Gaur Euskal Telebista tv-an eman dute berri na akzidente bat gertatu dena an Galizia barku batean non hil da soil persona bat, filipino bat. Notizia horrek ba zuen textu idatzizko bat azpian' indartuz notizia non irakurtzen zen explikaturik zer ontzi klase zen
... merkataritza - ontzi ...
baina gure begiek, edozein euskaldunenak goxoago ikusi zukeen honakoa
... merkante ...
Ba da differentzia ederra tzat gure begiak, sartu gabe dialektika lexikalean ez deus antzekorik, soil kasu emanik gure begi nekatu gaixoei. [Haatik -baina ez soil impakto visuala gatik horregatio- ere da importantea orthographia, Maite Abaitua.]
Ingelera: merchant ship/vessel
ReplyDeleteFrantsesa: navire de commerce
Italiera: nave mercantile
Aleman: Handelsschiff (komerzio ontzi)
Espainiera: (Buque) mercante
Euskaraz?
...gure begiek, edozein euskaldunenak goxoago ikusi zukeen espainierazko formá, jakina.
Gilen, dudarik ez dago ze zordun gara ere geure historiaren.
ReplyDeleteEuskarak edan duela gehiago gaztelaniatik eta frantzesetik ezi esaterako inglesa edo aleman edo finlandesa edo koreanoa da evidentea. Gehiago hartu du, da aberastu edo "subordinatu", ganik gehiago da relationatu.
INTERLINGUA
ReplyDeletenave mercante
nave mercantil
nave de commercio
Hemen beherean lekua nondik hartu ditudan:
http://interlingua.wikia.com/wiki/Interlingua-Nederlandese/n
Eta hemen NAVE hitzari dagozkion sarrera guztiak:
nave sub
1 schip
-- a motor = motorschip
-- de passageros = passagiersschip
-- de transporto/de cargo/de carga = transportschip, vrachtschip
-- mercante/mercantil/de commercio = koopvaardijschip, handelschip
-- meteorologic = weerschip
-- pharo/fanal = lichtschip
-- cisterna = tankschip, tanker
-- pirata = zeeroverschip
-- de pisca = vissersschip
-- interlope/de contrabandero = smokkelschip
-- de guerra = oorlogsschip
-- de battalia = slagschip
-- schola = opleidingsschip
-- sanitari/hospital = hospitaalschip
-- de cabotage = kustvaarder
-- de approvisionamento = bevoorradingsschip
-- fluvial = rivierschip
-- a/de vela(s) = zeilschip
-- recuperator = bergingsschip
-- refrigerate/frigorific = koelschip
-- de escorta = escortevaartuig
-- de transporto de truppas = troepentransportschip
-- de rotas = raderboot
-- admiral = admiraalschip
-- de nocte = nachtboot
-- (de) pilota = loodsboot
-- aeree = luchtschip
-- spatial = ruimteschip
-- viking = Vikingschip
-- phantasma = spookschip
-- naufragate = scheepswrak
-- del deserto = schip van de woestijn
-- del stato = schip van staat
carcassa de -- = casco, romp, hulk
ventre de un -- = buik van een schip
interior del -- = scheepsruim
constructor de --s = scheepsbouwer
ammarrar un -- = een schip aanleggen
cargar un -- = een schip laden
discargar un -- = een schip lossen
abordar un -- = een schip enteren
recuperar un -- = een schip bergen
le entrata de un -- = het binnenlopen van een schip
le -- displacia 1000 tonnas = het schip heeft een waterverplaatsing van 1000 ton
in le medio del -- = midscheeps
2 ARTE DE CONSTRUER schip, beuk
-- principal/central = hoofdschip
-- central = middenschip, langschip
-- lateral/collateral = zijbeuk, zijschip
-- transversal = dwarsschip, dwarsbeuk
JOSU: ACOJONANTE! UN HIZTEGI AKOJONANTE!
Ikusten da, Josu, ze ba da lan onik eginik buruz lexikoa. Baina guk -akademiak- ez du ikusi nahi realitatea, ezta puntu behinenetan ere.
ReplyDeleteZuri, Gilen, kommentatu edo esan ze, nola ongi ba dakikezu, ez dugu hartu behar edozer ezein hizkuntzetatik baina baita behar dugu hartu asko, komeni zaiguna. Nola inglesetik edo espainoletik edo beste edozein.
