Thursday, January 24, 2008

Hobetu informativoki: linealki informatu

Ondo dago zeozer adieraztea. Importantea da ondo adierantea batez ere gehiago entzulearentzat, irakurlearentzat ezi ari denarentzat emititzen, esaten edo skribitzen, nahiz-eta bada ere importantea igorlearentzat. Adireraztea edo beste nivel bat hartzen duela beste gorakoko gradu bat informatea da, da informatzea arras eta osoki importantea.

Agian pollitago da ikustea errekasto bat mendi malkartsu batetik behera jauzika eta kiribilka baina noiz nahi da izan dadin zeozer effektivoagoa esaterako ekartea ura etxeetara sartzen da delako ura tubo zuzen eta lodi handietan kin diametro handiak dadin korri eta fluktua fite eta ahal bezain laster, ura korritzen dela linealki zuzen gabe impedimenturik.

Era berean behar luke informationeak, behar litzeteke informatu linealki gabe alferreko errevueltarik, kurvarik, zuzen, fite eta sale.

Halan (Gara, eguaztena 23 urtarrila 2008, portadea) agetzen da titulu hau kin bere photographia

Gazan egoera ez da hobetzen

kin textu hau photoaren oinean
Rafah mugako pasabidea irakitzeko palestinarrek egin zuten protestaren aurka jo zuen Egiptoko poliziak
noiz litzatekeen informatione potenteago eta linealagoa beste hau, kasurako
Egyptoko poliziak jo zuen palestinoek egin zuten protestaren aurka irekitzeko Rafah mugako pasabidea
Notizia explikatuz hauxe pragraphoa irakurri ahal dugu
Gazan bizi den egoerak ez zuen hobera egin atzo, nahiz eta argindarra izateko behar duten gasolioa garraiatuz bost kamioik muga zeharkatzeko baimena eman zuen Israelgo gobernuak.
noiz linealago hobetu ahal da informationea mesedetan irakurlea
Gazan bizi den egoerak ez zuen hobera egin atzo, nahiz-eta Israelgo gobernuak baimena eman zuen muga zeharkatzeko bost kamioik gasolioa garraiatuz behar duten argiandarra izateko.
Zergatik ez informatu linealki edo behintzat ahalik linealkien? Zer luke horrek txarrik edo mesedekorik? Mesederik asko eta kalterik guti tzat irakurlea.

6 comments:

Anonymous said...

Beheko hirukote bakoitzetik, zein aukera iruditzen zaizue onena, eta zein ez-onargarria:

a) Itxi dute aireporturako bidea.
b) Itxi dute aireportura bidea.
C) Itxi dute bidea aireportura.

a) Itxi dute aireporturako bide zaharra.
b) Itxi dute aireportura bide zaharra.
C) Itxi dute bide zaharra aireportura.

a) Errepide lanak daude aireporturako bidean.
b) Errepide lanak daude aireportura bidean.
c) Errepide lanak daude bidean aireportura.

a) Errepide lanak daude aireporturako bide zaharrean.
b) Errepide lanak daude aireportura bide zaharrean.
c) Errepide lanak daude bide zaharrean aireportura.

Beste aukerarik baduzue esaidazue, baina preposiziorik erabili gabe.

Anonymous said...

a) Euskara batu ohicoa. Batuan çucen bakarra
b) Gutchien gustatzen çaidana
c) Garatuena. "aireportura" baino lehen "doana" sarthuric syntaxi haguitz normala ahozco euscara realean.
Itxi dute bidea doana aireportura
etc.

Garatuagoan:

Itxi dute bidea cein doan aeroportura
etc.

Are guehiago garatuagoan:

Itxi dute bideá (cein doan) enta aeroportua
etc.

Erramun Gerrikagoitia said...

Nik uste dut, Gilen, ze garatu behar da euskara prepositione bakoa eta baita libreki nahi dutenek prepositione duna edo baita euskara kin postpositioneak eta prepositioneak biak batera eta equilibrioan; erabiltzen ahal liratekela bai prepositioneak (postpositione aurreratuak: buruz ..., inguruan ..., etc) eta ere suffixu deklonativo aurreratuak (kin, an, tzat, ... etc). Bide biak dira possible eta on tzat euskara eta batez ere euskaldunok.

