Eguiaren izenean ez du nehorc ukatu ahal izango

Iracurriric barbaritate inaceptable bat prensan occurritu zait ondoco reflexionea. Seguru nago ze topatu ahal direla ingles hiztun haimbat zeinec ez duten bereizten claritatez differentzia dagoena arté bi hitz hauec renovation eta innovation. Baina horrec ez du ecartzen edo eracartzen ez direnic bi hitz differente dutenac bakotzac bere leku eta positione propioa an hizteguia.

Berdintsuqui euscaldunen artean bi hitz ingles horiec (casu hontan auqueraturic ingles varianteac) zein diren amancommunac haimbat hizcuntza europeotan berdin dira ere halabeharrez euscaraz erabiliac. Noiz impossible da aurquitzea euscaldun bat bera (delaric edozein dialectotacoa) zeinac ez dituen ezagutzen (eta ere erabiltzen) renovatione (edo renovazio?) eta innovatione (edo innovazio?) euscal verbac. Ez al da hori eguia inukatuzcoa? Eguiaren izenean norc duque hori ukatuco? Mintza bedi holacoa.

Batzuc ukaturic euscaldunon euscara reala berdinqui gaituzte ukatzen gu euscaldun realac, ordea zeren arrazoiz? Ez al du merezi euscara realac errespetua nola ere guc egungo euscaldun realoc?

Ezinbestean edo convencimentuz?, SVO

Esan ohi daroe batzuc ze phraseac formatzeco structura syntactico guehien erabilia euscaraz dela SOV non referitzen diren acronymoan buruz Subjectua, Objectua eta Verbua. Hori da esan ohi dena baina ikusi da ze ascotan erabiliric hori structura syntacticoa sortzen direla phrase ez-asqui nivel aceptableac informativoqui, direnac lar complicatuac izaiteco ulertuac aisa. Eta azquen aldian ascotan remediatzeco handicap hori promocionatu ohi daroe VOS structurea zeren ez dute onhartu nahi informativoqui onena den auquera syntacticoa dela SVO. Beraz, hiru horiec escura daudenac.

Gaur iracurri ahal izan dugu ostera interneten (Naiz-en) aphur bat harrigarriqui ondocoa, zeren bait da SVO auquera rechazatuan emana

Zehatz eta ahaltsu, Jokin Altunak jantzi du Buruz Buruko txapela (14-22)

hemen da

S, subjectua da (Jokin Altunak)
V, verbua (jantzi du)
O, objectua (Buruz Buruko txapela)

Ikus dezagun casuraco titular hori beste forma bietan
an SOV structura syntacticoa, honelaxe

Zehatz eta ahaltsu, Jokin Altunak Buruz Buruko txapela (14-22) jantzi du

edo baita VOS structuran, honela 

           Zehatz eta ahaltsu, jantzi du Buruz Buruko txapela (14-22) Jokin Altunak

Hor auqueratu den SVO izanic ezinbestez edo casualitatez edo gogoz contra da total normala eta ere onena informativoqui. Bai, ezta?

Harrigarri eta bitchi ere ba da

Harrigarri eguiten zait ikustea nola phrase edo titular asco eman ahal diren ere modu symmetricoan. Esateraco hau titularra

• Euskal zinema Iparraldetik garatu nahi duen proiektua sortu berri da

hemen goicoa emanic symmetricoqui

• Sortu berri da proiektua zeinak nahi duen garatu Euskal zinema Iparraldetik 

Ez al da ere harrigarri?. Informatzen da erabiliric auquera informatico symmetricoac.

Patrimonio humano guztia da artificiala edo guizonac sortua

Nahizta artificial hitzac ba duen behintzat batzutan sunda nagativo bat ascotan realqui eta realitate socialean da oso positivo eta mesedegarri humanitate osoarentzat malgre izan artificiala edo guizonec eguina. Halan argui electricoa da artificiala zeren lehenago casuraco naturala zen gauen egoitea ilunetan. Halan ere berdinqui inventatu zenean Mesopotamian scritura cuneiformea zen invento artificial bat baina luzarora eta orduntche ekarri deraucu humanoei on asco guizaemacumeoi zeinta ez luque munduac gaurregun funcionatuco scritura gabe. Beraz, edozein invento (izanic ere bortchaz edo halabeharrez artificial zeren invento guztiac dira guizonac sortuac ez zeudenac lehenago) da on baldin laguntzen badu aurrera eguiten hain delaco edozein puntutan edo arlotan, edozein hain delacoan. Baldin on eta provetchugarri bada da on eta positivo, provetchagarri, tchalogarri, esquertzeco, ... etc.

Halan hau titularra (Gara eguncaria, asteazquena 16 maiatza 2018, 26 or)

ETBko 41 langileren kontratuak mugagabe bihurtzea lortu du LABek 

hori titularra baldin nic ipintzen banu beste mondu hontara redactatua 

LABek lortu du mugagabe bihurtzea ETBko 41 langileren kontratuak

edo 
             LABek lortu du mugagabe bihurtzea kontratuak hon ETBko 41 langile

Seguruenez haimbatec errango leraucate ze behintzat hori azqueneco auquera horrec ez duela valio zeren da artificiala eta orain arte inexistentea euscaraz delaco "hon" particula prepositivo hori. Baina nola esana dudan zer munta du horrec izateac artificial refusatzeco inventu positivo bat eta mesedegarria? Ez al gagoz ba alde progressua?, eta hobecuntzea tzat gu?

