Ezker abertzaleak eskaktu die alderdi politikoei errespetatzeko herri borondateaDa goiko hori yago logikoa (logikoago) eta hobea informativoki ezi beste ondoko beheko hau:
Herri borondatea errespetatzeko eskatu die ezker abertzaleak alderdi politikoei
(Gara, barikua 1 ekaina 2007, or 20)
13 comments:
Nire lagun Xabier Soubelet ziburutarrak, lapurtarrak, zeina bait da uste dudan lez euskararen irakaslea lizeoan hon Donibane Lohizune' bidali dit email hau esanez ezin du publikatu nire blogean eta dezadala nik publikatu bere partez. Bada, ongi etorri blog hontara Xabier eta horra zure kommentarioa.
Hara:
Erramun zure blogean texto hau publikatzea ez dut lortzen hau beraz e.mailez doa. Publikatu zeronek.
Frantses eta espainol influenziarengatik galdegaiaren errola euskaraz zinez ahantzi dugula uste dut? Subjektua lehen tokian egotea naturalki ateratzen dela ados nago (ez beti) bainan esaldian galdegaiak daukan tokia garrantzitusua iduritzen zait zentzua aldatzeko eta ez da berdin esatea:
"Mikel Donostitik Bilbora goizeko zazpitan autobusez doa"
edo
"Mikel Donostitik Bilbora autobusez goizeko zazpitan doa".
Batean autobusez doala dugu garrantzitsuarena eta bestean ordua, aditzaren aurrean dagoelako bainan ere hala sentitzen dudalako. Indarra ematen badiozu zure bozari galdegaiaren gainean berehala diferentzi horiek nabaritzen dira.
Begira:
"Donostitik Bilbora goizeko azpitan autobusez Mikel doa" esaldian garbiki ageri da, beharbada subjektua aurrean ez egoteak txokatzen gaituelako bainan galdegaiaren indarra ondo somatzen da.
Gero aditza aurrean edo ia aurrean jartzea beste kontu bat da bainan inbento bat dela atzean ematea ez dut uste. Esaldi luzeetan atze atzean jartzeak galdu egiten gaitu, ados, bainan askoz politagoa da entzutea adibidez
"Ni bihar Parisera noa" ezen ez "Ni noa bihar Parisera".
Azken hau neretzat euskara ez da eta hau entzutea harritzen nau. Gainera belarriari ez dagokio ondo hau entzutea. Esan nahi dudana da naturala dela aditza atzean jartzea. Zer da hobe:
"Ni Xabier naiz"
edo
"Ni naiz Xabier"?
Zalantzarik gabe lehenbizikoa.
Beno, eritzi horiek hor doazte. Ikusi arte.
Aurreko komentarioak hemen doazte ere besteek zergaitik hontaz ari naizen jakin dezaten.
on litzaizuke, Xabier, irakurtzea Bittor Hidalgoren lanen bat, zeren bertan kausituko duzu arrazoi aski eta referentzia franko konproba dezazuntzat arras zuzena dela idatzi eta esatea "Ni naiz Xabier" modukoak.
Gogora etorri zait, gain Hidalgo-ren lanaren baitan aurkitu ahal diren exemplu ugariak, hori kantu popularra zein zuk Xabier Soubelet ziburutarra kantatu dukezu maiz izanik nongoa zara, itsas hegikoa.
Ni naiz kapitain pilotu
ni naiz kapitain pilotu
neri behar zait obeditu
bestela zeinbaten kasketa
.........................
Ikus zer esaten da Jesus Rubioren blogean buruz fokalitationea eta galdegaia, buruz F1 eta F2. Zer dioen buruz tendentzia preferentea hizkuntzetan.
(balbula.blogspot.com)
Galdegaiaren lege asmatuaren arauera, ondoco esaldi hauec differentac dira:
Ni naiz kapitain pilotu
Ni kapitain pilotu naiz
Lehenean NOR da importantena eta bigarrenean ZER.
Josu Lavin
Euskkal irakkasleec heçur muinetaraino sarthuric dute galdegaiaren contu perverso hori, edo cehazquiago içaitecotzat:
GUEÇUR MUINETARAINO!
