Friday, March 19, 2010

Desarme lexikala euskaran

Batzuk antza beharrean armatu edo indartu euskara lexikalki (edo syntaktikoki edo orthographikoki edo edozein arlo edo direktionetan) dute gure euskara nahi desarmatu edo desindartu edo indar gabetu. Halan dugu irakurtzen
armagabetze nuklearra
noiz euskaldun guziok -% 100- dugun esaten
desarme nuklearra

Nola esaten bait da gure inguruko hizkuntza gehienetan zeren parte bait gara -behintzat nire ustez zorionez- parte hon kultura okzidentala edo greko-latinoa. Halan irakurri ahal da inglesez ere
  • US Secretary of State Hillary Clinton says there has been "substantial" progress on a new nuclear disarmament deal with Russia.
Aski da desarme hortaz eta atakatzeaz -baldin bada ere intentionerik onenaz- kupidagabeki euskara gure hizkuntza. Aski da, ez dazagun euskara desarma baizik-eta arma modu egokienez. Dagigun alde euskararen eta ez kontra, izan gaiten positivo eta ez negativo kaltegarri trabak ezarriz gure hizkuntzari. Sarturik euskara horrela bide lauso batean beharrean bultza euskara -rantz hizkuntza garden eta diaphanoa, egokia eta erraz erabilgarria.

2 comments:

Gilen said...

Euskalgun gutixko batzuek behintzat "desarme" beharrean esango dute "desarmamendu" edo horrelako zerbait, guk espainolari bezala haiek frantsesari men egiten badiote.

Nik frantsesek eta ingelesek bezala nahiago dut "desarmamendu", eta are "desarmatze" ezi ez espainolena soilik den "desarme".

"Armagabetze" ez nuke zakarrera botako baina. Egoera normalizatu ideal batean bakoitzak aurkitzen luke bere eremu semantikoa.

Erramun Gerrikagoitia said...

Nik ere, Gilen, uste dut ze zenbat gutiago bota zakarrera dela hobe guretzat euskaldunok. Baina bai esan ze behintzat orai momentu hontan delako "armagabetze" hori ez dela synkhronikoa eta bai aitzitik eskape bat ez esan nahirik "desarme".

Esan ze dela, nire ustez, "kontrara", espainolaren kontrara "sorturiko" hitza.

Behintzat orai noiz euskaldunok garen minoria bat berton Euskal Herrian ez genduke xahutu behar gurre energia -urrixkoak?- holako gauzatxotan.

Bestetik esan ere ze inevitablea dela -neurri handiago edo txipiagoan- kontaktua eta eragina gandik gure auzo hizkuntza edo hizkuntzak (espainola, frantzesa, inglesa, ...). Halan esaterako nola exemplugarri normaltzat hartu behar dugu esantea "gasolina" (gaztelaniatik Hego aldean) eta ere "ezantza" (ezentzia) (frantzesetik Ipar aldean).

Nahi ala ez gara seme gure historiaren. Hori da batetik inevitablea eta zergatik ez ere positivo behintzat valiatzen badugu ongi herentzia hori.