Tuesday, January 22, 2013

Photo-oin bat

Photoan agueri dira hiru guizon horizontalqui lerrocatuac eta photoaren azpian explicationea honelaxe (ikus hemen photoa; photo-oin honen azpian ez da agueri texturik baina bai aitzitic an paperezco versionea)

Maritnez, Aguirre eta Odriozolarekin 

Textua ezin izan ahal da llaburragoa baina, behintzat niretzat, izan du complicationeric ulertzeco. Guero ohartu naiz dela mezua ezen Martinez aurquitzen dela quin Aguirre eta Odriozola, ezen

Martinez quin Aguirre eta Odriozola 

Ez al da, ba, mezua arguiago bigarren auquera hontan?

11 comments:

Anonymous said...

Erramun adiskidea,

Daukat hunelakoxe phrase bat ekarri zinuela zure blogera duela zonbait urte eta orhit niz nurbaitek orduan proposamen bat zuri igorririk afineta desagartarazi edo neutralizatu salatzen duzun desegokikeria antikomunikativoa, aldi hartan proposatu soluzionea zelarik ezinago senzil eta errexa, hots, morphema soziativoa kentzea eta hunela jartzea hiru izenen segida:

Martinez, eta berarekin Aguirre eta Odriozola

Edo

Martinez, eta alboan Aguirre eta Odriozola

Edo

Martinez, eta alboetan Aguirre eta Odriozola

Edo

Matrtinez, ondoan dituela Aguirre eta Odriozola

Edo

Martinez, Aguirre eta Odriozola

etc…

Ohart zakizkio huni: badakit zure mezuarekin salatzen duzun traskeskeriaren azpian arazo struktural txit larri bat dagoela eta ekarri duzun esaldiak arazo horren manifestazione xumeena eta gaindierrezena baizik ez daukula bistaratzen. Multiplika balite elementuak edo emenda balite perpausak arazoa ez liteke gehiago hain konponterreza eta beharko ginuke atsolutuki adrezatu erran delako arazo struktural hura, zeina baita euskararen izaera pospositivo kuasi irreduktiblea (“kuasi” diot ezen Erramun eta Rubio jaunak hasiak baitirade aspaldi gure gotorleku pospositivoaren harresietan lehen arrakalak egiten ariete prepositivozko ukaldi bortitzez).

Hori guztia onarturik ere, baina, ohart zakio zu ere huni: batzuetan guk ditugun arazoak heldu dira sobera hertsiki imitatu nahi ditugulakotz auzo erdaretako esamolde, manera, ohidura eta klitxe rethorikoak. Hiru izen propioren sekuentzia bat derrigorrez soziatiboarekin josi nahi izatea dugu segurki erdarak sobera hertsiki imitatu nahizko tema horren adibide tipikoa.

Ezen, funtserat eta, zer erran nahi dauku photo-oin horrek? Gauza ezinago sinple bat: potreta horretan daudela hiru lagun: Urlia, Sendia eta Berendia. Hots, A, B eta C. Agitzen dela hiru lagunak/elementuak/izenak elkarren ondoan plain-plaina ezartzea ez dela aski zeren behar baita markatu edo adierazi hiruren arteko harremana, edo ierarkia, edo nik dakita zer? (hots, espresuki adierazi behar delako nor dagoen norekin, nor dagoen nori lagun egiten, hots, nor den eguzkia eta nor haren inguruan itzulika dabilen satelitea hiru elementuko sistema txipi horretan?) Bada, baldin hori bada premia, marka bitez lasai ierarkiak eta harremanak eskura ditugun tresnak baliaturik eta pentsatu gabe idaztaile españolak testuinguru horretan eta zeregin horretarako morphena soziatiboa baliatzen duelakotz ardurenik edo beti, guk ere ber gisa behar dugula egin eta ez dagoela beste biderik, jakinik, dakigun bezala, badirela, eta bat baino gehiago segurik.

