Orain egun guti direla ere commentatu dugu blog hontan gaur tratatuco dugun affaira baina kin beste exemplu differente bat. Dio (Gara eguncarico lehen planan) titular batec ondocoa
Garaipenik gabeko igandea Eibar, Athletic eta Realarentzat
baina titular hori redactatu ahal da mesedez iracurlea forma differente hobean, holan
Garapenik gabeko igandea tzat Eibar, Athletic eta Reala
Ez al da aisago iracurtzen eta ere aisago sartzen mezua (titularra) entheleguan 2. forman?
12 comments:
Elhuyar:
estiratu
du ad. (Ipar.) atormentar, torturar; causar dolor, hacer sufrir
Orotaricoan:
estiratu.
1. (Lar, Dv?A), eztiratu (SP).
“Donner la torture” SP. “Angustiar” Lar. “Angustiado, […] estiratua” Ib. “Dolorido, […] estiratua” Ib.
Bada seguranza hunetarik aldaraturen gaitu aflikzionek, presoindegik, estiratu izatek edo berze tormentak? Lç Adv ** 6v. [Jesu-Kristoren] hezur kurutzian estiratuz bere kroketarik idokiek erakasten dizie […]. AR 159. Jainkoaz gozatu nahiak […] estiratzen eta lehertzen baitute arima damnatua. Dh 159. Nola den [nahi] hetaz nahasia, deboilatua, estiratua. Ib. 159.
2. (AN-ilzarb-olza ap. Bon-Ond 158; Urt II 268, Lar, Añ, Foix ap. Lh). “Estirar, estiratu, luzatu” Lar. “Tendre” Lh.
3. (Part. en función de adj.). Noble, estimable.
Morroe galant estiraduak, / oi defendidu nagizu. Lazarraga 1169v.
estiratu aditza (eta beronen familia) tractatuco dut zuzeun.
Ez al da Bizcaian erabilcen normal normal?
Ceuc erranen.
estira.
1. (Urt IV 251, Ht VocGr, Lar, Dv, H, A), eztira (SP, H).
Tormento, tortura, suplicio. "Torture" SP. "Angustia" Lar. "Dolor, miña, oñazea, estira" Ib. "Distension de membres, supplice, roue, tourment" H.
Tr. Documentado en autores labortanos del s. XVII, y en Eguiateguy, Duhalde y Duvoisin. Al Sur se encuentra un ej. aislado en EEs . La forma eztira la emplean Pouvreau, Gasteluçar y Etcheberri de Ziburu (éste junto con estira ).
[Iongoikoak] sentenzia ematen du [...] / fin gabeko eztirara doan tormentatzera / edo purgatoriora. EZ Man I 58 (92 estira). Halatan pairatzen zuten [sainduek] hanbat [...] heriotze eta martirio, dolore eta estira. Ax 487 (V 314). [Gizonak dü] estirak ezarkitü. Egiat 265. Eta zer deboilamendu, zer estira arima dohakabe haren baithan. Dh 159. Ikus detzagun damnatuak ifernuan beren estiren erdian. Dv LEd 232. Ifernuak asma ahal detzakeen toleiu eta estira garratzenak. Ib. 205 (Cb Eg II 114 tormentu ta pena guziak). Herioaren estirek ez dituzte [...] ukituko. Dv Sap 3, 1 (Ol, Ker o(i)ñazeak). Estirak (tormentos) eta oiñazerik gogorrenak eramaten. Ayerb EEs 1912, 180. Ezina egin nahian penagarrizko estiran luzaro urratzen direnak. MEIG IX 99.
Instrumento de tormento.
Burreuek eztirez eta bertze errementez gorputza pena zezaketen. SP Phil 439. Zatozte hunat / bethiereko burreuak; [...] / altxa suak, kheak, eztirak, / altxa burdiña-gatheak. Gç 182.
2. (Lar, H).
"Estirón, estira, estirada" Lar. "Tensión, erstira, estira" Ib. "Tiraillement douloureux. Sabeleko estira gogorrak, les cruels tiraillements d'entrailles" H. v. herstira.
3. "Estira, action violente qui pousse un corps vers un autre, et qui place un troisième corps entre les deux extrêmes qui l'étreignent" VocBN .
4. "Tendon de muscles. Zainei darraizten estirak, les tendons qui terminent les muscles" H.
ESTIRA-EMAILE. "Carnifex, [...] gizon hiltzaillea, presondegizaña, estira emáillea" Urt IV 251.
ESTIRA-LEKU. "Carnificina, [...] estira lékhua, estira eman lékhua, exekuzio lekhua" Urt IV 251.
