Phrase comparativoen structura hau, "... A, B baino" ez da ona zeren ez da asqui effectivoa

 Noiz expresatzen da norbait verbaz edo izquirioz ez da berdin expresatzen evidentequi. Aspaldian nago quezcaturic zeren -izquirioz ere- erabilten da lar sarri edo quasic bethi an phrase comparativoac euscaraz- hau structurá 

... A, B baino. 

Esateraco 

Gazteago da Trump, Biden baino.  

Halan noiz iracurri dut ondoco phrase comparativo inglesa pensatu dut ze nehorc ez luque erabilico traducitzeracoan euscarara hori structura e "... A, B baino". Hemen daucazu ondoren hori phrase comparativoa inglesez 

So, I would also say that the idea that there was a single original human language and that that language was SOV probably has a higher chance of being true than any claim about the human mind that any generative syntactician has made in the last 30 years, and (though this is probably more contentious) than any reconstructed forms for Proto-Indo-European being correct. There’s a lot of highly speculative work in linguistics. 

Beraz, arguiqui "... A, B baino" structura syntacticoa ez da asqui ona eta effectivoa communicatzeco fite. Izquirioz darabilgunean dugu calte handia eguiten ki iracurle euscalduna.

Euscal populuaren euscara, eta emparauena

 Gaurcoan ere eguingo dut verba buruz lexicoa euscaran. Halan, iracurtzen dut prensan ze ari direnac aztertzen euscal preso politicoen mundua aguertu dute estudioa titulatzen 

"Askatasun haizea". 

Ni ziur naiz ze nahi izan dutena esan da 

"Libertate haizea". 

Euscaraz mintzo diren herri guztietan eta ere auzo guztietan eta dialecto eta variante dialectal guztietan esaten da ganic horco euscaldunac libertate (edo libertade) verbá. Ez da handia eta ezta ere harritzecoa baina, purismo handico epocha hontan, purismo lexicaleco verbac (purismoac inventatu dituen verbac) desplazatzea traditioneco hitzac: 

garraioc transporte, 

balaunaldic generatione, 

ereserkic hymno, 

ziurtasun ezac inseguritate

edo 

askatasun hizac desplazatzen du libertate hitza.

... eta beste mila guehiago. Harritzecoa litzaque, zeren ez bait gara harritzen, ze politicoec ere ez dute dominatzen precisionez -euscaraz- termino edo vocabulario politicoa, gaztelaniaz bai.

Confundidu ez gaitezen ere orthographicoqui, convenico litzaque

 Aurreco commentarioan mintzatu gara buruz lexico amancommuna arten euscara eta inguruco hizcuntzac. Non zioenez Xabier Amuritzac kin criterio normal eta zuzena, nahico da verba bat lexicalqui izaitea concidente an gaztelania, frantzesa eta inglesa izaiteco hartua nola euscal hitz baldin euscaraz ere erabilten bada hori verbá. Baina Xabier Amuritzac zer uste othe daroa baldin bere criterioa applicatzen bazaio orthographiari? Halan ikus daigun nola coincidenteac dira 3 hizcuntza horiec baita orthographian ere. 

Esateraco,

ovoviviparo euscal hitza zein da

gaztelaniaz ovoviviparo, 

frantzesez ovoviviparo 

eta inglesez ovoviviparo. 

Academiaren hizteguian ez dut aurquitu verba hori baina dakarrena Elhuyarrec da obobibiparo.

Academiac ez al du obligationeric zaintzeco gure euscararen aurpeguia? Zein maquillaia hobesten othe du Academiac aitzina joaiteco euscara an mundu modernoa? Zein hautu da hobea eta guehien merezi duena gure populuac?

obobibiparo edo ovoviviparo 

Nic hartzen dut lehenengoa impresentabletzat eta bigarrena logico eta normaltzat.

Acorduz kin Xabier Amuritza

 Nekez ahaztuco zait esan zidana Xabier Amuritzac noiz escatu nion ea nahi zuen eguin nire liburuco reeditionearen hitzaurrea an 2001. Liburua zen hitz amancommunena Europaco haimbat hizcuntzatan sartzen zirela hizcuntzac grupo linguistico hontacoac 

romanicoac (frantzesa, italianoa, espainola eta portuguesa), 

germanicoac (alemana, inglesa) 

eta slavoac (russoa). 

Beraz ekarten nuen plazara 7 hizcuntzetaco lexicoa eracusteco zelan ascotan eta ascotan sarri sarri  coinciditzen zen hizcuntza horien hitzac lexicalqui eta gutiagoco nivelean baita, behintzat neurri handixcoan, ere orthographicoqui. 

