoxoa eta ere hobea

Egun (martitzena 5 azaroa 2019, nic 74 urthe gaur) Berria-co noticia principala da hauxe

Jaurlaritzak aurten onartu nahi du Uberren jarduna mugatzeko dekretua 

nic neure cerebroan amorez iracurle potencialei eta casu emanic qualitate informativo ahalic onenari eta amorez ere sequentzia conceptualari, ipini dut neure cerebroan hori titular principala holantche

Jaurlaritzak aurten nahi du onartu dekretua mugatzeco Uberren jarduna

edo ere

Jaurlaritzak aurten nahi du onartu dekretua mugatzeco jarduna hen Uber 

Ez al dira auquera alternativo biac zileguiac, orthodoxoac eta ere hebeac informativoqui ezi publicatua an prensa?

Traducitu ongui, erdisca, zelambait, ederqui, ...

Edozein gauza eguiteco ba dagoz nivel qualitativo differenteac eta hori diot zeren ikusi dut mezu bilingue ondocoa televisionean

the art of good living 

ondo bizitzearen artea 

oharturic baina ingles mezu labur hori traducitzeco ba dagoz possibilitate guehiago otu zait esateraco ere azpico auquera hauec

artea ondo bizitzeko 

artea bizitzeko ondo 

artea hen ondo bizi 

artea hen nola ondo bizi 

osterantzeco auquera guehiago ere ba dagozque.