Behar lukete egin zeozer

Irakurtzen dut an photo oin bat hauxe

Joseba Egibar con Jone Goirizelaia

Iraginik imaginazioneari pensatu dut ze gaztelania hypothetiko batean eta imaginario virtual batean zetekeela possible eta zatekeela korrektu beste forma hau

Joseba Egibar Jone Goirizelaiacon

(Joseba Egibar con Jone Goirizelaia)

edo eginik hypothesis berbera ki frantzes hizkuntza

Joseba Egibar Jone Goirizelaiaavec

(Joseba Egibar avec Jone Goirizelaia)

edo parallelismoa aplikaturik inglesari

Joseba Egibar Jone Goirizelaiawith

(Joseba Egibar with Jone Goirizelaia)

Kasu guziotan, hiruretan an gaztelania, an frantzesa edo an inglesa, esan ahal litzake ezen forma prepositivoak non con, avec edo with doaz aurretik dira hobeak informativoki eta aitzitik forma postpositivoak (Jone Goirizelaiacon, Jone Goirizelaiaavec, Jone Goirizelaiawith) dira txarragoak informativoki dutelarik gainera sortzen problema eta zailtasun informativo kommunikativoak gan irakurlea eta agian ere gan redaktorea. Horrek interpretationeak niretzat ez du ezein dudarik, izan balira ere exempluok korrektuak hypothetikoki eta virtualki.

Modu berean ere an euskara ezin da ukatu ezen da edo litzake askoz informativoa

Joseba Egibar kin Jone Goirizelaia

ezen ez

Joseba Egibar Jone Goirizelaiarekin

Imagina zagun hori exemplua kin personaia arrotzak -ez ezagunak gu euskaldunontzat nola Joseba Egibar edo Jone Goirizelaia- non ez dakigu ziurki zein dira izenak edo deiturak edo izengaitikuak, esaterako

Kato kin Tula Tipu Lupela

(Kato Tula Tipu Lupelakin) edo Lupela-kin

edo

Kato Tula kin Tipu Lupela

(Kato Tula Tipu Lupelakin) edo Lupela-kin

edo

Kato Tula Tipu kin Lupela

(Kato Tula Tipu Lupelakin) edo Lupela-kin

Nola ikusi ahal dugu klaruki an euskara korrektu aktuala exemplu guzietan versionea da identikoa (Kato Tula Tipu Lupelakin) izanik baina informationea arras differente an hiru exempluak.

Nork du uste besterik, esan nahi dut behintzat eremu theorikoan? Ez al lukete beste hizkuntzaok eginen edo egin nahi zeozer konpontzeko hori "problemea", problema handia? Nik, baietz uste, ez lirateke hain itsutuak an amodioa hon bakoitzaren hizkuntza. Aurkintzen lituzkete zirujau on egokiak, ahalik egokienak. Hala ez?

Nik hiru bider

Joan naiz gogotsu irakurtzera hau titulatzen ELAren beste azterketa egoki bat

baina sarturik lehenbiziko phrasean behar izan dut irakurri hiru bider harik ulertu zer dioen. Begira hori phrase delakoa

Abertzaleen arteko lankidetza edo batasuna, indar soberanisten metaketa edo abertzaleek estatuen estrategiari aurre egiteko moduaren gaineko eztabaida bolo-bolo dabiltzan honetan, ELAko Nazio Batzordeak «Estatu arrazoia indargabetu» izeneko agiria plazaratu zuen atzo.

Egunkari berean, batetik OVS, bestetik SOV (baina ez SVO)

Esan ohi da ze euskara da hizkuntza bat zeinetan struktura berezkoa edo propioa da SOV (S subjektua, O objektua eta V verbua). Guziok ba dakigu, nahiz-eta batzuk ez dute hori onhartu nahi, ze hori strukturea praktikan eta ere historikoki textuetan ez da mololithikoa, gainera (nik diot) zorionez ze ez dago besterik baizik adi entzun euskaldunei edo irakurri lehenagoxeko textuak.

Dut observatu ere ezen azken aldeon egunkarietan hasi dira erabiltzen OVS (objektua + verbua + subjektua) strukturea, zorionez. Eta ni naiz horrekin poztu ze uste dut ze hori strukturea -OVS- da anitzez hobea (informativoki hobea) ezen ez beste "berezko edo propioa" -SOV- an euskara; erabilirik symbolo mathematiko komparativoa expresatu ahal da ze struktura bat da hobea edo handiago ezi bestea OVS > SOV. Halan an OVS bereziak doaz, urrun bata bestea ganik, tarketatuz verbua V artean objektua O eta subjektua S.

Halan dugu ikusten gaur egunkari berean -Berria egunkaria (igandea 18 urria 2009)- bi strukturok, batetik OVS eta bestetik SOV.

