Friday, October 10, 2014

Tzat dutenac ikusi nahi (edo dutenentzat ikusi nahi)

Esan beharric ez dago ze blog hau eta ere haimbat guehiago behintzat neurri batean dira bidea eguin daigun gogoeta buruz gueure eritchiac edo ere opinioneac zeintzu batzutan edo ascotan dira reflexione theoricoac dirutitenac zembaitetan ere sobera theoricoac edo urrunduac tik realitate real sociologico tangiblea.

Bada dudana orai ekarrico hona plazara batzuec ez dute ikusico zintzoqui eta beste batzuec ikusiric ere -hori handicap informativoa- ez dute ikusi nahico, principioz. Bada, noan neurera ezen dudanean iracurri hau titularra (osteguna 9 urria 2014)

Ukraniako gatazkak 331 
hildako eragin ditu 
su-etena adostu zutenetik 

Nola esan bait dut gorago batzuc -ascoc?- ez dute hor titularrean ikusico ezein handicap informativoric eta bestetzuc ez dute nahi izango aithortu hori handicapa edo escasia structural syntacticoa. Asco dira eta gara baita ari garanac alde aurkitu bide hobeac, egoquiagoac dezan euscarac eguin aurrera eta corri dezan fluitatez artean gu euscaldunac ezen daquigunac euscaraz. Berba batean olioztatu edo engrasatu gure jarioa edo izquirioz edo berbaz.

Hori goico titularra, hobe beharrez, jartzen ahal da ERE honetara

Ukraniako gatazkak 331 
hildako eragin ditu harik
adostu zuten su-etena 

Ez al da hori possibilitatea -possibilitate syntacticoa- ona eta ere hobea informativoqui?

Othe da structura informativo (izquirioz edo berbaz) ona hau honaco hau

... eragin ditu ............. -tik

ala hobea, anhitzez beste hau reala eta factiblea osoqui

... eragin ditu haric ................



5 comments:

Anonymous said...


Erramun jauna,

Konpreniturik eta onarturik ere zure diagnostikoa buruz zenbait egitura sintaktikoren gabezia informatiboak, uste dut gaur dakarzun proposamena ez dela arrunt estakururik gabea. Huna zergatik.

Proposatzen duzu jatorrizko esaldiaren ordena eta elementuak aldatzea txertatuz bertan anaforiko berri bat zoin baita “harik adostu zuten su-etena”, zein izango bailitzake ekivalente bat on españolaren “desde” edo ingelesaren “since” edo frantsesaren “dépuis”. Ordea, dakizun bezala, gure eguneroko erabileran, “harik eta” erabil ohi da justuki kontrakoa adierazteko, esan nahi baita “hasta que / until / jusqu’à”. On da ene ustez baliabide prepositivo berriak proposatzea, baina forma berriek talka egiten badute usadio errotuarekin, orduan arazo baten atarian paratzen gaituzu hiztunak oro.

Horren arabera, zure proposamen hunek:

“Ukraniako gatazkak 331 hildako eragin ditu harik adostu zuten su-etena”

euskal hiztun bataz bestekoaren belarrian evokatzen duen ideia ez da “since the establishment of the ceasefire”, bainan “until the establishment of the ceasefire”, zein baita justuki erran nahi denaren kontrako adiera edo signifikationea.

Ene ustez, beraz, ondo beharrez beste baliabide prepositivo bat behar zenuke bilatu/sortu kasu partikular hunetarako, edo gutxienez beste konponbide sintaktiko bat atxeman. Bilaketa alternativo horren bidean nik proposatzen dautzut sinpleki, eta harik eta beste norbaitek besterik proposatu artio, kanbia dezazun osagaien ordena idaztekotz perpausa molde hunetan:

“Ukraniako gatazkak 331 hildako eragin ditu zutenetik adostu su-etena”

Imajinatzen dut Rubio jaunaren proposamena izanen litakela puskaz ausartago eta radikalagoa eta menturaz nahiagoko lukela morfema kasua garbiki prepositivatu, hunela.

“Ukraniako gatazkak 331 hildako eragin ditu tik zuten adostu su-etena”

edo

“Ukraniako gatazkak 331 hildako eragin ditu noiztik zuten adostu su-etena”

Zein ere baita konponbide alternativoa, ordea, iduri zaut zure “harik –n” hori behar litakela jarri soluzione posibleen zerrendako azken postuetan, gorago erran ditudan arrazoiak bide.

XE

Erramun Gerrikagoitia said...

Esan, Erroteta, ze dudala iracurri zure commentarioa zeinaz esan ahal dut nagoela conforme edo guehiago guziz conforme. Esango nuque zarela analysta ona honaco contuetan, bai.