ESTIRAN.
a) En tensión; atormentando. v. estiratu.
Berze aldiz dütielarik bihotzaren barnian kokatzen [minak] ager eztitian, die begithartia estiran ezarten. Egiat 232. Eztezazuen estiran eman zuen izpiritua bildua idukitzekotzat. Birjin 134. Ezta hargatik bethi izpiritua estiran iduki behar. Ib. 565. Mundutik ilkhitzeak, bere urhe-zilharren galtzeak [...] estiran ematen diote bihotza. Dh 195 (Dv traduce por 'ils lui mettent le cœur au supplice').
b) Estirando.
Batek begi bat apenaz zuen erdi zabaltzen, / Bertzeak estiran beso biak nekhez luzatzen. Gy 78.
Nic ez nuen ezagutzen.
Çuc ez duçu ESTIRATU aditza eçagutzen?
Ene, bada, estirar edo estirarse nola erraiten da, bada, Bizcaian?
Ala bakarric lehen adiera iracurri duçu eta fini?
Nic, zeinac guztia ez daquit, esateco erdarazco estirar edo estirarse daquidana da naguiac atera. Baina estiratu nic daucat registratua gaztelaniazco hitzen multzoan. Esago nuque ez dela estirar hitza asco erabilia Bizcaian zeren holan balitz ezagutzen nuqueen behintzat an neure vocabulario pasivoa.
tiratu
tira
tiro
tirada
tirage /tiraje/
tiramentu = tiramendu
tiratore = tiradore = tiratzaile
tiratorio
retiratu
retiro
retira Batueraz: erretira
retirada
retiramentu = retiramendu
extiratu = estiratu
extira = estira
extiramentu = estiramentu = estiramendu
...
Holaco lista (onac) ikustean ethorten zait gogora ze behar lituzquela ikusi Elhuyarrec reflexiona dezan buruz bere lexicoguintza zeren behar luque eguin revisione general bat zuzentzeco bere hiteguiec duten haimbat asco sobera errore eta imprecisione inbarcagarri.
Gure arteco interrelationea edo conexionea da ia inexistentea an euscararen mundua, tamal handiz. Guero esaten ohi da bolobolo ze guztioc behar dugu hartu parte auzolanean alde gure hizcuntza, euscara.
Raroa guerthatu çait çuc estiratu/ estiradu/estirau/estire aditza ez ençuna Bizcaian eta naguiac athera berceric ez ethorria bururat. Penagarria.
Esan nuen lehen ere, Josu, baina hori verbea ez da (ez date) verba asco erabilia gure inguruan, ziur. ¿Zuc verbaz conversationetan entzu duzu ala daquizu liburuetatic?
excellentia hitza latinez honetara ahoscatzen da:
/ek.skel’len.ti.a/ : Ahosquera classicoa.
/eks.tsel’len.tsi.a/ : Ahosquera ecclesiasticoa
Leiçarragac hirur hitz erabilcen ditu:
excellentia
excellent
eta
excellentqui
Centra gaitecen lehenean, ceina naffarreraz bi forma baititu: excellentia eta excellencia. Lehena forma latinescoan, bigarrena forma internationalean (excellencia, excellence).
Bai excellentia, bai excellencia, biac berdin ahoscatzen dira gure hizcunça nationalean:
/eks-ze-len-tzi-a/ edota /ek-ze-len-tzi-a/. /eg-ze-len-zia ere erabilia da.
Orotaricoan honela camouflatzen dute excellentia hitza:
“Bere lehen kreazioneko dignitate eta exzelenzia guzia”
Ahosquera possibleen artean bat dute hautatzen.
Nire ustez, Leiçarragac /ekszelentzia/ ahoscatzen çuqueen, ez baitut uste /exzelenzia/ eguiten çuenic.
Hala ere, gu ez gaude han. Eta, beraz, ecin dugu jaquin.
Aguian Josu Naberanec jaquinaracico deraucu ecen hitz honetan ere, “zelü/zeru” hitzean beçala, aKER erroa dagoela. Aguian!
Ez nequien akerrec haimberce esne emaiten çutenic: ceru, celso, excellent, celestial…
Ez daquit cergatic akercumeac hain gazte sacrificatzen diraden!
discipulu /dizipulu/ modura ahoscatzen dutenec, aguian ez dute /ekszelentzia/ ahoscatzen asmatuco! Ahosca beçate, orduan, /ekzelentzia/ edo /ezelentzia/.
Nola edo hala, anglesen modura.
Adeitassunez
Post a Comment