Sunday, August 24, 2008

Elhuyar-en phrase komparativoak

Irakurri dut hau titularra an Zientzia, Lorea Arakistain / Elhuyar Fundazioa (Gara, domeketako supplementua Zazpika, 24 agorrila 2008, or 52)

Londrestik New Yorkera alderantziz baino luzeago

Titular komparativo hontan komparatzen da distantzia Londres-tik New Yourk-era eta alderantziz New York-etik Londres-a. Phrase komparativoak redaktatzeko ba da modu edo possibilitate bat baino gehiago, izanik possibilitateok batzuk informativoki effektivoagoak eta bestetzuk gutiago effektivoak.

Halan, izan ahal zen ere possible hontara hori titularra:

Londres-tik New York-era luzeago alderantziz baino

edo

Londres-tik New York-era luzeago ezi alderantziz

Bakoitzak an bere ranking informativoa ba du gradu eta valio informativo differentea eta hobea. Hori evidentea dirudi. Irudi du ere ikasi du guti edo nahi du ez ikasi Elhuyarrek buruz effiktivitate informativoa. Da visione -eta praxis- lar guti modernoa tzat XXI mendea.

7 comments:

Anonymous said...

Nik beste aukera bat ere gehituko niekek hireei, besteak bezala hau ere maiz oso efektiboa izan litekeena dakikan bezela, konparatiboa guztiz ere aurreratuz:

o Luzeago Londrestik New Yorkera alderantziz baino / ezi(k) alderantziz, ...

Nolanahi nik ez nikek esango zeinahi aukera ere BETI denik efektiboago beste bat baino, baizik eta hiztunak aukeratu lezakeela kasuan-kasuan zein uste duen komeni zaiola bere mezuaren estrategia informatiboari. Zenbaitetan komeni dakiokeelako (edo hala iruditu berari momentuan) esaldi atal bat hasieran ematea eta bestea erdian edo amaieragoan; eta berriz beste egoera komunikatibo batean, eta beste estrategia komunikatibo batean, beste ordenamendu bat.

Nik uste komeni dena dela hiztuna konsziente bihurtzea bere aukera aniztasun subjektibo horrena, berak aukeratu dezan libreki momentuan, bat edo beste erabili. Jakinda beti, hori bai, bat ala beste erabili efektu nahikoa desberdinak eragingo dituela mezu hartzailearengan, hau, emandako informazioa jaso eta dekodentzen ari den bitartean, eta informazioa jaso eta dekodetuko duen ordena segidaren arabera.

Etzekiat ulertzen dan.

Ondo izan

Bittor

Erramun Gerrikagoitia said...

Bai, possibilitate hori ere ba dago, esaterako

txikiago (da) Tafalla Tutera baino

edo

txikiago (da) Tafalla ezi(k) Tutera

Egia diozu ze dagozenean aukera -possibilitate- differenteak behar du bakoitzak aukeratu -erabili- gehien zaiona gustatzen edo iruditzen kasu bakoitzerako. Baina, normalean, ba dirudi ze ez da kontuan hartzen aukera differenteok edo dirudiela -ikusirik (edo ez ditugula ikusten inoiz) presentzia reala zenbait aukerena-, zein azken aukeraok dirudite dituztela stigmatizatu injustuki.

Edozelan ere, argi dagoke, ze aukera bakoitzak -behintzat theorikoki- du valio eta effektivitate kommunikativo differentea; ez duelarik esan nahi horrek ze behar da erabili effektivoena exklusivoki bazterturik besteak. Praktikan, ostera, baztertzen dira anitz aldiz formarik onenak, valiozkoenak. Ez al duzu uste, Bittor?

Esaterako, uste al da dutela valio eta effektivitate kommunikativo iguala edo berdintsua bi aukera hauek?:

txikiago (da) Tafalla Tutera baino

edo

txikiago (da) Tafalla ezi(k) Tutera

Anonymous said...

Diok, Erramun: "Praktikan, ostera, baztertzen dira anitz aldiz formarik onenak, valiozkoenak. Ez al duzu uste, Bittor?"

