Monday, June 22, 2009

Behintzat hobeto bai.

Irakurri ahal dugu ondokoa

2009 junio 22
GARA > Idatzia > > Kultura

Itzalaldi analogikoak bi milioi etxe telebistarik gabe utzi ditu

baina hobetu nahirik kalitatea na informationea hobeto legoke honela, nik uste dudarik gabe

Itzalaldi analogikoak bi milioi etxe utzi ditu telebistarik gabe

24 comments:

Unknown said...

Itzalaldi analogikoa utzi du 2 M. etxe gabe telebista.
Eta kitto! Erraza, ulergarria, eta eraginkorra. Ze gehio eska ahal da ri hizkuntza bat?
Nahi badugu jendeak hitz egitea euskara an etorkizuna, formula hauek izango dira bide bakarra. Bestela Euskara izango da beti hizkuntza marginala. Aukeratu beharra dago Euskara Efiziente ala Euskara Zuzena. Biak ez da posible.

Gilen said...

Gaurko Berria-n:

"Batasuna legez kanpo uzteko Estrasburgoren erabakia Espainiako Gobernuaren neurrira egindakoa dela dio Arnaldo Otegik"

Nire aburuz, plazer hartzen dute holako katramiletan.

Erramun Gerrikagoitia said...

Ez dakit nik zer sentitzen dute baina bai dakit ze ez dute haintzat hartzen irakurlea haitzat -dena delako tzat: hain (delako) tzat-.

Ez dute idazten tzat irakurlea, irakurle real euskalduna.

Hitz batean, ez dute pensatzen nola eman textua izan dadin erraz -behintzat asekible- irakurlea, pagatzailea. De facto ari dira kontra euskara, dira euskararen kontrario faktikoak. Da hori factu bat, ez aitzitik opinione bat.

Gero ondorioz, salmentak eta ere irakurketak dira ondorioztatuak naturalki eta ezinbestean.

Patra, Grezia.

Josu Lavin said...

Anton Ugarte adiskide eta Academia pro Interlinguako kideak ondoko esteka hau igorri berri dit:

http://www.elcorreodigital.com/alava/prensa/20090705/opinion/politicas-linguisticas-20090705.html

non irakurri ahal den Karmele Rotaetxe andrearen artikulu on bat.

Adeitsuki

Erramun Gerrikagoitia said...

Nahi dut nabarmendu ekarririk hona hau aipua na andere akademiko Karmele Rotaetxe
(http://www.elcorreodigital.com/alava/prensa/20090705/opinion/politicas-linguisticas-20090705.html)


Por ejemplo, 'eman diezadakezu' corresponde a 'me lo puedes dar', pareciendo ésta más fácil que aquella para usar por construirse con elementos independizables y reconocibles semánticamente frente a la forma vasca que es un bloque de morfemas abstractos inseparables.

[batetik erdaran:
elementos independizables y reconocibles semánticamente

ostera euskaran:
un bloque de morfemas abstractos inseparables]


Hor ikusten da ederki indarra eta importantzia na visualitatea zeinarekin dago hertsiki lotua orthographia. Halan, aisago kaptatzen, ulertzen da (dugu)

bait dago

ezen

baitago.

Oker handia egin du soil hontan Akademiak harturik hori bide ilunagoa eta gutiago effektivoa. Bakoitzak bere responsabilitateak dezala asumi eta dezala deroga bide (norma) desegokia. Behar da revisionea hainbat puntutan eta ere revisione general orokor total bat.

Gilen said...

Ez dut uste DIEZADAKEZU zailagoa dela 'me lo puedes dar' baino. Arazoa ez da daudela hitz batean multzotuta, baina elementu bakoitzaren signifikantza klar ikusten ez dugula.

Aldiz, ziur nago ezen garai batean holakoak ez zirela konsideratzen bloka bat morfema abstraktuena, hiztunek ondo ulertzen zituztelako D I EZA DA KE ZU elementuak, eta ederki konbinatzen ere.

Hitz batean, gaurko euskaldun bilingualok ez dakigu ondo euskaraz, ez beste hizkuntzetako hiztunek beren hizkuntza dakiten neurri berean.

Erramun Gerrikagoitia said...

