Gehiago buruz evolutionea an greko hizkuntza (II)

Gehiago buruz evolutionea an greko hizkuntza (II)

Kommentatu nuen an aurreko blogeko posta kasu bat na evolutionea an greko hizkuntza, kasua na komparativoa forma zaharrean non da agertzen forma trinkoan (μικρότερο) eta bestetik forma berrian non agertzen da forma periphrastikoan (πιο μικρό).

Orai ostera nahi dut kommentatu beste puntu edo kasu bat evolutionearena na partikula bat (justuki, σύνδεσμος [syndesmos] edo konjunktionea)

-γάρ-

doana kokaturik forma zaharrean leku edo positione "desegokian" zein baina da evolutionatu edo du jauzi egin modernitatean "leku edo positione yago logikoa an esaldia" edo zaigu bilakatu informativoagoa, da korritu konjunktionea -γάρ- leku yago strategikoa informativoki.

Halan dugu ikusiko -eta nahi luenak ere observatuko- inskriptionea dagoena an Pantanassa (Panta + anassa: Oroerregina edo erregina na erregina guziak) eliza ezaguna, an Patras. Nola ikusi ahal da photoan na link hau

(http://www.infocenterpatras.gr/IMAGES/pantanassa2.jpg)

bada, ba dago inskriptione bat fatxadan dagoena gainean hon bost arkuak non ahal da irakurri inskriptionea hiru lerrotan. Ditugula tratatuko hemen azken bi lerroak soil zeren hor agertzen bait da γάρ konjunktionea. (Erabil zazu aumentua eta ahalko duzu aise irakurri textua)

είσελθε εις τόν οίκον μου καί

στήθι μετά φόβου ο γάρ τόπος

ούτος άγιος εστί

zein bait da euskaraz

hator neure etxera eta

hago beldurrez hau zeren lekua

hau saindua da

Bada, dugu orai kommentatuko positionea na γάρ partikulea zein dago artean artikulua (ο) eta substantivoa (τόπος), sartua "illogikoki" tartean batasun konzeptual hori (artikulua + substantivoa, ο τόπος), "illogikoki" pean gaurko konzeptione informativo kommunikativoa. Illogikoki diot nik zeren nahi duelarik eman explikationea edo arrazoina zerengatik behar dugu egon beldurrez elizan da batetik logikoa avisa gaitzan 1) kin γάρ partikulea nola preavisualki aitzinetik ezi ez sarturik phrase explikativoan eta ere bestetik 2) gabe hautsi hori batasun konzeptuala na artikulua eta substantivoa, ο τόπος; sartu gabe erdian γάρ zangotrabatuki, ο γάρ τόπος
(ha zeren lekua, el porque sitio, the because place).

Modernoki partikula horiek, zeren konkretuki γάρ partikulea galdua da orai, baina bere funzione bereko equivalenteak dagoz -esaterako γιατί- doazenak beti aurretik ezi zeri dagokie, digutelarik klarki avisatzen -preavisatzen- aitzinetik datorrela beste informatione komplementario bat
(zeren ha lekua ....... , porque el sitio ........... , because the place ..........).

Dut ere, argigarri, jarriko hau exemplu imaginativoa gaztelaniaz

En el hotel tuvimos que cambiar de habitacion la porque cama tenia una pata rota (forma struktural greko klassikoan)

En el hotel tuvimos que cambiar de habitacion porque la cama tenia una pata rota (forma modernoan)

Bada, da evolutionatu zorionez positivoki, modu yago informativoa eta kommunikativoa. Zeren nork ukatu ahal du ze dira askoz mezu informativoagoak eta kommunikativoak


(γιατί ο τόπος .......................................,

zeren ha lekua .....................................,

porque el sitio ......................................,

because the place ...............................)

ezen ez

(ο γάρ τόπος .....................................,

ha zeren lekua ..................................,

el porque sitio ...................................,

the because place .............................)?


Patras, Grezia
San Silvestre eguna, 31 abendua 2009

Exemplua na evolutionea (e. positivoa) an greko hizkuntza

Exemplua na evolutionea (e. positivoa) an greko hizkuntza

edo nahi bada titulua modu yago traditionalean

Evolutionearen (e. positivoaren) exemplua greko hizkuntzan

Guziz gauza jakina eta agirizkoa da ze guzia da evolutionatzen edo kambiatzen. Bai hizkuntzetan nola ere edozein arlotan, inkluso dira evolutionatzen ere mineralak -mantsoki edo nahi bada arras mantsoki komparatuz kin gure bizitza edo evolutione personala-. Bada ez da dudarik ba dagoela evolutionea an hizkuntzak, hala nola, ere euskaran edo edozein hizkuntza. Gaur orai nik nahi nuke ekarri hona exemplu bat na evolutionea an greko hizkuntza daigun ikusi eta ere observa (ez soil ikusi) nola evolutionea behintzat gehienetan da positivoa, gu hiztunon mesedetan edo direktione yago effektivoan ezi evolutionatu aurreko phasea.