Jarriko dut bi exemplu explikagarri' hartu dituenak euskarak tik gaztelania izanik bat
tortilla
zein bilakatu da hitz international (hasieran synonymoa na tortita, tortilla de patatas, tortita de patatas, geratu zena lexikalizaturik soil nola tortilla tik tortilla de patatas, esaten zuenez hak Fedariko Krutwig, antza asmatua karlistadetan artean euskal soldaduak eta batzuentzat terroristak) eta bestea bestetik' zein hartua dugu guk euskaldunok -erdiska, zeren Iparraldean ez da hitz hori erabiltzen- espainoletik izan gabe hitz international eta da
gasolina.
Niretzat bi hitzok dira euskarazko hitz -nola tortilla, hala gasolina- nahiz-eta gasolina esateko beste hizkuntzak ba dituzte bereak, propioak ala ez.
in. fuel, petrol, gasoline, gas
fr. essence
al. Benzin
it. benzina
Niretzat
nola gasolina
hala ezantza
biak dira euskarazko hitzak bat hartua tik espainola edo gaztelania eta bestea tik frantzesa.
Zer duzu kommentatzekorik, Gilen, buruz esandakoa?
Espainierarekin dugun zorra ez al dugu inoiz kenduko bizkarretik? Noiz iritsiko espainoletiko isuria eteteko tenorea?
ReplyDeleteBai, egia, tortilla da hitz internazionala, baina ikus zein adierarekin:
http://en.wikipedia.org/wiki/Tortilla
Arrautz moleta edo opila esateko, tortilla da Espainiako lokalismo bat.
Esaten duzu ondokoa Gilen
ReplyDeleteEspainierarekin dugun zorra ez al dugu inoiz kenduko bizkarretik? Noiz iritsiko espainoletiko isuria eteteko tenorea?
Egia da ze orai euskara dago, zeren bait gagoz euskaldunok, lotua lar kin espainol kulturea gaberik autonomiarik aski ez arlo lexikalean, orthographikoan edo syntaktikoan eta ere kulturalean. Autonomia hori, izan gabe etena ze hori da impossiblea de facto eta ezta seguruenez ona, hori autonomia etorriko date noiz geu euskaldunok izango garatekeen autonomoago eta ez dezagun edan soil tik espainol kulturea. Mintzatuz buruz gai hori, esaterako, iparraldekoek ez dute deus apportatzen buruz ireki gure mentalitatea mundu zabalari direlarik soil edo kasik soil, nire uste personalez, subordinatzen hegoaldeko produktuari izenean patriotismo kulturala zeinak antza du kin subordinatione mano militaris nola elizaren hainbat ideia sartuak ditugu.
Nolanahi' diozun affairak ditu hegalak zabal eta illimitatuak. Batzuk diote, ondo dakizu Gilen, noiz iritsiko da latinetiko edo greko-latinetiko isuria eteteko tenorea?.
Behar duguna da ikasi bizitzen autonomoki kin geure auzoak, frantzesak eta espainolak edo haragoko europeoak edo mundukoak. Sarri entzun dugu ze behar dugu ikasi kobizitzen kin gure alboko drogadiktoak, alkoholikoak, ... eta beste edo behar dugula geuk individualki ikasi bizitzen geure gaitzekin' kasurako nik neure asthmarekin eta bestetzuk enparauekin direla familiar desatsegin edo abar. Horrekin, nik, ez dudala esan nahi ze espainol kulturea denik nolako horiek gaitzak.
Ez dugu behar bizi kapsula puru hermetikoan. Nire ustez, gainera, eramanik extremoraino pensu hori heltzen dake izatera razismo kulturala. Ikusi dugu, Gilen, zer fruitu ekarri digu purismoak, lexikalak, syntaktikoak, orthographikoak edo verbalak. Izan gaiten geu, dezagun nahi izan geu baina harmonian kin besteak, profitatuz mundu hontako aldi hau.
Thema hori da tentuz erabiltzekoa eta asko zehaztekoa zein eskapatzen date tik blog honen eremuak beharbada.
Heldu zait euskalzain urgazle Juan Luis Goikotxea ganik mezu bat agertuz bere eretxia buruz post hontako gaia eta bidenabar opa izanez Gabon aldi on. Konsultaturik berari ea nahi zuen agertu eretxia hemen blogean berak edo neuk bere baimez erantzuna jaso dut esanez neuk egiteko.
ReplyDeleteHara ba
Egun on, Erramon!
Zuzen hago, merkanteetan geure aita zana ibili zoan.
Eutsi goiari!
Urte zaharra ondo amaitu, barriari hobeto oratu.
Juan Luis Goikoetxea.