On da gure ments strukturalen ezaguera izaitea, baina berdin on gure auzo mintzairek ezartzen dauzkiguten premiagabeko morrointzak ahalaz saihestea.

Izan untsa,

Xabier Erroteta

Erramun Gerrikagoitia said...

Erroteta, lehenic esan ze total gustura dudala iracurri zure razonamentua eta argudioa quin ere zure prosa personal hori.

Solutioneac, seguru, ditugu bat baino gehiago baina hemen -sistut- nahi izan nuena da marcatzea handicap hori edo zuc deitzen duzuna trakeskeria. Diozunaz ere behar dugula ohartu ezen ez dugula izan behar mimetistac respectuz auzoco hizcuntzac nago ni guztiz conforme baina halare hori lortzea date lorpen arras dificila zeren batetik bai behar dugu copiatu eta ere calcatu baina aitzitic erori gabe besteen menpecotasunean, izan gabe irentsiac besteac ganic. Nola balitz movimentu pendular bat non alde batetic dugun aurquituko auzoan (auzo hizcuntzetan) salvatioraco bidea eta penduluaren alde beste contrariotic urcabe galgarri, hilgarria. Date diozuna nola esatea joan hadi autoestratatic behar den aviaduran, ez lar arin (170 km/h) baina ezta lar astiro (70 km/h). Planteamentu ambivalentea non bi ideia contrajarriac diren egiazcoac. Berba batean, behar dogula jocatu tentuz eta zuhur.

Baina guc ikusten dugun handicap structural hori ikusia ote da besteak ganic? Eguiten ote dio casu realitate compondu beharreco honi casuric enparaudiac, euscal enparaudiac, respensableac, responsableenac, concretuqui hau izquiriatu dutenac, euscal prensac, ...

Erramun Gerrikagoitia said...

Erroteta eta besteoc

Gogora etorri zait nola esan ohi den inglesez expressionea

to touch wood

eta ingles americanoan

knock on wood,

zein gaztelaniaz esan ohi da

tocar madera.

Grecoz ere erabiltzen da expressione identico hori ere, nola uste bait dut, behintzat Europaco hainbat hizcuntzetan.

Ostera euscaraz nic ez dut entzuten. Baldin has baguintez esaten

zura ikutu,

egurra ikutu,

zura ukitu,

egurra ukitu,

...

nola legoque? Calco hori behar ote guenuque hartu aceptabletzat? Nic uste baietz.

Izan da soil exemplu bat etorri zaidana orain gogora.

Josu Lavin said...

Caixo Erramun,

Naffarreraren edota euscara classicoaren bidea ecin atzera itzulizcoa da.

Ez daquit çu ceu conturatua çaren, baina naffarreraz idatziric "erramunqueria syntacticoac" ongui josten dira textuan eta berau ascoz hobetzenago da.

Errotetac ere ber gauça eguitea daduca nahasqueta itsusiac eguin gaberic. MORPHEMA SOZIATIVOA, eman deçagun. Hombre, MORPHEMA SOCIATIVOA batere complexu gabea.

Erramun,

Ç lettra Zren ordez oso ongui gueratzen da A, O eta U aurrean

ÇA ÇO ÇU = ZA ZO ZU

ceinen valioa N, R eta L ostean TZA TZO TZU baita. Adibidez: ENÇUN (=entzun ahoscaturic)

ENZUN idaztea itsusieguia da

Haimbatez

ÇA CE CI ÇO ÇU

ceicac consonante ostean

TZA TZE TZI TZO TZU ahoscatzen diren

berce = bertze




Josu Lavin said...

Naffarreraren bideac ere, halaber, nehori explicationeac eman behar ukaitetic salvatzen gaitu...

Barka, guapo, baina nic naffarreraz idazten diat, Habil hoa!

Ez da berce açalpenic eman beharric.

Utican soil batequin ere gauçac compon litezque, baina "Barka, guapo..." horrequin asqui liçate.

Josu Lavin said...