Kommentario interesantea, Gilen, egin duzuna baina zeinaz ni ez nator akorduz. Funtsean bi gauza esaten duzu

batetik
Arazoa ez da daudela hitz batean multzotuta, baina elementu bakoitzaren signifikantza klar ikusten ez dugula.

Muntzotuta egotea informationea bada edo gutienik izan ahal da problema bat eta gainera ere batzutan insalvablea. Esaterako erabilirik "absurdu bat" zein historikoki -esan nahi bait dut horrekin ez dela horren absurdua hori bidea, kontemplaturik izkiriatzea bere panorama eta konzeptione historikoak, bere evolutionean- hola bait zen normalki izkiriatzen dut ipiniko juntaturik hitzak zuk erabiliak an unitate lar luzea gaur guretzat. Hara:

Arazoaezdadaudelahitzbateanmultzotuta, bainaelementubakoitzarensignifikantzaklarikustenezdugula.

[Lehen, historikoki, horrela ziren irazten textu osoak, esaterako harrietan. Gero etorri zen -xuxen noiz ez dakit-, zorionez, zorion handiz, bereiztea hitzak, hitz bakoitza eta ere partikulak.]

Honekin bada Gilen da evidenteki agertzen importantzia na visibilitatea eta da geratzen klarki agerian ze irakurketea da basikoki phenomeno visual bat, non ere itsuek kin bere systemea dute irakurtzen visualki baina an variantea na relievea.

Bigarren zure puntuan Gilen bai nago konforme diozunaz, ezen

Hitz batean, gaurko euskaldun bilingualok ez dakigu ondo euskaraz, ez beste hizkuntzetako hiztunek beren hizkuntza dakiten neurri berean.

Izanik ere egia hau diozuna ezin da nire ustez ukatu lehenbiziko problemea, problema inukagarri hori. Ez al duzu uste? Zure thesia da edo date Gilen ze euskaldunen baldin balekite euskaraz hobeki ez legoke problemarik' ez an euskaldunak eta ezta an euskara. Egin ahal dut ongi synthesia?

Ahal dudan arte adio.

Patra, Grezia.

Gilen said...

Problema gutxiago legoke, eta beraz errezago lizate haien identifikatzea eta konpontzea.

Inteligibilitatearen muga, noski, multzoaren handitasunean dago. Nik uste dut ezen in DIAZADAKEZU oraindik atzeman daitezkeela elementu guztiak begi kolpe batez. Jakina, ez da gauza bera gertatzen kin Arazoaezdadaudelahitzbateanmultzotuta,bainaelementubakoitzarensignifikantzaklarikustenezdugula

Erramun Gerrikagoitia said...

Seguru ez dela gauza bera komparatzea batetik

diezadakezu

edo bestetik

Arazoaezdadaudelahitzbateanmultzotuta

baina ere in diezadakezu ikustea "partikula" differenteak da arras zaila edo gehienontzat impossiblea zeren horiek "partikulok" ez dira ikusten, ez bait dagoz "agerian".

Hitz batean uste dut anitzez errazago da ulertzen

(eman) ahal didazu

ezi ez

(eman) diezadakezu.

Beste problema bat da ze verbua behar da konjugatu ez soil presentean baizik ere iraganean eta beste, eta interrelatione guzietan, ez soil presentean eta forma erabilienetan. Bestetik gogora ekarri esan ohi duena Josu Lavinek ezen inventatuak dira -"razionalki eta analogismoz"- flexione verbal asko eta asko.

Bestetik reesan artzara ze irakurketea da phenomeno visual bat (an gure begiak) hasieran derrigorrez zeinak behar du amaitu imterpretationean edo ulertzean (an gure intelektua) mezua, textua; izanik beraz irakurketeak bi base edo puntu edo estantzia

1) begiak (parte physikoa) eta

2) intelektua (parte intektuala).

Horkakoz du orthographiak bere importantzia handia batez ere mugaturik momentualki arazoa ki hitz internationalak edo baldin nahi bada ere arrotzhitak, non bi konzeptuak -hitz international eta arrotzhitz- ez dira arras igoal zeren egonik ere hurbil bi muntzook ez dira totalki identikoak.