Hemen doa agertua an OVS strukturea

Gatazka konpontzeko konpromisoa eskatu diete herritarrek politikariei

non da

O (Gatazka konpontzeko konpromisoa)
V (eskatu diete)
S (herritarrek)
osaturik phrasea kin komplementu zirkustanziala (politikariei)

Hori textua, edo prezisoago informationea, osatzen ahal zen ere hontara SOV

Herritarrek politikariei gatazka konpontzeko konpromisoa eskatu diete

edo

Herritarrek gatazka konpontzeko konpromisoa eskatu diete politikariei

Beste strukturea aldiz da SOV hauxe zeina bait da askoz eskasagoa edo txarragoa

Milaka lagunek AHTaren aurkako aldarriz bete dituzte Baionako kaleak

S (Milaka lagunek)
O (AHTaren aurkako aldarriz)
V (bete dituzte)
eta komplementu zirkustanzial lekuzkoa (Baionako kaleak)


Esaterako oraintxe noiz nagoen entzuten informativoa an ETB entzun dut hauxe emanik an OVS strukturea ari zirela informatzen buruz sute handiak an Australia

Etxe bat eta eskola bat erre ditu suak

baina ez erabilirik SOV strukturea, niretzat zorionez

Suak etxe bat eta eskola bat erre ditu

edo gutiago SVO strukturea zein bait da gehien informativoa -hau strukturea SVO dago prohibitua zenbaitsuen gan- izanik ere entzuten an euskaldunon ezpaina total normala eta hortakoz reala eta ez virtual theorikoa

Suak erre ditu etxe bat eta eskola bat

Berba batean esan ezen pozten naiz ikusteaz OVS strukturea gero eta gehiago aitzi SOV, baina ere pena hartuz ikustearekin zein guti dugun erabiltzen zeren bait dugu refusatzen eta ukatzen aukerarik onena eta informativoki effektivoena: SVO

Suak erre ditu etxe bat eta eskola bat

zer du horrek txarrik edo eznaturalik? Artean gu euskaldunok deus ez, betela entzun gu euskaldunoi an euskara reala an dialekto guziak.

Ilundu nahi euskara, nahitara?

Nola ez dut oraino egina nik deus an etxeko TV aparatua buruz laster datorren "itzalaldi analogikoa" hortakoz iritzirik interesantea titulua "Itzalaldi analogiakoa" ganik Luis Bandres EHUko irakaslea dut irakurri gustura delako artikulua izan zaidalarik prevetxuzko zeren ikasi dut argiago differentzia dagoena artean systema analogikoa (laster kenduko duten hori) eta systema digitala (zein beharko dugu instalatu baldin nahi badugu ikusi televisionea). [Gara egunkaria, Luis Bandres EHUko irakaslea]

Baina ekarririk gogora importantzia hon behar dugula ere (ez soil erdaraz) euskaraz erabili lexiko egoki eta gardena (ikusi esaterako dioena hortaz hak Xabier Amuriza buruz lexiko internationala) harritu nau handizki ezen professore universitario batek nola erabili ahal du (ilundurik handiro mezua) honako lexikoa

deskodetzaile integratua

edo

hargailu digitala

Zergatik behar da ilundu euskara eta euskaldunon ulermena nahastu -lexikalki- erabilirik deskodetzaile ordez erabili deskodifikadore edo hargailu ordez rezeptore?

deskodifikadore integratua

edo

rezeptore digitala


Nora nora goaz bide ilun hortatik barrena? Zergatik Luis Bandres professore universitario? Hori al da zure visione universala buruz lexikoa? Bizi al zara soziologikoki euskal sozietatean ala nahi duzu izan autista nahitara? Edo zer diozu zuk zeuk irakurle?

Hobekixe

Hauxe da duguna irakurtzen titularrean (Berria, asteazkena 7 urria 2009)

PSEk dio euskal ontziek Somaliako uretan duten arazoa "errotik" moztu behar dela, armada erabiltzeke

baina nik uste jarri ahal da hori titularra hobeki honetara

PSEk dio "errotik" moztu behar dela euskal ontziek Somaliako uretan duten arazoa, armada erabiltzeke

eta zer zaizue iruditzen beste possibilitatea hau?

PSEk dio ze "errotik" moztu behar da arazoa ze duten euskal ontziek Somaliako uretan, armada erabiltzeke

Alde hon "ze" partikula stigmatizatua

Batzutan da nekez sinestekoa nola dauden emanak titularrak euskarazko prensan. Noiz eman ahal da titularra erraz eta ezein bihurrikeriarik gabe emanten da tamalez modu desegokian eta ulertzeko manera bihurrian. Halan hemen (Gara, asteartea 6 urria 2009, lehen orria)

Madrilek
"Alakrana"ren
bahiketak luze
iraun dezakeela
adierazi du

eman ahal da hori titularra anitzez hobeto eta ezein regla syntaktiko apurtu gabe, holan

Madrilek
adierazi du
"Alakrana"ren
bahiketak luze
iraun dezakeela

edo oraino hobeto erabilirk "ze" partikula stigmatizatua

Madrilek
adierazi du ze
"Alakrana"ren
bahiketak luze
iraun dezakeela

edo

Madrilek
adierazi du ze
luze iraun dezakeela
"Alakrana"ren
bahiketak

Guzi possibilitate horiek dira guziz erabiligarri, baina zergatik erabili ohi da normalean aukerarik gutien egokia edo gutien egokiak?