Bada, an hizkuntza grekoa zegoen lehen modu bakarra egiteko komparativoak (gorago) eta superlativoak (gorena).

Halan phase edo stadio zaharrean zen holaxe soil:

μικρό (mikro)
[txiki],

μικρότερο (mikrόtero)
[txikiago], komparativoa

edo

νόστιμο (nόstimo)
[gustagarri]

νοστιμότερο (nostimόtero)
[gustagarriago], komparativoa

aitzitik orai ba dugu bi possibilitate, lehengo hori zaharra zein da formaz postpositivoa (...τερο) eta kin hori zaharra ere oraiko berria zein da kin partikula prepositivoa (πιο + ...) eta ez kin postpositione adjunktua, holaxe:

μικρό
[txiki]

πιο μικρό
[txikiago], komparativo "berria"

(zena forama zaharrean: μικρότερο)

edo

νόστιμο
[gustagarri]

πιο νόστιμο
[gustagarriago], komparativo "berria"

(zena forma zaharrean: νοστιμότερο)

Esan bezala gaur egun existitzen dira, koexistitzen, biak batera baina hori bai duelarik frequentzia askoz handiagoa forma berriak edo periphrastikoak (πιο μικρό ezi μικρότερο). Gogoratu bidenabar ze holatsuko gauza berbera -existentzia bi possibilitateena eskura- pasatzen da an inglesa ere an zenbait komparativo (an bi syllabako adjektivoak).

Gure kasuan, kasurako, ez legoke txarto erabili bageneza bi possibilitate, kasurako ederrago edo nahi luenak yago ederra. Ez al litzateke hori possibilitate bat an bide positivoa, bide yago irekian eta hobeak an euskara?

Aitzitik baina, ez genuke behar an euskara ez philosophia eta ezta praxis monolithikorik (harri + bakar).

Patras, Grezia
24 abendua 2009
gaur Gabon eguna, bihar Nativitate

Differentzia artean ignorantzia absurdua eta jakitate yago abosurdua

Zenbait aldiz gertatu ahal dira absurduak, direnak gaitz ulertzen logikoki duguna egiten edo nornahik duena egiten gabe logika razional bat.

Baina absurduak h. d. egitate absurduak dira ulergarriago batzutan ezen ez beste ingurugiro batzuetan. Esaterako oinarrituak ignorantzian dira beti ere absurdu ulergarriagoak ezi oninarrituak jakitatean eta hori da holan ulergarriago izanik ere absurduak biak zeren oinarritua an ingnorantzia da barkagarriago ezi egiten den absurdua oinarritua an jakitatea.

Exemplugarri' joan litekeena esaterako Siberiara kin momentuan aldean lituzkeen jantziak litzateke absurdua beti baina baita beti litzateke absurdu gutiago absurdua ganik ezjakin eskolagabe bat ezi ganik metereologo bat.

Halan izan zen reaktionea buruz erabili euskaraz

h letrea

-orai hamarkada batzuk- absurdua baina zena reaktione hori -tamalez eta ezagutza faltaz- basatua an ingnorantzia edo an ezjakintasuna buruz historia eta globalitatea euskararena. Baina gaur presenteon -nire ustez- dagoen sentimentua kontra' erabiltzeko


v letrea

euskaraz da ere absurdua baina ez basatua an ignorantzia edo an ezjakintasuna baizik -tamalagoz- basatua jakitatean eta ezagutzan. Izanik hori tendentzia -nire ustez- ere absurdu bat baina yago absurdua (absurduagoa) eta gutiago barkagarria ezi hura. Berba batean ezen ba dira absurduaren gradu eta nivel differenteak direnak batzu hurbilago tik ignorantia supinoa (edo ere tendentzia reaktionarioa) ezi besteak.

Ez al da kalifikatzen ahal gaurregun nola ignorantzia supinoa eta ezbarkagarria hurbil legokena tik visione reaktionarioa kin konsekuentzia anitz negativo hori sentimentua dutena batzuk -ez zorionez guziek-

ez erabiltzeko v letrea euskaraz an hitz internationalak

nola esaterako volumen, virtual, universo, verismoa, ...? Ez al gagoz sartuak euskaldunok an mundu global interelationatua?

(Ez al litzateke ere absurdua eta absurdu supinoa idaztea vakteria edo vandera ordez bakteria edo bandera, ...?, zer erantzun ahal litzateke hori nahi lukeanari? ez al legoke deus erantzuterik?)

Euskarak behar du ere noranahiko dignitatea, seguru.

Patras, Grezia.