Halan' komeni da izenean effektivitatea idaztea

virologia (eta ez birologia)

edo

bakteria (eta ez vakteria).

Josu Lavin said...

Erramun maitea,

Bi forma hok:

eman ahal didazu
eman diezadakezu

ez dira synonymo.

Bigarrenaren synonymoa hauxe duzu:

niri ematea daukazu

zein baita aski erraz, erabilgarri eta erabilia.

Adeitsuki

Josu Lavin

Gilen said...

1- BERAZ suposatzen dut ezen baldin espainierazko "díganoslo" idazten badugu DÍ GA NOS LO, orduan irabaziko dugula ere, visualki bederen.

2- "Bestetik gogora ekarri esan ohi duena Josu Lavinek ezen inventatuak dira -"razionalki eta analogismoz"- flexione verbal asko eta asko."

Ez dut uste euskaldunak historian zehar ukan duenik paradigma osotu bat buruan erabiltzeko euskal aditzak, bai ordea ulertzen zituela elementuak oro zehazki eta bazekien nola konbinatu behar zituen unean-unean beharreko adizkiak razionalki eta analogiaz inventatzeko.

DEZAKEZUtik sortzeak DIEZADAKEZU ez luke zertan ukan inolako difikultaterik hiztun OSO batentzat.

Josu Lavin said...

Ni ez nator bat Gilenek esaten duenarekin.

Euskal hiztun "oso"-ek ez dute sekulan euskal adizkiak osatzen dituzten elementuak bereizi, ulertu eta konbinatzen jakin.

Euskal adizkiak ikastekotz haiek entzun beharra dago milaka bider.

Entzuniko adizkiak errepikatu egiten ditu euskal hiztun "oso"-ek halako kontextuetan nolakoak entzun baititu behin eta berriz.

Adeitsuki

Josu Lavin

Gilen said...

Josu, zuk esaten dituzun frase, perpaus eta esaldi guztiak, konbinazio guztiekin, entzun al dituzu milaka aldiz, ala behin elementuak ikasirik zeuk sortzen dituzu hitz egiten duzun aldiro?

Nik uste dut hori ere aplikatzea daukazula adizkiei, eta Leizarraga eta Etxepare irakurri ondoren inpresio hori areagotu zait. Noski, iritzi bat besterik ez da.

Gilen said...

Jakina, hainbat eta hainbat adibide kontextualizaturik entzuteak asko indartzen du naturalitatea, baina gaur egun kontextuan gehienik entzuten diren euskal adizkiak dira "caguendios", "joder" eta holakoak .

Josu Lavin said...

Bai, zuzen zaude, Gilen, neurri handi batean.

Egun entzun ere ez dira egiten.

Gilen said...

Aupa,

lantxo bat egiten ari naiz hizkuntza datuak biltzen dituen konpainia batentzat. Biltzen ari dira euskaraz idatzitako emailak, blogeko post eta mezuak, eta bestelako artikuluak. Ortografia errakuntzekin nahi dituzte eta word dokumentutan bilduta. 110 dolar ematen dituzte 100,000 hitzeko (bidalitako materiala onartua izanez gero), baina gure hizkuntzaren kasuan 20,000 hitzeko minimo bat ere onartzen dute. Projektua abuztuaren amaieran amaituko da. Interesatzen bazaizue edo interesatuta legokeen norbait badazaguzue, jarri harremanetan nirekin: gilentxo@yahoo.it.

Eskerrik asko,

Gilen

Erramun Gerrikagoitia said...

Eskerrak Gilen zure apportationea gatik. Seguru' eginen duzun lan hori ona izango dela.

Izan ongi eta egun on gaur zeren hemen Grezian gaur -agorrileko andramari eguna- da arras importantea, deitzen dutena bigarren bazkoa.

Ni itzuliko naiz Nafarroara hasieran na iraila. Ea han sustatzen dudan apur bat nire bloga.

Besardaka orthodoxo bazkotiarra guzioi.

Patra, Grezia.

Josu Lavin said...