Xuxen mintzo ari zaiku Goikoetxea jaun maitea bezain ezagungabea. Nondik duzu tiratu halako adixkidantza? Benetakoa duzuia? Existitzen deia?
ReplyDeleteCar amico Erramun,
ReplyDeleteHemen beherean zerrendatu dizkizut Euskaltzaindiaren HIZTEGI BATUAn (eguneratua: 2008-11-28) agertzen diren uve-dun hitz guztiak.
Adeitsuki
antananarivoar (herritarra).
autobia (Espainiako autoviak oraingoz
izendatzeko).
avestera (hizkuntza).
behaviorismo iz. Hizkl., Psikol.
behaviorista iz. eta izond. Hizkl., Psikol.
bibrato* e. vibrato.
boliviar (herritarra).
bratislavar (herritarra).
brazzavilletar (herritarra).
caboverdetar (herritarra).
cava iz. Heg. (ardo apartsua, batez ere
Kataluniakoa).
curriculum vitae
deserritu izond.: Evaren ume deserrituak.
dvandva iz. Hizkl.
erevandar (herritarra).
esbastika* e. svastika.
eslovakiar (herritarra).
eslovakiera (hizkuntza).
esloveniar (herritarra).
esloveniera (hizkuntza).
fauvismo
fotovoltaiko izond. Fis.
georgiera iz. (hizkuntza). Sin. kartveliera.
harako: harako Cervantesek aipatzen zuen
lanbide hura.
jugoslaviar (herritarra)
kartveliar (herritarra)
kartveliera (hizkuntza)
kievtar (herritarra)
kishinevar (herritarra)
librevilletar (herritarra)
luvitera (hizkuntza)
maldivar (herritarra)
maldivera (hizkuntza)
moldaviar (herritarra)
monroviar (herritarra)
montevideoar (herritarra)
norvegiar (herritarra)
norvegiera (hizkuntza)
pehleviera (herritarra)
portonovoar (herritarra)
portvilatar (herritarra)
reykjavikar (herritarra)
saintvincentar (herritarra)
salvadortar (herritarra)
sansalvadortar (herritarra)
sarajevoar (herritarra)
suvatar (herritarra)
tuvalutar (herritarra)
txekoslovakiar
uve "v" letraren izena
uve bikoitz "w" letraren izena
w (uve bikoitz)
vaduztar (herritarra)
valletar (herritarra)
vanuatuar (herritarra)
varsoviar (herritarra)
vatikanoar (herritarra)
vedette
vediko (hizkuntza)
vendera (hizkuntza)
venezuelar (herritarra)
versus
victoriar (herritarra)
vienar (herritarra)
vientiandar (herritarra)
vietnamdar (herritarra)
vietnamera (hizkuntza)
vilniustar (herritarra)
vodka
volapük (hizkuntza)
volt
voltmetro
voyeur
v (uve)
Felice Natal e un Bon e Successose Anno Nove 2009!
ReplyDeleteJosu Lavin
Eskerrak Josu zure lista na uvea gatik.
ReplyDeleteArgiro dakust ze Akademia ari da joakatzen arras retrogradoki eta kanpo XXI. mende hau.
Dirudi ez du nahi normaliza dadin euskara nehola ere gure Akademiak. Non da bere modernismoa, bere laguntza soziala dezan euskarak egin aurrera? Du jokatzen aggressivoki kontra euskaldunok eta ondorioz euskara, argiro eta evidenteki.
Zeren izenean? Dadila explikatu klarki, beterik bere zorra eta obligationea.
Patra, Grezia
Car amico Erramun,
ReplyDeleteQuando tu pote, vole ben consultar nostre THESAURO DE INTERLINGUA:
http://academiaprointerlingua.googlegroups.com/web/thesauro20081215.txt
Illo contine 200000 entratas: non solmente parolas isolate, ma milles de phrases e exemplos in lingua international.
Bentosto illo sera extendite con altere milles de phrases e exemplos.
Como tu forsan jam sape INTERLINGUA es le extraction scientific del terminologia international usate in iste linguas:
anglese
espaniol
portugese
francese
italiano
germano, e
russo
INTERLINGUA es immediatemente comprensibile, sin studio previe, a personas cultivate.
Le sito www.krutwig.org es ora quasi completemente in interlingua. Illo ha essite traducite per un juvene investigator qui ha apprendite interlingua ex professo a iste fin.
VIVA INTERLINGUA!
Imbracios amical
Josu Lavin
· Presidente del Academia pro Interlingua
http://interlingua.wikia.com
· Informator del Pais Basc del Union Mundial pro Interlingua
http://www.interlingua.com