Mozolo luma bacoaren ipuina

Mozolo luma bacoaren ipuina

(Peru Abarca, 1981[facsimiletic publicatu zena 1881ean], 177 eta 178 or) 

[Eguin ditut nic cambio orthographico guti eta ttipi batzuc, nola mozoloa/mozolua, aurpeguian/arpeguijan, biluzic/billosic, hain/ain, ...]

Mozoloa edo motz-oiloa da oilo-motza, ta aguertuten dau bere moztasuna aurpeguian. Ontza zerren on hutsa dan. Ez deutsa inori calteric eguiten. ¿Gura dau entzun abade jauna gure artean dabilen ipuin sona ta barre eguiteco bat?

Anchina anchina baten jaio zan mozoloa luma baga, motz motzic edo biluzic. Egoan lotsatuta aurpeguiric emon ezinda. Hasi zan uluca. Batu zirean uluetara chori asco, inguratu ta itaundu eutseen, ¿zer eban? Erantzun eutseen ¿zer izango dot? ¿Ez dacutsu danhau moztuta, luma bat baga? Hotzac iragan behar nau, ta ez daucat arpeguiric egunaz urteteco; gauchori izan beharco dot neure bizitza guztian. Emoidazuez arren bacochac lumachu batzuc; jaioco jatzuez barriac, ta ez jatzue igarrico guichi batzuc quendua gaiti. Erruquitu zirean; emon eutsezan luma ahalic onenac ta ederrenac.

Halango baten urten eban bere zuloti chito ederto jantziric. Harrotu zan dana hain apaindua burua icusiric, ta esaten eutseen beste egazti ta choriei, ez dago zuen artean ni baizen ederric. Beguira nire luma bete ta ederrei.

Eguin eben beste choriac euren batzarra, ta zinoen. Zer? Lotsatuco gaituala guztioc zantar zarrac? Eztago bera baino ichusi ta ezainagoric bere aurpegui ta gorputzean. Gueurea da daucan luma jantzi ederra. Erantzi daigun. Esan eban currilloiac, hobe izango da lehenago mandatu bat bialdutea gure aldetic, escatuten jacozala atzera, emon jacozan lumac, ta neu izango naz mandatari. Joan jacon currilloia ta emon eutsan mandatua. Mozoloa larritu zan ta damutu jacon arrotasuna hartuaz inoren mesedeacaz. Ihes eguin eban ezer erantzun baga. Haric hona dabil ezcutuz, burua egunaz aguertuten ez dabela beste chorien bildurrez. Noizbait urteten badau, darraicoz chori asco euren lumac quendu guraric, ta daroa bizitza bacar bat, eta hau, bere arrotasunaren dongaqueria gaiti.