Noiz ikusi zuen Xabier Amuritzac comparationeac an hizcuntza horiec (7 hizcuntza horietan) esan zidan baina Erramun zertan habil ikusten nola diren hitz horiec haimbat hizcuntza differentetan, nahicoa duc beguiratzea noiz verba bat den coinciditzen 

gaztelaniaz 

frantzesez 

inglesez 

eta baita erabilia den 

euscaraz. 

Halan ekarri nahi ditut hona orain 4 hitz soil, nola exemplugarri, eracusteco ze dago euscaraz actualqui ere purismo lexical (eta ere orthographico) lar handia. 4 verba hoc dira ondorengoac zeinac dira lexicalqui coincidenteac an gaztelania, frantzesa, inglesa eta ere euscaraz, eta dira erabiliac an euscaldunen ahoac.

transporte 

generatione 

hymno 

inseguritate 

Consulta zazu iracurle, baldin nahi baduzu, aitzitic zer dakarten egungo euscal hizteguiec. Viva, behintzat hortan, Xabier Amuritza. ¿Ez al da criterio hori asqui on eta hizcuntzac consultatzeco hedaduraz asqui eta nahico zabala? Ni, nola esan dut jada, nago acorduz totalqui kin Amuritza hortan.

Atzecoz aurrera ala aurrecoz atzera

 Gaurco titulua (Atzecoz aurrera ala aurrecoz atzera) ethorri zait gogora noiz iracurri dut ondoco titularra (Gara, astelehena 18 urtarrila 2021)

Trumpen aroa atzean uzteko aginduak prest ditu Bidenek 

zeren goico titularra ipini ahal da ere hontara redactaturic

Bidenek prest ditu aginduak atzean uzteko Trumpen aroa 

Beraz, esan ahal dugu euscara da respectuz syntaxia asqui versatila (bere baitharic nola hizcuntza) eta ere asqui malgua (inoren eraguinez, casuraco redactoreac).

Nic ez dut dudaric, ¿zuec?

 Iracurtzen dugu ETB1eco informativoco oin-oharrean ondocoa

Segurtasun neurri gehiago Bidenen kargu hartze ekitaldia zaintzeko

non mezu hori redactatu ahal zen ere beste hontara

Segurtasun neurri gehiago zaintzeko Bidenen kargu hartze ekitaldia

Honaco criticac edo reflexioneac ez daquit helduco diren ki ETB1eco informativotaco redactoreac baina helduez guero norc jaquin nola eta zer razonamentuz hartzen dituzten. ¿Ba al dago gure artean inter-relationeric, ezagutzaric elkarrenic?

 

Nic ez dut dudaric ze 2. auquera alternativoa da anhitzez hobea eta communicativoagoa ze lehenengo originala aguertua an ETB1eco informativoac. Eta ¿zuec?

Passable baina ez asqui effectivo horregatio

 Noiz expressatzen gara, batez ere izquirioz eta sistut an mass media, behar dugu aguertu mezua ahalic arguiquien tzat iracurlea. Hori declarationea edo principioa da evidentea eta baita batzuetan alferrecoa edo innecesarioa ere, berez delaco total osoro evidentea zein normalean ez delaco zertan regogoratu.

 

Dugu iracurtzen titular hau (Gara, ostirala 15 urtarrila 2021, 13 or)

Behatokia: Ertzaintzaren deialdiak ez ditu hizkuntz eskubideak bermatzen

Aisago litzaque (ezen litzaque effectivoago) baldin redactatu izan balitz  (Behatokiac)

Behatokia: Ertzaintzaren deialdiak ez ditu bermatzen hizkuntz eskubideak

Trampolin informativoa prest aurretiaz tzat iracurlea

 Trampolina da tramanculua eguiteco jauzia edo saltoa hobequi. Piscinetaz apparte egon ahal dira ere trampolinac tzat iracurlea harrapa daian bere mezua hobeto (neke mental gutiagorekin) eta fiteago. 

Halan iracurten dugula Berrian lehen paginan nola noticia principal hau ondocoa

(Berria, eguaztena 13 urtarrila 2021)

Frantziak Ipar eta Hego Euskal Herriko mugako zortzi pasabide itxiko ditu

Goico hori mezua hobeto eta fiteago ulertzen da baldin jarri izan balitz ondoco trampolina, ezen

Frantziak itxiko ditu ...

Trampolin informatico hori jarriric hola jada iracurleac mezuaren parte asqui principal bat du harrapatua descodificatua cerebroan eta entheleguan, ezen dago dagoneco ongui directionatua ethorrico zaion emparauari, complementuari.

Ulertzen al da hobeto mezua?

 Iracurtzen da an NAIZ an internet hau titularra

Pili Zabalak Fiskaltzan Felipe Gonzalezek GALekin duen lotura azter dadila eskatu du

nic nahiric hobetu goico titular hori jarrico nuque honela, ustez iracurleac esquertuco luque asco hobecuntzea

Pili Zabalak eskatu du Fiskalian azter dadila lotura duena Felipe Gonzalezek GALekin

Corrimentu, iluntze eta calte lexicala tzat euscaldun populua. Imprecisionea.

