Edozeinec zein ibili bait da ikasten hizcuntza bat, eta baita ibili
ez dena holacoetan, ba daqui zer da lexico basicoa on hain
hizcuntza. Dira, nola bait da erraz ulertzecoa hitz behinenac jaquin
behar direnac (ia derrigorrez) moldatzeco ganoraz hain hizcuntzan.
Orain, gaur, sartu naiz arartez internet Academian on euscara (deitua ere Euskaltzaindia esango guenduque popularqui zeren populuac ez du bathaiatu inoiz hola zeren zen impossible hola euscaldunoc izendatzea) eta dut ikusi ondocoa
Hori iracurriric gueratu naiz ez dakidala zer ulertu. Zeren "normalean" esan daigun beharco nuqueela ulertu dela
Baina nola nic daquidan euscara da seguruenez gehiago ezi euscara basicoa, pensatu dut hori dela -deitzea Oinarriduna- modu bat saihesteco eta evitatzeco (claru berba eguinda trampa eguiteco) costaric costa qui "basico" hitz greco internationala zeren maniac ba dira antza Academian ere, mania injustificable eta injustificatu lexicalac, orthographiacoac, verbalac, morphologicoac, ..., esan dudan lez injustificableac eta ere injustificatuac.
Sarturic baina beste hypothesis batean esan ze
da duena oinarria (nola concorduna,pipaduna, gabardinaduna, ... dira dutenac concorra, pipea, gabardinea) baina differentea direlaric izatea zerbait basicoa edo izatea delaco horrec oinarriric. Basico eta oinarridun dira bi hitz differente, ala ez Academia, ala ez academicooc? Ba al dute campo semantico bera edo behintzat antzeratsua? Zer da erantzutecoric, baldin balego?
Berba batean ikusten dut Academia quin bere academicoac, beharbada izanic horion artean graduatione differenteac buruz qualificatu bakoitza individualqui an nivel qualificativo lexical conceptuala, ari dena edo direnac total tcharto edo incluso desastroso. Non da Bere (edo horion) base eta oinarri cientificoa? Zelaco justificationea dute holaco hutsac?
Igoalac al dira hiztegui basicoa eta hiztegui oinarriduna, hiztegui oinarrizcoa? Justifica zaquizquidate, justifica zaquioze populuari, nola bait da zuen obligationea. Argui eguiguzue.
Ez al da diodana zentzuzcoa?, eta eguia?
Orain, gaur, sartu naiz arartez internet Academian on euscara (deitua ere Euskaltzaindia esango guenduque popularqui zeren populuac ez du bathaiatu inoiz hola zeren zen impossible hola euscaldunoc izendatzea) eta dut ikusi ondocoa
Hiztegi Batu Oinarriduna
Hori iracurriric gueratu naiz ez dakidala zer ulertu. Zeren "normalean" esan daigun beharco nuqueela ulertu dela
Hiztegi Batu Basicoa / Basikoa
Baina nola nic daquidan euscara da seguruenez gehiago ezi euscara basicoa, pensatu dut hori dela -deitzea Oinarriduna- modu bat saihesteco eta evitatzeco (claru berba eguinda trampa eguiteco) costaric costa qui "basico" hitz greco internationala zeren maniac ba dira antza Academian ere, mania injustificable eta injustificatu lexicalac, orthographiacoac, verbalac, morphologicoac, ..., esan dudan lez injustificableac eta ere injustificatuac.
Sarturic baina beste hypothesis batean esan ze
oinarriduna
da duena oinarria (nola concorduna,pipaduna, gabardinaduna, ... dira dutenac concorra, pipea, gabardinea) baina differentea direlaric izatea zerbait basicoa edo izatea delaco horrec oinarriric. Basico eta oinarridun dira bi hitz differente, ala ez Academia, ala ez academicooc? Ba al dute campo semantico bera edo behintzat antzeratsua? Zer da erantzutecoric, baldin balego?
Berba batean ikusten dut Academia quin bere academicoac, beharbada izanic horion artean graduatione differenteac buruz qualificatu bakoitza individualqui an nivel qualificativo lexical conceptuala, ari dena edo direnac total tcharto edo incluso desastroso. Non da Bere (edo horion) base eta oinarri cientificoa? Zelaco justificationea dute holaco hutsac?
Igoalac al dira hiztegui basicoa eta hiztegui oinarriduna, hiztegui oinarrizcoa? Justifica zaquizquidate, justifica zaquioze populuari, nola bait da zuen obligationea. Argui eguiguzue.
Ez al da diodana zentzuzcoa?, eta eguia?
7 comments:
Aupa Erramun,
Kendu behar cenuque sarrera berri hau. OINARRIDUN horrequin ez dute adieraci nahi BASICOA, baina ceinçu oinharriren gainean eguin duten HIZTEGUI BATUA. Hau da, HIZTEGUI BATUA erabakitzeco erabilitaco oinharriac edo baseac ceinçu diren. Hots, certan basatu diren HIZTEGUI BATUA fincatzeco.
Eguidaçu casu
Hola dateque edo ere da, Josu, baina nire commentarioa eguina dago eta nahiago dut aithortu neure hanca sartzea ezi kendu commentarioa, consecuencia guztiequin. Litzateque ere -uste dut- neure autocritika bat. Halan sentitzen dut.
