Monday, September 28, 2009

Importantzia hon lexiko internationala

Niretzat importantziaren rankinean yago importantea da syntaxia ezi lexikoa eta gigo (gutiago, gutxiago) importantea oraino orthographia ezi aurretik aipaturiko bi arlook, syntaxia eta lexikoa.

Baina horrek ez du nahi esan ezen direnak gutiago importanteak ezi syntaxia ez direla importante eta ere arras importante. Hortakoz ekartzen dut hona izkiriatu dudana an zuzeu.com buruz lexikoa zeren orai euskalzale gehienek uste bait du ezen ez daukagula jada purismo lexikalik.

Hara ba zer dudan izkiriatu (zuzeu):


Lojantzia edo pyjama jantzi lo ondo egiteko.


Askok uste duke nola ere hak Daniel Landartek ezen pyjama (pijama) hitza ez da euskarazkoa nahiz-eta guk euskaldunok dugun erabiltzen hori hitza nola beste europeoek.

Baina ba dakigu ezen hitz hori dela

inglesean pyjamas
alemanean Pyjama
frantzesean pyjama
italianoan pigiama
espainolean pijama

eta hitz hori heldurik arartez inglesa da etorkiz hala ere indostani hizkuntzakoa. Non indostaniz da

indostaniz paeyama

[Hau informationea hartua da tik Larousse.]

Uste ez badugu ere mugea eta mugak pluralez hor ditugu guk euskaldunok an geure entelegua eragina eginez gugan purismoak (inferioritate komplexuak) ez soil buruz muga physiko geographikoak ezartzeko limiteak eta agintaritza esparruak -nola aipatuak Danielek- baizik ere ditugu ezkutuxeago eta inkonszienteago linguistikoak eta konkretuki lexikalak (ahaztu gabe arlo orthographikoa) non ez dugun jakin ohi izaten differentzia egiten artean hitz propio euskaldun autokhthonoak nola harria edo mendia eta bestetik hitz internationalak nola pyjama edo gehiago zeintzu dira patrimonio amammkomun hon humanitatea.


Bai dudarik ez ezen lexikoa da importantea eta lexikoan hainbat hitz dira hitz internationalak dutenak izate eta personalitate eta ere orthographia igualtsu bat.

Wednesday, September 23, 2009

Zenbatentzat ote da presentablea hori titularra?

Hau titularra (Gara, editione elektronikoa, iraila 23 asteazkena, 2009) ote da presentablea informativoki begira irakurlea, errespetatuz irakurlea, errespetuz irakurleari?

Greba kalte ekonomiko eta psikologikoak eragiten ari dela salatu dute esne ekoizleek

ez ote da aukera edo possibilitate hoberik? Hala nola,

Greba eraginten ari dela kalte ekonomiko eta psikologikoak salatu dute esne ekoizleek

edo

Greba eraginten ari dela kalte ekonomiko eta psikologikoak, salatu dute esne ekoizleek

edo

Esne ekoizleek salatu dute ze grevea eragiten ari da kalte ekonomiko eta psikologikoak

edo beste aukerarik?

Monday, September 21, 2009

Zeozer gatik, ez ezeren arrazoi gabe

Esan ohi da ze edozerk ba du motivoren edo arrazoiren bat hola izateko, eta behar dela ikusi edo intuitu arrazoi hori noiz ez bait da agerikoa edo explizituki agertua.

Dut esaten guzi hori ze noiz heltzen nintzen Greziatik netorrela etxera sartzerakoan Ondarroan ikusi nuen nola ere nuen jada ikusia lehenago ere an Bizkaibuseko autobusa hauxe hondokoa

Ermua-tik

noiz normala izango litzateke ipintzea Ermuatik (eta ez Ermua-tik). Halan gaur ere noiz izan naizen medikuara Munitibarren ahal izan dut ikusi an Osakidetzako impresoa beste hauxe

ASTELEHENetik OSTIRALera

ordez "normala" litzatekeen ASTELEHENETIK OSTIRALERA.

Iduri luke ezen horko exempluetan da agertzen problema bat -ezintasun / desegokitasun gainditu nahi bat; normativea saltatze beharrezko bat- baina antza batzuk ez dute ikusi nahi deus, dutelarik nahiago geratu itsu, apportatu gabe deus alde euskara moderno eta yago kommunikativoa.

Zergatik sortu dira exempluok? Zeren arraoiz? Nola behar ditugu interpretatu?