Josu Lavin
Zerbait esatea pentsatu eta azkenean atzera egin dut askotan, Erramun, prentsako tituluen egokitasunaz egiten dituzun komentarioen inguruan. Anitz aldiz, Berriakoak jartzen dituzu, eta ez nuke nahi pentsa zenezan nire lankide izandakoen alde agertzera beharturik sentitzen nintzela.
Oraingo honetan (eta gehiagotan ere bai, egia da) Gara egunkariko titulu bat hartu duzu, eta idatzi egin behar dut nire iritzia.
Herri borondatea errespetatzeko eskatu die ezker abertzaleak alderdi politikoei
Nik ere hurrenkera horretan emanen nuke esaldi hori. Ezen "esalea nor den" bezain garrantzizko ikusten dut "zer esaten den" agertzea. Ez naiz luzatuko. Gaur goizean irratian entzundako adibide bat gehitu baino ez, balio duelakoan.
ETAk erabaki du su-etena haustea.
Nik:
Su-etena haustea erabaki du ETAk.
Logika informatiboaz eta komunikatiboaz zerbait ikus daitekeelakoan nago.
Amaitzeko ohar bat (eta ez da zirikada, laño-laño esandako zerbait baizik). Ezagutzen ditut Bittor Hidalgoren lanak, eta errespetatzen ditut, jakina, egilea bera bezala, nahiz gauza askotan ados egon ez. Eta iduritzen zait Xabier Soubeletek ere badakiela zertaz ari den, eta ez daukala inork esan beharrik "on litzaizuke, Xabier, irakurtzea...". Nik ere nahiago dut "Ni Patxi naiz" eta "ni sunbildarra naiz" esan, batez ere hala ikasi dudalako haur nintzenetik (gramatikarik ez zekiten batzuengandik, bidenabar esanda).
Azkenik, nahiago dut isildu "yago logikoa" konstruktoa dela eta. Deitu diezaioket horrela, 'konstrukto'?
Patxi Petrirena
Esan lehenbizitik, Patxi Petrirena, ze ez daukat sobera / lar esatekorik kontra zuk skribatua. Hori lehenbizi. Baldin balego an praxia hon euskara skribitua flexibilitaterik eta ere malgutasunik, zeren bait dira differente: flexibilitate eta magutasun, kasik ez legoke deus anitz esatekorik, hori diot ezen baldin balego tarterik -malgutasunik, flexibilitaterik eta aktuatzeko eta redaktatzeko yago libertate phürü theorikorik an euskara- expressatzeko personalki, individualki eta autonomoki geure euskara, baina nola ez dago (dagoen) holakorik -esan nahi bait dut ez flexibilitaterik, ez malgutusunik- bai ba dagoke erraitekorik franko (edo aukeraturik pronuntioatione yago zaharragoa [eta jatorragoa?!], frango. Guziarik erran nahi bait dut ze ez dago margen ere txipienik artean euskaldunak redaktatzeko eta expressatzeko euskaraz libreki nahi litzatekeen modura [esaterako, nire oraiko textua hau ez lizateke pasako nehongo bahe akademikotik, eta ezta zurearenetik. Hala bai, [Patxi Petrirena, zurenetik?]?
Ihardetsirik zeri zuk esana, nola zuk askotan ez duzun egiten zuri galdetatutakoaz, dut esango ezen ni ez nago expreski kontra Berria-ren, izan hala ez zure lehengo lankideak baizik zeren bait da Berria-ko prensa' soil bakarra egunkaria zein agertzen da osoki euskaraz egunero. Bada, ez dira nire kritikak, izanik zuzenak ala okerrak dutenak deus ikustekorik edo relationerik, kin egunkari determinatu bat baizik kin agertzen dena eta dudana ikusten sarri eta quasik egunero aurrean nire begiak eta muturra. Bestetik harritzen nau isiltasunak medio horren zeinak ez du jaramonik egiten buruz skribatua buruz bere produktua. Honekin ez dut esan nahi behar duenik beti edo usu behar justifikatu baizik on litzatekela -bedere lantzean behin- justifikatu bere ihardun egunerokoa zeren da publioarentzat eta ere populuarentzat zeinak bait du zuzena josotzeko informatione asekible eta digeriblea euskaraz, berba batean informatione qualitativoki ona edo aski pasablea.
