Wednesday, October 14, 2009

Ilundu nahi euskara, nahitara?

Nola ez dut oraino egina nik deus an etxeko TV aparatua buruz laster datorren "itzalaldi analogikoa" hortakoz iritzirik interesantea titulua "Itzalaldi analogiakoa" ganik Luis Bandres EHUko irakaslea dut irakurri gustura delako artikulua izan zaidalarik prevetxuzko zeren ikasi dut argiago differentzia dagoena artean systema analogikoa (laster kenduko duten hori) eta systema digitala (zein beharko dugu instalatu baldin nahi badugu ikusi televisionea). [Gara egunkaria, Luis Bandres EHUko irakaslea]

Baina ekarririk gogora importantzia hon behar dugula ere (ez soil erdaraz) euskaraz erabili lexiko egoki eta gardena (ikusi esaterako dioena hortaz hak Xabier Amuriza buruz lexiko internationala) harritu nau handizki ezen professore universitario batek nola erabili ahal du (ilundurik handiro mezua) honako lexikoa

deskodetzaile integratua

edo

hargailu digitala

Zergatik behar da ilundu euskara eta euskaldunon ulermena nahastu -lexikalki- erabilirik deskodetzaile ordez erabili deskodifikadore edo hargailu ordez rezeptore?

deskodifikadore integratua

edo

rezeptore digitala


Nora nora goaz bide ilun hortatik barrena? Zergatik Luis Bandres professore universitario? Hori al da zure visione universala buruz lexikoa? Bizi al zara soziologikoki euskal sozietatean ala nahi duzu izan autista nahitara? Edo zer diozu zuk zeuk irakurle?

2 comments:

Gilen said...

Rezeptore digital diozun hori ingeleraz da "digital (media) receiver" eta frantsesez "passerelle multimédia". Beraz espaineraz "receptor digital" esaten dena kopiatzearen alde egiten duzu garbiki.

Berriz, ingelerazko "decoder" honela esaten da beste hizkuntzetan:

Aleman: Dekodierer
Italiera: decoder (baina baita "decodificatore")
Frantses:décodeur

Berriro ere, zure hautua espainieraren alde. Ez nahas espainierá eta internazionala.

Erramun Gerrikagoitia said...

Possible da eta ere probable ezen nire hautua izatea hurbilago espainol aukereari ezi ez beste ezein hizkuntzari. Hori possible da eta ere date.

Baina esan nahi nuena da ze esateko

"hargailu digitala"

zaidala iruditzen ze hor "hargailu" hitz hortan dago kamuflaturik neologismo "itsusi" behar duguna derrigorrez interpretatu, esaterako nik, nola rezeptore (izanik edo ez interpretatione korrektua edo inkorrektua).

Nire "rezeptore" hitz hori da evidenteki aiduru bat nola ere zurea Gilen, eta naturalena litzateke erantzutea hak professore universitario hon EHU Luis Bandres-ek baina nola edo ez dute argidiatzekorik deus aski razionala edo ez dira digne edo kapaz rebatitzeko eta sartzeko blog hontan dira hortakoz isiltzen.

Berba batean ze nik segitzen duket bide espainolaren zidorra (zein ez da arras harritzeko izanik nor ni naizen, h. d., harturik kontuan nire ibildide kulturala zeren bait gara zordun geure jatorriaren eta bizipenen) baina halere zait iruditzen ze hori delako "hargailu digitala" ez da nehongo zidor kulturaletan sartua ez ezein bide urliko hizkuntzetan, ez ere espainolekotan (ez baldin bada antirrekaktionez, esan nahi bait litzateke ziurki "espainolaren bide nahi kamuflatuan").

Hau da (edo date) ezen "hargailu" edo "hargailu digitala" ez da nehongo ezein bide kulturaleko terminoa baizik da (edo date) termino quasikamuflatu desorientagarria, tamala, eta retxazablea euskaraz, nire ustez.

Ez al duzu zuk, Gilen, hola sentitzen. Zer du esatekorik erabiltzaileak, hak Bandres-ek esaterako? Zeren hori da interesanteena zerengatik dute erabiltzen lexiko hori professore universitarioek. Heurena da hitza ezi ez inorena baino gehiago.