 Uste dut ze euscaldunen artean egongo dira banaca guti ez dutenac ezagutzen (eta ere erabilten) 

insurrectione hitza 

eta bere derivatuac. 

Questionea da ze entzuten dugunean an ETBco informativoac ze esaten du Joe Biden-ec ze atzocoa Capitolioan izan da insurrectionea dugu entzuten euscaraz traducituric bere verbac ze egon da 

matchinada (edo matxinada).

Berdinac, equivalenteac eta elkartrucagarriac othe dira 

insurrectionea eta matchinadá?

Hitz ezagunagoac eta gutiago ezagunac

 Hitzac ba dira direnac erabiliagoac eta gutiago erabiliac. Halan, exemplugarri, da ezagunagoa belaun hitza ze galtzarpe hitza. Bada, verba asco dago erabilten direnac sarri nola tchacurra edo direnac erabilten bakan nola dromedarioa. 

 

Guzti hori dathor ze entzuten dut sarri  edo iracurtzen ere 

bahequeta verbea 

an epidemiaco gorabeherac. Ni ziur nago ze generalean euscaldunic porcentaia handiac, lar sobera handiac, ez du ulertzen hori bahequeta (baheketa) verbea eta du acaso nahasten ascotan kin behaqueta verbea zein azquen urtheetan zabaldu eta entzun da sarri samar adierazteco eta desplazatzeco observatu conceptua, baina baita ere guehienetan ulertu baric significatua. 

Dira holaco verbac verba fantasmac zeintzuen aurrean herritarrac dira isiltzen dituztela staticoqui sopportatzen halabeharrez eta impotentziaz sortuz herritarren gain sumissionea eta ere indiferentzia ki gure hizcuntza euscara. 

Coronavirusaren campainietacoac, Osakidetza eta mass mediacoac, ez al dira ohartu oraino ki honaco problemea, direla an munduco hizcuntza guztiac, verba frecuentzia eta ezagutza handiagocoac eta bestalde aitzitic dira ere verba bacan erabiliac eta guti ezagutuac.

Desphasea euscaraz arten realitate sociologicoa (verificablea) eta dakartena hizteguiec

 Nola bait diot tituluan "Desphasea euscaraz arten realitate sociologicoa (verificablea) eta dakartena hizteguiec" dago desphasea euscaraz arten euscararen realitatea darabiltena herritarrac noiz verba eguiten duten euscaraz eta bestetic aguertzen dena an euscal hizteguiac. 

Principioz behintzat hizteguiac dira (edozein hizcuntzatan) verbac jasoac tik hizcuntza hortaco hiztunac, verba rebotatuac realitatetic ki liburuac eta hizteguiac. Hori holan da, edo behar luque izan holan. 

Hautua dathor zeren iracarri dut an reportaia eguinic ki Kepa Errasti (actorea eta guionista) 

(Gara, 02 / 01 /2021) non erabiltzen du 

erreafirmatu verbea. 

Halan comprobatu nahi izan dut zelan dakarren verba hori Academiac eta ere Elhuyarrec. 

Academiac uko eguiten du verba eta conceptu horri. Ez dakar ez erreafirmatu eta ezta reafirmatu. Antza esan ahal da ze arauz Academia edo hori verbea ez da existitzen euscaraz (non realqui hori verbea erabiltzen da dialecto eta variante dialectal guztietan) edo Academiac nahi du (duque?) erabil ez daigun verba hori noiz ari garen euscaraz. Hori al da Academiaren bultzada positivoa euscarari ezen refusatzen du euscara e euscaldun pupulua. Amputatuz lexicoa ki euscal populua.

Bestetic, Elhuyar hizteguia consultatuz dugu ikusten ze  

 

beguiraturic euscarazco terminoac nola esaten diren gaztelaniaz

erreafirmatu: La palabra que has consultado no está en el diccionario. 

reafirmatu: La palabra que has consultado no está en el diccionario. 

Ostera beguiraturic gaztelaniazco reafirmar nola den euscaraz 

reafirmar: berretsi, eutsi  

Ez al da beraz eguia verdaderoa ze dago desphase injustificablea arten realitate an euscal populuac darabilen euscara eta Academia (uku eguinez hitzari eta ondorioz conceptuari) eta ere Elhuyar (emanic equivalentetzat ez dena equivalentea eta eguia: berretsi, eutsi). 

Ba dugu euscaldunoc generalean (eta individualqui ere Kepa Errasti actoreac eta guionistac) zer nun ikasi esateraco an Academia eta an Elhuyar. ¿Noizco behar dute okerrac (incorrectioneac) zuzendu eta corregitu Academiac eta Elhuyarrec?