Baina nic nahi izan nuena principalqui zan aguertu handicapa prensaco an originala edo prensan publicaturico auqueran ezen hemen

Ukraniako gatazkak 331
hildako eragin ditu
su-etena adostu zutenetik

Bada, lehenic esan ze hor dagoela handicap syntacticoa, guero hasi nintzen bila -ez sobera suerte onez- auquera hobe bat baina ondo diozunez zure aldarrian ez da auquera asqui admitiblea nirea zeren ba dira hobeac zuc aguertuac eta ere lekua hartzen bait du nire "haric"-ek ki traditionezco "haric (eta)", naiz-ta hemen "haric"-ec izan lezaqueen polyvalentzia bat zeren concretuqui an phrase hori (Ukraniako gatazkak 331
hildako eragin ditu harik
adostu zuten su-etena) ez dira confundibleac bi "haric"-ac zeren arartez verbua ezen "adostu zuten" eragozten du confusionea, baina bai ez da seguru auquera onena ez onenetacoa.

Bada, ditut listatuco hauec auquerac daigun ikusi guziac (orai arte aguerturicoac) pean panorama zabal bat. Hara,

== (prensan aguertua)
Ukraniako gatazkak 331
hildako eragin ditu
su-etena adostu zutenetik


== (nic proposatu nuena)
Ukraniako gatazkak 331
hildako eragin ditu harik
adostu zuten su-etena


==
Ukraniako gatazkak 331 hildako eragin ditu zutenetik adostu su-etena

==
Ukraniako gatazkak 331 hildako eragin ditu tik zuten adostu su-etena

==
Ukraniako gatazkak 331 hildako eragin ditu noiztik zuten adostu su-etena

Salto eguinic realitate theoricotic ki "realitate sociologicoa prensa egunerocoa", zait iruditzen guziz lorgarria dela aguertu izan zedin ordez hon aguertu zena
(Ukraniako gatazkak 331
hildako eragin ditu
su-etena adostu zutenetik
)
zuc diozun beste hau baina hortaco behar da egon, ikusi eta nahi gainditu delaco handicapa, bada litzateque hau


Ukraniako gatazkak 331 hildako eragin ditu zutenetik adostu su-etena

Jesus Rubio said...

Bide beretik, beste aukera bat:

Ukraniako gatazkak du eragin 331 hildako danik adostu su-etena.

Anonymous said...

Rubio jaunak proposatzen duen bidea (“-danik”) iduri zait egokiagoa eziez ene "-tik" hura, zeren "-danik" morfema usaian, edo beharbada esklusivoki, da erabilia euskaraz denboratasuna adierazteko, eta aldiz "-tik"-ek izan baititzake funtzio anitz euskaraz eta ez bakarrik denboratasuna markatzea.

Onarturik beraz Rubio jaunaren proposamenaren egokitasuna, jakiteko da, Erramun jaunak ongi dioen bezala, heian alternativa radikal horrek ba ote luken begitarte eta kurrimentu egungo euskaldunen artean. Ene ustez, nola euskaldun gutiz gehienek ez duten ezta ikusi ere egiten guk hemen salatzen ditugun gabeziak, dudatzeko da proposatzen ditugun konponbideak izan ditezken haientzat ez bakarrik onargarriak, bainan are konprenigarriak ere.

Ordea, ebidentziak aitzinean paraturik ere errealitatea ez ikusteko teman enferratzen denak du hemen ogena, ez gure gabezia handiak xeheki ohartu eta ikusi ondoren nola-hala erremedio jartzera ari denak.

Beren borondatezko itsu horien begietan argi izpiño bat badere sarraraztea borroka zaila date, bainan berdin borrokatu beharra haatik.

XE

Jesus Rubio said...

Diozu Xabier:

Ene ustez, nola euskaldun gutiz gehienek ez duten ezta ikusi ere egiten guk hemen salatzen ditugun gabeziak, dudatzeko da proposatzen ditugun konponbideak izan ditezken haientzat ez bakarrik onargarriak, bainan are konprenigarriak ere.

Ni ez nator bat kin zure uste hori. Ez dut ikusten zein euskaldunek ez luken ulertuko abantaila hon erabili ahal izatea:

Gaur hitz egingo dugu buruz (edo gain) “Estatistika deskribatzailea eta datu-analisia”

ordez-eta

Gaur hitz egingo dugu “Estatistika deskribatzailea eta datu-analisiari” buruz (…datu-analisiaren” gainean).

Soilik falta da norbait potentea, nola Euskaltzaindia, esanez: “aukera hori ere baliagarria dateke”.

Bide batez, "gain" prepositivo bat ari da erabiltzen gaur egun an esparrua hon matematika (A gain B), justuki zeren momentu batean estruktura hori onartu egin baitzan.