Baina, gehitu ze bide ematen duela horrec confusioneraco edo tcharto interpretatzeco. Ez duquet ongui interpretatu zeren batzutan arrazoiz gagoz nola an labyrntho lexical bat,mesfidantzaz lar betheac arrazoiz. Ez dateque hain oker handia hola interpretatzea hau
Hiztegi Batu Oinarriduna
Tcharto esanac ez haintzat hartu (eta barkatu) eta ongui inoiz esanac contuan eduqui.
Kencea hoberena da. Ecin holaco bazca eman cembait cerriri.
Bai, confusioneraco bidea emaiten du.
Dena dela, Euskaltzaindiac ez du onharcen BASIKO hitza, adibidez, HIZTEGI BASIKOA erraiteco.
Haiec onharcen dituzte basiko eta basikotasun soil soilik terminologia chimicoan:
basiko izond. Kim.
basikotasun iz. Kim.
Horrela daude gauçac. Beraz, çure meçuaren funsac oraino valio du BASICO hitza defendatzecotz.
Euscal textu ascoc incluso Academiarenac -casu emanic ere orain soilic lexicoari- dira ascotan sartzen direnac eremu interpretativoan noiz aitzitic iracurtzea da beste gauza differente bat, nahiz-ta ez dagoen iracurquetaric gabe interpretatu. Ez dira synonymo eta ezta intercambiable. Dira bi hitz differente. Interpretatu da bat eta iracurtzea beste bat. Batzutan ere dirudite -textuac generalean eta ere batzutan Academiarenac- textu heuristicoac, ez izanic ere textu historico religiosoac.
Halan da ze iracurtzean
Hiztegi Batu Onarriduna
du ulertzen edozein euscaldun normalec
Hiztegi Batu Oinarria duena
edo
Hiztegi Batu Oinarritua (nonbait leku ezcutu edo criptico)
baina ez du ulertzen horrec euscaldun normalac -behintzat nic ez dut ulertu-
Hiztegi Batu Oinarria duena Textuetan
edo
Hiztegi Batu Oinarritua Textuetan
Noiz holan balitz' behar zuen izan acronynimoac HBOT, eta orduan bai emango luque horrec bide gutiago interpretatzeco tcharto
Hiztegi Batu Oinarritua Textuetan
(HBOT)
Berba batean, dela terminologia hori tcharra eta total desegoquia zeinac bide ematen du confusioneari.
Okerrac onhartzea eta ere zuzentzea -baldin okerric bada- da seinalea hon prestutasuna eta ethica cientificoa. Nic tic neure apreciatione personala dut Academiari esaten daiala repensa -eta comeni bada corregitu- hori textutxoa, ez daquion pasa inori niri -antza- pasatu zaidana.
Hiztegi Oinarridun bat nik oraino ez dut konprenitzen zertsu dateken.
Enetzat bedera adiera dute deitura hauek:
Hiztegi Oinarrizkoa (= mintzaira bateko oinarrizko lexikoa edo lexiko basikoa biltzen duen hiztegia)
Hiztegi Oinarriduna (= oinarriak edo basamentuak dituen hiztegia. Ordea, ez ote dituzte hiztegi guztiek oinarri, funts eta basamentu? Ez balituzte ez bailitazke naski hiztegi, berbazko anabasa baino).
Hiztegi Oinarriztatua (= oinarri, funts, edo basamentuz zipriztindutako hiztegia)
Hiztegi Oinarriekilakoa (= oinarri, funts edo basamentuz hornitutako hiztegia, zer ere baitatate halakoa).
Hiztegi Oinarriztoa (= oinarriek jandako hiztegia)
Hiztegi Oinarritsua (= oinarriz ontsa zamatutako hiztegia)
Hiztegi Oinarrikara (= oinarri, funts edo basamentu kutsu bat baluken hiztegia)
Hiztegi Oinarrilaria (= oinarri elemenia ekoizten dakien hiztegia)
Et caetera.
Xabier Erroteta.
Dirudienez, Erroteta, delaco izendapenac
(Hiztegi Batu Oinarridunak, HBO)
-academico, Academiarenac, gure Euskatzaindiarenac- ematen du bide ez ongui, zehazqui, erraz eta fite ulertzeco eta ere acaso siqueran interpretatzeco.
Niri guertatua baino tcharrago guertatzen zaizuque zuri, tamalez.
Ez al da lazgarria eta salagarria?
Nik hiztegi hori usatu dut pare bat aldiz eta bertan aurkitu ditut xehetasunak hitzen Hiztegi Baturatzeko ibilbideari eta irizpideei buruz. Horiek dira "oinarriak", nire ustez.
Bestalde, webgunean bertan explikatzen dizute hori [sintaxi gaiztoa gorabehera]:
"Hiztegi Batua landu denean egin diren txostenak, iritzi-emaileek edo euskaltzain osoek egin dituzten oharrak eta hartu diren erabakien zergatiak gordeta dauzkan datu-basea kontsulta daiteke HBO izeneko gune honetan. Bide beretik, Euskaltzaindiak hartutako erabaki lexikalen ibilbidea eskaintzen da bere osotasunean, baliabide berri honen bitartez."
Orain badakigu zer den hiztegi oinarridun bat.
Post a Comment