Tcharto informativoqui

 Aurquitu naiz an ETB1eco informativoac kin ondoco oin-oharra (eguerdia domeca 27 otsaila 2022) 

Ukrainia eta Errusia Bielorrusian batuko dira 

ohartu naiz ondóren iracurri ze ez  dut ulertu mezua izanic ere ia ezin laburragoa, guero cerebroan reeguin dut mezua eta ipini honela 

Ukrainia eta Errusia batuko dira Bielorrusia 

 

Niretzat, nire cerebroarentzat, edo esando nuque edozeinentzat da 2. auquera alternativo hori hobea, behintzat informativoqui. ¿Nola ez dute informativocoec -hortan direnac professionalac- reflexionatzen gain honaco gaiac? ezen auquera batzuc dira informativoqui hobeac ze besteac, izanic ere auqueraoc biac -edo direlacoac- correctuac, zuzenac grammaticalqui baina ez communicativoqui edo informativoqui.

Bila auquera communicativo hobeac

 Bila ibiltea te auquera communicativo hobeac, iruditzen zait da fundamentala an edozein mass mediaco activitate. Ezen dela importantzia handicoa an prensa izquiriatua esatareco eguncariac. Dauca horrec importantzia indudablea, informatzea publicoa ondo, hobexago, verba batean ahalic onguien. 

Halan dugu iracurten gaur titular principal hau an Berria

Abortatzeko epea hamabi astetik hamalaura luzatuko dute Iparraldean 

jarri ahal da baina hori titular berberori baita honela 

Abortatzeko epea luzatuko dute hamabi astetik hamalaura Iparraldean 

Pensatzen jartzecoa litzaque ea auquera bat othe da hobea ze bestea. Dudagabequi ba da importantea gogoetatzea ea differentziaric dago arten bi possibilitate correcto horiec, informativoqui haintzat harturic iracurlea edo receptorea. Zeinac, gainera, pagatu behar du hori productua.

Elhuyarrec an bere 50. anniversarioa -zeren sasoia da honez guero- behar luque reflexionatu, revisatu eta ere corregitu nahitaez bere lexico evidentequi eta indiscutiblequi incorrectoa eta inaceptablea (zeina ez da zorionez bere lexicoaren %100)

 Iracurri dut gaur prensan ze 50 urthe bethetzen ditu aurten Elhuyarrec. Ba daquit ze ezarri dudan titulua gaur da luzea baina importantea dena ez da bere luzerea (llabur izan edo lar demaseco luze) baizic jaquitea ea den egoquia edo behintzat asqui egoquia. Hori. 

Aithortuco dut lehenbizitic ze nic ez daucat ideia edo gutiago evaluaciane globalic te Elhuyarren lana eta particularzqui bere lexicoguintza osotasunean. Baina bai dut horregatio ideia sendo bat -eta nire ustez correctua contra darabilen lexicoa an hitz international ammancomunac an Occidenteco hizcuntzac- gain darabilen lexico incorrectua (evidentequi lexico inventatua eta purista errabiatua)  zein lexico delacoa nic dut criticatzen an Elhuyar ez da reala arten gu euscaldunac zeren az bait du existentziaric gu euscaldunen artean, da beraz irrefutablequi inexistentea. Elhuyarrec berac beharco du revisatu bere lana, bere productua emana publicoqui edozein consultatzaile.

Beraz, gaurcoan besteric gabe confirmatzen naiz tinco (ezen contraargudioric aguer ez bada) an ezarri  dudan titulua. Hau da, 

Elhuyarrec an bere 50. anniversarioa -zeren sasoia da honez guero- behar luque reflexionatu, revisatu eta ere corregitu nahitaez bere lexico evidentequi eta indiscutiblequi incorrectoa eta inaceptablea (zeina ez da zorionez bere lexicoaren %100)

Omen da holan zeren erabaqui dute holan

 An programma titulatzen Itxi liburuak an ETB1 izan da bat buruz 

corsarioac / korsarioak

non officialqui baina da izcribatu behar

kortsario (sic). 

Euscal hitz corsario / korsario dathor ti franzes hitza corsair zein heldu da ti lettre de course "letra curritzeco" itsasoan erreguearen permisionez eguiteco lapurretan, beraz corsario hitzac esan nahi du etymologicoqui currizalea edo corricalaria.

