Monday, April 29, 2013

Taliban lexicalac zeinac nahi gaituzten salvatu

Dugu iracurtzen interneteco presensan ondocoa

Berria:

Orpazurda "erabat" apurtuta dauka Berasaluzek, eta ostegun edo ostiralean egingo diote ebakuntza

Gara:

Orpazurda "erabat" hautsita, aste honetan egingo diote abakuntza Berasaluze II.ri.

Ustea dut ze Berria-c eta Gara-c ez dutela invertatu termino lexical mamarro hori, orpazurda, baizic dutela hartu nonbaitetic. Baina horrec ez du eximitzen responsabilitatez zeren hortche dago prevaricationea eta du eracusten clarqui ze direla bizi aparte tik euscal mundua eta gure populutic ezen bizi direla bere mundutchoan baina beste orbita eta galaxia bat ganic bizi garena gu egungo euscaldunac, aparte tik euscaldunon eguiazco dimensione global historico eta ere actuala. Dira horioc -direlacooc- taliban lexicalac zeinac nahi gaituzten salvatu nahi. Ez dugu behar holaco salvadoreric ez redentoreric zeren daguite, daguigute calte guehiago ezi mesede.

Ez dute ezagutzen gure Herria eta ezta ere gure populua. Beharco othe zaie expricatu behar -horioi- zer diren zurdac, zancarteco zurdac? Fantoche batzuc choilic, asco jaquinuste eta eguiazqui deus ez, ezdeusac eta caltegarriac.

6 comments:

Anonymous said...

Erramun jauna, diozu:

"Beharco othe zaie expricatu behar -horioi- zer diren zurdac, zancarteco zurdac?"

Nik ez dakit zer diren "zancarteco zurdac" eta plazer nuke ene enorantzia horretatik elkitzea zure laguntzareki.

Milesker.

Xabier Erroteta.

Erramun Gerrikagoitia said...

Erroteta estimatua.

Esan lehenengo ze hartu dudala email bat academico Adolfo Arexita ganic esanez ze gustatu zaiola zancarteco zurdena eta zaiola iruditzen soberazco eta lar orpazurda hitza. Uste dut ezen esatearequi hori publicoqui hemen ez dudala urratu privatitatea nahiz ba ditudan duda apurren bat baina ez al da izango hori salatzea bekatu lar handia. Izan dut forma bat Erroteta aguertzeco ze euscara occidentalean' behintzat Bizcai aldeco zona handi baten dela berba hori -zurdea, zurdac- berba zabal ezagutua eta ere erabilia noiz egoqui eta eraz dathorren zeina ez da egunoro suertatzen.

Noan ba esatera ze zurdea, zurdac direla ile (ule), -baldin mendebaleco euscalduna bahaiz Erroteta jaquingo duquec ze ilea esan ohi daroagula ulea- bada zurdac dituc ile edo ule latzac zeintzuequin eguin ohi diren esateraco pinceelac noiz nahi den varnizatu zerbait. Direnac erabiltzen zurdac pincel latzetan, hartzen delaric materia primoa ganic zaldiac edo tik cocaoteco zurdac edo tik buztaneco zurdac.

Bestetic, buruz zancarteco zurdac esan, aguian berba eguinic trope samar eta lar arrunt, direla zancarteco ileac izandatzeco protro inguruco bizarrac, bethi ere metaphoricoqui. Metaphoraz aparte ba duc izen culto medicinan erabilia zein bait duquec internationala zeinaz ez naizen gogoratzen orain. Popularqui hor daucac hortaraco sasitza hitza ere.

Conforme ez ba, Erroteta?

Gilen said...

Kaixo,

Badirudi ez zarela bakarra berbakote horrek begia zulatu diona:

http://www.berria.info/zintak/zaldieroa/2013-04-30/

Erramun Gerrikagoitia said...

Curiosoa da Elhuyar hizteguiac dakarrena zeren noiz consultatzen dugu tik euscara ki gaztelania zer da orpazurda gaitu informatzen ze da telón de Aquiles,

baina aitzitic eta ere harrigarriqui noiz dugun alderantziz consultatzen tik gaztelania ki euscara zer da telón de Aquiles orduan erantzuna da "Ez dago horrelako sarrerarik".

Arrazoiz da mintzatzen Xabier Amruritza buruz euscal hizteguien panorama catastroficoa.

Anonymous said...

Erramun jauna,

Erremestiatzen dautzut hartu duzun nekea explikatzeko zer den zehazki "zurda" eta "zangarteco zurda". Derradan ordea "zurda" zer ziteken banakiela lehendanik, eta dedukzionez ere "zangarteco zurda" hitzaz banukela zerbait irudipen ene baitarik. Eni konfusione eta nahasmendu sortarazi daut ordea ezin zilatu izanak zertako edo zerengatik egin duzun paragrafo horretan zangarteko zurden aipua. Ez nuen harrapatzen zer ikustekorik zuken giza anatomiaren alderdi bilotsu horrek "orpazurda" hitzari egiten dakozun kritika minarekin. Bainan orain, gauzari ene kaskar gogorrean bertze itzulikaldi bat eman ondoren, argi dakust zure aipuaren zentzua: zurda hitzak ‘ile latza’ erran nahi baitu jenerikoki, ez du kanorerik balia dadin emaiteko “tendón” adiera, tendoiak ez baitira, guk dakigula, ez bilo eta ez ile.

Dena dago orai klar eta argi enetzat.

Xabier Erroteta.

Erramun Gerrikagoitia said...

Izquiriatu dut hauxe an Anjel Lertxundi Esnal-en bloga, (http://www.berria.info/blogak/lertxundi/index.php?blog=14&c=1&page=1&more=1&title=orpazurda&tb=1&pb=1&disp=single)

Esquerrac ez zela hil lehenago amaguiarreba hon Iñaki Irazabalbeitia (zeina jaioa zen Itsasondoko Urkia bailaran; pena handia ez jaquin ahal izatea zein etchaldetan eta jathorria hon aitita-amamen arbasoena) zeren bestela gaudeque pean eternalqui erdal mundu iguingarri eta ahalic guehien arbuiagarria. Esquerrac ere ezen Iñaki Irabalbeitiac, bere ondrautasunean, duela aitortzen "Harez gero, usatu izan dudanean, ia guztietan jendeari azaldu behar izan diot zertaz ari nintzen.". Ez al du horrec adierazten zeozer ezen ari gara actuatzen lekuz campo? Non dago euscara reala? sociologicoqui minimun reala?

Bestetic buruz "bernaltzain" hitza hobe dateque utzi escuetan euscaltzainac.

Termino medicinal anatomicoac existitzen dira eta dira normalqui amancommunac lexicalqui eta ere orobatsu orthographicoqui. Zein Europaco hizcuntzatan ez da esaten Achillesen tendona (sartzen direla hor variable tchiqui orthographico guztiac). Jaquingarria ere datu historico hau: "The oldest-known written record of the tendon being named for Achilles is in 1693 by the Flemish/Dutch anatomist Philip Verheyen" (https://en.wikipedia.org/wiki/Achilles_tendon).