Edozein hitzec edo verbac ba du bere campotico azala eta baita, zein bait da importanteago, bere significantza edo conceptua.
Halan, exemplugarri, hartzen ba dugu bi hitz familia berecoac (armen familiaco bi verba): riflea eta revolverra, horiec verbac dira differenteac azaletic -an bere irudia entzutean edo iracurtzean- baina baita eta sistut bere significantzan, ethortzen zaigula pensamentura bi irudi total differenteac revolverra (arma laburtoa) baina riflea (arma ascoz luzeagoa). Hori holan da indudablequi izquiriatzen ditugularic ere an edozein orthographian, errebolber edo errifle, nahiago luenac.
Orain sartzen naizela gaurco gaian
esan ze frontoietan ba dira bi marra importante dagozenac edozein partidutan,
aurre aldean falta
eta
atzerago pasa.
Horiec -falta eta pasa- holan dira izendatuac noiztic dugun (edo behintzat dudan nic) ezagutza. Guero, oraintsu gueroago ez dela urthe sobera oraino perspectiva zabalean, sarthu dira eta pintatu zembait frontoietaco ormetan -zorionez ez guztietan, esateraco Eibarco frontoian- horien (falta eta pasa) ordezcoac eraguinez daucagun purismo lexical "telezuzendua", nahi dutelaric horiec personac reemplazatu euscal verba horiec. Defendablea ¿othe da defendatzea ze falta hitza eta pasa hitza ez dira euscarazco vene-venetaco aspaldi sustraitutaco verbac, zabalduac eta hedatuac euscararen dialecto, varietate eta subvarietate comarcal guztiac?
Zerc justificatzen ahal du sartzeac reenplazatzeco horiec traditionalac: labur, motz, motza (edo ere dioenez Xabier Euzkitzec eskas) ordez an aurreco marra edo atzeco marran luze ordezteco pasa? ¿Zer justificatione duque ez bada purismo lexicala (edo ere -eguiazqui?- inferioritate complexu ez-convenigarria)?
Verba batean, ez al dira euscara purua (edo ez asqui purua) falta eta pasa euscal hitzac; zergatic ez dira ordea zindo? Ez al dira on bethetzeco traditionalqui bethe izan duten rola? Inorc ¿ba othe du deus esatecoric gehiago completatzeco thema hau?
10 comments:
Falta eta pasa hitzak sustraituta dagoz baina garai ilunetako inposaketaren poderioz.
Benetan sustraituta dagona pelotan, eta betidanik, euskaldun giroa frontoietan, euskal zaletasuna. Ba al dago inor ez dituena ulertzen labur edo luze hitzak?
Kepa, ¿esan nahi al duzu ze falta eta pasa hitzac pelota jocoan sarthuac direla franquismoaren imposaquetaren poderioz?
¿Zelan esaten zen ba guerra aurretic,edo esateraco Primo de Riveraren dictaduran edo lehenago?
Gutchigorabeherismo, negarrismo eta pintxopotismo suicida. Falta eta pasa dira bicainac.
Ez dotzuet kenduko zuen euskararekiko eskarmentua, on, ez dotena aguantako pintxopotismoa da, edo atzamarra txupaten gabiltzaz?
Pelota jatorriz oso rurala zan eta neurri handi baten, herritarrak, elebakarrak ziren. Dinot neuk hitz kultotzat hartuko zutela falta eta pasa eta horrela jarri zutela eta horrela iraun zuen. Egun, tendentzia aldatzen dago eta batzutan hitzak diraz labur eta luze. Aldaketa hau herritarren guramenean oinarrituta dago, ondorioz hitz hauek frontoietan. Hau da asuntuaren muina, herritarren nahia.
Pentsa dot herritarren ohiturazko berbak onartzen dituzuela baina ez dakit.
Orduan, nitzako frontoietako hitz bikainak diraz labur eta luze, nahiz eta falta eta pasa hitzek euren arraigoa euki.
Pintxopotismoa.
Josu, asco gustatu zait zure hitz hori "gutigorabeherismoa", nola hitza bera soilic azaletic eta ere oraindio guehiago barrutic nola conceptu. Sarthu behar litzaque hizteguietan.
Nic ikusten dut gutigorabeherismo asco eta lar ere an Elhuyar hizteguiac.
Esateraco adierazteco gaztelaniazco rústico (hitza eta conceptua, biac) euscarac ba ditu segun Elhuyar behintzat lau auquera differente: baldar, zarpail, trakets eta trauskil.
Hori goicoa da exemplu garbia eta diaphanoa ulertzeco zer da "gutigorabeherismoa", berdin pelotaco terminonologian (falta,pasa; labur, motz, motza, eskas eta luze), nola an Elhuyar hizteguiac eta etc lar luzea: purismo actuala.
Zuzeun arguitaratu berria:
suaditu
Batez ere erabilia DIS eta PER prepositioneequin combinatua.
suasible
suasione
suasivo
suasivoqui
dissuaditu
dissuasione
dissuasivo
dissuasore
dissuasorio
persuaditu
persuasible
impersuasible
persuasibilitate
persuasione
persuasivo
persuasore
persuasorio
...
Goicootatic cein erabilcen da batueraz?
Ala bethi gutigorabeherismoen bidez adiaraci behar dira hitz international hauec?
disuasio berceric ez dut topatu batueraz.
Zuzeun:
Aurreco familiatic “disuasio” berceric ez dut topatu batueraz.
Berce guztiac adiaraztecotz gutigorabeherismo truccoa erabilcen dute, ceinac euscara hilhobirat eramanen baitu.
Back to Leiçarraga ala hil!
Josu, iracurriric izquiriatu duzuna buruz lexico ona behar guenuqueena izan euscaraz (hizteguietan baita) zein diozunaz nago guztiz accorduz, ethorri zait gogora euscal esaera zaharra zeinac dioen
alferric da maquilatu berez ez bada zentzatu
zernahi esanic ere batzuc (Academia, Elhuyar, ...) ez dute nahi ihardun auzolanean alde prestatu hobequi euscara modernoa zeinarequin euscaldunac valiatu aise gure hizcuntza.
Post a Comment