Eta egia dek, noski, nahiz eta uste deten ari garela halako kontuen kontzientzia pixka bat hartzen. Esaterako, 1999ko EGLU V-en, lotsati samar bada ere aipatu behintzat egiten dira esaldi konparatiboak aztertzen (3.3.1.9. atalean, 409-10 orr.)EZI (EZ), EZIK (EZ), EZEN(EZ), ZE(EZ) partikulen erabilera aukera ere konparazio terminoa jasotzeko hau konparazioaren ondoren ematen denerako. Eta lotsati samar jasotzen duela diot, ez delako oso ulergarri nola OEHren VII. tomoa 1992an argitaratua denean oso garbi jasotzen den atal ongi berezituetan partikula hauen guztien tradiziozko erabilera konparazio esaldietan (ZE (EZ)-ena berriz 2005eko OEHren XVI.enean), eta aldiz 1999ko EGLUn artean "antzinako idazleen" erabileratzat egiten dienean sarrera, eta "ekialdeko eta gutxiago hedatutzat" berriz agurra. Baztertu egin nahi ote /bide dira? 1992ko OEHn arruntak direnean XIX eta XX. mendeetako adibideak (ere) (zeinen artean, besteak beste, Xalbador bertsolariarenak edo Mitxelena berarenak, hurbilenekoen artean -EZEN EZ-; edo esaterako XIX. mende hasierako Astarloarenak ere bizkaieraz -ZE EZ-).

Eta noski Erramun hik iradoki bezala ez ditek balio eta efektibitate komunikatibo bera izango:

txikiago (da) Tafalla Tutera baino

edo

txikiago (da) Tafalla ezi(k) Tutera

Esan nahi gabe noski, bat hobea denik bestea baino / ze bestea / ze ez bestea / ezen bestea / ezen ez bestea / ezi(k) bestea / ezi(k) ez bestea (behintzat).

Betiko legean, untsa izan

Bittor

Erramun Gerrikagoitia said...

Eskerrak hire kommentario hori gatik (horigatik), Bittor Higalgo.

Bai, ba dago forma batzuekin stigmatizatione edo persekutione zoro / suizida bat, nola ere hik dioan horrekin on hartzen direla formaok "ekialdeko eta gutxiago hedatutzat" gehitzen duala eure apreziatione hori hon berriz agurra.

Bestetik, eta prinzipalki, izan bedi egia hik dioan hori ezen

ari garela halako kontuen -ikustean ezen ba da artean possibilitate differenteak ranking bat an effektivitate kommunikativoa- kontzientzia pixka bat hartzen.

Hala biz.

Erramun Gerrikagoitia said...

Gogoratzen naiz nola gendeak ez du nahi izaten ezer edo ia ezer onhartu bere baitarik eta motu propio izanik ere arras evidentea zein ez dago jada onhartua eta ondorioz ongi ikusia eta normetan normalizatua' guzi hori noiz ari gara buruz euskararen mundua, irudi lukeela dela mundu hori, hau da mundua hon euskara, tabu bat zein gurtzen da euspez baina da inukitua.

Halan etortzen zait gogora batetik Ricardo Gómez zeinak du euskarazko blog bat buruz euskal philologia (http://www.blogari.net/filoblogia) eta bestetik Iñaki Lasa zein da responsablea hon Ekintza Politikoa hon Kontseilua (zein an internet non konsultatu bait dut agertzen da responsable de Acción Política de Kontseilua; ez dut aurkitu ahal izan referentziarik buruz bere kargua euskaraz).

Ricardo Gómezek, nola ikusi ahal da bere blogean, ez zuen onhartu nahi esanik beretzat berdin informativoki effektivoak zirela bi esaldi hauek, esaterako, ez naiz phrase exaktuekin gogoratzen (phrase exaktua zen komplikatuagoa ezi orai datorrena prefosta).

Ez du edan kaferik ura baizik

edo

Ez du edan kaferik baizik ura

Eta bestetik' Iñaki Lasak, responsablea Ekintza Politikoa hon Kontseilua, ziostan gengozela behin Santurtzin ze beretzat berdin zail edo erraz zela noiz ikasi behar du batek euskaraz' irakastea eta ondorioz ikasatea

eman diezaizkioket

edo

eman ahal dizkiot

Evidentea da, nola agertzen dut bidez exempluok, ez dela onhartu nahi realitatea ondorioz paralysis inoperante bat.

Kin honelako panorama astun geldokoia ezin duke hizkuntzak hartu airostasunik. Nik uste.

Erramun Gerrikagoitia said...

Ahaztu zait sartzea link hau: Iñaki Lasa.

(http://www.erabili.com/zer_berri/muinetik/1161711780/inaki_lasa_270.png)

Erramun Gerrikagoitia said...

Ea oraikoan

www.erabili.com/zer_berri/muinetik/1161711780/inaki_lasa_270.png