Baina, antza, erabaqui dutenez euscaraz edo behintzat euscara garbi elevatuan da kortsario (sic). 

Pragramma hortan zen curiosoa ikustea eta entzutea nola batzuc esaten zuten corsario eta baita cortsario. Bitchi zen baita entzutea ki zuzendari Gaizka Aranguren esaten zuela baita batzutan cortsario baina berdinqui ere corsario. Antza euscaldunoc darabilgun euscara da lar tcharra eta ahalaz evitablea, fidatzecoa ez dena. Euscaldun endecatu halacooc!!

Syntaxia corregitu, onbeharrez te iracurlea

 Nire gaurco titulaua "Syntaxia corregitu, onbeharrez te iracurlea" da berdin zein "Syntaxia corregitu, iracurlearen onbeharrez". 

Ikusi bait dut ze lehengo noticia principala an Berria gaur da ondocoa 

PSE-EEk eta UPk denbora gehiago eskatu dute hezkuntza itunari ekarpenak egiteko 

eretchiric ze titular hori hobetu ahal da asco, amorez iracurlea, nic dut ipinten, "hobetzen" holan 

PSE-EEk eta UPk eskatu dute denbora gehiago egiteko ekarpenak hezkuntza itunari

edo 

PSE-EEk eta UPk eskatu dute denbora gehiago egiteko ekarpenak ki hezkuntza ituna

¿Ez al da total evidentea?

 Niri beguitantzen zait ze comparatzen ba ditugu bi auquera redactivoac te titular ondocoa, non doan lehenengo prensan aguertua -an Gara- eta beherago nic moldatu auquera alternativoa

(https://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gara/editions/2022-02-13/hemeroteca_articles/madrilen-ez-dago-eragindako-kaltea-onartzeko-borondaterik) 

«Madrilen ez dago eragindako kaltea onartzeko borondaterik»

 eta 

«Madrilen ez dago borondaterik onartzeko  eragindako kaltea»

ez dago niretzat -ondoren comparatu bi auquerac- dudaric ziurtatzeco ze hobea da 2. auquera hori informatzeco iracurlea. ¿Ez al da total evidentea nic diodana? Ni baiezcoan nago. Differente sentitzen luenac ondo legoque eguin lezan contra aguertuz bere arrazoiac. 

Niretzat, lar aldrevesqui redactatua

 Esango dut sarreratic ze noiz den zeozer expresatzen (escribuz, verbaz, ... etc) hori expressatu dena da aisago ulertzecoa expresatzaileac ze behar duenari jaso hori expressionea (dela, escribuz, verbaz, ...). Hori da holan zeren izanten balitz expressatua ere ez tchucun aguertua, expressatzaileac ba zequien aurretic ere hasi expressatzen zer nahi zuen expressatu. Beraz, fundamentalqui jaquiteco ea expresatua dagoen ongui edo macal expressatua beguiratu behar da batez ere ti alderdia ti hartzailea (iracurlea, entzulea, ...). 

Ondoco titularra (izan ahal da asqui erraz ulertzecoa beharba tzat eguilea, baina tzat hartzailea ez dut uste holan izan ahal denic). 

(https://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gara/editions/2022-02-11/hemeroteca_articles/porrot-egin-du-azkarraga-eta-sortu-kriminalizatzeko-guardia-zibilaren-saioak)

Porrot egin du Azkarraga eta Sortu kriminalizatzeko Guardia Zibilaren saioak

 niretzat hori titularrara dago emana, redactatua baldar baino guehago aldrevesqui ikuspuntutic -claro- iracurlea. Nic nahiago nuque honelatsu 

Guardia Zibilaren saioak porrot egin du Azkarraga eta Sortu kriminalizatzeko

edo 

Guardia Zibilaren saioak porrot egin du kriminalizatzeko Azkarraga eta Sortu

 

 

¿Ba al duquete arrazoiric hobesteco hori redactione modua? ¿edo ez?

 Zertaz gaur mintzatuco naizen mintzatu naiz ere lehenagotic, neurri batean ba daquit naizela repetitivoa, guztioc gara neurri batean. Horrec ez du lebaric baina. 

