Thursday, September 22, 2005

Problemarik ba dago, inkluso komparaketaz kanpo

Titular bat (Berria, eguena 22 iraila 2005) irakurtzen dugu dioena "Akusatuak epaiketatik bota dituzte epaiketa "fartsa" dela salatzeagatik". Hor dioskue "Akusatuak epaiketatik bota dituzte", hau da, ze bota dituzte epaiketatik akusatuak eta geroago arguiatzen da arrazoia hon zergatik bota dituzte, hau da, "epaiketa "fartsa" dela salatzeagatik", saltatu bait dute dela apaiketea farsa bat.

Lehenengoan (Akusatuak epaiketatik bota dituzte") ez daukat ezer kommentatzeko, baina bai bigarrenean (epaiketa "fartsa" dela salatzeagatik"). Lehenago ezi kommentarioa, beste zerbait tartean.

Jesus Rubio professore universitarioak kommentatzen du guri, emanik arrapostua Josu Lavin euskalzaleari (barka, baina ez dut ikasi oraino egiten linkak), ondokoa:

Niretzat argi dago ezen hau:

Autorretrato de una mujer que ha dedicado su vida a la pintura.

da irakurgarriago eta guztiago ezi hau:

Bizitza pinturari dedikatu dion emakumearen autorretratua.

Nik orokorrean nahiago izaten dut egitea konparazioa kin gaztelaniazko bertsioa, zeren horrela inork ez dit esango ezen euskarazko saioa ez da euskara. Jakina ez dela euskara estandarra, baina kontua da argitzea ezen existitzen da arazo konparatibo bat; kontua da ezen kontura gaitezen ezen existitzen dira estruktura batzuk zein baitira ahaltsuagoak ezi besteak, eta estruktura antikomunikatiboekin beti egonen garela kritikoki mugatuak respektu egoera non erabiltzen ditugu estruktura komunikatiboagoak. Gainera, kontua da ikus dezagun zein izan behar den gure helburua (hizkuntza garatua nahi badugu).

Hor amaitu da kommentarioa hon Jesus Rubio dioskula existitzen da arazo komparativo bat. Batzutan ikusten ahal dira differentziak artean struktura differenteak (ez dakit zelan evitatu redundantzia hau) errazago artean bi hizkuntza differentetan redaktaturiko sententziak ezi hizkuntza berean redaktatuetan. Baina batzutan struktura batzuen maingutasuna ikusi ahal da ere gabe komparatu bi hizkuntza differente, nola orai agertuko dut, joanik berriz hasierara hon artikulua.

Nioen hasieran ze ba dut kommentatzekorik buruz bigarren partea (epaiketa "fartsa" dela salatzeagatik"). Hemen bigarren parte hontan itxaron behar da harik azkena (...gatik) jakiteko zein da horren zergatia edo kausea. Beste hizkuntza batera joan gabe ere bila komparaketea ikusten dugu hor klarki ze ba dago hor strukturan maingutasun deseroso bat. Izkiriatu izan balitz "Akusatuak epaiketatik bota dituzte gatik salatu epaiketea dela "farsa" bat" edo "Akusatuak epaiketatik bota dituzte zeren salatu dute epaiketea dela "farsa" bat" edo "Akusatuak epaiketatik bota dituzte ze salatu dute epaiketea dela "farsa" bat ", izan balitz izkiriatu ez legoke konforme hainbat jaun eta andere.

2 comments:

Erramun Gerrikagoitia said...

Konforme nago guziz esaten duzunaz,Txopi. Arrazoiz eta arrazoi osoz diozu ezen ez dauka zertan segitu behar euskarak itsuki modeloa hon gaztelania, eta nik gehituko nuke ezein hizkuntza.

Edozelan ere ba dago prosa modu bat deitzen ahal duguna internationala eta dena amankommuna hizkuntzarik askotan. Nik lar ez dakidala ere personalki bai ezagutzen dut neurri eta nivel nolabaiteko "aski ganorazkoan" espainola (gaztelania, zehazki), frantzesa, alemana, inglesa, italianoa, portugesa eta greko modernoa eta esan ahal dut ze ba dago horietan guzietan parallelismo handi bat (quasi identikoa ere, generalki) redaktatzekoan prosa eta batez ere prosa zientifikoa.

Guzi honekin da esan nahi dudana ezen bai, ez du behar izan euskarak replika exaktu bat hon gaztelania baizik bai -nola zuk ere diozun- behar du aurkitu euskarak bide egoki bat hobea ezi orai artekoa.

Jesus Rubio said...

Idatzi dut beste komentario bat an leku hau.