Car amicos Erramun, Jesus Rubio e Gilen,

Io vos ha includite in le dedicatoria de mi enorme dictionario de interlingua:

DEDICATE A:

Alexis Tudela, Ana Monteserin, Andrew Juhasz, Angel Menoyo, Angel Tobalina, Anton Ugarte, Beñat Lavin, Bruno Zani, Carlos Alberto Santos, Carlos Soreto, Chari Tejera, Claudio Marcon, Daniel Hollande, Dinis Martinez, Donald Gasper, Epykso, Erramun Gerrikagoitia, Federico Krutwig, Fernando Aldazabal, Gene Ledbetter, Georg Petrineanu, Gilen Mejuto, Giovanni da Firenze, Gorka Palazio, Harleigh Kyson Jr., Iker Lavin, Ingvar Stenström, Iñaki Sanchez, Iñigo Bullain, Ion-Mihail Josif, Jan Årmann, Jay Bowks, Jerzy Gralak, Jesus Rubio, Jon Artola, Jose Soares da Silva, Joseba Gaztibeltza, Joxemari Unzueta, Julian Mendez, Kamil Rytarowski, Lars Rosenmeier, Manu Ertzilla, Migel Los Arcos, Moyses Mirandel, Oier Gorosabel, Osmund Aukland, Pierre Morin, Piet Cleij, Pietro Itan, Richard Sorfleet, Roberto Capuzzo, Stanley Mulaik, Tomas Urzainqui, Txabi Ertze, Waldemar Kubica, Xavier Abadia

Recuperate de " http://dictionario.wikia.com "

Illo es anglese-interlingua e interlingua-anglese con milles de exemplos e phrases de uso.

Io continua a meliorar lo.

Amicalmente

Josu Lavin

Erramun Gerrikagoitia said...

Nire aldetik eskerrak Josu.

Jesus Rubio said...

Nire aldetik ere, eskerrak Josu.

Gilen said...

Bai, eskerrak Josu, zinez ohore bat.

Gilen

Josu Lavin said...

Adiskide preziatu Erramun, Jesus eta Gilen,

Ohorea neuretako duzue.

Ez dakizue, benetan, zenbat balio duzuen eta zenbat kario zareten.

Albait zenezate ikus:

http://sustatu.com/1249720233

Erabilera berdina ikusia dut ZARA izeneko dendan.

Adeitsuki

Josu Lavin

Erramun Gerrikagoitia said...

Poztu naiz osoki ikustearekin photo horiek izkiriatuak an euskara prepositivoa.

(http://sustatu.com/1249720233)

Norbaitek ikusi -eta ere sentitu- du horren premia eta beharra.

Josu Lavin said...

Erramun maitea,

Interlinguan ditugu denbora hauek:

Presente: canta
Passato: cantava
Futuro: cantara
Conditional: cantarea

eta halaber denbora perfectuak:

Presente perfecte: ha cantate
Passato perfecte: habeva cantate
Futuro perfecte: habera cantate
Conditional perfecte: haberea cantate

Eta neuk naiveki esaten dudana da: Interlinguan posiblea bada,
euskaran zergatik ez?

kantatzen du
kantatzen zuen
kantatuko du
kantatuko zuen

kantatu du
kantatu zuen
kantatu izango du
kantatu izango zuen

Goikoekiko equivalentzia ez da zeharo betetzen, baina iruditzen zait aski hurbil dela.

Hau da:

kantatu | kantatzen | kantatuko | kantatu izango + du | zuen

DUk hartu ahal ditu persona-markak: dut, duzu, du...
eta ZUENek berdin: nuen, zenuen, zuen...

Euskara erraz baten beharra sentitzen dut, klasikoa ahaztu gaberik, noski.

Euskara basiko horretan ez zen subjunctivorik izango (deza,
zezan, leza, dezake, zezakeen, lezake) ez eta balu/luke modukorik ere:

kantatu balu >> kantatu bazuen
espaniol: si hubiese/hubiera cantado
interligua: si habeva cantate

kantatzen/kantatuko balu >> kantatzen bazuen
espaniol: si cantase/cantara
interlingua: si cantava

conditionala lehengo mezuan agertzen da:

conditionala: kantatuko zuen
espaniol: cantaría

conditional perfectua: kantatu izango zuen
espaniol: habría cantado

Oso urrun dago nire proposamena herri-usadio arruntetik?