Lehenago ere tratatu eta ihardoqui izan dut blog hontan
(http://referentziak.blogspot.com.es/2011/04/euskal-numeratione-base-dezimal-duna.html)
buruz gai important eta ere asqui trancendental hau -ezen, numeroac euscaraz ez egotea basatuac
an base decimala, hau da, an s. n. d.- zein inconvenientec sorteen du gu
euscaldunen artean haimbat estropezu eta ere confutione mental.
Hemen, ba, systema berri eta hobetua:
Himar (30)
hibat (31), hibi (32), hihiru (33), hilau (34), hibost (35),
hisei (36), hizazpi (37), hizortzi (38), hibeatzi (39)
Lamar (40)
labat (41), labi (42), lahiru (43), lalau (44), labost (45),
lasei (46), lazazpi (47), lazortzi (48), labeatzi (49)
Bomar (50)
bobat (51), bobi (52), bohiru (53), bolau (54), bobost (55), bosei (56), bozazpi
(57), bozortzi (58), bobeatzi (59)
Semar (60)
sebat (61), sebi (62), sehiru (63), selau (64), sebost (65),
sesei (66), sezazpi (67), sezortzi (68), sebeatzi (69)
Zamar (70)
zabat (71), zabi (70), zahiru (73), zalau (74), zabost (75),
zasei (76), zazazpi (77), zazortzi (78), zabeatzi (79)
Zomar (80)
zobat (81), zobi (82), zohiru (83), zolau (84), zobost (85),
zosei (86), zozazpi (87), zozortzi (88), zobeatzi (89)
Bemar (90)
bebat (91), bebi (92), behiru (93), belau (94), bebost (95),
besei (96), bezazpi (97), bezortzi (98), bebeatzi (99)
7 comments:
Heldu zait ganic Luisma, Luis Manuel Etxeberria donostiarra ondoco valorationea buruz systema numeral berria basatua an S N D.
Hemen dioena,
Agur Erramun eta Mariki:
Blogaren sarrera irakurri det eta oso originala, interesgarria eta batez ere praktikoa iruditu zait [nabarmendua nic nabarmendua, Erramunec],
ziur euskarazko matematikak errazten dituela.
Irakurri nuen japoniarrek ere 20 oinarria duen sistema
numerikoa dutela, ez dakit horrela ote den, Euskal Herrian ez bada,
agian zure proposamenak Japonian izango du arrakasta.
Atzo heldu zitzaidan, aparte ganic Luisma ingeniari donostiarra, beste mezu niretzat pozgarria ganic Angel Ugarteburu euscal idazle eta iracasle berrituar / elgoibartarra zeinac bait dauca urthe ascoren explerientzia iracascuntzan eta ere nire ustez ba dituque escarmentu zembait.
Hara dioena, diostana, Angelec bere hitz laburretan baina arguietan,
Ondo jatozak euskara erabilgarriago egiteko aprobak. Zenbaki horreetan, konforme.
Izan ondo
Angel
Heldu zait ere osterantzeco iritziric -esan nahi bait da contracoa ki nic defendatu systema numerico alternativoa - baina hau utzico dugu gueroagoco.
Jada esan nuen lez ba zegoen ere buruz systema numeral decimal alternativa euscaraz' eritzi bat contracoa. Bera da ganic academico Xabier Kintana.
Lehenengo doa X. Kintanac niri igorri emaila eta guero joango da nic ki academico Xabier emanico ihardespena.
Hara, Kintana-eren iritzia
-----------------------
Erramun adiskidea, agur:
Jaso dut zure azken idazkia.
Harrigarri iruditzen zait gure hogeinako zenbatze sistema jator eta tradizionala, seguraski gizakiak ortozik ibiltzen ziren garaian oinarritua, orain hamarkako bihurtzeko saioa.
Izan ere, orain arte, zure zenbait ideia, harrigarri baziren ere, gutxienez, originalak izaten ziren, onerako zein txarrerako. Baina azken honetan txundituriki utzi nauzu, egia esan. Ez nuen zuregandik espero zer eta 2015 urtean Mediterraneoaren berraurkikuntza honekin guregana agertzea.
Izan ere, euskaldunon zenbatze sistema jatorra hogeikakoa hamarnakoa egiteko beste saio bat eta proposamen askoz zaharrago bat izan genuen, Sabino Aranak berak bere garaian proposatua: berramar, hiramar, laramar, bostamar... xelebre hura. Abandoko maisuaren idolatrarik itsuenek ere sekulan bultzatzea pentsatu ez dutena.
Mundu zabalean badira hogeikako sistema zaharrean kontatzen segitzen duten jendeak ere, georgiarrak adibidez, eta ez dirudi sistema horrek inolako eragozpenik sortzen dienik; frantsesei ere quatre-vingt-ka zenbatzeak matematikarako oztoporik ez dakarkien bezalaxe.
Izan ongi
-----------------------
Orai nic Kintanari eman arrapostua
-----------------------
Ondo dago, Xabier.
Gogoratu bakarric ze esaten duzuna orain esana duzula lehenago ere, sustantzialqui guztia. Bestetic diozularic mintzo zarela buruz georgianoac edo beste ezen
georgiarrak adibidez, eta ez dirudi sistema horrek inolako eragozpenik sortzen dienik; frantsesei ere quatre-vingt-ka zenbatzeak matematikarako oztoporik ez dakarkien bezalaxe.
Baina, academico Xabier, guri euscaldunai bai ba dakar systema horrec problemaric -behintzat egungo euscaldunai-, oztoporic eta confusioneric lar, sobera lar. Da evidentzia bat total diaphanoa zeren zuc ikusi nahi ez baduzu hori da segurua ze duzu contactu guti kin euscal populua. Besteric da defendatzea, ezen hala ere kin problema constatable hori, comenigarri dela guretzat euscaldunentzat seguitzea kin mandra hori, uko eguinic -principioz- ezer hobetzeari.
Xabier, haric nahi zenduqueen baldin nahi zendu ezer ni ganic.
Erramun Gerrikagoitia
martitzena 3 otsaila 2015
Lekeitio
-----------------------
Da oso garrantzitsua, zenbakiak ez izatea oso luzeak, alegia, esatea modu xinple eta arinez, demagun honako zenbaki hau: 9.999
Txopi
Esateraaco
99.999
bebeatzi mila beatziehun eta bebeatzi
edo inglesaren stylora
be-beatzi mila beatziehun eta be-beatzi
An hizkuntza inglesa ere, ez da zuzena kontatzeko modua:
Thirteen, fourteen, fifteen, sixteen, seventeen, eighteen eta nineteen. Eta logikoki behar luke izan ten+three, ten+four, ten+five..., edo antzeko zeozer. Alegia, lehen-lehenik hamarrekoa eta ondoren unitateak.
Txopi
Txopi
Ez da berdin afectatzea
segmentalqui zati tchiqui puntual bat (inglesez, tik 13 ki 19) edo afectatzea
structuralqui tarte asqui luze bat (euscaraz, tik 20 ki 100).
Gainera problemea dago, nola esaten nuen ki academico Xabier Kintana, an ze gu euscaldunac gara trompatzen edo behaztopatzen kin gure numeroac, eta ostera inglesac, georgianoac, frantzesac edo emparauac ez.
Post a Comment