Reizquiriatuco dut hemen goian izan dena ditulua gaurco commentario hontan:

Patrimonio humano guztia da artificiala edo guizonac sortua.

Possible da eta litzateque errazago

Hau titularra

7.200 euroko isuna ezarri diete 12 laguni Santo Tomasetan Ursula txerria defendatzeko ekintzagatik

possiblea litzateque ere baldin balego vorondateric honela

7.200 euroko isuna ezarri diete 12 laguni zatio ekintza defendatzeko Santo Tomasetan Ursula txerria

Holaco particulac -zatio- erabiliac dira euscara mintzatuan baina destainez ez dira erabili nahi izquiriatzecotan nahiz izan arras positivoac eta mesedegarriac. Zer tcharric luque zatio-c? noiz gainera litzatequeen total mesedeco nola noiz den erabilia euscara mintzatuan ganic euscaldunac.

Hizteguiec haize emaiten guezurrari

Mire eguinic nago, nahiz badaquidan zein indar handica daucan egun ere purismo lexicalac, ikusiric nola euscal hizteguiec deraucoten emaiten guezurrari sostengu, haize eta tchalo jaquinic gainera (eta hori da tcharrena) ari direla hedatzen guezurra, casu hontan guezur lexicala.

Halan jaquinic ere ze euscaraz erabiltzen dela bakarric

rugby

hitza, dute ipinten hizteguietan dela esaten (eta behar dela esan) euscaraz

errugbi. 

Inglesez da rugby,
frantzesez rugby,
alemanez Rugby,
italianoz rugby,
gaztelaniaz rugby.

Aguiri da ze horiec ez duquetela ezagutzen gure Herria edo Populua respectuz lexicoa (zein casu hontan ez da sinhesgarria, behintzat nic ez dut sinhesten ze horiec ez daquitela nola erraiten den hitz hori euscararen universo osoan) baina nahi dutela zabaldu eta hedatu guezurra (casu hontan guezur lexicala) zein hori eguitea da irresponsabilitate falta handia baino graveago tzat hizteguiguintza egoqui eta reala. Da praxis hori inadmisiblea eta behar luque izan ere repatua hitz concretu hori eta horrelatsucoac daudenac sartuac hizteguietan nabarmenqui tarrapataca guezurraren puruz edo indarrez. Zein litzateque horien defensa indefendiblea, defendatzeco guezur holacoac? Nehorc deus apportatu ahal balu on litzateque aguertzea horien jarrera zen datequeen halan actuatzeco.

Hitz egoquien importantzia handia eta ere transcendentala

Atzo ostirala nenthorrena automobilean Iruñetic etchera entzunic radioa Euskadi Irratia non commentatzen zen Camboco Arnagaco Declarationea erraiten zuten han radioan zeuden bi commentaristac (izenic ez zait gogoratzen) ze berradiskidetze terminoa zegoela tcharto erabilia zeren inorc (behintzat horiec commentarista biac erran zutenez explicitoqui) ez dauca zertan adisquidetu edo berradisquidetu beharric nehorequin nehorc. Ni ere personalqui bat nathor apreciatione horrequin kin bi commentaristac radioan ari zirenac.

Baina problemea, eta ez soil affaera edo arazoa, da problemea ze ez zuela erraiten Arnagaco Declarationeac nahi zuqueena erran (reconciliationea) baizic-ze zuela erraiten nahi ez zutena (berrasquidetzea). Ez gara hasico explicatu nahiric zer duen adierazten berrasquidetu verbeac zeren bi commentarista horiec nola edozein euscaldun naturalec duen ulertzen ze berrasquidetu da berreriro adisquidetu, berriro izan lagunac edo nahiago bada lagun onac.

Baina reconciliatu da differente ganic berrasdisquidetu, antzic ere ez daucate significantzaz, ez dira antzecoac ere. Hara zer dioen buruz hitz hori Oxfor universitateco hizteguiac.

reconciliation 
1 an end to a disagreement and the start of a good relationship again

2 the process of making it possible for two different ideas, facts, etc. to exis together without being opposed to each other

Halan
euscarazco textuac dakar berradiskidetze prozesua,
gaztelaniazcoac proceso de reconciliación,
inglesezcoac a process of reconciliation,
eta frantzesezcoac un processus de réconciliation.

Nola ikusi ahal da link hontan. 

Sarri ethortzen zait gogora zer esan zidan Xabier Amuritza lagunac noiz escatu neraucon ea eguingo zidan nire liburuco editione revisatuaren reeditionearen prologoa non liburuan (Euskararen arrotzhitzak, 2001) datozen 22.000 hitz direnac elkarren lexicalqui coincidenteac an euscaraz, aleman, ingles, frantzes, italiano, portugues eta russo. Esan zidan Xabier Amuritzac baina Erramun zertan habil eguiten horrenbeste comparantza haimbat hizcuntzequin? Hara, nahico duc verba bat euscaraz erabiltea eta coincidente izatea gaztelaniaz, frantzesez eta inglesez.

Ez al da hori guertatzen kin reconciliatione hitza, eta beste etc luze asco?


Bestalde, declarationearen izena da officialqui holan

euscaraz Arnagako Adierazpena

gaztelaniaz Declaración de Arnaga

inglesez Arnaga Declaration

frantzesez Declaration d'Arnaga

Ez al da (hemen ere) euscaraz ezagunago eta naturalago declaratione (nahiago balitz, deklarazio) hitza ezpaze adierazpena?  Bai, duda gabe eta euscararen heremu geographico guzian.