Photo-oin horretan iphini behar bidean:

Martinez, Aguirre eta Odriozolarekin

iphini balute:

Martinez' Aguirre eta Odriozolarekin

hobequixe ulertua içan liçateque.

Comma altua oso interessantea da.

Erramun Gerrikagoitia said...

Nire evolutione personalean buruz dudatan jarri ikusten nuen euscararen mundu idatzizcoa, esan nahi bait dut nuelaric ikusten criterio propioz -xuxenxago edo gutiago xuxen- beguien aurreco praxia, naiz gogoratzen ze hasi nintzela dudatan jartzen lehenbizian

mundu lexicala

aurrean hon purismo lexical absurdo eta ere batzutan opacoa (bultzia, trema, ...), geroxago pasatu nintzela

arlo orthographicora

(velodromo, belodromo, ...), aitzinexago

syntaxiaren ingurura

(... baizic edo baizic ...,...), verbuaren mundu labyrintikoa.

Buruz orthographia lehenago pensatzen nuen behar zela sartu -hobequi eta zehatzago, reincorporatu- v letrea, geroxago izquiriatu graphia internationalean soil hitz internationalac. Baina orai sentitzen dut ze comeni dela replanteamentu oso bat eta globala non replanteatu behar dira -orthographicoqui- hitz guztiac: zein arrotzhitzac, zein maileguac edo zein hitz autochthono propioac. Osoqui replanteatu orthographia osoa eta incluso haratagocoa ezi orthographia.

Behar deraucogu eman euscarari tornu berri egoquia merezi duena. Eguin hizcuntza presentable eta asequible bat tzat gu euscaldunoc.

Josu Lavin said...

Ceharo bat nathor çurequin.

Içan gaitecen presentableac han non ere presenta behar içan bait gaitez!

Josu Lavin said...
This comment has been removed by the author.
Josu Lavin said...

horizontalqui moduco hitzetan Z da forma egoquiena. Ez deçagun idatz, beraz, horiçontalqui moducoric.

Neuc smartphonotic idazten dudanean ÇA ÇO ÇU baric, ZA ZO ZU idazten ohi dut lagunequin.

Jesus Rubio said...

Kaixo Erroteta:

Diozu:

Hori guztia onarturik ere, baina, ohart zakio zu ere huni: batzuetan guk ditugun arazoak heldu dira sobera hertsiki imitatu nahi ditugulakotz auzo erdaretako esamolde, manera, ohidura eta klitxe rethorikoak. Hiru izen propioren sekuentzia bat derrigorrez soziatiboarekin josi nahi izatea dugu segurki erdarak sobera hertsiki imitatu nahizko tema horren adibide tipikoa.

Erdaraz, aparte sekuentzia kin "con", badaude goiko beste aukera horiek ere:

Martinez, Aguirre y Odriozola

edo

Martinez, y con él (ella) Aguirre y Odriozola (ez da berdin izaten: zu nirekin, edo ni zurekin)

edo

Martinez, y al lado Aguirre y Odriozola

edo

Martinez, y a los lados (a ambos lados) Aguirre y Odriozola

edo

Martinez, que tiene al lado a Aguirre y a Odriozola

...

Eta gainera ere

Martinez junto a Aguirre y Odriozola

Martinez al lado de Aguirre y Odriozola

edo

Martinez con Aguirre y Odriozola

zein dan modu bat oso sinplea, jarraitua eta neutroa (non foku suave bat dan jartzen gain Martinez), eta justu horregatik erabiltzen da maiz gaztelaniaz (nahiz eta beste aukera markatuagoak ere eskura izan).

Zure goiko aukerak ez dira bereziki euskararenak, dira erdararenak ere. Baina euskaraz maiz aukera egiten da zatio arrazoi estrukturalak. Ez da euskaraz aukera hain librea, da aukera baldintzatuagoa, eta hor hasten da arazoa, inkluso an esamolde bat hain sinplea nola goiko hori.

Arazoa, jakina, konparativoa da, baina konparazioa ezin da saihestu.