Momentuz begira esaterako prensa aktualari landu behar da prosa effektivo eta effiziente prepositione bakoa zeren hor arlo soil hortan ere ba dago zer hobetorurik asko.

Anonymous said...

Gillenen aukeren inguru:

Niri lehen seiak oso onak iruditzen zaizkit, erabiliak eta semantikoki sinonimoak, nahiz informatiboki bereizketak egin beharko liratekeen.

Hirugarren multzoan iruditzen zait semantikoki interpretazio desberdinekoak ere izan litezkeela. a-n errazago interpretatu liteke "lanak aireporturako bidean bertan" daudela, eta b-n berriz, agian lanak handik ikusten dira baina beste errepide batean izan litezke (hau dena esaldien bigarren mailako konnotazio edo iradokizunen maila batean). c berriz bitxia gertatzen da, eta "soilik" "afterthought" bezala (ondoko ideia edo) interpretatuko litzateke AIREPORTURA hori BIDEAN-en osagarri gisa, eta ahozkoan eten prosodiko oso nabarmen batez emana.

Azken arazo hau ordea, askoz moduleunagoan gertatzen da laugarren multzoko c aukeran, eta askoz naturalagoa gertatzen zait (seguru asko BIDE ZAHARREAN sintagma sendoagoa delako BIDEAN hura baino). Laugarren multzo honetan bitxiagoa gertatzen zait b aukera (lehen eta bigarren multzoetako b haietan ez bezala), "aireportura" eta "bide zaharrean" lotura falta sumatzen dudalako, "aireportura" eta "bidean"-en artean ez bezala.

Gustatuko litzaidake nolanahi delako GILLENekin pertsonalki hitz egitea, delako galdeketaren helburu eta emaitzez. (Biziki gustatu!)

Bittor

Anonymous said...

Ariketatxo honen helburua da exploratzea bi izenen arteko erlazio posibilitateak, izen bata bestearen konplementu delarik, eta loturazko adizkirik usatu gabe ("aireportura DOAN bidea", "bidea DOANA aireportura"), kokapenari eta joskerari dagokienez. Hola, aukera bakoitzaren mugak aztertu nahi dira:

a) gaurko eredu kanonikoa, oso mugatua perpausa luzatzen eta katramilatzen den neurrian.
b) boladan dagoena azken aldian, baina niri belarrietan min egiten didana.
c) historikoki erabilia eta esaldi luzetarako egokia, nahiz eta arazoak ere ager ditzakeen.

Hirugarren multzoan dagoen problema, nire ustez, BIDE-ren anbiguitatea da, zeinek esan nahi ahal baitu hala 'en el camino' nola 'de camino'. Uste dut arazo hau konpon daitekeela honela:

- Lanak daude errepidean aireportura.

Esaldia berformulatuz:

- Lan hasiak errepidean aireportura.

Balekoa al da hitz ordena hau?

Ikus dezagun zer gertatzen den esaldia luzatzean:

- Lan hasiak errepidean aireportura iritsi dira iritzi publikoaren hizpidera.

Nolabait eten bat markatu beharra dago AIREPORTURA eta ERAKARRI-ren artean, gaizki ulertzerik gerta ez dadin. Horretarako balia genezake goiko arrasta edo apostrofoa:


- Lan hasiak errepidean aireportura' iritsi dira iritzi publikoaren hizpidera.


Zeinek prinzipioz ez bide du inolako abantailarik aukera kanonikoaren aurrean:


- Aireporturako errepidean hasitako lanak iritzi publikoaren hizpidera iritsi dira.

Ala bai?

Kontua konplikatzenago badugu:

- Lan hasiak errepidean aireportura, zeinek 20 urte beteko baititu heldu den martxoan, iritsi dira iritzi publikoaren hizpidera.

Nola eman hori ordena kanonikoan?

Aztertu beharreko beste kontu bat da hurrenkera horrek nola funkzionatzen luke subjektuari itsantsiz gero bestelako deklinabide atzizkiak edo posposizioak :

- Lehen Epistolan Tesalonikarrei’ avertitzen zaie sinesgabeei ondiko’ ezar litezkeenez haien buruen gainean.


Nirekin personalki hitz egin nahi baduzu, hona nire helbidea: gilentxo@yahoo.it

Halere ziur nago gure lagunei ere interesatzen zaiena honelako kontuetan parte hartzea.

Jesus Rubio said...

Hemen egin dut nire komentarioa.