Azkenik, utzirik zure edo gure sokatira interpersolaltsua, sarturik an orai darabilgun thematikan diozu ze hobesten duzu forma -modu informativo- hau:
Herri borondatea errespetatzeko eskatu die ezker abertzaleak alderdi politikoei
baina ez duzu razonatzen eta ardudiatzen zergatik duzu hobesten respektuz, esaterako, beste hau:
Ezker abertzaleak eskatu die alderdi politikoei erespetatzeko herri borondatea
Zergatik ez duzu edo ez zara ahalegintzen razonatzen da yago informativoa (informativoago) bata hala bestea zeren nahi baldin baduzu esan ezen biak direla korrektuak da nola deus ez esatea zeren ez gara ari buruz korrektutasuna baizik informativotasuna, ea zein da yago informativoa. Zein da hobea informativoki; mesedez, Patxi [Patxi Petrirena], lot zakioz gai darabilgunari baldin plazer ba dukezu.
[Esan, bidenabar eta momentuz amaitzeko, ze yago aurkituko duzula aise eta usu nafar euskara popularrean edo (endekatuan ?) an esaterako Lizarraga Elkanokoa, besterik da on den hala gaitz den hori -yago- erabiltzea nola prepositione]
Ea ahalegintzen zaren ihardesten razonableki, ahalik yago konvinzenteki. Zain naukazu / gauzkazu hon zure ramonamentuak, ez soil zure gustuak, Patxi.
Funtsean, bi gauza ditut esateko:
- Galdegaiaren kontua zaintzea ez zait "perbertsoa" iruditzen (besterik da esatea egoki kudeatu behar dela). Baina, zer nahi duzue esatea, nik txikitatik ikasi nuen euskaran "Donostiarako autobusa bederatzietan da", "Iruneraino bakarrik doa arratsaldeko autobusa" eta halakoak esaten ziren, eta idatziz ere ikusi dut hori. Irizpide hori beti betetzen den edo ez, besterik da, baina printzipioz horren kontra joan behar dela esatea...
- Esaldia mintzagaiarekin hastea garrantzitsua da askotan. Baina ez beti. Beste askotan, komunikazioaren ikuspegitik eraginkorrago da beste elementu bat ematea aitzinetik, eta oso kontuan izan behar da, beti, testuingurua eta esaldi-katea.
Patxi Petrirena
Patxi Petrirenak ohi du gehienetan esatea berea eta kito, gero isiltzen ohi da berriro harik agertu nahi duelarik. Esan nahi dut ez dela Patxi Petrirena, nire eretxiko, dialogantea zeren ez bait du dialogatzen ohi baizik esaten bereak huts eta ez duela ematen biderik ere kolloquiorako. Ez dago ez dialogorik, zein bait da behar litzatekena blog batean, eta ezta ere kolloquioa.
Nik ahalegintzen naiz ihardesten berak, hak Patxi Petrirenak, planteatutakoei baina bera aitzitik ez du ohi alderantziz kostumarik erantzuteko.
Halarik ere nahi diot esan ondokoa: ezen irakurtzen dugu hau titulua (Berria, 06 ekaina 2007, or 18)
Mercedeseko langile gehienek lan itunerako proposamenaren aurka bozkatu dute
Ez al zaizu hobea iruditzen hau titularra?:
Mercedeseko langile gehienek vozkatu dute aurka lan itunerako proposamena
Zergatik duzu nahiago bata? Orthodoxia hutsez? Baina informativoki ez al da bata hobea zi bestea? Zein, informativoki, da hobea zuretzat Patxi? Erantzungo al duzu guzion onerako? Ala segiko duzu kin zure ohitura khroniko hori?
Nork zer esaten duen importantea da, eta askotan, hainbat non zer esaten da. Horrexe gatik askotan indarra galtzen dute mezu anonymoak, nola Aitor Egia (?) zeinak skribitzen zuen gauza asko interesanterik, edo ... bestek, izanik ere edozein arlotan.
Holan balitz titular hau:
Franco diktadore kriminal bat izan da esan du Mariono Rajoyk
edo
Franco diktadore kriminal bat izan da esan du Fidel Castrok
Kasu hortan, eta beste askotan, izanik importantea nork dioen, hobeto legoke titularrok honela:
Mariano Rajoyk esan du ze Franco diktadore kriminal bat izan da(dela).
edo
Fidel Castrok esan du ze Franco diktadore kriminal bat izan da(dela).