Gaurco Berria eguncarico noticia principala da hau 

Heldu den astetik aurrera ez da COVID ziurtagiria eskatuko Hegoaldean 

izquiriatu ahal zen goico titularra ere beste honela (izanic 2 auquerac correctuac, uste dudanez)

Heldu den astetik aurrera ez da eskatuko COVID ziurtargiria Hegoaldean 

Nic jaquin nahi nuque zeren ez daquit ea dagoen normaric explicitoa garbia edo implicitoa mentala zeinac hobesten edo gomendatzen du auquera bat -verbo periphrasticoa kin zathi biac urrunduac- edo bestea -verbo periphrasticoa kin bi zathiac elkarren ondoan doazela-. 

Esquertuco nuque inorc laguntzen banu an nire dilema personal hau zein izan ahal da ere guehiagorena.

Ez dira uniformeac totalqui ditugun usteac

 Gogoratzen naiz nola otsaileco lehen egunean ikusi nuen Eugenio Z. ispastertar 85 urthecoa noreuquin sarri eguiten ditut berriqueta labur batzuc. Salutatu nuen esanez  

zezeil on 

zeren guc holan esaten dugu edo guenuen urtheco 2. hilea Munitibarren, eta nire ustez baita Bizcaico euscal herrietan. Baina ez, esan eustanez Eugenioc esaten zutena Ispasterren zen otsaila. Nire arrapostua izan zen ze otsila da Guipuzcoaco euscaran baina bizcaieraz dela zezeila. Eta esan eustan ere orduan bere gazte demboran esaten zuten esaquerea buruz otsaila. Gaur nola ikusi dudan berriro noala paseoan Eugenio Z. escatu diot errepicatzeco esaquerea zeren ez nuen atchequi gogoan. Berehala esan du eta nic dut izquiriatu aldean neroian paper batean. Hara, esaquerea te Ispaster ganik Eugenio Z.

otsailtxu 

laburtxu 

baina emoten deuscuzu 

bildurtxu 

Hau gaurco commentario hau escaintzen dut ki Koldo Zuazo dialectologoa. Beharbada interesatzen zaiqueo. Nic neucan ustea -ezen Bizcaico herrietan esanten da zezeila uniformequi eta otsaila Guipuzcoan- ez zen eguia osoqui, ez zen uniformea. Ba dira antza, excalve eta enclave lexicalac ere arten euscararen dialectoac. ¿Zer uste daroa hontaz Koldo Zuazo eibartarrac?

Zorionez gaur hobeto: syntaxia an Berria

 Gaur -eguena 3 otsaila 2022- lehen noticia an Berria eguncaria da hau, esango dut zorionez 

Alderdi abertzaleek ez dute babestuko lan erreforma gaurko bozketan 

diot zorionez zeren berdin redactatu ahal zuten beste honela 

Alderdi abertzaleek ez dute lan erreforma gaurko bozketan babestuko 

Beharba tartecatzecoa izan balitz laburragoa -lan erreforma- ez zuten jocatuco berdin. Ez daquit, zeren gainera ez dago arten gu (euscalzaleac) ezelaco relationeric edo communicationeric, amalez. Holan balitz, honela aguertzen litzaque hori titularra 

Alderdi abertzaleek ez dute lan erreforma babestuko gaurko bozketan 

Bada, ni poztu nau izan bada ere esporadicoqui. Gueroa daucagu guztioc ikusquizun.

Correctua bai, ostera hobea ez

 ETBco informativotaco oin-oharrean (non duten mezuac ezartzen professionalec) dugu iracurri hau beheco mezua, ari zirela informatzen buruz luzatu ala ez orain dagozen neurri restrictivoac

Auzitegi Nagusiak ez du luzapena baimendu 

nic beste honela ipinten nuque mezua

Auzitegi Nagusiak ez du baimendu luzapena 

Gogoan izanic horiec bi possibilitateac esan ahal nuque, tranquilqui, ze baic dira correctuac euscaran baina halare da efficazago eta hobea informativoqui edo communicativoqui  2. auquera ze lehenengoa (originala).

¿Zer argudiatzen ahal duque luenac contraco opinionea? Nic gustura iracurrico nuque, eta acaso guehiagoc.