Traduktione (traditione) mutilatua hon akademikoa

Traduzitu ahal da hizkuntza batetik bestera ongi edo ez hain ongi eta ere kin errore handiak inbarkagarriak. Halan naiz harritu dudanean ikusi eskribitua ganik akademiko numerario Jean Louis Davant (haria aldizkaria nº 19, 2007 ekaina junio june, Nabarraldeko sustatzaileendako buletina, Boletín para los promotores de Nabarralde, Bulletin pour les promoteurs de Nabarralde) ari dela eskribitzen artikulua titulatzen Zuberotarren biziera Matalazen denboran (1661 urtea) dio ze hak Louis de Froidour-ek egin zuen informe bat non ere aipatzen du Matalas (Davant-entzat Matalaz) gisa hontan:

"Un fol de prestre, nommé Matalas, curé de Moncayolle, excita le peuple à la sédition ..."

Duelarik emaiten hak akademiko numerario Davantek gisa hontan traduktionea:

Hots: "Apaiz xoro batek, Matalaz deitua, Mitikileko erretora, populua oldartzera xaxatu zuen ... "

Zuberotar akademiko Davantek traduzitzeko "... excita le peuple à la sédition ..." du traduzitzen sédition nola oldartu. Hor ikusten da argiki nola akademikoak ez du hartu nahi seditione hitz internationala nola euskarazko berbea eta sartzen du ordez soil antzeko edo iduriko divago bat, oldartu zein ez da nehola ere seditionea. Harritzeko da edo litzateke zein errespetu guti dago euskararentzat artean zenbait akademiko zeintzu behar lukete izan aitzindariak dadintzat euskara hel gradurik gorenera. Da gainera tronpatzea eta iruzur egitea euskaldunari zeinak ez daki frantzesik.

Izanik gainera traduziten hori "... excita le peuple à la sédition ..." ezinago erraza gisa honta "... xaxatu zuen populua seditionera ...". Zer duke allegatzekorik Davantek edo edozein akademikok kontra traduktione hori: "... xaxatu zuen populua seditionera ..."? Euskaldunok ez gara erlelak eta ingnoranteak nahiz-eta halakotzat gauzkaten zenbaitzuk.

Hona nola definitzen du inglesez hak Osford University Dictionary-k:

sedition: the use of words or actions that are intended to encourage people to oppose a government

Eta hak Gran diccionario de la Lengua Española Larousse-ek:

sedición: alzamiento colectivo o sublevación en contra de la autoridad establecida o la disciplina militar

Ondartzen hitzak ez du eremu semantiko holakorik hartzen eta hori akademikoak (kasu soil hontan Davant-ek) ba daki ederto, ez da problemea ignorantziarena baizik nahi ez izatearena. Euskara batzuekin beti apaletik eta batzutan narraz eta dandarrez.