Ari nintzela astero lez iracurtzen Baionaco astecari euscaldun
Herria' dut iracurri pretensione -pretentzione- hitza nola ere esan ohi bait da Euscal Herri osoan gainera hartzen duela hitz horrek formac hon bere variable dialectal guziac (pretensio, pretensino, pretensiño). Baina nola bait dut ezagutzen percala -darabilt calco hau agian eguinic trangressione lar larria- gure artecoa nahi izan dut jaquin nola dacarten "euscal hiztegui modernoec" hau termino lexical hau.
Beguira nola datorren pretensione hitza an Elhuyar eta an Labayru hizteguiac. Nire irudico da horiena hon Elhuyar eta Labayru' pretensione gangarra, ezen, esaten dutena eta bizi direla -hizteguioc eta hizteguiguileoc- milaca milatara tic euscaldunoc ganic, geure peripherian eta extraradio culturalean. Hara pitchica, harri coxco pitchiac.:
Elhuyar hiztegia
pretensión
Adierak
- 1
s.f.
-
gogo, asmo, nahi, gura, gurari, nahikari; helburu, xede
- Es una película entretenida y sin grandes pretensiones: film entretenigarria da eta asmo handirik gabekoa.
|
|
|
|
|
1  s.f. (col.) Propósito o intención |
asmo, uste, gogo, idea/ideia, inten(t)zino/intentzio, abuzino/abuzio, apeta, egitasmo (plan);
objetivo xede, helburu, jomuga, lorkizun; voluntad borondate, fede. |
|
|
|
7 comments:
Adisquide carioa,
Interlinguan hitz honec bi forma valioquide ditu:
PRETENSION (anglesaren arauera)
e
PRETENTION (francesaren arauera)
Lehena pronunciatua da [pɾetenˈsjion] eta bigarrena [[pɾetenˈtsjion] non [ts] den euscarazco TZ beçala. [j] signoa i semivocala da. Beraz, [pɾetenˈsjion] coinciditzen da exactuqui espainol pronunciationearequin.
Naffarreraz PRETENSIONE nahiz PRETENTIONE erabilcen ahal dugu idatzizcoan, ceinac PRETENSIONE nahiz PRETENTZIONE ahoscatzen ahal baitira norc bere ohituren arauera.
Berce contu bat:
TCH normalean ez da hitz hasieran erabilia içan. Hortacotz, hobe dateque CHATCHU idaztea. CH eta TCH hitz honetan berdin ahoscatzen dira.
Adeitsuqui
Nola uste bait dut ezen euscarac behar duela revisione eta replanteamendu global bat hainbat arlotan nola-ere orthographian hasi naiz oraintsu erabiltzen orthographia traditionala-esan nahi bait dut mendetatacoa- idatziric ere hitz autochthonoac an leheneco graphia mendetacoa. Nola izquiriatzen bada etxea etchea halan txatxua tchatchua.
Arguitu lehenic tzat blog hontaco iracurlea ze ni arlo orthographico berri hontan ari naizela haztamuca (esateraco behar izan dut beguiratu haztamu hitzaren orthographia an hizteguia), nola ere nire bizitzaco beste arlo batzutan (osasuna, sinesmena, sexualitatea, politica, rezyclaia, justitia, adisquidetasuna,... etc).
Baina, Josu, zuc diozunaz' ezen izquiriatu tchatchu edo chatchu dut ikusten gan Axular an bere Guero liburua duela ipintzen casuraco
"Bada chinhaurriaren (sic) governuez çuhurtciaz, trabailluaz, ethorquiçuneco eguiten duen provisioneaz, horniçoinaz, ..."
Hor hitz hortan da ikusten ze chinhaurri hitzean (edo chinaurri) duela erabiltzen hasieran ch nola-ez tch. Halan ba, txatxu hitzac behar luque tchatchu ze chatchu litzateque xatxu. Baina ni oraino ari naiz neure adin nagusian -behintzat chronologicoan- haztamuca, baina intentione eta pretentione onenez.
Aupa Erramun,
TCH naffarreraz bethi da euskarazco TX
X naffarreraz bethi da euskarazco X
baina
CH valio bikoitzarequin atchiqui behar guenuque. Hobe da GUECHO, CHINA, CHILE, DUCHA, MARCHA, etc. idatz deçagun.
Çu librea çara nahi duçuna eguiteco.
Guc hitz hasieran edo consonante ostean, N, R eta L ostean, bethi CH.
Halaber TZ eta TS consonante atzean Ç/C eta S bihurcen:
euscalçain, ençun, indarsu, ...
Erraiten duzu, Josu, ze
Guc hitz hasieran edo consonante ostean, N, R eta L ostean, bethi CH.
nahi zinukea ipini exempluren bat ostean hon N, R edo L nahitean jatebu hobequi diozunaz?
Aupa Erramun,
EUSKARAn daudenean:
LTX, NTX edo RTX
NAFFARRERAn, ordea:
LCH, NCH eta RCH
altxatu => alchatu
oraintxe => orainche
hortxe => horche
...
Beguira, batuerazco TX, TZ eta TS aguercen direnean consonante ostean T hori galcen dute idazqueran:
ençun, berce, alcha, horz, ahalsu, irensi, concertu, ança,...
Bai?
ÇA ÇO eta ÇU resultanteen ordez ceuc ZA ZO eta ZU erabilcearen aldeco çara, nola hegoaldecoec eguiten içan duten. Halere, ENZUN, ANZA, etc. moducoac haguitz itsusiac dira ENÇUN, ANÇA, etc. moducoen alderaturic.
Dena dela, muguicorretic idazten dudanetan ZA ZO eta ZU erabilcenago ditut ÇA ÇO eta ÇU baino, errazquiago idazten direlacotz telephonoan.
Ongui. Ikusico ze bide eguiten duen affaira honec, affaira orthographicoac gure artean. Baina ongui da coxcac (hau ongui al da?) seinalatzea. Visualqui bitchi causitzen dut delaco coxcac hori, behintzat momentuz. Guero eta gueroac ikusico.
Bada, imagina eçaçu COCHCAC balitz!
IKUSI hori arras egoquia, ceren K hori k aspiratua baita Leiçarraga eta berceren baithan.
Post a Comment