Irakurtzen aisago, nekeago, ... dependituz tik aukera possibleak

Batzutan pensatzen dut ze adinean gora kostatzen zaidala euskaraz irakurtzen gero-eta gehiago baina aitzitik an beste hizkuntzak zeintzutan dut irakurtzen, nola normala datekeen, gero-eta gutiago, halan gaztelaniaz edo inglesez.

Hau kommentarioa da sortua ganik artikulua titulatzen "Nafarroaren euskaltasuna berrezartze" ganik Inazio Agirre publikatua an Gara (igandea 4 urria 2009, iritzia, 15 or).

Ba dakit hau zatia, esaterako redakta (idatzi) ahal da forma differenteetan, guziak zeligiak edo korrektuak baina differenteak erraztasunaren rankingean.

Nola agertzen bait da textuan egunkarian

Horregatik, ezin onartuzkoak dira, orain, euskararen manipulazio politikoa erabiltzea, «konkista eskubideak» irautea eta euskal nazioaren garapen iraunkorra arriskuan jartzea.

Derrigorrezkoa da asimilazioaren aurkako sentimendua errotzea eta herri gogoa indartzea. Ezinbestekoa da hizkuntza politika berria eraikitzeko konpromisoa hartzea eta indarrak biltzea.

edo beste modu hau "normalagoa" baina kamutsagoa ulertzeko

Horregatik, orain, euskararen manipulazio politikoa erabiltzea, «konkista eskubideak» irautea eta euskal nazioaren garapen iraunkorra arriskuan jartzea ezin onartuzkoak dira.

Asimilazioaren aurkako sentimendua errotzea eta herri gogoa indartzea derrigorrezkoa da. Hizkuntza politika berria eraikitzeko konpromisoa hartzea eta indarrak biltzea ezinbestekoa da.

baina hau hirugarren possibilitatea ere da kontuan hartzekoa zeren niretzat da hobea ezi lehengo biak

Horregatik, ezin onartuzkoak dira, orain, erabiltzea euskararen manipulazio politikoa, irautea «konkista eskubideak» eta jartzea euskal nazioaren garapen iraunkorra arriskuan.

Derrigorrezkoa da errotzea asimilazioaren aurkako sentimendua eta indartzea herri gogoa. Ezinbestekoa da hartzea hizkuntza politika berria eraikitzeko konpromisoa eta biltzea indarrak.

Ez ahal da azken aukera hau hobea, nabarmenki hobea, ulertzeko textua?

Entrevista bateko azken paragraphoa

Irakurri dut entrevista bat egina ki Xabier Amuriza eta nahi dut ekarri hona interviewko azken paragraphoa zeren uste bait dut direla hor agertzen ideia interesanteak nahiz-eta egia esan ez dira berriak baizik aspalditik kommentatuak an foro differenteak, bestetik ere importantea da nor esaten dituen zeren ez da berdin kasurako zerbait esatea apezak edo aldiz gauza bera baina bereterrak. (Gaur8.info)

Aditz guztietatik praktikan zenbat erabiltzen ditugu? Eman dezagun erdiak erabiltzen ditugula. Beste guztiak zertarako daude hor? Ikasleen buruak apurtzeko, liburuak betetzeko? Eta erabiltzen direnetatik ere, erdiak oso gutxi erabiltzen dira. Hortaz, gure aditz miragarrietatik %75 alferrik dauzkagu eta alferrik badaude norbaiti kalte egingo diote. Gelditzen diren %25 horiek ehuneko portzentaje handi batek gaizki erabiltzen ditu, ezin ditu ikasi, idaztean agian bai baina hizketan ez eta formarik arruntenetan ere ikusi nauzu esan beharrean ikusi didazu esaten dute. Gainera, gehienak perifrastikoak dira eta batzuk bikoitzak: komeni izango litzateke, pentsa zenbat esan duzun convendría esateko. Egin ezazu komeni izango litzatekerekin publizitatea eta ea non sartu behar duzun hori, berak okupatzen baitizu espazio guztia. Hizkuntza potenteek laburtu egin behar dute eta gure aditz perifrastikoa ez da aparteko berezitasun miragarri bat, lastre bat da. Eta, gainera, deterioroak edo degenerazioak ekarri du lastre hori, aditz trinkoak galduz baitoaz. Nik ez dut itzulingururik egiten erlatiboa egiteko eta zer posibilitate dauden azaltzen dut, erlatiboa guk ere badugu eta batzuetan gaztelaniaz egin ezin daitezkeen jokoak egiteko adinakoa. «Euskara batuaren bigarren jaiotza» izenburua erabili dut, gauza batzuk birplanteatu behar direlako, lexikoan batez ere: hiztegi bakarra eta nazionala behar dugu, hizkuntza osoa eta nazionala.