Behar da redaktatu, batez ere egunkarietan, informativoki eta effikaziaz.
Erramun, nik ez dut esperantza handirik zu konbentzitzeko. Hori hala da. Tarteka 'kontrapuntu' bat ematen dut, zuk esandakoarekin (edo esandako guztiarekin) ados ez nagoela adierazteko. Nire ikuspegia agertzeko adina datu ematen dudala uste dut aldi bakoitzean.
Horrekin elkarrizketa galarazten dudala iruditzen zaizu? Jendaurrean ari gara, eta bakoitzak egokien deritzona esaten du. Bestalde, nik ez daukat egun guztia ez zuri ez inori etengabe erantzuten aritzeko. Egiten dudana egitea baino egokiago iruditzen bazaizu isilik egotea, isilduko naiz, eta lan bat gutiago.
Mercedesen adibidean, ez dituzu aukera guziak agertu. Nik ez dut uste Berrian agertutakoa denik egokiena, eta segur aski egunkari horretako estilo-arduradunek ere ez. Hona zer eginen nukeen nik:
Mercedesen, lan itunaren aurka bozkatu dute langile gehienek
Beste adibidean, dudarik gabe "Franco diktadore kriminal bat izan zela" perpausarekin hasiko nintzateke. Inolako dudarik gabe, Rajoyren kasuan. "Rajoik esan du"... hasiera motela da, inondik ere, gaur eta hemen, nahiz adierazpen hori benetan txundigarria izango litzatekeen kasu horretan.
Patxi Petrirena
Lagun edo behintzat ezagun estimatu -esan nahi bait dut dudala gomuta ona zu ezagutzeaz- Patxi Petrirena esaten duzu ze ez duzu esperantza handirik ni konvenzitzeko eta gaineratzen duzu gainera gera ez dadin dudarik hortaz hori hala da. Horrek baina, Patxi, agertzen du edo duke zure konventzimendu txipia gainean zuk diozuna zeren ni ez nago itxirik ezein ideiari. Hortaz gainera ba daude / ba daukeke beste irakurlerik ere blog hontan zeintzu hartu ahal dira haintzat eta referentetzat. Iruditzen zait -subjektivoki, nola apreziationerik gehienak- da atxakia bat edo hobeto eskusa bat ez erantzuteko dukeelako zure argudioak zein beharbada ez da heltzen razonamendu izatera "gorputz" guti edo maingua, gantxo lar txikia. Horrekin ez dut esan nahi joan zaiten isiltasunaren zoko ilunera baizik atera zaitezen plazara trankil eta beterik vigore konvinzentez, ez baldin bada nire provetxuko tamalez izan dadin bedere beste batzuren, askoren.
Nik ostera, Patxi, uste dut ez dugu hasi behar deman eta arrabian elkar konvenzitzeko baizik behar genduke hasi -esan nahi dut, euskaldun arduratuok kin euskara hobe bat, non ikusten zaitut zu, ni eta beste anitz- exponitzen gure ikuspuntuak, izan daitezen ideiok koinzidente edo kontrajarriak, non baikoitzak apportatzen luke geure garaua edo alea. Gaur ez dut ikusten nehon holako fororik inguruan developamena hon euskara, zuk ezagutzen al duzu holatsukorik nehon? Zeren holakorik ez egotea da aski gravea zeinak erakusten bait du desaxol handia ganik gentea eta responsabilitate guti ganik responsable proprioak euskaran. Ez al da holan (da galderea, Patxi, zein erantzun ahal duzu laburki eta denbora laburrean).
Horiek -h.d., explikatione razonatuak, ez soil apreziatione konsumatuak- litzatekelarik gehiago dialogoa (esan nahi bait da ideien trukaketea) ezi elkarrizketea, elkar hizketea non aritzen da hizketan (hitzak esaten) elkarrekin. Subtanzialki da differente konzeptua hon dialogoa eta elkarrizketea, zeintzu ikusi ahal dituzu edozein hizkuntzatako hiztegietan nola hitz, konzeptu, differente.
Behar dena da expositionea eta ahalaz dialogoa baldil helduko bagara ezer on positivora, deus ganorazkora.
Post a Comment